Mêcina

Wieœ, oddal. po³udn. wsch. od Limanowy 9½ kilom. Parafia w miejscu.

o³tarza g³ównego w koœciele w £ukowicy: Altaria… unum maius ligneum tituti Beatae Virginis Mariae, cyt. za Dutkie-wicz 1949, s. 130, kat. nr 70. RzeŸbê z £ukowicy wzmiankuj¹ ponadto: Chrzanowski, Kornecki 1982, s. 112, il. 58;

M. Kornecki, O kilku zaginionych i utraconych rzeŸbach gotyckich. Uwagi na tle dziejów sztuki œredniowiecznej na Podkarpaciu, „Currenda”, 1989, nr 4-6, s. 6, 9, il. 1.

274 W jesieni 2007 roku istnienia ¿adnego z tych ornatów nie uda³o nam siê potwierdziæ. Ani £epkowski, ani te¿

Tomkowicz nie zwrócili uwagi na kamienn¹ chrzcielnicê we wnêtrzu koœcio³a, z dat¹ 1693, oraz dzwon na wie¿y, z roku 1752, por. KZS 1951, s. 7; Kornecki 1972, s. 325.

275 Informacja bardzo wa¿na, potwierdza bowiem istnienie jeszcze ok. po³owy XIX wieku sobót obiegaj¹cych bry³ê zewnêtrzn¹ koœcio³a. Konstrukcjê tê usuniêto b¹dŸ to podczas pierwszej modernizacji koœcio³a przeprowadzonej w roku 1855, b¹dŸ (co chyba bardziej prawdopodobne) dopiero dwadzieœcia lat póŸniej (w roku 1875), kiedy do prezbi-terium zdecydowano dobudowaæ kaplicê i obecn¹ zakrystiê.

276 Dzwon ten zachowa³ siê do dzisiaj, pozosta³e zosta³y odlane w 1963 roku, por. KZS 1951, s. 7; Kornecki 1972, s. 325.

277 Do dziœ zachowa³ siê Liber Memorabilium Ecclesiae Lukoviensis ab anno 1836, który zacz¹³ prowadziæ ks. Aleksander Sandewicz, zob. Pietrzak, O ³ukowickich plebanach…, op. cit.

278 Mowa o dzisiejszej kaplicy p. w. Krzy¿a Œwiêtego, znajduj¹cej siê na cmentarzu parafialnym, przebudowanej w roku 1853 i przekszta³conej w 1953, niedawno zaœ zmodernizowanej, z zupe³nym zatarciem cech stylowych. Kumor natomiast, okreœlaj¹c wezwanie kaplicy jako Grobu Œwiêtego i Œwiêtego Krzy¿a, odnosi jej budowê do czasu przed 1793 rokiem, ks. J. Szurowskiego okreœlaj¹c jako budowniczego kaplicy, zob. Kumor 1964b, s. 96.

* RzeŸb starych ko³o w. o³tarza ani na o³tarzu nie ma prócz pos¹¿ka M. B. Napisu na o³tarzu Przemienienia nie zauwa¿y³em. Dzwonów nie ogl¹da³em.

R. 1367 wspomniana jest miêdzy wsiami w ca³oœci lub czêœci dziedzicznemi Krystyna z Mikluszowic i synów jego (Kod. dypl. Ma³op. I, 348). W XV w. wymieniona jako Myenczyna²⁷⁹ (D³ugosz, Lib. ben.

II, 301). W XVI w. dziedzicami Krzeszowie²⁸⁰ (Morawski, S¹deczyzna II, 338, 375, 412, 441).

Koœció³ paraf. œ. Antoniego opata. Patron (1891) Józefa Merzewska

Wiêcej ni¿ podejrzan¹ jest powtarzana wiadomoœæ o za³o¿eniu koœcio³a w r. 1325 przez Wac³awa Prze-rêbskiego, dziedzica wsi²⁸¹.

W XVI w. koœció³ sprofanowany przez ró¿nowierców, plebana wypêdzi³ dziedzic wsi Sebastyan Krzesz i to podobno kilka razy²⁸², w r. 1555 (Morawski, S¹deczyzna II, 412) i 1564, poczem obrabowany koœció³ i zniszczywszy jego wnêtrze zajêli Aryanie na zbór, który tu by³ do r. 1604 (X. Sygañski, Z ¿ycia szlachty s¹deckiej, str. 120-121 i ten¿e: Z hist. N. S¹cza I, 146).

Plebani: 1549-1564 X. Maciej Che³mski. R. 1605 X. Wojciech Piotrowski (Morawski, S¹deczyzna II, 405; Sygañski, Z ¿ycia szlachty s¹deckiej, str. 120-121). R. 1608 X. Jan Dusza albo Dussius (tam¿e 180, nota)²⁸³.

279 Od 1449 roku wystêpuje w Ÿród³ach Piotr S³upski herbu Dru¿yna, dziedzic S³upi, Krasnego, Ilmanowej i Mê-ciny. Po jego œmierci w 1489, dobra Piotra dziel¹ miêdzy siebie jego bratankowie, zob. SHGWK, cz. 2, z. 1, s. 164.

280 W roku 1511 Piotr S³upski z Ilmanowej sprzedaje za 230 florenów Janowi Krzeszowi z Mêciny ca³¹ swoj¹ czêœæ w Mêcinie Dolnej wraz z folwarkiem, zob. SHGWK, cz. 2, z. 1, s. 164. W roku 1524 ten¿e Jan Krzesz bierze w zastaw od Miko³aja S³upskiego rolê w Starej Wsi Ilmanowej, wart¹ 10 florenów, na której siedzi kmieæ Szymon Macura. W dwa lata póŸniej Miko³aj z Ilmanowej oœwiadcza, i¿ za d³ug 33 florenów odda³ w zastaw Krzeszowi z Mêciny nastêpn¹ rolê w Starej Wsi, na której siedzi Wojciech so³tys, tam¿e, s. 165. Mêcina pozostawa³a przy Krzeszach tak¿e i w XVII wieku (do lat potopu szwedzkiego), o czym œwiadcz¹ dwa przypadki uwolnienia z poddañstwa Stanis³awa Gardonia w 1623 roku i Marcina Koczkosza w 1626, cytowane przez Sygañskiego, a tak¿e œciêcie Abrahama Krzesza w Nowym S¹czu, 22 marca 1641 roku, bêd¹ce wyrokiem za zabójstwo Jana Raszkowicza i obrazê Majestatu Bo¿ego przez przestrzelenie obrazu œwiêtego. Zob. Sygañski 1910, s. 121-126.

281 Historycy zaliczaj¹ Mêcinê do wsi starych, w których parafiê zorganizowano przed 1325 rokiem, zob. Raj-man 1995, s. 4. Kumor sk³onny jest nawet datowaæ pocz¹tek parafii najpóŸniej na 2 po³. XIII wieku, Kumor 1964b, s. 96. W XIV wieku by³a to wieœ królewska, która dopiero przy koñcu tego stulecia, w niewyjaœnionych okolicznoœciach, przesz³a w rêce S³upskich, zob. Rajman 1999, s. 62. W odpisie z Liber Memorabilium Ecclesiae Mêcinensis, dokona-nym 10 paŸdziernika 1927 przez ks. Jana Grochowskiego, administratora parafii, czytamy: Erecta est Ecclesia paro-chialis Mêcinensis anno Domini 1325 per Illustrissimum Venceolaum Przerembski, equitem Melitensem, Campiducto-rem Regni Poloniae - Heredem in Mêcina. Ksi¹dz Grochowski zaznacza równoczeœnie, i¿: Tyle co do powstania (…) koœcio³a parafialnego w Mêcinie zanotowano przez œp. ks. Micha³a Miczka plebana mêciñskiego w roku 1835. Zob.

Mêcina, gm. Limanowa. Koœció³, Liber Memorabilium, opis z 1927 r., WUOZwNS, nr inw. 271. Do wsi znanych ze

Ÿróde³ do lat 1325-1327 zaliczê Mêcinê równie¿ Rutkowska-P³achciñska 1961, s. 162.

282 Po przejœciu na arianizm Sebastian Krzesz zaprzesta³ p³aciæ miejscowemu plebanowi dziesiêciny, ponadto zaj¹³ jego wyrêbisko w roku 1552. Pozwany rok póŸniej za powy¿sze przed s¹d duchowny w Podegrodziu, oskar¿y³ tam plebana Macieja [Che³mskiego] o niedbalstwo w s³u¿bie bo¿ej, tak ¿e ludzie bez chrztu i sakramentów œwiêtych umieraj¹, o z³e obyczaje, mianowicie, ¿e w karczmie ze zgorszeniem parafian kobiety ca³uje, ¿e wreszcie w plebanii piwo warzy i szynkuje. Wyrok s¹dowy nie zadowoli³ ¿adnej ze stron, przeto dziedzic, wygnawszy plebana, zaj¹³ jego dobra i sprowadzi³ z pobliskich Wielog³ów kaznodziejów ariañskich. Nakaza³ przy tym zburzyæ w koœciele o³tarze, na

œrodku nawy zaœ wkopaæ prosty, drewniany krzy¿. Zagarn¹³ te¿ paramenty koœcielne – trzy kielichy z patenami, poz³a-can¹ monstrancjê, dzwon i bogate szaty liturgiczne. Wtedy te¿ zniszczeniu uleg³o archiwum parafialne. Zbór ariañski funkcjonowa³ w Mêcinie do roku 1605, kiedy do zdezelowanego koœcio³a powróci³ ksi¹dz Wojciech Piotrowski, wspie-rany bardzo przez bpa Bernarda Maciejowskiego. Zob. J. Wielek, Z dziejów Mêciny, AZL, 2004-2005, nr 19, s. 28-29.

W 1639 roku – kiedy arianie trzymaj¹ jeszcze po³owê gruntu koœcielnego – zniszczona œwi¹tynia zosta³a rekoncyliowa-na i funkcjonowa³a w tym stanie do 1680 roku. Wtedy to jeden z Krzeszów – Stanis³aw – w³asnym kosztem wystawi³ z drewna nowy koœció³, konsekrowany ok. roku 1692 przez sufragana krakowskiego Stanis³awa Szembeka, zob. Ku-mor 1964b, s. 97-98.

283 6 paŸdziernika 1722 prebendê dla sta³ego wikarego przy koœciele w Mêcinie ufundowa³ proboszcz, ks. Jan Orzechowski, przeznaczaj¹c na ten cel 2000 florenów. 7 marca 1739 ks. Orzechowski utworzy³ przy koœciele bractwo Najœwiêtszego Serca Pana Jezusa, leguj¹c na ten cel nastêpne 2000 florenów, zob. Kumor 1964b, s. 97-98.

14/9 1893

Budynek drewniany

, bez szczególnych cech stylowych, z przodu wie¿a o œcianach pio-nowych

. Wewn¹trz ³uk têczy okala girlanda ze skrêtów roœlinnych barokowych, dobrej sny-cerskiej roboty, z³ocona

.

O³tarzyk w kaplicy bocznej, retabulum snycerskiej roboty, w stylu rokoko, dobrego pomys³u i wykonania. Ma pochodziæ z kaplicy dworskiej

.

Ambona w koœciele, drewniana, barokowa, roboty ch³opskiej

.

284 Na posiedzeniu Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej, 28 paŸdziernika 1893, Dr. Tomkowicz sk³ada³ sprawozdanie z tegorocznych objazdów w swoim okrêgu i przed³o¿y³ jako objaœnienie kilkadziesi¹t przez siê zdjêtych fotografij. Odnoœnie Mêciny omówi³: obrazki olejne na p³ótnie 4 œwiêtych i 12 aposto³ów, dalej dwa barokowe œwiecz-niki drewniane, rokokowy o³tarz w kaplicy bocznej, dwustronnie malowane skrzyd³o tryptyku w zakrystii (przedstawia mêczeñstwo dwóch œwiêtych, biskupa i kardyna³a), w kruchcie – Ecce homo z postaci¹ fundatora, malowane na p³ótnie oraz XVII-wieczny obraz œw. Jerzego. W zakrystii znalaz³o siê 10 ornatów ze staroœwieckich materyi, TGKGZ 1900, s. 394.

285 Wed³ug niektórych badaczy obecny koœció³ w Mêcinie mia³ byæ wzniesiony ju¿ w XVI stuleciu, por. KZS 1951, s. 7; Kornecki 1972, s. 293; Brykowski, Kornecki 1982, s. 82. Boles³aw Kumor na podstawie analizy Ÿróde³ dowodzi jednak, i¿ zachowan¹ œwi¹tyniê wystawi³ po 1680 Stanis³aw Krzesz, zob. Kumor 1964b, s. 97-98. Wielokrot-nie odnawiany, powiêkszany i przebudowywany, przetrwa³ do naszych czasów w kszta³cie silWielokrot-nie zWielokrot-niekszta³conym, mimo tego nie pozbawionym znacznej wartoœci architektonicznej. Drewniany, konstrukcji zrêbowej, jednonawowy, z wie¿¹ konstrukcji s³upowo-ramowej, posiada prostok¹tn¹ (przed³u¿an¹) nawê i wê¿sze prezbiterium, zamkniête od wschodu trójbocznie. Przy pó³nocnej œcianie prezbiterium znajduje siê niewielka zakrystia, zaœ do po³udniowej œciany nawy, w 2 po³. XVIII wieku, dobudowano okaza³¹ kaplicê kolatorsk¹. Dachy nad prezbiterium i naw¹ wspólne, o jedna-kowej szerokoœci wiêzarów wiêŸby dachowej i jednajedna-kowej wysokoœci kalenicy. Ze wzglêdu na mniejsz¹ szerokoœæ prezbiterium, dach nad t¹ czêœci¹ koœcio³a wyposa¿ony zosta³ w szeroki okap. WiêŸba dachowa jest nowsza, prosta, krokwiowo-kleszczynowa, z niewielkimi zastrza³ami podkrokwiowymi. Wie¿a-dzwonnica konstrukcji s³upowo-ramowej, o œcianach pionowych, szalowana deskami, dwukondygnacyjna, z wê¿szym piêterkiem dzwonowym. Wewn¹trz koœcio³a zachowane s¹ stropy p³askie, pokryte dekoracj¹ malarsk¹ z 1888 roku. W roku 1959 art. kons. Irena Sk¹pska przepro-wadzi³a badania konserwatorskie dekoracji malarskiej. Pod malowid³ami z koñca XIX wieku nie stwierdzono starszych fragmentów ni¿ wiek XVIII, co potwierdza poœrednio fakt powstania koœcio³a dopiero u schy³ku XVII wieku. Por. I. Sk¹pska, Sprawozdanie z prac badawczo-poszukiwawczych zabytkowej polichromii koœcio³a w Mêcinie, WUOZwNS, nr inw.

314. roku.

286 Wed³ug zapisków z inspekcji terenowych: Koœció³ drewn., obecnie w lichym stanie (…), 10/X 1927 A.O [Andrzej Oleœ]. He³m wie¿y barokowy, ca³y koœció³ kryty blach¹ (lato 1932) B.T. [Bogdan Treter]. 9. VI 932. Starosta Powiatowy donosi, ¿e przed 20 laty, na skutek znacznego pochylenia siê œciany pó³n. – zosta³ koœció³ wzmocniony szeregiem filarów wbudowanych w œciany i po³¹czonych œrubami, jednak¿e nie trwa³o d³ugo to zabezpieczenie, gdy¿

œciana coraz bardziej siê pochyla i przy zamakaniu od deszczu i wody (zepsuta rynna) grozi zawaleniem. – Parafia nie posiada funduszów na renowacjê. Zob. Mêcina, gm. Limanowa. Koœció³, Liber Memorabilium, opis z 1927 r., WU-OZwNS, nr inw. 271.

287 W tym kszta³cie zachowana do dzisiaj, aktualnie zdemontowana i poddawana zabiegom konserwatorskim.

288 Kaplica po³udniowa, zapewne fundacji Gostkowskich, choæ w doœæ z³ym stanie, zachowa³a siê z ca³ym autentycznym wystrojem architektonicznym, malarskim i rzeŸbiarskim. Œciany wnêtrza artyku³owane s¹ przy pomocy pilastrów, o kapitelach rokokowych, wspieraj¹cych profilowane odcinki belkowania z wydatnym gzymsem podstropo-wym, prze³amuj¹cym siê nad podporami. Nastawa o³tarzowa, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieñczeniem, z nowszym obrazem Serca Jezusowego, wyposa¿ona zosta³a w bogaty rokokowy detal zdobniczy. Na bocznych konso-lach flankuj¹cych retabulum ustawiono dwie rokokowe figury œwiêtych jezuickich: Franciszka Ksawerego i Wincentego a Paulo. Wyposa¿enia wnêtrza dope³nia rokokowy krucyfiks oraz zniszczony obraz œw. Onufrego. Kaplica i jej rokokowe wyposa¿enie wymaga podjêcia pilnych prac konserwatorskich.

289 W rzeczywistoœci, zachowana do dziœ ambona jest prowincjonalnym dzie³em stolarstwa i snycerstwa rokoko-wego. Wieloboczny, kielichowaty korpus zdobi¹ niemal pe³noplastyczne figury czterech Ewangelistów. W zaplecku pod baldachimem, flankowanym dwoma wolutami, znajduje siê obraz Chrystusa Dobrego Pasterza. Ca³oœæ jest dzie³em z 2 po³. XVIII wieku.

Obrazy.

– Skrzyd³o tryptyku wisi w zakrystyi, wys. 1.45 m. szer. 0,98 m. Deska dwustronnie ma-lowana. Strona g³ówna (przy tryptyku otwartym): s. Rodzina z œ. Ann¹ i starcem, mo¿e Joachimem; zajmuj¹cy zw³aszcza widok wnêtrza mieszkalnego i ró¿nych sprzê-tów. Poznaæ mo¿na dobry rysunek i draperye poprawnie pomyœlane, ale ca³y obraz licho przemalowany olejno. Strona odwrotna (przy o³tarzu zamkniêtym): mêczeñ-stwo kilku œwiêtych. Biskup œciêty le¿y na ziemi w kapie. G³owê jego nios¹ na lancy i t³um j¹ zniewa¿a. Ksiêdza czerwono ubranego, zap. pra³ata, prowadz¹ na œciêcie.

Zajmuj¹ce s¹ typy ludzkie, stroje, akcesorya i szpilkowe drzewa krajobrazu (rzecz muzealna)

.

– ŒŒ. Wawrzyniec, Roch, Sebastyan i Anna samotrzecia, obrazek olejny na p³ótnie, po-wieszony w prezbiteryum

. Malowanie poprawne, ramka drew. barokowa.

– Ecce homo obraz olejny na p³ótnie, wisi w kruchcie

. Postaci wielkoœci nadnaturalnej;

u do³u klêczy na mniejsz¹ skalê malowany fundator, ubrany ciem-no, z brod¹, z ró¿añcem w rêku. Obok niego herb (?) w okoleniu liter S D D Z. Rama barokowa, czarna

.

– 12 Aposto³ów w 12 obrazkach miniaturowych, olejnych na p³ótnie, zawieszonych na

œcianach prezbiteryum. Maj¹ pochodziæ z kaplicy dworskiej

.

– Cuda œ. Jana Kantego, obraz w koœciele, malowanie s³abe, wiek XVIII

.

– Œ. Stanis³aw Kostka, obraz w o³tarzu kaplicy bocznej, póŸna licha kopia z obrazu po-dobno rzymskiego

.

290 Zob. Czêœæ ilustracyjna, il. 61, 62. Wzmiankowany obraz, bêd¹cy niegdyœ istotnie kwater¹ skrzyd³a doœæ okaza³ego tryptyku, zawieszony jest dziœ na po³udniowej œcianie prezbiterium. Na awersie znajduje siê przedstawienie Rodziny Marii, zaœ na rewersie Mêczeñstwo nierozpoznanych œwiêtych. W lewym naro¿niku awersu widnieje malowany kartusz z herbem Rogala. Tablicê wzmiankuj¹: KZS 1951, s. 7, il. 23; Kornecki 1972, s. 294. Chrzanowski, Kornecki 1982, s. 293-294, zaliczyli obraz z Mêciny do schy³kowej fazy adaptacji motywów szko³y naddunajskiej i datowali ca³oœæ na ok. po³. XVI wieku. Tablica by³a konserwowana po raz pierwszy w roku 1961 przez art. kons. E. Pilitowsk¹, WUOZwNS, nr inw. 1799, po raz drugi – w 2005 – przez art. kons. Dorotê W¹chalsk¹-Konik, WUOZwNS, nr inw. 5563.

291 W istocie s¹ to cztery odrêbne obrazy olejne na p³ótnie, zawieszone na pó³nocnej œcianie prezbiterium, z przedstawieniami œw. Wawrzyñca, œw. Rocha, Mêczeñstwa œw. Sebastiana i œw. Anny Samotrzeæ, oprawione w bogate, a¿urowe ramy rokokowe, pokryte foli¹ srebrn¹. Obrazy te by³y konserwowane w roku 1975 przez art. kons. Józefa Furdynê, WUOZwNS, nr inw. 1649, 1652.

292 Obecnie obraz ten zawieszony jest na pó³nocnej œcianie prezbiterium, nad wejœciem do zakrystii.

293 Obraz oprawiony jest w okaza³¹ ramê manierystyczn¹, zdobion¹ plastycznymi kaboszonami. W kompozycji nie sposób jednak – mimo doœæ dobrego stanu jej zachowania – dostrzec wzmiankowanej tu postaci fundatora, herbu i monogramu.

294 Zachowane, zawieszone wysoko pod stropem prezbiterium. W rzeczywistoœci s¹ to ca³opostaciowe przedsta-wienia 11 aposto³ów i Chrystusa. Obrazy by³y konserwowane w roku 1975 przez art. kons. Józefa Furdynê, WUOZ-wNS, nr inw. 1650.

295 Zob. Czêœæ ilustracyjna, il. 60, 63. Obecnie obraz zawieszony jest w przedsionku pod wie¿¹. Kompozycja malowana jest na desce, oprawiona w bogat¹ manierystyczn¹ ramê z dekoracyjnym zwieñczeniem, skomponowanym ze splotów ornamentu okuciowego i kartuszowo-zawijanego. W czêœci centralnej ukazano postaæ b³. Jana Kantego, zaœ w owalnych medalionach, umieszczonych w czterech naro¿nikach oraz w zwieñczeniu, ukazano Cuda b³. Jana Kantego. Obraz z Mêciny, powsta³y najpewniej jeszcze w 1 po³. XVII wieku, por. KZS 1951, s. 8, il. 26, nale¿y do rzadkich przyk³adów przedkanonizacyjnych przedstawieñ patrona Uniwersytetu Jagielloñskiego. Obraz (wraz z ram¹) by³ konserwowany w roku 1978 przez art. kons. Zofiê Medweck¹, WUOZwNS, nr inw. 1654.

296 Obraz, zwieszony obecnie na pó³nocnej œcianie prezbiterium, oprawiony jest w bogat¹, a¿urow¹ ramê, utrzy-man¹ w stylu empire. W dolnej czêœci kompozycji znajduje siê ³aciñska inskrypcja wskazuj¹ca, i¿ wizerunek zosta³

– Œ. Jerzy na koniu, obraz olejny na p³ótnie, niez³e malowanie, mo¿e z XVII w. Zawieszo-ny w kruchcie

.

Œwieczniki dwa wielkie drewniane na ziemi stoj¹ce przed w. o³tarzem, podobne do spi¿owych z h. Rogala przed w. o³tarzem k. œ. Barbary w Krakowie

. Dobra snycerska robota barokowa

.

Ornatów ok. 10 ze starych tkanin jedwabnych. Jeden z ³adn¹ kolumn¹ haftowan¹ w kwiaty jedwabne kolorowe na tle srebrnem

.

Dzwony

1) najwiêkszy z napisem w 2 wierszach:

Sit nomen domini benedictum – me fecit A. W. Gedani 1711

2) z XVII w.

z d³ugim napisem*

Ogrodzenie cmentarza koœcielnego ma 2 bramy murowane, a na nich umieszczone tablice marmurowe czarne z epitafiami. Na jednej napis na czeœæ Wincentego Gostkowskiego +1816.

Na drugiej napis pamiêci rodziców Stanis³awa Gostkowskiego pos³a 1754 r. wojskiego san-dom. i Jadwigi z Paszyców, po³o¿y³ Wincenty Gostkowski

.

namalowany na podstawie orygina³u rzymskiego, powsta³ego podczas przeniesienia relikwii w roku 1715. Obraz by³ konserwowany w roku 1975 przez art. kons. Józefa Furdynê, WUOZwNS, nr inw. 1648. Konserwator ten przeprowa-dzi³ równie¿ zabiegi konserwatorskie obrazu œw. Tekli, z XVIII wieku, pochodz¹cego z koœcio³a w Mêcinie, WUOZwNS, nr inw. 1653.

297 Obecnie zawieszony nad wejœciem do kaplicy bocznej. Cechy stylistyczne, zw³aszcza elementy architektury i pejza¿u w tle, wskazuj¹, i¿ obraz powsta³ w 2 po³. XVIII wieku.

298 Tomkowicz ma tu na myœli br¹zowe œwieczniki odlane w Norymberdze w 1598 roku, sygnowane przez Melchiora Nurmbergera, por. Katalog zabytków sztuki, t. 4, Miasto Kraków, cz. 2, Koœcio³y i klasztory Œródmieœcia 1, pod red. A. Bochnaka i J. Samka, Warszawa 1971, s. 99, il. 848.

299 Obecnie wycofane z u¿ytku, jeden przechowywany w sk³adziku nad zakrysti¹, drugi na strychu w wie¿y.

300 ¯aden z tych ornatów nie zachowa³ siê, nie wymienia ich ju¿ nawet KZS 1951.

301 Zachowany do dzisiaj, zawieszony na drewnianej wie¿y-dzwonnicy, wzmiankowany przez: KZS 1951, s. 8;

Kornecki 1972, s. 294. Monogram A. W. wskazuje na dzie³o gdañskiego ludwisarza Absalona Wittwercka, por. Chrza-nowski, Kornecki 1982, s. 464. Absalon Wittwerck nale¿a³ do s³ynnej rodziny ludwisarzy gdañskich, czynny by³ od 1664 do 1722 roku, nieco póŸniej dzia³ali tak¿e dwaj jego synowie – Micha³, mistrz w latach 1700-1732 i Beniamin (urodzony w roku 1666, zmar³ ok. 1730). Z warsztatu Wittwercków prócz dzwonów wychodzi³y te¿ ozdobne lufy armat-nie, jak choæby dzia³o odlane przez Beniamina w roku 1712 dla króla Augusta II Sasa, por. J. Samek, Polskie rzemios³o artystyczne. Czasy nowo¿ytne, Warszawa 1984, s. 232-233.

302 Tego dzwonu nie ma ju¿ dzisiaj w koœciele.

303 Ogrodzenie w tym kszta³cie, oraz dwie bramy z marmurowymi tablicami w trójk¹tnych szczytach, zachowa³y siê do dzisiaj. Jednak inskrypcje – ze wzglêdu na proces wietrzenia marmuru dêbnickiego – s¹ ju¿ dziœ nieczytelne.

We wnêtrzu koœcio³a, na pó³nocnej œcianie prezbiterium, osadzone jest marmurowe epitafium z herbami Gozdawa (kartusz z siedmiopa³kow¹ koron¹) i Topór (kartusz z koron¹ piêciopa³kow¹) oraz tekstem:

KAROL Br. GOSTKOWSKI ur. r. 1810 um. 1867

i JZABELA [sic] z SZO£AYSKICH Br. GOSTKOWSKA ur. r. 1827 um. 1869

prosz¹ o westchnienie do Boga.

* Z powodu trudnego przystêpu nie da³ siê odczytaæ.

Dawniejszy opis koœcio³a.

W o³tarzu po prawej œw. Antoni i herb Rogala w otoczeniu liter Obraz wisz¹cy zaprzeciw kaplicy œ. Stanis³awa, bardzo piêkny z XVII w. z monogramem      *

(£epkowskiego noty rêk. 1851 r.