Za początek masowego rozwoju ruchu współzawodnictwa w budownictwie uważać można zainicjowanie przez Michała Krajewskiego zespołowego systemu murowania w Polsce. System zespołowy zrewolucjonizował dotychczasowe tradycyjne metody murarki, stwarzając podstawy dla ogromnego wzrostu wydajności pracy murarza.
Dynamiczny wzrost wydajności pracy murarza, dokonujący się pod wpływem ma
sowego stosowania systemu zespołowego przez rozwijający się w budownictwie ruch współzawodnictwa, ilustruje poniżej zamieszczona tablica.
RUCH W S P Ó Ł Z A W O D N IC T W A W P O L S C E 335
800 cegieł 3400 cegieł 18000 cegieł 34200 cegieł
System, m urarki zespołowej stopniowo rozszerzał się, obejmując obok prac murar
skich inne zespoły prac budowlanych, jak na przykład prace tynkarskie i instalacyjne.
System zespołowy stawał się nową metodą organizacji pracy w budownictwie, roz
powszechniona przez współzawodnictwo nie tylko dzięki możliwościom wzrostu wy
dajności pracy, które w sobie zawierał, ale i dzięki zgodności jego zespołowego cha
rakteru z tendencjami ruchu współzawodnictwa.
L i p i e c 1948.
W dniu 14 lipca 1948 r. murarz Michał Krajewski po raz pierwszy w Polsce za
stosował system zespołowej murarki murarzy radzieckich, osiągając wydajność 3.400 cegieł w ciągu 8 godzin.
K w i e c i e ń 1949.
Tytuł przodownika pracy uzyskało 1002 robotników budowlanych.
C z e r w i e c 1949.
Tytuł przodownika pracy uzyskało 2595 robotników budowlanych.
W r z e s i e ń 1949.
Na budowie bloków mieszkalnych w Rzeszowie zespół murarski robotmkow PPB osiągnął wydajność 34.200 cegieł w ciągu 8 godzin.
Grupa zbrojarzy pod kierownictwem Antoniego Reperowicza, pracująca przy budo
wie gmachu fabrycznego w Kluczkach koło Olkusza, ustaliła nowy rekord w ukła
daniu i wiązaniu zbrojeń, osiągając 2.600 proc. normy.
W miejscowości Mogiła pod Krakowem rozpoczęto budowę nowego osiedla robotni
czego. Wykończenie pierwszych czterech bloków mieszkalnych w stanie surowym przewidziano na 23 dni robocze. Budową, będącą pierwszym na terenie woj. kra
kowskiego szybkościowym eksperymentem, kierują między innymi trzej czołowi mu
rarze warszawscy: Wacław Poręcki, Zygmunt Jaworski i Władysław Widliszyn, któ
rzy pracowali przy znanym w całym kraju „szybkościowcu“ na Mokotowie.
90 proc. robotników pracujących przy budowie gmachu Domu Słowa Polskiego uczestniczy w współzawodnictwie.
Na Muranowie „C“ PPB — BOR rozpoczęło budowę dwóch nowych domów szyb
kościowych. Budynki te o kubaturze 2.000 m sześć, i 12 mieszkaniach wybudowane będą w stanie surowym w ciągu 8 dni.
Załoga Muranowa „C“ PPB — BOR ukończyła budowę dwóch bloków szybkościo
wych N r 8 i 10 w stanie surowym.
Łączna kubatura dwóch nowych „szybkościowców“ wynosi 5.776 m sześć. Budowę szybkościowców rozpoczęto w dniu 2 0 września, zakończono 26 września w ciągu 6 dni, o dwa dni skracając harmonogram prac.
Średnia wydajność zespołu murarskiego, wynosiła 18,94 m sześć.
Warszawscy tynkarze ustanowili nowy rekord układając w ciągu jednego dnia 309,18 m kw. tynku kategorii trzeciej.
3 p a ź d z i e r n i k 1949.
Na Muranowie „B “ przystąpiono do budowy czwartego „szybkościowca“ w tym osiedlu. Budynek o kubaturze 2.880 m sześć. — ma być wykończony w stanie surowym w ciągu 4,5 dnia.
Budowę pierwszego „szybkościowca“ na Wybrzeżu — magazynu stoczni rybackiej w Gdyni — zakończono w dniu 1.10.49 r. Budowa trwała trzy i pół dnia.
0
13 p a ź d z i e r n i k 194 9.
W Poznaniu odbyła się uroczystość zakończenia pierwszego etapu współzawodnic
twa pracy w S. P. B., połączona z rozdaniem dyplomów i nagród 190 pracownikom S. P. B.
W wyniku współzawodnictwa przedsiębiorstwo zaoszczędziło 55 tysięcy robotniko- godzin, co w rezultacie dało oszczędności 3.575.000 zł.
5 l i s t o p a d 1 9 4 9.
P. P. B. Zjednoczenie Warszawskie wykonało na 70 dni przed terminem 3-letni plan produkcji. Do przedterminowego wykonania planu 3-letniego przyczyniło się przede wszystkim umasowienie współzawodnictwa, w którym w bieżącym roku brało udział 70% pracowników P. P. B.
Przeciętna wydajność pracy we wrześniu wynosiła 181% normy. Ilość uczestników współzawodnictwa 6.317 ludzi.
10 l i s t o p a d 1949.
P. P. B. — BOR przesłało do Ministerstwa Budownictwa meldunek o przedtermi
nowym wykonaniu rocznego planu produkcyjno-finansowego.
P.P.B.—BOR przekroczyło roczny plan o 1,3%, przerabiając ogółem 2.329.640.000 zł.
11 l i s t o p a d 19 4 9.
Na wydziale inżynierii Politechniki Gdańskiej odbyła się konferencja w sprawie współpracy naukowców z robotnikami budowlanymi w dziedzinie racjonalizatorstwa.
K R O N I K A W S P Ó Ł Z A W O D N IC T W A 337 Personel naukowy wspomnianego wydziału zobowiązał się do wygłoszenia dla robotników szeregu pogadanek na tematy techniczne w budownictwie. Ponadto posta
nowiono udostępnić racjonalizatorom laboratoria wydziału Inżynierii dla naukowego opracowania pomysłów i pomóc im w ukończeniu prac wymagających doświadczalnego i teoretycznego uzupełnienia.
17 l i s t o p a d 1 9 4 9.
77.000 cegieł ułożyła brygada murarska przy budowie biurowca „Metal — Exportu“
w Warszawie.
Akcja racjonalizacji robotniczej rozwija się wśród pracowników SPB. Robotnicy SPB zgłosili dotąd 35 pomysłów racjonalizatorskich.
Na terenie budowy Domu Słowa Polskiego robotnicy PPB oddział I I I postawili budynek szybkościowy, przeznaczony na rozdzielnie prądu wysokiego napięcia. Bu
dynek ten o konstrukcji żelbetonowej o kubaturze 1400 m3, postawiono w ciągu 12 dni.
Na zebraniu ogólnym IV oddziału PPB zespół pracowniczy odpowiadając na we
zwanie tow. Walaszczyka wezwał do* współzawodnictwa w oszczędzaniu oddział I PPB.
Rozwój ilościowy ruchu współzawodnictwa wśród pracowników budowlanych na przestrzeni drugiej połowy 1949 roku ilustruje poniżej zamieszczona tablica. VII.
Tabela N r 19 Okres Ilość współzawodniczących Suma wypłaconych premii
Czerwiec 1949 17.703 •
Listopad 1949 20.655 1.175.858
V II. KRONIKA NOWYCH FORM WSPÓŁZAWODNICTWA OSZCZĘDNOŚCIOWEGO Szczególne znaczenie dla rozwoju ruchu współzawodnictwa we wszystkich gałęziach gospodarki uspołecznionej posiada inicjatywa tokarza Jana Walaszczyka z Państwo
wych Zakładów Optycznych w Warszawie o wprowadzenie książeczek oszczędnościo
wych — nowej form y współzawodnictwa oszczędnościowego, oraz inicjatywa Hajduckich Zakładów Hutniczych, rozpoczynająca współzawodnictwo o przyspieszenie obrotu środków obrotowych. Obie inicjatywy robotnicze, kształtując nowe formy współzawodnictwa oszczędnościowego, znalazły szerokie rozpowszechnienie we wszyst
kich dziedzinach gospodarki narodowej. »
L i s t o p a d 19 4 9.
Tokarz Państwowych Zakładów Optycznych — Jan Walaszczyk zainicjował nową formę współzawodnictwa oszczędnościowego — indywidualne książeczki oszczędno
ściowe.
M y ś l W spółczesna — I I
Wszystkie Zarządy Główne Zw. Zawodowych przystąpiły do realizacji projektu Walaszczyka.
Podejmując inicjatywę Walaszczyka robotnicy Kieleckich Zakładów Wyrobów Me
talowych N r 1 przystąpili do współzawodnictwa w oszczędzaniu.
Załoga Stoczni Gdyńskiej postanowiła podjąć współzawodnictwo z pracownikami miejscowego oddziału Poczt i Telegrafów o przedterminowe wykonanie planu oszczęd- nościowego.
W dniu 36 listopada 1949 na zebraniu klubu racjonalizatorów Zaodrzańskich Za
kładów Konstrukcji Stalowych w Zielonej Górze, odznaczony orderem „Sztandar Pracy“ konserwator Józef Szary, wezwał wszystkich racjonalizatorów Ziemi Lubu
skiej do podjęcia inicjatywy Walaszczyka.
Na odbytej w Katowicach naradzie załóg 6 hut Hajduckich Zakładów Hutniczych, po zanalizowaniu stanu gospodarki oszczędnościowej w hutach, podjęta została de
cyzja rozpoczęcia współzawodnictwa o przyspieszenie obrotu środków obrotowych.
Inicjatywa Hajduckich Zakładów Hutniczych posiada ogromne znaczenie dla realizacji
6-letniego planu budowy podstaw socjalizmu w Polsce.
W dniu 13 listopada 1949 r. zebrani we Włocławku przedstawiciele Włocławskich Zakładów Papierniczych przyjęli wezwanie Hajduckich Zakładów Hutniczych, przy
stępując do współzawodnictwa o przyspieszenie obrotu środków obrotowych. Łącznie Zakłady zobowiązały się do dnia 31 grudnia 1949 r. zwolnić środki obrotowe wartości 160.500.000 zł, co stanowi 13,6% posiadanych zapasów materiałowych.
Robotnicy Włocławskich Zakładów Papierniczych wezwali do współzawodnictwa w oszczędzaniu inne zakłady przemysłu papierniczego.
Załoga Państwowych Zakładów Przemysłu Bawełnianego w Pabianicach, podej
mując inicjatywę Hajduckich Zakładów Hutniczych, przeanalizowała swe dotych
czasowe osiągnięcia w zakresie wykonania planów produkcyjnych i oszczędnościo
wych, wskazując na możliwości zaoszczędzenia dodatkowo 127 miln. zł. Zakłady w do
tychczasowej działalności oszczędnościowej w oparciu o doświadczenia radzieckie, wykorzystując istniejące rezerwy produkcyjne, odprowadziły do skarbu państwa 858 miln. zł nadwyżek obrotowych. Łączna oszczędność wygospodarowana w 1948 r. przez załogę zakładów, wyniesie w przybliżeniu 1 m iliard zł.
• ' V
W Zarządzie Okręgowym Zw. Zawodowego Metalowców odbyła się w dniu. 10. XI.
konferencja przewodniczących rad zakładowych Warszawskich Zakładów Metalur
gicznych, poświęcona sprawie popularyzacji współzawodnictwa w oszczędzaniu.
G r u d z i e ń 1 9 4 9.
Załoga huty „Baildon“ podjęła inicjatywę Hajduckich Zakładów Hutniczych, przy
stępując do współzawodnictwa o przyspieszenie obrotu środków obrotowych.
R U C H W S P Ó Ł Z A W O D N IC T W A W P O L S C E 339
S t y c z e ń 195 0.
Robotnicy Zakładów Przemysłu Włókienniczego przystąpili do współzawodnictwa w oszczędzaniu, podejmując inicjatywę Walaszczyka. Pierwsze zobowiązania wpły
nęły od 16 członków 4 zespołów najwyższej jakości z PZPB-1. Każdy z tych zespo
Za początek rozwoju ruchu współzawodnictwa na terenie administracji państwowej uważać można styczeń 1948 r. W dn. 10 stycznia 1948 r. w Prezydium Rady M ini
strów odbyła się konferencja w sprawie ustalenia zasad współzawodnictwa pracy wśród pracowników administracji publicznej. W wyniku konferencji, na wniosek przedstawicieli Związków Zawodowych, postanowiono wystąpić do Prezesa Rady M i
nistrów z propozycją powołania komisji dla spraw współzawodnictwa pracy w admi
nistracji publicznej.
Drugim momentem o poważnym znaczeniu dla rozwoju ruchu współzawodnictwa w administracji publicznej, było zobowiązanie złożone przez ministra W. Wolskiego na Krajowej Naradzie Oszczędnościowej w dn. 20.—21. I I I . 48 r.
W wystąpieniu swym min. Wolski złożył następujące zobowiązanie:
„Towarzysze! W imieniu własnym i całego kolektywu pracowników administracji, zobowiązuję się do zaoszczędzenia w budżecie administracji poza gospodarką samo
rządową — sumy 800 miln. zł, tj. 11 % budżetu. Wzywam wszystkie Ministerstwa do współzawodnictwa w wielkiej akcji oszczędności w administracji państwowej“ .
Wezwanie, rzucone przez min. Wolskiego, znalazło żywy oddźwięk wśród pracow
ników poszczególnych ministerstw.
Rozwój współzawodnictwa w akcji oszczędnościowej administracji państwowej ilu struje poniżej zamieszczona tablica.
L. p. Nazwa Resortu Budżet w tys. zł.
Plan oszczędn.
w tys. zł.
%%
9. „ Spraw Zagrań. 6.769.329 303.712 4,5
1 0. Kanc. Cyw. i Rada Państw. 1.064.007 48.120 4,5
1 1. Ministerstwo Poczt i Tel. 142.662 6.225 4,4
1 2. „ Zdrowia 9.377.590 394.819 4,2
13. „ Sprawiedl. 5.019.012 201.403 4,0
14. „ Roln. i R. R. 14.322.159 487.567 3,4
15. ■ „ Oświaty 53.225.903 1.731.486 3,2
16. Sejm Ustawodawczy 497.034 12.697 2 ,6
17. Prezydium Rady Min. 19.569.229 462.225 2,4
Wykonanie powziętych zobowiązań stanie się bezsprzecznie podstawowym zada-niem stojącym przed ruchem współzawodnictwa wśród pracowników administracji państwowej.
IX. KRONIKA WSPÓŁZAWODNICTWA PRACY