Wysoko wydajne ko-parki skracają czas przeznaczony na pra-ce przygotowawcze podczas budowy mostu.
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 2 / 2016
80
szczególną uwagę zasługują przeprawy mostowe (z użyciem mostów wojskowych) ze względu na moż-liwość wykorzystania sprzętu z gospodarki narodowej.
Mosty wojskowe to obiekty komunikacyjne pozwa-lające na utrzymanie ciągłości przekraczania prze-szkód terenowych (rzek, wąwozów itp.), składające się z konstrukcji nośnej (przęseł) opartej na podpo-rach (filapodpo-rach, przyczółkach, pontonach, barkach)3. Można je scharakteryzować według różnych kryte-riów, np.: rodzaju dźwigarów, typu stosowanych pod-pór. Według podstawowego podziału wyróżnia się mosty: podwodne, niskowodne, wysokowodne, towa-rzyszące, składane i pontonowe4.
Złożone przedsięwzięcie inżynierskie, jakim jest budowa mostu, wymaga zaangażowania odpowied-nich specjalistów, maszyn i urządzeń pomocniczych.
Najwięcej specjalistycznego sprzętu i materiałów potrzeba przy budowie mostów składanych5 i wyso-kowodnych6. Należy zatem odpowiedzieć sobie na pytanie, na którym etapie oraz jakiego rodzaju sprzęt z gospodarki narodowej, m.in. z przedsię-biorstw związanych z budownictwem ogólnym, mo-stowym i drogowym, mogą wykorzystać pododdzia-ły wojsk inżynieryjnych. Punktem wyjścia będzie określenie zakresu oraz charakteru prac realizowa-nych przez saperów.
3 Mosty wojskowe. Podręcznik. Sygn. Inż. 563/92, Warszawa 1994, s. 11.
4 Ibidem, zał. nr 4.
5 Mosty składane – budowle umożliwiające szybki montaż i manewr nimi w inne miejsce i na inną przeszkodę terenową. Mają one konstrukcję me-talową, pozwalającą pokonywać szerokie i bardzo szerokie przeszkody terenowe (wodne) oraz charakteryzują się znaczną nośnością. Ibidem, s. 12.
W naszym kraju w wyposażeniu wojsk inżynieryjnych, a także Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad jest przede wszystkim polska kon-strukcja z lat sześćdziesiątych XX wieku – DMS-65 (drogowy most składany).
6 Mosty wysokowodne – budowle umożliwiające ich użytkowanie przez dłuższy okres oraz przepływ wód wysokich, kry lodowej i statków. Mosty te mają przęsła o znacznych rozpiętościach (20–30 m), wysokie podpory i bardziej skomplikowaną konstrukcję. Budowa tych mostów wymaga użycia dużych nakładów materiałowych oraz sił i środków, a ze względu na złożoność konstrukcji przęsłowej i podpór również wielu specjalistów, dlatego też w okresie pokojowego szkolenia wojsk są budowane bardzo rzadko, wyłącznie na cele gospodarki narodowej. Ibidem.
URZĄD MIASTA SZCZECINA (2)
Urządzenie do wbijania pali przyspieszy zasadnicze prace montażowe prowadzone w nurcie rzeki.
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 2 / 2016
81
W budowie mostu (przepraw przez przeszkody wodne) wyróżnia się trzy podstawowe etapy: wykona-nie prac przygotowawczych, realizacja zasadniczych prac montażowych oraz przystąpienie do prac wykoń-czeniowych.
Prace przygotowawcze obejmują m.in.:
– rozpoznanie przeszkody wodnej i warunków gruntowo-wodnych, określenie rodzaju i nośności gruntu (dno koryta przeszkody wodnej oraz dróg bez-pośrednio prowadzących do rejonu przeprawy);
– przygotowanie terenu w rejonie budowy do pro-wadzenia prac montażowo-budowlanych;
– przysposobienie dróg dojazdowych i wewnętrz-nych;
– zagospodarowanie placu budowy;
– zgrupowanie materiałów, sprzętu i urządzeń do budowy mostu;
– zorganizowanie placów składowych konstrukcji;
– transport i składowanie konstrukcji.
ZASTOSOWANIE
Bez wątpienia w największym stopniu sprzęt bę-dzie potrzebny do prac związanych z przygotowaniem terenu w rejonie budowy oraz dróg dojazdowych i
we-wnętrznych. W zależności od rodzaju i nośności grun-tu do prac obejmujących np.: torowanie i niwelację te-renu, jego oczyszczenie, wykonanie podbudowy, wzmocnienie (ułożenie prefabrykowanych płyt żelbe-towych), wykonanie odwodnienia, transport i przeła-dunek materiałów (w tym materiałów sypkich) będzie można wykorzystać takie maszyny i pojazdy, jak: wy-wrotki, ładowarki, spycharki, spycharko-ładowarki, równiarki, koparki, koparko-ładowarki, walce drogo-we, żurawie samochodowe oraz żurawie ze składany-mi raskładany-mionaskładany-mi.
Występujący w gospodarce narodowej sprzęt jest różnorodny. Wszyscy wiodący producenci sprzętu do robót ziemnych oferują konstrukcje, które z powodze-niem mogą być użyte do realizacji wymienionych przedsięwzięć. Na polskim rynku prym wiodą czoło-we światoczoło-we marki, przywołane w porządku alfabe-tycznym, takie jak: Caterpillar, Doosan, Dressta (daw-niej HSW), Hyundai, JCB, Liebherr, Komatsu czy Volvo. Maszyny występują zarówno na podwoziach kołowych, jak i gąsienicowych, w wielu wariantach tonażowych i z różnymi silnikami. Często mają wy-mienny osprzęt roboczy (np.: łyżka wieloczynnościo-wa, osprzęt dźwigowy czy wiertniczy), co czyni je uniwersalnymi i ekonomicznymi w użyciu. Dużo uwagi poświęcono kwestiom małego zużycia paliwa i emisji spalin, a także modułowości konstrukcji. Po-woduje to, że podstawowe zespoły maszyn mogą być wymieniane lub instalowane bez potrzeby demontażu innych elementów.
Pozostałe prace związane z zagospodarowaniem placu budowy, a także z przygotowaniem placów skła-dowych konstrukcji będą dodatkowo wiązały się z użyciem żurawi samochodowych i ze składanymi ramionami oraz urządzeń do produkcji pomocniczej (warsztaty ciesielskie, zbrojarskie, ślusarsko-kowal-skie). Ponadto niezbędne będzie zorganizowanie za-plecza socjalnego i bytowego (kontenery) oraz całej gamy sprzętu pomocniczego do zaopatrywania w wo-dę, energię elektryczną (np. agregaty) i sprężone po-wietrze oraz oświetlenia rejonu budowy.
Do zasadniczych prac montażowych można zali-czyć głównie:
– budowę przyczółków mostowych, fundamentów podpór i podpór;
– montaż konstrukcji przęseł oraz nasuwanie jej na podpory (nie dotyczy mostów niskowodnych);
– demontaż konstrukcji pomocniczych i osadzenie mostu na łożyskach;
– budowę wjazdów na most.
Do wykonania wymienionych zadań będzie można wykorzystać również taki sprzęt, jak: wibromłoty, pa-lownice, młoty wolnospadowe, wieże kafarowe, żura-wie, ładowarki z osprzętem dźwigowym, maszyny do obróbki drewna służącego do budowy konstrukcji podpór i przęseł mostów niskowodnych (traki, piły taśmowe) oraz inny pomocniczy (piły, strugarki, urzą-dzenia do cięcia elementów stalowych, urząurzą-dzenia wciągarkowe i systemy kotwiące).
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 2 / 2016
82
sprzętu z gospodarki narodowej. Nie zaprezentowa-no w nim zasad i trybu jego pobierania z GN w ra-mach świadczeń rzeczowych. Sytuacja taka może mieć miejsce chociażby wtedy, gdy konieczne stanie się zaspokojenie etatowych i doraźnych potrzeb mo-bilizacyjnych SZRP w razie braku możliwości wy-korzystania sprzętu etatowego z powodu awarii tech-nicznej, przedłużających się remontów czy też strat bezpowrotnych poniesionych na skutek oddziaływa-nia środków rażeoddziaływa-nia przeciwnika. Należy zaznaczyć (dotyczy to każdego etapu budowy), że ilość sprzętu i materiałów będą determinowane rodzajem i zakre-sem robót, które będą pochodną rodzaju przeprawy, warunków jej budowy i przyjętych rozwiązań kon-strukcyjnych. Wojska inżynieryjne, wykonując zada-nia w trakcie działań bojowych, będą urządzać i utrzymywać najczęściej przeprawy z wykorzysta-niem parków pontonowych (mosty pontonowe i pro-my). Naturalna jest wtedy możliwość użycia sprzętu
z gospodarki narodowej (spycharki, koparki, łado-warki) tylko w pewnym stopniu, na przykład do to-rowania dróg na przełaj do osi przeprawy. Sytuacja wygląda zgoła inaczej w przypadku budowy mo-stów nisko- i wysokowodnych oraz użycia konstruk-cji mostów składanych. Są to przedsięwzięcia, w odniesieniu do których możliwości użycia sprzę-tu z GN będą największe, praktycznie na każdym etapie budowy przepraw. Przy tego rodzaju pracach należy uwzględniać jego ograniczenia i wady. Przy-kładem wibromłoty, które są urządzeniami najbar-dziej wrażliwymi na charakter gruntu – zagłębianie elementów pod wpływem wibracji jest bardzo efek-tywne w gruntach sypkich, mało- i średniozagęsz-czonych, w innych rodzajach gruntów, zwłaszcza spoistych, wibracja może być mało skuteczna lub wręcz nieprzydatna.
Utrzymanie mostów na szerokich przeszkodach wodnych jest niezmiernie istotne dla prawidłowego funkcjonowania gospodarki narodowej zarówno w trakcie działań wojennych, jak i po ich zakończe-niu. Należy zatem mieć świadomość, że odbudowa zniszczonych obiektów stałych nie będzie trwać kró-cej niż 2–3 lata.