Lata stabilizacji (1971-1980)

Wprowadzenie

Lata 70. XX w. można określić mianem okresu względnej stabilizacji. Widoczne to było także w przypadku działalności łowickich organizacji regionalistycznych. W dalszym ciągu prężnie funkcjonowały liczne grupy społeczno-kulturalne, których nadrzędnym celem było pielęgnowanie tradycji i historii regionu. Zaczęły powstawać także nowe, będące swoistą odpowiedzią na realizację potrzeb wyższego rzędu miesz-kańców miasta i całego regionu łowickiego, którzy chcieli zaangażować się w działal-ność społeczną i kulturową.



Sztandarową organizacją, która powstała w tym okresie była Stacja Naukowa Mazowieckiego Ośrodka Badań Naukowych Mazowieckiego Towarzystwa Kultury w Warszawie. Powołanie jej do życia w roku 1977, wiązało się przede wszystkim z pró-bą zmiany wizerunku miasta będącego ośrodkiem żywej kultury ludowej i barwnego folkloru. Jak zauważa Alina Owczarek-Cichowska:

„Zapomniano lub nie chciano pamiętać o jego przebogatej kulturze i tradycjach ży-cia umysłowego, o czym świadczą zachowane dokumenty archiwalne, zabytkowe dzieła sztuki i księgozbiory. Niewygodnie było mówić w PRL-u o tym, że Łowicz przez wieki rozwijał się pod przemożną opieką prymasów”705.

Początki utworzenia tej instytucji nie były łatwe, ponieważ jak można przeczy-tać w jednym z artykułów opublikowanym w „Dzienniku Łódzkim”:

705 A. Owczarek-Cichowska, Stacja Naukowa w Łowiczu, „Roczniki Łowickie”, t. VI, Łowicz 2009, s. 161. Por. A. Owczarek-Cichowska, Stacja Naukowa w Łowiczu, „Rocznik Mazowiecki”, t. 20, Warszawa 2008, s. 138.

189

„Gdy padła propozycja utworzenia stacji naukowej w Łowiczu; wielu uznało to za żart. – W takim małym mieście placówka naukowa to bzdura – mówili niektórzy. – Przecież tu nie ma żadnych naukowców, a pasjonaci bez fachowej opieki i pomocy nic nie zrobią. – To nierealne – dodawali inni. – Który z naukowców zechce tu przyjechać?”706.

Jak się jednak okazało, istnienie Stacji Naukowej w Łowiczu było potrzebne, co wielo-krotnie odnotowywano w ówczesnej prasie ogólnokrajowej.

Pomysłodawcy tej placówki postanowili przede wszystkim udowodnić, że Ło-wicz to nie tylko wycinanki i stroje ludowe, jak postrzegano miasto.

„Gdyby zapytać przypadkowych przechodniów, z czym im się kojarzy Łowicz, większość zapewne odparłaby krótko: z ludowymi pasiakami i wycinankami. Wąt-pię, czy znalazłaby się osoba mogąca powiedzieć o mieście coś więcej. Nie tylko o obecnym Łowiczu, ale także o jego historii. A jest ona przebogata. Były tu prze-cież siedziby kasztelanii i księstwa, tutaj też już w XVI wieku istniała gęsta sieć szkół parafialnych. Dzisiejsze zabytki, zapiski w starych księgach świadczą o wiel-kich tradycjach umysłowych tego regionu. Nadal jednak brak jest bardziej szczegó-łowych, naukowych opracowań traktujących o dziejach Łowicza i jego znaczeniu w przeszłości”⁷⁰⁷.

Widząc potencjał także w niezwykle bogatej historii miasta, kilku społeczników rozpoczęło pracę nad naukowym badaniem dziejów Łowicza i całego regionu. Innym powodem było także coraz większe zainteresowanie społeczeństwa historią swojego najbliższego otoczenia. Na łamach ówczesnej prasy zachęcano wszystkich zaintereso-wanych do włączenia się w prace stacji naukowej, poprzez badania dotyczące Łowicza i okolic, co byłoby dodatkowym bodźcem do propagowania historii swojej małej ojczy-zny⁷⁰⁸. „Poznanie własnej historii i kontynuowanie chlubnych tradycji jest zawsze obo-wiązkiem kolejnych pokoleń”⁷⁰⁹. Można stwierdzić, że cytat pochodzący z „Głosu Ro-botniczego”, a stanowiący opis działań, których chciano się podjąć w ramach prac stacji

706 Al-bo, Łowickiej Stacji Naukowej blaski i cienie, „Dziennik Łódzki, 1989, nr 28, s. 4.

707 A. M., Łowicz – to nie tylko pasiaki, „Głos Robotniczy”, 1986, nr 40, s. 5.

708 J. C., Wszystko o Łowiczu, „Dziennik Popularny”, 1978, nr 78, s. 5; 10 lat działalności..., s. 14.

190

naukowej, bezpośrednio odnosi się do słów Andrzeja Kazimierza Cebrowskiego. Zwró-ciłam na to szczególną uwagę na początku dysertacji.

Przygotowania do uruchomienia stacji podjęto znacznie wcześniej; oficjalnie zaczęło się od konsultacji naczelnika miasta, Teresy Borkowskiej z Tadeuszem Gumiń-skim i zaproszeniem przedstawicieli MOBN-MTK z Warszawy do Łowicza⁷¹⁰. Na spo-tkaniu w ratuszu, siedzibie Miejskiej Rady Narodowej byli obecni także mgr Henryk Smuda (MOBN), mgr Krzysztof Janiszowski (MTK) oraz Alina Owczarek-Cichowska. Po wstępnych ustaleniach do dyskusji na temat stacji dołączyli doc. dr Jan Wegner i dr Kazimierz Jędrzejczyk. Goście z Warszawy przedstawili ogólny zarys działalności innych stacji naukowych na terenie Mazowsza⁷¹¹.

Oficjalna data rozpoczęcia działalności tej instytucji, wiąże się z dniem 1 czerw-ca 1977 r. Z ramienia władz miejskich głównym jej twórcą była wcześniej wspomniana naczelnik miasta – Teresa Borkowska⁷¹². Alina Owczarek-Cichowska ma w swojej pa-mięci taki jej obraz: „Była chyba jedyną spośród ówczesnych włodarzy miasta, dla któ-rej sprawy kultury, nauki i oświaty były bardzo bliskie i ważne”⁷¹³. Mieszkańcy Łowi-cza mogli się dowiedzieć o powołaniu Stacji Naukowej w kilka dni później, 3 czerwca, kiedy to w prymasowskim grodzie odbywała się sesja popularnonaukowa zatytułowana „Kultura w dawnym Łowiczu”⁷¹⁴.

Siedzibą stacji został budynek przy Rynku Kościuszki 20; początkową działal-ność finansowano ze środków miejskich. Teresa Borkowska przeznaczyła na ten cel 200 tys. zł. Pieniądze te spożytkowano na remont i zakup niezbędnych sprzętów do wyposa-żenia lokalu. Kierownikiem Stacji Naukowej w Łowiczu mianowano Alinę Owczarek-Cichowską, która pełniła już od 1961 r. funkcję dyrektora łowickiej biblioteki⁷¹⁵. Inny-mi osobaInny-mi, zatrudnionyInny-mi w stacji (w niepełnym wyInny-miarze godzin) była księgowa – Krystyna Kosiorek i sprzątaczka – Zofia Raróg⁷¹⁶. Niedługo jednak stacja korzystała

710 M. Wojtylak, Łowicz na kartach…, s. 5, A.M., Łowicz – to nie tylko…, s. 5.

711 A. Owczarek-Cichowska, Stacja Naukowa..., s. 162-163; A. Owczarek, Działalność Stacji

Na-ukowej MOBN w Łowiczu 1977-1982, „Rocznik Mazowiecki”, t. 9, Warszawa 1987, s. 419.

712 H. Piekut, Stacja naukowo-badawcza w Łowiczu, „Zielony Sztandar”, 1978, nr 3, s. 3. Por. APW OŁ, Towarzystwo Przyjaciół Łowicza i Ziemi Łowickiej, sygn. 6, k. 9; K. Siemiatycka, Nowe

barwy na pasiaku, „Kobieta i życie”, 1987, nr 4, s. 6-7.

713 A. Owczarek-Cichowska, Stacja Naukowa..., s. 162.

714 Tamże, s. 162; M. Cybart, Stacja Naukowa w Łowiczu, „Słowo Powszechne” 1978, nr 14, s. 3;

10 lat działalności…, s. 15.

715 Tamże, Stacja Naukowa..., s. 163-164.

191

z tego lokum; przyczyną było ogromne zawilgocenie budynku, dlatego została przenie-siona do siedziby Miejskiej Biblioteki Publicznej w Łowiczu przy ul. Świerczewskiego 1⁷¹⁷.

Jak zauważa Owczarek-Cichowska, pracę stacji finansowano z Funduszu Roz-woju Kultury oraz nadwyżek budżetu miejskiego. Z Warszawy przychodziły jedynie niewielkie środki, które stanowiły płacę kierownika instytucji. Stacja Naukowa w Ło-wiczu była jedną z kilku tego typu instytucji, nad którymi nadzór merytoryczny objął Mazowiecki Ośrodek Badań Naukowych w Warszawie⁷¹⁸.

Działalność Stacji Naukowej w Łowiczu dokładnie została określona w „Regu-laminie Stacji”. Określał on precyzyjnie zakres terytorialny zainteresowań badawczych placówki, lokując go na Łowicz i tereny stanowiące niegdyś Księstwo Łowickie⁷¹⁹. „głównym zadaniem programowym było prowadzenie i popieranie badań naukowych oraz szerzenie wiedzy o tym regionie”⁷²⁰. Jak podaje w sprawozdaniu z działalności stacji Alina Owczarek, cele jakie stacja realizowała odnosiły się do prowadzenia

„1. […] prac naukowo-badawczych, zwłaszcza w sferze szeroko rozumianej pro-blematyki kulturoznawczej (wybrane zagadnienia z zakresu etnografii, archeologii, historii, literatury i językoznawstwa oraz socjologii); 2. współdziałanie z władzami miasta w zakresie organizowania prowadzenia badań prognostycznych i ekspertyz naukowych; 3. inspirowanie placówek naukowo-badawczych do podejmowania prac naukowych dotyczących Łowicza i regionu łowickiego; 4. prowadzenie współpracy z ogólnopolskimi i regionalnymi placówkami naukowymi i towarzy-stwami w zakresie planowania i realizacji badań użytecznych w kształtowaniu rozwoju społeczno-gospodarczego i kulturalnego regionu; 5. ułatwianie podnosze-nia kwalifikacji naukowych i zawodowych kadrze naukowej oraz badaczom regio-nalnym i mieszkańcom Łowicza i regionu przez organizowanie seminariów dokto-ranckich i udzielanie konsultacji naukowych; 6. upowszechnianie wyników badań naukowych, dotyczących Łowicza i regionu, poprzez organizowanie sympozjów, sesji naukowych i popularnonaukowych, odczytów, udostępnianie wyników badań własnych i udzielanie informacji badaczom regionalnym; 7. gromadzenie, organi-zowanie oraz udostępnianie księgozbioru naukowego oraz prowadzenie bibliografii

717 Tamże

718 Al-bo, Łowickiej Stacji Naukowej…, s. 4. Por. A. Smyczek, Z badań Stacji Naukowej MOBN w

Łowiczu. Rodzi się historyczny konterfekt miasta, „Głos Robotniczy”, 1983, nr 74, s. 5.

719 A. Owczarek, Działalność Stacji..., s. 419.

192

i kartoteki prac nie publikowanych dotyczących Łowicza i regionu łowickiego; 8. publikowanie w ramach planu wydawniczego MOBN prac naukowych i popu-larnonaukowych o Łowiczu i regionie łowickim; 9. pozyskiwanie dla pracy na rzecz regionu łowickiego działaczy kultury i naukowców z Warszawy i innych ośrodków”721.

Główny trzon pracy stacji opierał się więc na działalności naukowo-badawczej, wy-dawniczej, dydaktyczno-oświatowej, popularyzatorskiej i dokumentalno-informacyjnej. Wielokrotnie podczas moich rozmów z kierowniczką stacji słyszałam, że była to pla-cówka „otwarta”. Zachęcano do czynnego udziału w przedsięwzięciach przez nią orga-nizowanych, ale także do jej współtworzenia⁷²².

W sierpniu 1977 r. odbyło się zebranie, którego celem miało być ustanowienie Rady Naukowej Stacji. Obecni na nim byli: Teresa Borkowska, dr Bogusław Gierlach (sekretarz naukowy MOBN), mgr Henryk Smuda, Jerzy Kuczyński (prezes Towarzy-stwa Przyjaciół Łowicza i Ziemi Łowickiej), Olga Stasykiw (kierowniczka Wydziału Kultury Urzędu Miasta), Krystyna Kosiorek, doc. dr Jan Wegner, dr Kazimierz Jędrzej-czyk, dr Ziemowit Skibiński, ks. kanonik dr Zbigniew Skiełczyński, mgr inż. Stefan Pągowski. Niestety w spotkaniu tym nie mogli wziąć udziału: mgr Tadeusz Gumiński, mgr Zofia Niedziałkowska, mgr Anna Świątkowska i mgr Janusz Zakrzewski⁷²³. Wtedy to powołano do życia Radę Naukową SN MOBN w Łowiczu. Jej członkami zostali wszyscy obecni na zebraniu założycielskim oraz osoby, które wcześniej wystosowały pisemną deklarację pracy w radzie. Ukonsytuowało się Prezydium rady w składzie: doc. dr Jan Wegner (przewodniczący), ks. dr Zbigniew Skiełczyński (wiceprzewodni-czący), dr Kazimierz Jędrzejczyk (sekretarz), mgr Alina Owczarek (kierownik stacji). Opiekunem naukowym Rady obrano prof. dr hab. Ryszarda Kołodziejczyka⁷²⁴. We wspomnieniach osób ściśle z nim współpracujących jawi się jako: „dobry, zorganizo-wanych, posiadający ogromną wiedzę fachowiec. On wziął nas pod swoje skrzydła.

721 Tamże, s. 419. Por. M. Cybart, Stacja Naukowa…, s. 3.

722 Por. J.C. Wszystko o Łowiczu, „Dziennik Popularny” 1978, nr 78, s. 5.

723 A. Owczarek-Cichowska, Stacja Naukowa..., s. 165.

724 A. Owczarek, Działalność Stacji..., s. 420. Por. H. Piekut, Stacja naukowo-badawcza…, s. 3; H. Piekut, Ludzie Łowicza, „Zielony Sztandar”, 1979, nr 22, s. 9.

193

Przyjeżdżał z Warszawy bardzo często. A to na spotkania, zebrania, narady, seminaria. Był bardzo życzliwy, zawsze służył dobrą radą”⁷²⁵.

Jednym z wydarzeń zorganizowanym przez stację był jubileusz doc. dr Jana We-gnera piastującego, jak wcześniej wspomniałam, funkcję przewodniczącego Rady Na-ukowej stacji. Uroczystość, która odbyła się 7 grudnia 1979 r. przygotowana została staraniem stacji naukowej we współpracy z wieloma instytucjami. Pośród nich wymie-nić można Miejską Biblioteką Publiczną, Towarzystwo Przyjaciół Łowicza i Ziemi Ło-wickiej, Koło Wychowanków Szkół Średnich Ogólnokształcących w Łowiczu i Towa-rzystwo Przyjaciół Muzeum w Łowiczu. Wszyscy zgromadzeni w lokalu biblioteki, uczcili 50. rocznicę pracy naukowej jubilata. Przypomniano wówczas jego zasługi na tym polu, przywołując drogę jego kariery zawodowej. Jan Wegner poza zaangażowa-niem się w działalność stacji, był kuratorem Muzeum narodowego, oddziału w Niebo-rowie, wykładał historię kultury i sztuki polskiej w WAP (Wojskowej Akademii Poli-tycznej w Warszawie), był także radnym miejskim i przewodniczącym Komisji Kultury Powiatowej Rady Narodowej w Łowiczu⁷²⁶. W obliczu tak wielu działań na rzecz mia-sta i okolic, Teresa Borkowska wręczyła jubilatowi pamiątkowy medal „Za zasługi dla miasta i regionu”⁷²⁷. Na uroczystości było wielu zaproszonych gości, a wśród nich: przełożony jubilata, prof. dr Stanisław Lorentz (dyrektor Muzeum Narodowego w War-szawie), Henryk Smuda (zastępca sekretarza naukowego MOBN-MTK w WarWar-szawie), Edward Siekowski (dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki w Skierniewicach)⁷²⁸.

Wcześniej zaledwie zasygnalizowałam zakres działalności Stacji Naukowej; prace te były także odpowiedzią na zapotrzebowanie społeczeństwa i umożliwienie do-stępu do wydawnictw na temat swojego miasta i regionu. Jak zauważały osoby tworzą-ce stację, na rynku wydawniczym było niewiele takich publikacji.

„Po II wojnie światowej ukazało się zaledwie kilka drobnych folderów opracowa-nych przez łowickie Muzeum oraz Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. II:

725 PAKWR, Wywiad z A.S., pełna transkrypcja wywiadu znajduje się w zespole „Stacja Naukowa w Łowiczu”, s. 3.

726 A. Owczarek, Jubileusz doc. dr. Jana Wegnera, przewodniczącego Rady Naukowej Stacji

Na-ukowej MOBN-MTK w Łowiczu, „Rocznik Mazowiecki”, t. 8, Warszawa 1984, s. 323; brz, Serce i umysł – dla Łowicza, „Dziennik Popularny”, 1980, nr 112, s. 5; A. Smyczek, Pół wieku pracy dla nauki i Łowicza, „Głos Robotniczy”, 1979, nr 275, s. 4.

727 Tamże, s. 323.

194

wództwo łódzkie, z. 5: Powiat Łowicki (1953) i nieudana próba monografii

opra-cowana przez S. Marata, T. Papiera, G. Rajcherta pt. Łowicz (1975)”729.

Dlatego też jednym z zadań, jakie stacja sobie postawiła było wypełnienie tej swoistej luki wydawniczej.

Początkowa aktywność wydawnicza wiązała się z publikowaniem 16-stronicowych zeszytów, które miały raczej charakter popularnonaukowy730. Tylko na

takie publikacje zezwalał Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk⁷³¹. Kierownik stacji, Alina Owczarek-Cichowska zwróciła szczególną uwagę na to, że

„Należy wspomnieć tutaj o wyjątkowym zrozumieniu i życzliwości skierniewickiej cenzury, reprezentowanej przez p. Mirosława Pawlaka, który nie nękał zbytnio au-torów ani też nie «przyczepiał się» do zawartości naszych wydawnictw (czego nie można powiedzieć o jego poprzedniku – na szczęście dla niego – nazwiska nie pa-miętam). Pan Pawlak często sam informował mnie życzliwie o tym, że można dać zezwolenie na publikację, na przykład o większej objętości bądź doradzał, co zro-bić, by tematy o większej niż 16 stron objętości nie publikować w dwóch zeszytach tylko w jednym”732.

Zeszyty historyczne mają jednolitą szatę graficzną okładki. Co ciekawe, i co bezpośred-nio się łączy z wyżej zacytowanymi poradami cenzora, pozostałe strony okładek są za-drukowane już główną treścią. „Wszystkie za-drukowane były małą czcionką, aby jak naj-więcej tekstu zmieściło się w jednym zeszycie dotyczącym omawianego tematu”⁷³³. Niewielka ilość stron wiązała się także z trudnościami w zdobyciu pozwolenia na od-powiedni przydział papieru; w tym okresie chęć wydania drukiem jakiejś publikacji wiązała się z samodzielnym zorganizowaniem, zgromadzeniem i jednorazowym dostar-czeniem do drukarni papieru⁷³⁴.

729 A. Owczarek-Cichowska, Stacja Naukowa..., s. 167.

730 Wykaz publikacji wydanych nakładem Stacji Naukowej MOBN w Łowiczu w ramach „zeszy-tów historycznych” znajduje się w aneksach (Aneks nr 2).

731 Tamże.

732 Tamże.

733 Tamże. Por. M. Wojtylak, Łowicz na kartach…, s. 5.

195

Istotne jest także to, że publikowane treści, oparte na naprawdę rzetelnych bada-niach naukowych, kwerendach archiwalnych, poruszają treści wówczas nieznane. Auto-rami tych wydawnictw w głównej mierze byli mieszkańcy Łowicza.

„Dla wielu autorów Łowicka Stacja Naukowa była miejscem pisarskiego debiutu. Niektóre publikacje są skrótem prac magisterskich, naonczas powstałych także przy wydatnej pomocy Stacji, czyli członków Rady Naukowej. Nadto w naszej se-rii wydawniczej publikowali swoje pierwsze prace uczestnicy seminarium doktor-skiego”735.

Funkcja tych niewielkich objętościowo, a niezwykle obszernych pod względem naukowym publikacji jest o tyle istotna, że popularyzowała wiedzę na temat Łowicza i regionu ogółowi społeczeństwa, a jednocześnie wzbudzała zainteresowanie na tym polu, czego rezultatem było pogłębianie badań wybranych zagadnień⁷³⁶. O znaczeniu zeszytów historycznych tak się wypowiedziała jedna z moich respondentek:

„Kiedy byłam młoda interesowała mnie historia mojego miasta i regionu, ale nie-stety nie było za dużo książek na ten temat. Zresztą niektóre tematy nie były poru-szane. Dlaczego nie wiem, nie zastanawiałam się nad tym. Jedno jest pewne, kiedy tylko dowiedziałam się od znajomej o tych cienkich zeszycikach, każdy ze zdoby-tych z zainteresowaniem czytałam i nie mogłam doczekać się następnych. Ważne było dla mnie to, że opowiadają o moim Łowiczu, a ich autorów znam, rozpoznaję na ulicy, a niektórym mówię «Dzień dobry»”737.

Należy także podkreślić, że w organizowanych w tamtym okresie konkursach dotyczących miasta, często te niewielkie publikacje historyczne wykorzystywane były jako nagrody dla uczestników. „Część nakładu znajdująca się w dyspozycji wydawcy była rozpowszechniana nieodpłatnie. Czasami szare, czy zielone książeczki były

735 A. Owczarek-Cichowska, Stacja Naukowa w Łowiczu..., s. 146; H. Piekut, Ludzie Łowicza…, s. 9. Por., R. Poradowski, Dwa oblicza miasta nad Bzurą, „Głos Robotniczy”, 1986, nr 52, s. 4; A. Smyczek, W oczekiwaniu na patrona, „Głos Robotniczy”, 1985, nr 164, s. 4; pw, Naukowcy

z Łowicza, „Dziennik Popularny”, 1979, nr 53, s. 5.

736 Por. A. Owczarek, Działalność Stacji... s. 421.

737 PAKWR, Wywiad z B.J., pełna transkrypcja wywiadu znajduje się w zespole „Wspomnienia Łowiczan”, s. 1.

196

wane nam do różnych nagród w konkursach ponadszkolnych. Większości tytułów zain-teresowani mogli poszukiwać w siedzibie biblioteki po przystępnej cenie”⁷³⁸.

Poza działalnością wydawniczą Stacja Naukowa czynnie zajmowała się pracą dydaktyczno-naukową oraz popularyzatorską. Jednym z zadań w tej materii była pomoc w podnoszeniu kwalifikacji naukowych badaczy regionu oraz upowszechnianie tej wie-dzy. W związku z tym organizowano liczne prelekcje, wystawy, odczyty, sesje popular-nonaukowe oraz prowadzono seminaria doktorskie⁷³⁹. Pierwsze takie seminarium miało miejsce w roku akademickim 1978/1979 i dotyczyło prawa karnego; prowadził je prof. dr hab. Arnold Gubiński⁷⁴⁰. Jednak wygasło ono w 1980 r. z racji małej liczby uczestni-ków. Jeszcze w 1979 r. uruchomiono seminarium z zakresu historii, które cieszyło się znacznie większym zainteresowaniem ze strony łowiczan⁷⁴¹. Pierwszym opiekunem naukowym był, wcześniej wielokrotnie już przywoływany, prof. dr hab. Ryszard Koło-dziejczyk, od czasu do czasu zastępowany przez prof. dr hab. Janinę Leskiewiczową i prof. dr hab. Mariana Marka Drozdowskiego. Seminarium trwało 12 lat, i w tym czasie odbyły się 74 zjazdy⁷⁴². „Charakter spotkań był otwarty, mógł w nim uczestniczyć każ-dy, kto interesował się historią, a zwłaszcza historią regionalną. Uczestnicy nie byli zo-bowiązani do napisania rozprawy doktorskiej”⁷⁴³. Jak zauważa Alina Owczarek-Cichowska wyniki tej formy działalności nie były zadowalające, ponieważ tylko jeden z seminarzystów ostatecznie uzyskał tytuł doktora; był to Jan Józefacki, który obronił dysertację pt. „Dzieje Skierniewic 1359-1975”⁷⁴⁴. W ramach seminarium ze swoimi wykładami Łowicz odwiedzali wybitni badacze i naukowcy. Warto wspomnieć chociaż-by o: prof. Jerzym Topolskim, dr Bogusławie Gierlachu, doc. dr Janie Wegnerze, prof. Tadeuszu Łepkowskim i wielu innych⁷⁴⁵.

W czasie wzmożonej działalności Stacja Naukowa organizowała bądź współor-ganizowała aż 10 sesji popularnonaukowych. Większość z nich podejmowała tematykę

738 Tamże, Wywiad z B.K., pełna transkrypcja wywiadu znajduje się w zespole „Wspomnienia Łowiczan”, s. 1.

739 A. Owczarek-Cichowska, Stacja Naukowa..., s. 170; A. S., Seminarium doktoranckie w

Łowi-czu, „Głos Robotniczy”, 1979, nr 276, s. 7.

740 Tamże; H. Piekut, Ludzie Łowicza…, s. 9.

741 Al-bo, Łowickiej Stacji Naukowej…, s. 4.

742 A. Owczarek-Cichowska, Stacja Naukowa..., s. 170; A. Owczarek, Działalność Stacji..., s. 422.

743 Tamże.

744 Tamże.

197

bezpośrednio związaną z Łowiczem i regionem⁷⁴⁶. Inną formą pracy były odczyty i wy-stawy. Na tym polu stacja realizowała prelekcje pod hasłem Studium wiedzy o regionie, które w Łowiczu przybrało formę „Spotkania z historią”. Cykl ten składał się łącznie z 53 spotkań, podczas których swoje wykłady wygłosiło 38 prelegentów⁷⁴⁷. Opisując tę działalność Alina Owczarek-Cichowska zauważa, że: „To, że na zaproszenie Stacji za-chcieli odpowiedzieć historycy i to z różnych ośrodków naukowych, Stacja zawdzięcza swojemu opiekunowi naukowemu – prof. dr hab. Ryszardowi Kołodziejczykowi, który nawiązywał kontakty i zachęcał do przyjazdu do Łowicza”⁷⁴⁸.

Jeśli chodzi o rozwój sekcji wystawienniczej, to warto wspomnieć o kilku wyda-rzeniach, które przygotowywano przy współpracy z biblioteką, Muzeum w Łowiczu, Biblioteką Kapitulną i innymi instytucjami kultury. Do najciekawszych należały:

Histo-ria książki, Łowicz w literaturze, Łowickie oficyny wydawnicze, Wieś polska w malar-stwie XIX i XX w. oraz Dawna książka medyczna⁷⁴⁹.

Ostatnią wynikającą z regulaminu formą pracy Stacji Naukowej w Łowiczu była działalność dokumentacyjno-informacyjna. Już od samego początku istnienia tej insty-tucji, w 1977 r. rozpoczęto pracę nad przygotowywaniem Łowickiego Słownika

Biogra-ficznego, bazując na Polskim Słowniku Biograficznym i gromadzonych przez lata

wy-cinkach z prasy łowickiej⁷⁵⁰. Osobami, które podjęły się tego zadania były: Alina Owczarek-Cichowska, dr Ziemowit Skibiński, doc. dr Jan Wegner, dr Tadeusz Macie-jewski, ks. dr Zbigniew Skiełczyński. Rezultatem było opracowanie biografii 426 osób związanych z Łowiczem. Rok później w podobny sposób zaczęto przygotowywać bi-bliografię Łowicza; zebrano ok 100 zapisów⁷⁵¹.

Dokumentowano także archiwalia. Pośród nich znalazły się m.in. mikrofilmy, zawierające zagadnienia związane z Łowiczem i Księstwem Łowickim, fotokopie przywilejów jakie Łowicz w swojej historii otrzymał, dokumentacja fotograficzna archi-tektury i urbanistyki miasta, wykonana przez Pracownię Konserwacji Zabytków w War-szawie. Ciekawymi z punktu widzenia regionalisty zbiorami były także rękopisy, pośród których można było odnaleźć „wspomnienia dotyczące Łowicza i regionu, spisane

746 Tamże, s. 171-172.

747 Al-bo, Łowickiej Stacji Naukowej…, s. 4; A.M., Łowicz – to nie tylko…, s. 5.

748 A. Owczarek-Cichowska, Stacja Naukowa..., s. 173.

749 Tamże.

750 Al-bo, Łowickiej Stacji Naukowej…, s. 4; H. Piekut, Stacja naukowo-badawcza…, s. 3.

198

przez Tomasza Kazimierowicza, znanego ludowego działacza”⁷⁵². Stacja prowadziła także fotograficzną kronikę instytucji⁷⁵³.

Od początku istnienia Stacja Naukowa w Łowiczu prowadziła niewielkich roz-miarów bibliotekę. Początkowo księgozbiór zasilany był z prywatnych darów, jednak z czasem z funduszy przeznaczanych na tę instytucję kupowano reprinty książek o te-matyce regionalnej. Stan posiadania biblioteki wynosił 504 woluminy⁷⁵⁴.

W dokumencie Regionalizm łowicki w okresie Polski Ludowej (Stron 189-200)