Obie księgi święceń wykorzystane w niniejszym opracowaniu znajdują się w Ar-chiwum Archidiecezjalnym we Wrocławiu pośród ksiąg pochodzących z kancelarii bi-skupiej (lub przynajmniej tak zakwalifikowanych przez tworzącego Archiwum pod koniec XIX wieku ks. J. Jungnitza). Księga najstarsza obejmuje wpisy z lat 1650-1795. Jest to kodeks papierowy in folio (285 x 420mm) zawierający 626 stron z numeracją wprowadzoną wtórnie, najpewniej już po przejęciu do archiwum. Oprawa jest, jak się wydaje, oryginalna – deska obciągnięta skórą ze skromnymi tłoczeniami roślinnymi,
58 AAWr, III a 9, p. 44; AAWr, IV b 2, p. 155, 172v.
59 AAWr, III a 9, p. 50r, 66r; AAWr, Dokumenty parafii w Świdnicy, 25 IX 1574 Wrocław (poświadczenie święceń z 1571 r.)
60 AAWr, IV b 3, p. 184rv, 209r-210r, 296v-297r; AAWr, IV d 1, p. 310v.
61 AAWr, III a 11, p. 134rv; AAWr, IV b 3, p. 296v-297r, 311v-312r, 338v, 378v-379v; AAWr, IV d 1, p. 319v-320rv, 378v-379v.
bez napisów, ale z dwiema dobrze zachowanymi mosiężnymi klamrami do zapinania. Całość jest dobrze zachowana, nosi wprawdzie ślady intensywnego używania (stąd otarcia skórzanej okładki), ale bez większych uszkodzeń zarówno w oprawie jak i w bloku papieru.
Księga ma dość przejrzystą strukturę. Co prawda nie ma jednego tytułu, ale dzie-więć równoważnych – każdy z nich rozpoczyna jedną z dziewięciu podobnych choć nie-równych części, z których każda obejmuje wpisy czynności jednego sufragana. Różnice między poszczególnymi częściami – pomijając ich obszerność i liczbę święconych kle-ryków – są w zasadzie niewielkie. Zależnie od pisarza niektóre fragmenty spisane są wyraźną kaligraficzną italiką, inne dość niedbałą kursywą. Większość pisarzy dokładnie zapisywała imiona, nazwiska, pochodzenie i przynależność (np. zakonną) święconych, ale niektórzy najwyraźniej do swoich obowiązków podchodzili dużo swobodniej zapisu-jąc jedynie imiona i nazwiska, niekiedy pomijazapisu-jąc nawet te ostatnie (zwłaszcza w przy-padku zakonników). Większość tych różnic ma jednak trzeciorzędne znaczenie i spro-wadza się do kwestii redakcyjnych, np.: jeden pisarz chętniej używał klamr (gdy kilku kolejnych duchownych należało do jednego zakonu, opisywano ich w ten prosty sposób razem), inny wolał przy takiej okazji każdym kolejnym pisać ut supra. Pojawiają się też drobne różnice w zapisie not datacyjnych – niekiedy używano kalendarza rzymskiego, kiedy indziej liturgicznego, a często obu. Podobnie jest w przypadku zapisu miejsc świę-ceń (często pomijanego), kontekstu liturgicznego (infra missam, extra missam itd.). Za czasów biskupa J. B. Liescha noty te zapisywano czerwonym atramentem, potem zarzu-cono ten zwyczaj. Różnice te – zwłaszcza te drugorzędne – przyjąć trzeba w większości jako naturalne, trudno wszak oczekiwać niezmienności manier kancelaryjnych w źródle, które powstawało przez półtora wieku.
W okresie powstawania zapisów w naszej księdze święceń nie zdarzyło się, aby w diecezji wrocławskiej funkcjonował więcej niż jeden sufragan. Byli oni powoływani dopiero po śmierci poprzednika, a ponieważ procedura nie była łatwa i szybka (kandydat potrzebował papieskiego zatwierdzenia), mamy tego efekt w postaci kilku-, a niekiedy kilkunastomiesięcznych przerw w zapisach. Z drugiej strony księga zazwyczaj informu-je nas o śmierci swoich kolejnych właścicieli, niekiedy lakonicznie, a niekiedy w ob-szerniejszej elegii. Wszystkie te teksty drukujemy w załączniku na końcu tomu, wraz towarzyszącymi im czasem statystykami święceń i innych czynności pontyfikalnych, niekiedy dość drobiazgowymi choć niekoniecznie dokładnymi.
Część 1 (s. 1-47): Księga rozpoczyna się wpisami z roku 1650. Sufraganem wro-cławskim był wówczas (od roku 1625) Jan Baltazar Liesch de Hornau, biskup tytularny Nicopolis63. Możemy się domyślać, że w poprzedniej, zaginionej księdze zabrakło miej-sca i stąd założono nową z charakterystycznym Continuatio w tytule, które stanie się stałym elementem kolejnych tytułów:
Continuatio matriculae ordinatorum sive vera consignatio illorum, qui sub Reverendissimo et Amplissimo Praesule ac D[omi]no D[omi]no JOANNE BALTHASARE LIESCH DE
63 J. Jungnitz, Die Breslauer Weihbischöfe, Breslau 1914, s. 125-151; R. Samulski, Die Breslauer
HORNAU Episcopo Nicopolitano, ambarum Ecclesiarum Vratislaviensium Praeposito, et Suffraganeo, Sacrae C[aesare]ae Maiestatis, ac Ser[enissi]mi et Reuerendissimi Principis Poloniae et Sueciae Caroli Ferdinandi, Episcopi Vratislaviensis et Plocensis, in Silesia Ducis Oppolij ac Ratiboriae, Consiliario intimo, Camerae Praelato et eiusdem Episcopatus Vrati-slaviensis Administratore, Sacros Clericorum ordines continuate ab Anno Jubilaej M.DC.L suscepere.
(s. 1)
Biskup Liesch po raz ostatni święcił kleryków 12 czerwca 1661 r. a zmarł 13 wrze-śnia tegoż roku w Nysie i został pochowany w tamtejszym kościele św. Jakuba. Przez ostatnie 12 lat życia święcił w sumie 306 razy. Co do liczby wyświęconych kleryków pewne dane mamy także tylko dla tych ostatnich 12 lat, dla całego pontyfikatu zaufać musimy zestawieniu podanemu w księdze święceń zaraz po informacji o śmierci sufraga-na. Liesch udzielił zatem tonsury 588 osobom, wyświęcił 593 (1279) minorystów, 623 (1382) subdiakonów, 636 (1398) diakonów i 615 (1385) prezbiterów. Pobłogosławił też 12 opatów, chociaż w zachowanej księdze nie ma ani jednego zapisu tego typu.
Część 2 (s. 49-162): Po śmierci biskupa Liescha nowym sufraganem z tą samą stolicą tytularną ustanowiony został w czerwcu 1662 r. (ale konsekrowany dopiero na początku następnego roku) Karol Franciszek Neander von Petersheide, archidiakon wro-cławski i scholastyk przy kolegiacie św. Krzyża we Wrocławiu
Matricula ordinatorum sive genuina annotatio illorum, qui sub Reverendissimo et Illu-[strissi]mo D[omi]no CAROLO FRANCISCO NEANDER Dei et Apostolicae Sedis gra-tia Episcopo Nicopolitano, Suffraganeo et Archidiacono Vratislaviensi, ibidemque Colle-giatae Ecclesiae S. Crucis Scholastico Sacris Ordinibus continuate ab Anno M.DC.LXIII initiati sunt.
(s. 49)
W ciągu prawie 30 lat biskup Neander święcił kleryków 367 razy, pierwszy raz 9 III 1663, ostatni 12 X 1692. Udzielił w sumie tonsury 1482 osobom, wyświęcił 1498 minorystów, 1506 subdiakonów, 1477 diakonów, 1445 prezbiterów i 1 biskupa. Pobłogosławił 9 opatów. Zmarł 5 II 1693 r. w Nysie i pochowany został w tamtejszej kolegiacie św. Jakuba64.
Część 3 (s. 165-201). Kolejnym sufraganem i biskupem tytularnym Lacedaemo-nium mianowany został we wrześniu 1693 roku Jan Brunetti, kanonik wrocławski i głogowski:
Continuatio matriculae ordinatorum sive Consignatio illorum, qui sub reverendissi mo ac illustrissimo Domino Domino Joanne Brunetti Dei et Apostolicae Sedis Gratia episcopo Lacedaemoniensi, suffraganeo Vratislavienisi, ecclesiarum ibidem ac Glogoviae Majoris canonico, sacros ordines continuate ab anno M.DCXCIV. suscepere
(s. 165)
Biskup Brunetti zmarł 28 III 1703 w Nysie i pochowany został w katedrze wrocławskiej. W ciągu 9 lat święcił kleryków w sumie 45 razy: pierwszy raz 28 II 1694, ostatni raz 23 XII 1702 roku65. Udzielił w sumie tonsury 598 osobom,
64 J. Jungnitz, op. cit., s. 159-179; R. Samulski, op. cit., s. 93.
wyświęcił 595 minorystów, 594 subdiakonów, 529 diakonów i 495 prezbiterów. Po-błogosławił też 5 opatów.
Część 4 (s. 207-221). Kolejny sufragan, Franciszek Engelbert Barbo, hrabia Wa-xenstein, baron Gutteneck, Pässberg i Zobelsberg, poza tym kanonik katedralny i świę-tokrzyski we Wrocławiu, ustanowiony został w 1704 roku biskupem tytularnym Dara:
Continuatio matriculae ordinationum sive vera consignatio illorum quibus Reverendissimo ac Illustrissimo Domino Domino Francisco Engelberto Barbo Dei & Apostolicae Sedis Gra-tia Episcopo Dariensi Sac. Rom. Imp. Comite de Waxenstein Barone in Gutteneck Pass et Zobelsberg Serenissimi & Reverendissimi Principis Francisci Ludovici Comitis Palatini Episcopi Wratislaviensis Suffraganeo Ecclesiarum ibidem Cathedralis & Collegiatae cano-nico sacros ordines continuate ab anno M. D C C. IV suscepere
(s. 207)
Biskup Barbo zmarł 25 XII 1706 r., po niecałych trzech latach od nominacji i pochowany został w katedrze wrocławskiej. W tym okresie święcił kleryków 31 razy, po raz pierwszy 8 III 1704, po raz ostatni 18 IX 1706 r.66 Udzielił w sumie tonsury 183 oso-bom, wyświęcił tyluż minorystów, 209 subdiakonów, 165 diakonów i 144 prezbiterów. Pobłogosławił jednego opata.
Część 5 (s. 229-257). Po śmierci biskupa Barbo diecezja wrocławska przez ponad dwa lata nie miała sufragana. Dopiero w 1708 roku nominację otrzymał Antoni Ignacy Müntzer, dziekan głogówecki, kanclerz i kanonik katedralny wrocławski. Elekt otrzy-mał sakrę w katedrze wrocławskiej 20 stycznia 1709 roku
Continuatio matriculae ordinatorum sive vera consignatio illorum, qui sub Reverendissimo & Illustrissimo Domino Domino Antonio Ignatio Müntzer, Dei & Apostolicae Sedis gratia Episcopo Madaurensi, Serenissimi & Reverendissimi Principis ac Domini Domini Francisci Ludovici, Comitis Palatini, Episcopi Wratislaviensis etc. etc. Suffraganeo ac Ecclesiae ibi-dem cathedralis praelato cancellario, sacros ordines continuate ab anno Domini MDCCIX susceperunt.
(s. 229)
A. I. Müntzer zmarł 11 stycznia 1714 i pochowany został w katedrze wrocław-skiej. W ciągu pięciu lat pontyfikatu święcił kleryków 65 razy, po raz pierwszy 2 II 1709, po raz ostatni 23 XII 1713.67 Udzielił tonsury 278 osobom, wyświęcił 275 minorystów, 304 subdiakonów, 250 diakonów i 240 prezbiterów. Pobłogosławił 2 opatów.
Część 6 (s. 261-415). Tym razem urząd sufragana nie wakował tak długo, już w czerwcu 1714 r. młody, zaledwie 33-letni kanonik katedralny Eliasz Daniel von Som-merfeld mianowany został biskupem tytularnym Leontopolis in Bithynia:
Continuatio matriculae ordinatorum sive vera consignatio illorum qui sub Reverendissimo & illustrissimo Domino Domino Elia Daniele de Sommerfeld Dei & Apostolicae Sedis gra-tia Episcopo Leontopolitano, Serenissimiet Reverendissimi Principis ac Domini Domini Francisci Ludovici Comitis Palatini, Episcopi Wratislaviensis etc. etc. Suffraganeo ac Ecc-lesiae ibidem Cathedralis Canonico, Sacros Ordines continuate ab Anno Domini M. D. CCXIIII susceperunt.
(s. 261)
66 J. Jungnitz, op. cit., s. 193-197; R. Samulski, op. cit., s. 93.
Po 29 latach sprawowania urzędu biskup Sommerfeld zmarł 26 sierpnia 1742 roku i pochowany został w katedrze wrocławskiej. Od 8 IX 1714 do 19 V 1742 r. w sumie 249 razy święcił kleryków68. Udzielił tonsury 1955 osobom, wyświęcił 1951 minorystów, 2083 subdiakonów, 1895 diakonów i 1819 prezbiterów. Pobłogosławił też 28 opatów.
Część 7 (s. 421-482). W styczniu 1743 r. nowym sufraganem wrocławskim i bi-skupem tytularnym Cambysopolis mianowany został Franciszek Dominik hrabia Alme-sloe i baron Tappe, kustosz i kanonik katedralny:
Continuatio Matriculae Ordinatorum sive Vera Consignatio Illorum, qui sub Illustrissimo et Reverendissimo Domino Domino Francisco Dominico S.R.I. Comite de Allmeslöe L. B. de Tappe Dei et Apostolicae S. Sedis Gratia Episcopo Cambysopolitano Suffraganeo Wratisla-viensi Ecclesiae Cathedralis ad St. Joannem ibidem Praelato Custode et Canonico Capitula-ri sacros ordines continuate ab Anno MDCCXLIII suscepere.
(s. 421)
Biskup Almesloe sprawował swój urząd przez 17 lat, z czego 3 lata (1756-1759) spędził w pruskim więzieniu w Magdeburgu (co oznaczało, że w diecezji nikt nie udzie-lał święceń):
Per Triennium morati sumus Magdeburgi ideoque in Silesia hoc tempore nullae erant ordi-nationes
(s. 477)
Almesloe zmarł rok po opuszczeniu twierdzy 2 kwietnia 1760 r. i pochowany został w katedrze wrocławskiej. Święcił kleryków 129 razy (pierwszy raz 13 IV 1743, ostatni raz 22 III 1760) i udzielił w sumie tonsury 580 osobom, wyświęcił 596 minory-stów, 748 subdiakonów, 766 diakonów, 753 prezbiterów i 1 biskupa. Pobłogosławił też dwóch opatów69.
Część 8 (s. 485-554). Nowym sufraganem wrocławskim został Jan Maurycy von Strachwitz und Gross-Zauche, dziekan i kanonik katedralny i kolegiacki we Wro-cławiu, który otrzymał nominację w maju 1761 roku jako biskup tytularny Tiberias in Palestina:
Continuatio Matriculae Ordinatorum sive Vera Consignatio illorum, qui a Reverendissimo ac Illustrissimo Domino, Domino Joanno Mauritio de Strachwitz et Mega-Zauche Dei et Apostolicae S. Sedis Gratia Episcopo Tyberiadensi, Dioecesis Wratislaviensis Suffraganeo, et Vicario Apostolico, nec non Cathedralis Ecclesiae ad S. Joannem et Collegiatae ad S. Crucem Wratislaviae Praelato Decano, et Canonico Capitulari, sacros ordines continuate ab anno MDCCLXI susceper (s. 485)
Biskup Strachwitz zmarł 28 stycznia 1781 r., po 20 latach posługi biskupiej i zo-stał pochowany w katedrze wrocławskiej70. Kleryków święcił 170 razy, po raz pierwszy 21 V 1761 na Jasnej Górze, po raz ostatni 16 VI 1780. W sumie udzielił tonsury 718 oso-bom, wyświęcił 707 minorystów, 881 subdiakonów, 857 diakonów i 843 prezbiterów. O benedykcjach opackich księga święceń nie wspomina.
68 J. Jungnitz, op. cit., s. 200-221; R. Samulski, op. cit., s. 93.
69 J. Jungnitz, op. cit., s. 222-241; R. Samulski, op. cit., s. 93.
Część 9 (s. 559-625). Ostatnim właścicielem księgi (II c 4) był Antoni Ferdynand von Rothkirch und Panthen, dziekan i kanonik katedralny i kolegiacki wrocławski, który w czerwcu 1781 r. otrzymał nominację na biskupa tytularnego Paphos, sufragana i wi-kariusza apostolskiego we Wrocławiu71:
Continuatio Matriculae Ordinatorum sive Vera Consignatio illorum, qui a Reverendissimo ac Illustrissimo Domino Domino Antonio Ferdinando de Rothkirch et Panthen Dei et Apo-stolicae S. Sedis Gratia Episcopo Paphensi, Dioecesis Wratislaviensis Suffraganeo et Vica-rio Apostolico, nec non Cathedralis Ecclesiae ad s. Joannem et Collegiatae ad S. Crucem Wratislaviae Praelato Decano et Canonico Capitulari, sacros ordines continuate ab anno MDCCLXXXI suscepere.
(s. 559)
Biskup Rothkirch po raz pierwszy święcił kleryków 21 sierpnia 1781 roku (dwa dni po przyjęciu sakry) i aż do ostatniego wpisu w księdze (21 marca 1795) święcił 94 razy. Wpisy kończą się na początku ostatniej karty, założono zatem nową księgę (II c 4a), o czym niżej.
Temu przejrzystemu podziałowi wymyka się kilka wpisów poświadczających święcenia udzielane we Wrocławiu (lub wrocławskim klerykom) przez obcych bisku-pów. Okoliczności tych święceń były różne, zapewne za każdym razem nieco inne. Je-dynie w przypadku arcybiskupa lwowskiego Jana Tarnowskiego (święcił jeden raz w maju 1657 r.) możemy się domyślać kurtuazyjnej propozycji sufragana wobec dostoj-nego gościa, zapewnie przejazdem bawiącego na Śląsku, ale już w przypadku sufragana gnieźnieńskiego Stefana Antoniego Mdzewskiego (marzec 1703) i biskupa przemyskie-go Jana Kazimierza Bokuma (marzec 1708 – styczeń 1709) sytuacja była zupełnie inna. Diecezja nie miała wówczas ani ordynariusza mogącego święcić (nie miał wyższych święceń, zresztą i tak nie rezydował na Śląsku) ani sufragana – w 1703 po śmierci J. Bru-nettiego, w 1708 po śmierci F.E. Barbo. Mdzewski i Bokum to dwaj wygnańcy z Rze-czypospolitej, choć każdy z innego politycznego obozu. Biskup Mdzewski był zdecydo-wanym przeciwnikiem króla polskiego Augusta II i z tego tytułu usunął się do Wrocławia i zamieszkał w dominikańskim klasztorze św. Wojciecha (sam też był dominikaninem). Biskup Bokum wręcz przeciwnie, to najbliższym stronnik króla Augusta, przebywał na wygnaniu z racji wojny północnej i czasowej detronizacji swego patrona – święcił zatem we Wrocławiu cztery razy a na koniec konsekrował nowego sufragana A.I. Müntzera i korzystając z końca wojny wrócił do Polski72.
Nieco inny charakter mają wpisy dotyczące święceń udzielanych w 1781 roku przez sufragana poznańskiego Ludwika de Mathy (s. 555-558). O ile w poprzednich przypadkach mieliśmy do czynienia ze święceniami udzielanymi przez obcych bisku-pów na terenie diecezji wrocławskiej, o tyle tutaj chodzi o biskupa rezydującego w Po-znaniu i tam udzielającego święceń – siedem razy od marca do lipca. Dopiero w sierpniu biskup de Mathy przeniósł się do Wrocławia, udzielił sakry nowemu sufraganowi wro-cławskiemu Rothkirchowi, trzy dni później wyświęcił jeszcze sporą grupę kleryków
71 J. Jungnitz, op. cit., s. 265-298; R. Samulski, op. cit., s. 94
i zapewne wrócił do siebie do Poznania. Wszystkie te święcenia powinny być i zostały – z wyjątkiem sakry – wpisane do jego własnej księgi święceń73, a my możemy się jedy-nie domyślać, że ktoś wykorzystał pobyt Mathy’ego we Wrocławiu, pożyczył jego księ-gę i przepisał fragmenty dotyczące kleryków z diecezji wrocławskiej, kilka nazwisk zresztą pomijając.
Omawiana księga – jak już wyżej kilkukrotnie podkreślono – jest księgą sufragań-ską, zasadniczo zatem nie notuje święceń udzielanych w tym czasie przez biskupów-ordynariuszy. Nie notuje, ale niekiedy o nich wspomina. Mamy w księdze siedem takich wzmianek z lat 1733-1738, zatem z czasów kardynała Filipa Ludwika Sinzendorfa i cztery z lat 1755-1756 (biskup Filip Gotard Schaffgotsch):
1733 Sabbatho Sancto quae fuit 3 Aprilis: Diaconos et subdiaconos ordinavit Eminentissi-mus ac CelsissiEminentissi-mus Princeps et Episcopus Wratislaviensis quos ipse ad specialem librum curat inscribi uti et angariam pentecostes.
(s. 362)
[1733] Angaria s. Luciae quae fuit 19 Decembris in Ecclesia Cathedrali Excellentissimus ac Celsissimus Princeps Episcopus ordinavit subdiaconos, diaconos et presbyteros, pro quibus specialem apud se habet librum in quem nomina ordinatorum inserantur.
(s. 364)
[1733] Mense Septembri Eminentissimus ac Celsissimus Princeps Episcopus Wratislavien-sis Abbatem Henrichoviensem Gerardum et mense Decembri Abbatem Lubensem Constan-tinum benedixit.
(s. 365)
[1734] Sabbatho sancto quod fuit 24 Aprilis: Reliquos diaconos et presbyteros ordinavit Eminentissimus ac Celsissimus Princeps Episcopus in Ecclesia Cathedrali pro quibus spe-cialem librum servat.
(s. 367)
1735 Angaria Cinerum quae fuit quinta Martii: Diaconos et Presbyteros Reverendissimus Celsissimus et Eminentissimus Princeps et Episcopus ipsemet ordinavit in Ecclesia S. Jose-phi apud Dominicanos, pro quibus specialem Librum servat, in quo nomina ordinatorum inserta sunt.
(s. 373)
1735 Die 27 Martii quae erat Dominica passionis:
Hesterna die, nempe Sabbatho Sitientes aliqui ordinati sunt ab Eminentissimo et Celsissimo Principe et Episcopo et ad specialem librum nomina eorum inserta sunt.
(s. 374)
Angaria Pentecostes qua erat 31 maij 1738:
NB: Reliquos Sacros ordines Subdiaconatus videlicet Diaconatus et Presbyteratus contulit ipse Eminentissimus apud Sanctam Crucem.
(s. 396)
Anno 1738 Angaria S. Luciae quae erat 20 Decembris:
Reliqui Diaconi et Presbyteri ab Eminentissimo Episcopo ordinati sunt. (s. 399)
Anno Domini MDCCLV
73 Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, ASO (Acta Sacrorum Ordinationum), nr 12: Akta Czynno-ści sakralnych Ludwika Józefa z Mathy, biskupa sufragana poznańskiego 1780-1792, s. 13-20.
Angaria Sitientes ordinavit Celsissimus Princeps Episcopus Wratislaviensis in capella sua domestica.
Angaria Sabbathi Sancti rursus ordinavit Celsissimus Princeps de Schaffgotsch Episcopus Wratislaviensis in capella sua domestica.
(s. 473)
Anno Domini MDCCLVI
Angaria Sabbati Sancti ordinavit Reverendissimus ac Celsissimus Princeps de Schaffgotsch Episcopus Wratislaviensis.
Angaria Pentecostes pariter ordinavit Reverendissimus ac Celsissimus Princeps de Schaf-fgotsch Episcopus Wratislaviensis.
(s. 477)
Zdecydowana większość tekstu stanowiącego podstawę naszego opracowania znajduje się na kartach księgi, kartach od początku stanowiących jej część i stopniowo zapisywanych. Prócz tego część informacji znajduje się jednak na różnego rodzaju do-klejkach i luźnych kartkach:
a) pierwsze dwie doklejki znajdują się na karcie z 1681 roku (s. 113-114), obie to niewielkie karteczki, właściwie paski papieru szerokie na 2-3 linijki tekstu, obie też zawierają informacje o benedykcji i infulacji (nr 1284, 7875).
b) trzecia doklejka to już dużo większa karta wklejona po stronie 456. Jest to wysta-wiona przez kanonika katedralnego i wikariusza generalnego Jana Jakuba Brunet-tiego prezentacja dla barona Franciszka Michała von Vogt – kandydata do tonsury i niższych święceń. Na tym samym dokumencie znajduje się adnotacja potwier-dzająca udzielenie święceń:
Pro prima Tonsura et minoribus Ordinibus
Franciscus Michael Liber Baro de Vogten, Silesius Illnischensis
Qui rite examinatus et approbatus Secundum facultatem a Reverendissimo ac Celsissimo Principe Episcopo Eidem factam, Reverendissimo ac Illustrissimo Domino Suffraganeo, Si, et quando benigne visum fuerit, pro dictis Ordinibus Eidem conferendis tenore praesentium recommendatur.
Wratislaviae die 14. Octobris 1751.
Jo[annes] Jacobus de Brunetti, Vicarius generalis [poniżej inną ręką]
Anno 1751. die 17ma Octobris in Capella domestica primam Tonsuram et quatuor minores Ordines accepit Franciscus Michael L.B. de Vogten Silesius Illnischensis
(s. 456a)
c) po stronie 454 znajdujemy złożoną wpół kartę (4 strony tekstu) zatytułowaną:
Consignatio Ordinandorum Angaria S. Luciae 1750 die 19 Decembris
Następują nazwiska kleryków dopuszczonych do kolejnych stopni święceń, po nich zaś na 3 stronie:
Qui omnes, et singuli rite examinati et approbati Reverendissimo, ac Illustrissimo Domino Suffraganeo pro Sacris Ordinibus Eisdem conferendis tenore praesentium recommendantur.
[podpis nieczytelny]
Mamy zatem do czynienia z pochodzącą od egzaminatora (archidiakona?) prezen-tacją, na podstawie której biskup święcił kleryków, i która powinna być następnie
prze-pisana do księgi święceń. Wskutek czyjegoś zaniedbania tak się nie stało (podobnie jak w poprzednim przypadku) i dlatego, niejako zastępczo, umieszczono w księdze święceń prezentację. Bardzo możliwe, że o braku wpisu zorientowano się dopiero po 13 latach gdy o świadectwo święceń poprosił kanonik M. Michalsky, proboszcz z Żórawiny, o czym informuje nas notatka na 4 stronie dokumentu:
Actum den 25 May 1763
Der Pfarr von Rothsurben jetzt Canonicus ad S. Crucem zu Bresslau Mathias Michalsky bittet gehorsambst die Hochwürdig Hochfürst. Bischofl. General Vicariat Amt geruheten in Gnaden gegen die gewöhnliche Cantzley Jura die Formatas außfertigen zu lassen.
Kassner m.p.
d) jeszcze inny charakter ma karta włożona do księgi po stronie 498. Trzej wyświę-ceni przez biskupa Strachwitza w 1761 roku na Jasnej Górze paulini prosili o świadectwo święceń, chcieli bowiem przyjąć kolejne:
Censtochoviae ordinati a Reverendissimo ac Illustrissimo Domino Domino Suffraganeo in Redditu Cracoviam supplicant pro formatis ut ulteriores S.S. ordines accipere valeant. Fr. Athanasius
Fr. Chrisostomus Fr. Philibertus
Expeditae sunt formatae die 3tia Novembris 1764
Co ciekawe – wykaz święconych przez Strachwitza paulinów rzeczywiście od-notowuje braci Atanazego (Kowalskiego) i Chryzostoma (Kozbialowicza), ale o jakim-kolwiek Filibercie milczy. Czy zatem i on otrzymał świadectwo święceń, mimo że ich nie przyjął?
Powyższe przykłady prowadzą nas wprost do pytania o kompletność, a zatem i wiarygodność opisywanej księgi święceń, mówiąc wprost: czy wpisano do niej wszyst-kie terminy święceń i w ramach terminów wszystwszyst-kie imiona i nazwiska? Powiedzieć trzeba jednak od razu, że nasze możliwości kontroli są tu bardzo ograniczone i sprowa-dzają się do dwóch:
a) pierwszą możliwością jest uważna analiza wpisów w samej księdze. W sposób oczywisty niektórych informacji brakuje. Dla sporej grupy duchownych ujętych w Katalogu dysponujemy wpisami poświadczającymi komplet święceń, ale nie jest to reguła. Wiele z tych braków jest naturalnym skutkiem przyjęcia odpo-wiednich święceń od innego biskupa – albo miejscowego ordynariusza, albo w innej diecezji, najczęściej w Pradze, Ołomuńcu (zob. nr 2309) i Krakowie (zob. nr 1957). Niektóre wydają się jednak zastanawiające – na przykład brakuje