Grupa Kapitałowa LOTOS systematycznie dostosowuje działania logistyczne do wymogów handlowych oraz tworzy efektywny, satysfakcjonujący klientów system dystrybucji, przy jednoczesnej optymalizacji. Celem tych działań jest tworzenie optymalnego łańcucha logistycznego, sprawnie funkcjonującego w zmieniającym się środowisku wewnętrznym i zewnętrznym.
Połączenie rurociągami produktowymi i surowcowymi rafinerii w Gdańsku z bazą przeładunkową paliw płynnych w Porcie Północnym pozwala Grupie LOTOS osiągać znaczące korzyści dzięki obniżeniu kosztów transportu. Transport morski stanowi główną drogę wysyłek eksportowanych przez Spółkę produktów naftowych oraz istotną część dostaw surowców i komponentów do produkcji. W 2020 roku Spółka przeładowała w portach morskich około 5,7 mln ton ropy, produktów naftowych i komponentów paliwowych. Liczba obsłużonych zbiornikowców wyniosła 234 jednostek, w tym 60 zbiornikowców z ropą naftową.
Mapa 3. Infrastruktura logistyczna Grupy Kapitałowej LOTOS
Źródło: Spółka
W 2020 roku Spółka pozyskała dodatkowe pojemności na paliwa i ropę naftową, zwiększające poziom bezpieczeństwa surowcowego i zdolności operacyjnych spółki. Zoptymalizowała także strukturę zapasów w celu osiągnięcia minimalnego poziomu kosztów ich utrzymywania przy jednoczesnym zabezpieczeniu potrzeb handlowych Grupy Kapitałowej LOTOS.
W ramach optymalizacji kosztów operacyjnych Spółka kontynuowała prace w zakresie wykorzystania taboru kolejowego, uzyskując szereg korzyści w zakresie kosztów i liczby wykorzystywanych cystern kolejowych. Jednocześnie zmodernizowała i dostosowała część infrastruktury kolejowej pod cysterny z naciskiem do 22,5 tony na oś, co istotnie wpłynęło na zwiększenie dziennej ekspedycji produktów naftowych oraz zaoszczędzenie nalewu i ekspedycji około 2800 cystern w skali roku przy zachowaniu niezmienionego wolumenu.
W obszarze logistyki wtórnej paliw Spółka przyjęła model współpracy z firmami przewozowymi, zapewniający odpowiednią elastyczność w obsłudze klientów przy jednoczesnej minimalizacji kosztów stałych.
W 2020 roku Spółka kontynuowała prace nad rozwojem małotonażowych przeładunków morskich. Zakładany termin rozpoczęcia eksploatacji terminala na Martwej Wiśle to 2024 rok.
W celu zwiększenia możliwości ekspedycyjnych z rafinerii i w ramach dostosowania infrastruktury do sytuacji na krajowym rynku paliw Grupa realizowała inwestycję budowy nalewaka kolejowego, którego planowane oddanie do użytku przewidziano na 2 kwartał 2021 roku.
W roku 2020 Spółka wdrożyła interfejsy B2B elektronicznej wymiany danych z siatką baz LPG firmy Amerigas. Grupa LOTOS rozbudowała interfejsy z bazami PERN oraz bazą paliw w Szczecinie firmy Batchem o mechanizm on-line’owego blendingu paliw B7 wraz z dozowaniem dodatków klientów. W ramach zmian z systemem SENT, Spółka zaimplementowała w systemie SAP obsługę obrotu olejami opałowymi na nowych zasadach zgodnie z wymaganiami znowelizowanej ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi. Spółka wdrożyła także mechanizm automatycznego uzupełniania zgłoszeń do SENT w imieniu przewoźnika.
Odpowiadając na zapotrzebowanie rynku, w dniu 14 stycznia 2020 roku Spółka podpisała umowy związane z rozbudową i modernizacją terminala paliw w Piotrkowie Trybunalskim. Rozpoczęty projekt zwiększy jego pojemności magazynowe czterokrotnie, tj. do ok. 11 tys. m³, oraz podwoi jego zdolność przeładunkową. Realizacja projektu planowana jest na lata 2021-2022.
5.6.1 Magazynowanie i dystrybucja paliw
Funkcję ośrodka biznesowego zajmującego się profesjonalną działalnością związaną z magazynowaniem i dystrybucją paliw na terenie całego kraju pełni spółka LOTOS Terminale S.A.
Spółka posiada 4 bazy paliw zlokalizowane w Czechowicach-Dziedzicach, Poznaniu, Piotrkowie Trybunalskim i Rypinie, w których przeładowuje łącznie ponad 2 miliony m³ paliw rocznie. LOTOS Terminale posiada spółkę zależną LOTOS Biopaliwa, która w ramach swojej działalności produkuje rocznie 100 tys. ton biokomponentów, wykorzystywanych przy produkcji biopaliw.
5.6.2 Transport kolejowy
Istotnym elementem bezpieczeństwa produkcyjnego Grupy Kapitałowej LOTOS jest ekspedycja produktów transportem kolejowym z rafinerii w Gdańsku. O kompleksową realizację logistyki kolejowej dla całej Grupy Kapitałowej dba wyspecjalizowana w tym obszarze spółka LOTOS Kolej.
W 2020 roku LOTOS Kolej realizowała następujące usługi kolejowe:
o przewozy kolejowe towarów na terenie całego kraju, o samodzielne przewozy towarowe na terenie Niemiec i Czech, o świadczenie usługi trakcyjnej,
o przewozy całopociągowe, przewozy pojedynczych wagonów, o utrzymanie taboru kolejowego,
o ekologiczne czyszczenie cystern kolejowych,
o ekspedycję towarów transportem kolejowym poza granicami kraju, o świadczenie obsługi bocznic kolejowych Grupy Kapitałowej LOTOS, o dzierżawę wagonów,
o usługi szkolenia maszynistów.
2020 był rokiem spadków na rynku przewozów towarowych w Polsce. Na koniec grudnia 2020 roku przewozy towarowe na podstawie licencji wydanej przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego realizowało 84 przewoźników. W okresie od stycznia do grudnia 2020 roku przewieźli oni 223,22 mln ton towarów, czyli o 5,57% mniej niż rok wcześniej.
Jednocześnie spadła średnia odległość przewozu, co spowodowało, że wolumen pracy przewozowej (mierzony tono-kilometrami) zmniejszył się w 2020 roku o 6,62%.
Tabela 3. Dynamika rynku przewozów towarowych w Polsce
2020 2019 2020/2019
masa towarów (mln ton) 223,22 236,40 -5,6%
praca przewozowa (mln tono-km) 52 203,39 55 905,46 -6,6%
praca eksploatacyjna (mln pociągo-km) 77,50 82,34 -5,9%
Źródło: Opracowanie własne LOTOS Kolej na podstawie danych Urzędu Transportu Kolejowego
Mimo ogólnej tendencji spadkowej w 2020 roku, LOTOS Kolej utrzymała na rynku pozycję wicelidera w kategorii ilości pracy przewozowej. Spółka w 2020 roku zwiększyła swój udział w polskim rynku towarowych przewozów kolejowych (liczony według pracy przewozowej) z 9,79% na koniec grudnia 2019 roku do 10,36% na koniec grudnia 2020 roku.
Spółka dokonała tego pomimo spadku wielkości pracy przewozowej z 5 474 mln ntkm (tzw. netto tonokilometry) w 2019 roku do 5 407 mln ntkm w 2020 roku (spadek o 1,2%) oraz spadku przewiezionej masy z 12 803 tys. ton w 2019 roku do 12 552 tys. ton w 2020 roku (- 2%), z czego 8,4 mln ton stanowiły materiały niebezpieczne, w transporcie których Spółka od lat utrzymuje pozycję lidera.
Wykres 30: Przewozy kolejowe zrealizowane przez LOTOS Kolej w 2020 roku [tys. ton]
Źródło: opracowanie własne LOTOS Kolej
Wykres 31: Udziały w krajowym rynku przewozów towarowych w okresie od stycznia do grudnia 2020 wg pracy przewozowej
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Transportu Kolejowego
Spółka stale rozwija współpracę z klientami spoza Grupy Kapitałowej LOTOS zarówno w zakresie przewozów krajowych, jak i zagranicznych.
W związku z pandemią COVID-19 i jej wpływem na sytuację gospodarczą Spółka w 2020 roku realizowała wdrożony w ramach Grupy Kapitałowej LOTOS Program Tarczy Antykryzysowej. W ramach tego programu Spółka uzyskała znaczne oszczędności, w szczególności w zakresie ograniczenia kosztów stałych, optymalizacji marży, ograniczenia inwestycji, optymalizacji wykorzystania wagonów i obniżenia czynszów dzierżawnych lokomotyw.
Na mocy umów zawartych z NEWAG S.A. i Millenium Leasing Sp. z o.o. Spółka w 2020 roku pozyskała 4 nowe lokomotywy typu E6ACTab „Dragon 2. Łącznie w latach 2019-2020 roku Spółka użytkowała na mocy w/w umów 6 nowych lokomotyw tego typu.
177 708 1 612
2 578 3 567
5 016 6 037
8 397
10 468 10 553 9 412
10 639
12 603 12 670 13 335
12 50112 803 12 552
0 2 000 4 000 6 000 8 000 10 000 12 000 14 000 16 000
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
27%
3%
4%
4%
5%
5%
10%
41%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%
Pozostali Freightliner PL Orlen Kol-Trans CTL Logistics PKP LHS DB Cargo Polska LOTOS Kolej PKP Cargo
W 2020 roku LOTOS Kolej kontynuowała realizację projektu zakupu nowoczesnego taboru intermodalnego, który objęty jest dofinansowaniem w wysokości około 74 mln zł z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Celem Projektu było zwiększenie udziału LOTOS Kolej w rynku transportu intermodalnego począwszy od 2020 roku. W ramach tego projektu wyłoniono dostawców i zawarto umowy na zakup 324 sztuk specjalistycznych wagonów platform oraz jednej lokomotywy elektrycznej.
LOTOS Kolej z dniem 10 stycznia 2020 r. uzyskała Certyfikat bezpieczeństwa, który umożliwia LOTOS Kolej sp. z o.o.
samodzielną realizację przewozów kolejowych na czeskiej infrastrukturze.
W 2020 r. Spółka kontynuowała umowę z Siłami Zbrojnymi RP na przewóz paliwa lotniczego F-34 i w tym zakresie zawarła kolejną 4-letnią umowę ramową. Umowa jest skutkiem wygranego postępowania przetargowego.
Spółka w 2020 roku kontynuowała przewozy na terytorium Niemiec. W 2020 roku korzystając z własnych maszynistów i usług niemieckich Spółka przewiozła ponad 527 tys. ton produktów i planuje tą ilość sukcesywnie zwiększać. Dzięki rozwojowi przewozów na terenie Niemiec, Spółka rozszerzyła swoją ofertę, a także zapewniła klientom szybkie i sprawdzone połączenia transportowe między Polską a krajami Europy Zachodniej.