MAPLE ARCH-15

W tych samych dniach, co ćwiczenia „Iron Sword-15”, w General Adolfas Ramanuuskas Warfare Training Cener (WTC) w Nemencine na Litwie odby-ły się, również międzynarodowe, ćwiczenia dowód-czo-sztabowe wspomagane komputerowo (Command Post Exercise/Computer Assisted Exercise – CPX/

CAX) „Maple Arch-15”, obejmujące swą tematyką prowadzenie operacji stabilizacyjnej.

PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 2 / 2016

123

Ćwiczenia te są przedsięwzięciem cyklicznym, re-alizowanym na terytorium jednego z trzech państw:

Polski, Litwy i Ukrainy w ramach programu „Partner-stwo dla pokoju”.

Warfare Training Centre (WTC) w Nemencine (polska nazwa miejscowości z okresu międzywojen-nego to Nemęczyn) jest położone około 25 km na pół-noc od Wilna. Jego głównym zadaniem jest kreowa-nie taktycznego (operacyjnego) środowiska, w któ-rym jednostki wojskowe będą miały możliwość osiągnięcia określonych zdolności do wykonywania przewidzianych dla nich zadań. Najczęściej prowadzi się tu ćwiczenia na szczeblu batalionu i brygady, ale są także możliwości, by realizować je dla dowództw poszczególnych rodzajów sił zbrojnych, w tym mię-dzy innymi dla dowództwa wojsk lądowych i dowódz-twa wojsk specjalnych. W ośrodku wykorzystuje się nowoczesne systemy symulacji pola walki i instru-mentacji, takie jak: JCATS (Joint Conflict and Tacti-cal Simulation); VBS2 (Virtual Battle Space) oraz urządzenia do kontroli ćwiczących (Initial Homesta-tion InstrumentaHomesta-tion Training System – I-HITS).

Celem ćwiczeń było zwiększenie interoperacyjno-ści sztabu międzynarodowego batalionu podczas działań stabilizacyjnych, a także doskonalenie umie-jętności współdziałania żołnierzy z państw NATO i uczestniczących w programie „Partnerstwo dla po-koju”, związanych z planowaniem operacyjnym (Mi-litary Decision Making Process – MDMP) oraz stoso-waniem zasad taktyki i procedur operacyjnych (Tac-tics, Techniques and Procedures – TTPs) na szczeblu batalionu zgodnie ze standardami NATO.

W ćwiczeniach, oprócz strony polskiej, uczestni-czyli przedstawiciele Litwy, Kanady i Ukrainy.

Ćwiczącym był sztab wielonarodowego batalionu.

W tym przedsięwzięciu szkoleniowym brało udział około 140 żołnierzy, w tym 22 z Polski z Dowództwa Wielonarodowej Brygady i 21 Brygady Strzelców Podhalańskich 20 z Kanady, 39 z Ukrainy i około 60 z Litwy. Z Wielonarodowej Brygady (część polska) do kierownictwa ćwiczeń (Exercise Control – EXCON), do komórki podawania wiadomości MEL/MIL (Main Event List/Main Incident List), ko-mórki wsparcia logistycznego (Real Logistic Support – RLS) oraz komórki podgrywającej szczebel

nad-rzędny ćwiczącego pododdziału (Higher Control – HICON) wydzielono siedmiu oficerów (S-1, S-2, S-3 oraz S-6), a z 21 BSP – jako obsada dowództwa i szta-bu międzynarodowego batalionu (Primary Training Audience – PTA), a także do kierownictwa ćwiczeń jako komórka odpowiedzialna za działanie podleg- łych pododdziałów (Lower Control – LOCON) – 15 żołnierzy.

Scenariusz ćwiczeń dowódczo-sztabowych oparto na jednolitym tle taktycznym, dostosowanym do po-trzeb ćwiczeń „Maple Arch-15”. Zakładał on konflikt na terenie państwa litewskiego. Pierwsze tło obejmo-wało zagadnienia wykraczające poza artykuł 5. Trakta-tu Północnoatlantyckiego, drugie dotyczyło obrony kraju i działania zgodnie z artykułem 5. tegoż Trakta-tu… Scenariusz nie nawiązywał do rzeczywistych wy-darzeń w Europie, jednak można się było w nim doszu-kać pewnych podobieństw do sytuacji panującej we wschodniej części naszego kontynentu.

Żołnierze polscy przybyli do Warfare Training Center 8 listopada. Następnego dnia odbyła się cere-monia rozpoczęcia ćwiczeń i inauguracja szkolenia przygotowawczego jego uczestników. Szkolenie to rozpoczęło się 10 listopada, a 13 zakończyło. Kolejny dzień to Dzień Kulturalny. 15 listopada ćwiczący za-jęli rejony wyjściowe, w których doskonalono umie-jętność działania poszczególnych elementów ugrupo-wania bojowego (MINIEX). Część główną ćwiczeń, która trwała cztery dni, przeprowadzono od 16 do 20 listopada. 20 listopada był także Dniem Dostojnych Gości oraz omówienia ćwiczeń (AAR). Wtedy też odbyła się ceremonia ich zakończenia. 21 listopada nasi żołnierze powrócili do kraju.

W swojej codziennej pracy oficerowie z Dowódz-twa Wielonarodowej Brygady doskonalili umiejęt-ności:

– kierowania ćwiczeniami na podstawie opraco-wanego planu podawania wiadomości (Mel/Mil Matrix) i koordynowania obiegu informacji między poszczególnymi komórkami kierownictwa ćwiczeń i ćwiczącymi;

– realizacji zadań na stanowiskach w strukturze sztabu brygady w środowisku międzynarodowym;

– praktycznego dowodzenia międzynarodowym ba-talionem prowadzącym działania stabilizacyjne;

MINDAUGO BATALIONAS

Podczas ćwiczeń polski pododdział wykonywał zadanie strzelania amunicją bojową z KTO Rosomak.

PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 2 / 2016

124

– monitorowania przebiegu działań podległego batalionu oraz wykonywania dokumentów rozkazo-dawczych;

– planowania użycia różnych informatycznych sys-temów wsparcia dowodzenia i łączności;

– reagowania na incydenty informatyczne oraz od-powiedzi na zapytania o informacje (Request for Information – RFI);

– rozwiązywania problemów wynikających ze sce-nariusza ćwiczeń;

– rekonfigurowania planu łączności, monitorowa-nia, koordynowania oraz reagowania na incydenty w dziedzinie łączności i informatyki zgodnie z otrzy-manym RFI oraz systemem meldunkowym (Comuni-cation and Information System Report – CISREP);

– wykonywania zadań zabezpieczenia logistyczne-go w środowisku międzynarodowym;

– posługiwania się systemem JCATS;

– wykorzystania pakietu grafiki operacyjnej do ob-razowania sytuacji taktycznej (JCATS);

– dowodzenia zgodnie z zasadami planowania ope-racyjnego.

WNIOSKI I PROPOZYCJE

Udział naszych żołnierzy w przedstawionych ćwi-czeniach pozwolił na zebranie wniosków, które wpły-ną na wprowadzanie ewentualnych zmian w systemie szkolenia oraz w wyposażeniu wojsk lądowych. Ze względu na międzynarodowy charakter oraz realizo-waną tematykę udział polskich komponentów w ćwi-czeniach „Iron Sword-15” i „Maple Arch-15” był za-sadny, ponieważ:

– przygotował wybrany pododdział z 3 bpzmot 12 BZ do wykonywania zadań w strukturach między-narodowych;

– pozwolił przećwiczyć przemieszczanie podod-działu na dużą odległość;

– umożliwił poszczególnym osobom funkcyjnym sztabu batalionu z 12 BZ zgrywanie w ramach mię-dzynarodowych struktur;

– ułatwił przygotowywanie 5 Batalionu Strzelców Podhalańskich z 21 BSP do realizacji zadań w ra-mach afiliowanego pododdziału Wielonarodowej Brygady;

– umożliwił wybranym oficerom Dowództwa Wie-lonarodowej Brygady osiągnięcie wstępnej zdolności operacyjnej (Initial Operational Capability – IOC);

– pozwolił oficerom zajmującym stanowiska w Hi-gher Control (HICON) i Lower Control (LOCON) na doskonalenie umiejętności posługiwania się oprogra-mowaniem JCATS;

– dał żołnierzom z 12 BZ możliwość zapoznania się z systemem symulacji pola walki MILES 2000 oraz korzystania z niego w trakcie ćwiczeń, co ureal-niło szkolenie i wyzwoliło w nich większą motywa-cję;

– był okazją do komunikowania się w języku an-gielskim, co wpłynęło na doskonalenie umiejętności współdziałania w środowisku międzynarodowym;

– pozwolił zapoznać się ze strukturami organiza-cyjno-etatowymi oraz uzbrojeniem i sprzętem wojsko-wym pododdziałów innych państw;

– umożliwił zebranie doświadczeń ze szkolenia oraz wykorzystania strzelców wyborowych w działa-niach taktycznych.

Na proces szkolenia i osiągania wstępnej zdolności operacyjnej przez Wielonarodową Brygadę składa się wiele przedsięwzięć, w tym dotyczących indywidual-nego przygotowania kadry wyznaczonej na stanowi-ska służbowe w jej strukturach. Udział w tego typu ćwiczeniach stwarza ku temu doskonałe warunki, zwłaszcza w sytuacji, gdy na stanowiskach funkcyj-nych jednej komórki zadania są wykonywane przez oficerów polskich, ukraińskich i litewskich służących w Dowództwie Wielonarodowej Brygady (Multina-tional Brigade Headquarters – MNB HQ).

Wpisanie tych ćwiczeń do planu przedsięwzięć szkoleniowych jako dedykowanych dla Wielonarodo-wej Brygady jest zasadne ze względu na ich dotych-czasowy przebieg oraz charakter podejmowanej tema-tyki. Udział strony polskiej, szczególnie Dowództwa Wielonarodowej Brygady i pododdziałów do niej afi-liowanych, stanowi znakomitą okazję do realizacji za-dań związanych z osiągnięciem pełnej zdolności ope-racyjnej, a następnie do jej podtrzymywania.

Za celowe uważa się zmianę w przyszłości, po jej osiągnięciu, szczebla ćwiczeń i przygotowanie do udziału w nich całego sztabu MNB HQ jako pierw-szoplanowego ćwiczącego.

Udział polskiego komponentu, oprócz realnych ko-rzyści szkoleniowych, był niepowtarzalną okazją do promowania naszego przemysłu obronnego w innych krajach. Prezentacja mobilności pojazdu, połączona z pokazem jego możliwości ogniowych, była swoistą reklamą sprzętu sprawdzonego w Afganistanie. Po-nadto polski komponent biorący udział w ćwicze-niach został sformowany w sposób uwidaczniający autonomię działania i mobilność, cechujące podod-działy piechoty zmotoryzowanej oraz ich logistyczną samodzielność.

Strona litewska ze szczególnym zainteresowaniem podeszła do propozycji utworzenia na czas ćwiczeń polsko-litewskiej grupy strzelców wyborowych liczą-cej ośmiu żołnierzy (dwie sekcje według naszych struktur). Litwini są obecnie na etapie formowania te-go rodzaju pododdziałów i chętnie wychodzą naprze-ciw każdej inicjatywie służącej wymianie doświad-czeń i pozyskaniu rozwiązań w tej dziedzinie.

W odniesieniu do zmian w procesie szkolenia oraz w wyposażeniu indywidualnym proponuję rozważyć:

l zwiększenie liczby godzin szkolenia prowadzo-nego w nocy i w warunkach ograniczonej widoczno-ści z wykorzystaniem urządzeń noktowizyjnych i ter-mowizyjnych. Kanadyjczycy, Brytyjczycy, Ameryka-nie i Niemcy planują i prowadzą działania przede wszystkim w nocy lub o świcie, gdyż wtedy mogą du-żo efektywniej wykorzystać przewagę technologiczną nad potencjalnie słabszym technicznie

przeciwni-PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 2 / 2016

125

kiem. Powinno to skłaniać do wyposażania naszych żołnierzy w tego typu sprzęt;

l celowość tworzenia sztywnego planu podawa-nia wiadomości. Kanadyjczycy, Brytyjczycy i Ame-rykanie planują i przygotowują jedynie określoną te-matykę, która będzie realizowana przez pododdziały przeciwnika (Opposing Force – OPFOR), natomiast liczba incydentów oraz czas ich wystąpienia są do-stosowane do realnej sytuacji i zachowań ćwiczą-cych. Koordynacją pod tym względem zajmują się oficerowie i podoficerowie zespołu O/C (Observer/

Controler);

l lepsze wyposażenie naszych pododdziałów w urządzenia i materiały niezbędne do szkolenia z udzielania pomocy medycznej. Kanadyjscy, amery-kańscy, brytyjscy i niemieccy żołnierze, dzięki do-stępności do materiałów opatrunkowych tamujących krwawienie, udrożniają drogi oddechowe. Stosują tak-że inne pomoce medyczne, które usprawniają szkole-nie z udzielania pomocy przedmedycznej. Są dosko-nale przeszkoleni i niezwykle sprawni podczas przy-wracania podstawowych czynności życiowych na polu walki. Szkolenia z wykorzystaniem wymienio-nego sprzętu powinny się odbywać w standardowym cyklu w każdej jednostce wojskowej. Instruktorami powinni być ratownicy medyczni;

l prowadzenie większej liczby szkoleń w terenie zurbanizowanym. Działania militarne i stabilizacyjne są bowiem realizowane w takim właśnie środowisku walki. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na szkolenie dotyczące prowadzenia działań w pomieszczeniach, w których znajdują się osoby cywilne. Należy zatem aranżować takie właśnie sytuacje;

l zwiększenie intensywności szkolenia prowadzo-nego w trudnych warunkach bytowych z wykorzysta-niem indywidualnego wyposażenia żołnierzy (bez wsparcia pododdziałów logistycznych). Dużo częściej należy wprowadzać zadania taktyczne połączone z bytowaniem przy sprzęcie (wyposażenie osobiste żołnierza powinno mu to umożliwiać);

l wprowadzenie instrumentacji ośrodka zurbanizo-wanego (stałe i przenośne kamery, które rejestrują przebieg szkolenia). Pozwoli to omawiać poszczegól-ne etapy ćwiczeń z wykorzystaniem obrazu wideo i (lub) mapy cyfrowej. Dlatego też wydaje się ko-nieczne dofinansowanie jedynego polskiego ośrodka zurbanizowanego w Wędrzynie, uwzględniając, jak bardzo odbiega on od standardów ośrodków zurbani-zowanych innych armii, w których szkolą się nasi żoł-nierze;

l wyposażenie wojsk lądowych w system symula-cji pola walki, np. MILES 2000, TES (Tactical Effectiveness System) lub inny spełniający nasze oczekiwania, który byłby kompatybilny z mobilnym systemem symulacji stosowanym na szczeblu bata-lion – brygada (JCATS);

l zgrywanie pododdziałów różnych rodzajów wojsk. Zwiększa to wyobraźnię taktyczną dowódców poszczególnych szczebli dowodzenia, a żołnierzy

uczy funkcjonowania w kompleksowym otoczeniu współczesnego pola walki;

l wyposażenie naszych pododdziałów w przenoś- ne (plecakowe) urządzenia zakłócające (Radio Coun-ter Improvised Explosive Devices – RCIED);

l doposażenie polskich żołnierzy (wzorem kana-dyjskich) w wykrywacze min (przynajmniej po dwa na pluton), co znacznie zwiększy ich swobodę działa-nia w terenie.

Ponadto konieczne jest, aby pododdziały zmotory-zowane dysponowały pojazdem ewakuacji technicznej z zestawem narzędzi specjalnych służących do napraw i obsług okresowych, który umożliwiałby także wy-konywanie zadań ewakuacji technicznej sprzętu.

W porównaniu do innych armii dało się zauważyć ubogie wyposażenie strzelców wyborowych. Wzorem tych armii byłoby zasadne wyposażenie naszych żoł-nierzy w dalmierze laserowe, kalkulator balistyczny, lornetki termowizyjne oraz wyższej klasy wyposaże-nie indywidualne, takie jak: śpiwory, mikrofonogłoś- niki do radiostacji, nosze taktyczne itp.

Niezbędne są także siatki maskujące na Rosomaki, gdyż mimo maskowania materiałami podręcznymi w trakcie ćwiczeń jako jedne z pierwszych (w odnie-sieniu do bojowych wozów piechoty innych państw) były wykrywane i eliminowane z walki.

Celowe jest opracowanie skuteczniejszej procedu-ry dostarczania części zapasowych, by usuwać uster-ki powstałe w trakcie eksploatacji KTO Rosomak (powinna być możliwość zapotrzebowania i pobra-nia na ćwiczepobra-nia części najbardziej podatnych na uszkodzenia).

W czasie ćwiczeń zaobserwowano uproszczone procedury stosowane przez inne armie podczas po-bierania i rozliczania technicznych środków materia-łowych (TŚM) oraz materiałów pędnych i smarów (MPS), co znacznie skracało czas potrzebny na uzu-pełnienie zapasów i usprawniało ten proces (należa-łoby ograniczyć liczbę sporządzanych dokumentów, takich jak: zapotrzebowania, protokoły zagubionych łusek itp.).

W trakcie pobytu na Litwie żołnierze wszystkich armii uczestniczyli jedynie w szkoleniu – nie byli an-gażowani w inne przedsięwzięcia, to jest służby, war-ty itp. Byłoby zasadne ograniczenie war-tych obowiązków do minimum także na naszych poligonach, by skupić się wyłącznie na szkoleniu.Ćwiczenia o podobnym charakterze, jak te na Litwie, z wykorzystaniem syste-mów symulacji pola walki powinny się odbywać re-gularnie również w naszych wojskach lądowych. Po-zwoli to na urealnienie w większym stopniu szkolenia (zniszczony pojazd niezdolny do walki przez mini-mum 24 godziny, ranny w zależności od udzielonej pomocy i czasu ewakuacji medycznej zostaje wyeli-minowany z walki na określony czas potrzebny na za-stosowanie procedury uzupełnienia itp.).

Natomiast przemieszczanie na dużą odległość po-winno być traktowane jako ćwiczenia taktyczne

z wojskami. n W INNYCH KRAJACH

PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 2 / 2016

126

Ewolucja