w iatach galicyjskich, jeśli zarobków ty c h b rak w sąsiedztwie. swym zagranicznym pracodawcą.
4) U nikaj podejrzanych a g e n tó w ; za pośrednictw em którego wyjedziesz n a roboty. opuszczaj lekkom yślnie służby, lecz przedew szystkiem pisz o pomoc i radę do Polskiego Tow arzystw a E m igra
cyjnego w K rakowie lub do pow iato
wego U rzędu pośrednictw a pracy, przez k tó ry k o n tra k t otrzym ałeś. o stosunkach zamorskich. Stosunki te zależne są od k raju i okolicy i częstym nach Zjednoczonych Am eryki Północ
nej w ym agają w chwili, gdy to p i
ryce, m iał p rzy sobie oprócz zap ła
conego b iletu kolejowego do m iejsco
wości, do której jedzie, przynajm niej 125 koron (25 dolarów) w gotówce itd.
4) K a rty okrętowej nie sprow adzaj od agentów zagranicznych, ani też nie nabyw aj jej za pośrednictw em po- k ą tn y c h pośredników. Po k a rtę okrę
tow ą zwróć się najlepiej do Polskiego Tow arzystw a Em igracyjnego w K ra kowie.
5) Bez posiadania k a rty okrętowej nie w yjeżdżaj za granicę, bo będziesz m iał trud n o ści n a granicy pruskiej w Mysłowicach.
6) Pieniędzy nie zm ieniaj u osób pryw atny ch lub w m ałych banczkach, bo możesz paść ofiarą oszustwa.
7) Pieniędzy podczas podróży ko
leją nikom u nie pokazuj, lecz trzym aj
je dobrze schowane. Rzeczy swych pilnuj.
8) Wobec kom isyi im igracyjnej w porcie am erykańskim mów praw dę i odpowiadaj śmiało n a w szystkie p y tan ia. Wszelkie krętactw o praw ie zawsze się wyda.
9) Po w ylądow aniu w Am eryce unikaj i ta m wszelkich podejrzanych agentów , wekslarzy, pośredników etc.
M e zawieraj nigdy żadnego k o n tra k tu , którego treści ktoś zupełnie z au fan y nie przetłom aczyłby ci poprzednio na język polski,
10) Zapisz się do polskich to w a
rzystw , abyś m iał w razie potrzeby pomoc rodaków . Dzieci posyłaj do szkół polskich, A wszędzie, gdzieby cię los zapędził, pam iętaj zawsze o obo
wiązkach swych wobec ojczyzny swej, Polski!
K A L E N D A R Z G O S P O D A R S K I .
ST Y C Z E Ń .
Kończyć młockę zboża, koniczyny, szuflować ziarno, a b y się nie zagrze
wało. Robić powrósła. Gromadzić lód.
Stajnie, obory, chlewy, ciepło o p a try wać. Nawóz n a gnojowni ubijać. Drób trzym ać w cieple, ab y niósł ja ja i ż y wić dobrze. Drzewo budulcowe, jako najlepsze, ciąć i zwozić sankam i, zwła
szcza z m okrych miejsc. Wywozić gnój na pola i rozrzucać zaraz. Wywozić szlam. Drzew a owocowe obierać z su chych, skręconych liści, niszczyć p a jęczynę n a nich, bo ta m gnieżdżą się gąsienice. Zakładać inspekta,
LU TY.
Czyścić dokładnie nasiona do sie
wów wiosennych. Zwozić budulec, rów nież obornik prędko, dopóki ziem ia zam arznięta. W ypuszczać bydło n a świeże powietrze w dni pogodne, N a-
K. 4 .
sadzać gęsi, kury, aby jak najwcześniej mieć drób, k tó ry najlepiej się wycho
wuje. Stanowić klacze. W polu łamać skorupę o ile się w ytw orzy, spuszczać- wodę z pól. Rozsiewać kainit, to m a - synę, o ile śniegu dużo niem a. N a łą
kach rozrzucać kretow iny, oraz mech zedrzeć bronam i zaraz, gdy taja ć z a czyna i w ogrodzie jeszcze jest tw ard a ziemia. W sadzie wycinać stare, su che gałęzie i niszczyć dalej gąsienice, zamówić drzew ka.
M A R Z E C .
[Gdy rola obeschnie, zaczynać ener
gicznie orać, przyoryw ać nawóz pod ziem niaki, bronować orki jesienne.
Z końcem m iesiąca zaczynać siew owsa, jęczm ienia, m ięszanki n a paszę.
Zasilić słabe koniczyny. Ł ąki brono
wać, czyścić z m chu i wywozić go, najlepiej n a kom post. Czyścić rowy n a łąkach, przez zimę zam ulone
czę-3
ściowo. Inw entarz roboczy dobrze ży wić, ab y m iał siły do ciężkich robót wiosennych. W sadach po rozm arznię- ciu ziemi zaraz sadzić drzew ka i krze
wy owocowe, czyścić korę, bielić drze
wka prześwietlać korony. Zrewidować kopce z ziem niakam i, n adpsute w y mocniczymi, zwłaszcza saletrą. Drób nasadzać w dalszym ciągu i puszczać bardzo dużo. Przeszczepiać stare drze
wa i obrabiać ziemię w sadzie. niszczyć gą&ienice, nadm iar owoców z drzew zdejmować. lepiej schną. Ścierniska podorywać jak najprędzej, a nie zostawiać ich na niszczyć oprzędy gąsienic i mszyce.
S IE R P IE Ń . siew jesienny. Naw ozy pomocnicze rozsiewać pod ozim iny. Kosić koni
czyny i wczesne potraw y. Orać pod ozim iny energicznie. W sadzie ro b a
czywe owoce spasać trz o d ą i przygo
tow ać dołki do sadzenia drzew w je sieni. Wycirlaó wilki na drzewach,
W R Z E S I E Ń .
K ończyć orki pod ozim iny, siać energicznie ozim iny oraz naw ozy p o
mocnicze pod nie. Siew nie powinien być za gęsty, bo łatw o wylęga zboże, a gdy zanad to posiejemy, to chw asty się rzucają. Po zasiewie robić przegony, a b y woda w ierzchnia odpływ ała, zie
mię z przegonów trzeb a rozrzucić, ab y ziarn a grubo nie przykryć. Zacząć ko pać ziem niaki, a w końcn miesiąca b u rak i. Orki zimowe prowadzić en er
gicznie. Z łąk zbierać p otraw y ostatnie, m ech tępić bronam i, rozsiać nawozy pomocnicze n a niąh. W sadzie zbierać wczesne owToce, czyścić drzewa, bielić je.
K ończyć oczkowanie, sadzić drzewa lepiej teraz, niż n a wiosnę.
P A Ź D Z IE R N IK , ' Kończyć kopanie ziemniaków, b u raków , bronować ziem niaczyska i resz
tk i ziem niaków zbierać. Row y na rolach opatryw ać, orać w dalszym ciągu i w ostrej skibie zostawiać n a zimę. Przyoryw ać naw ozy n a zimę.
B ydło przyzw yczajać powoli do suchej paszy, zmniejszyć ilość bydła, gdy b ra k nam paszy n a zimę. Kopce ziem niaczane opatryw ać dobrze. W sadzie sadzić ostatn ie drzew ka, oblepiać je, a b y gąsienice niszczyć, oraz bielić je po oczyszczeniu. Zasilać stare drzewa obornikiem . Zacząć tuczyć trzodę silnie.
L IS T O P A D .
Kończyć orki zimowe, przyoryw ać zielone nawozy. Przegony popopra- wiać. Gdy się skończą ro b o ty w polu z n astan iem mrozów, przeczyścić pługi i nasm arow ać je, a b y nie rdzew iały.
Drogi ponapraw iać. Młócić zboża. Z n a staniem mrozów okryć dobrze kopce ziem niaczane, ab y nie zm arzły. Stajnie opatrzyć n a zimę, szyby powstawiać, aby było ciepło. Bydło żywić już w stajn i, a nie wypuszczać na pastw i
sko, a b y tra w y mogły odróść n a zimę.
Drób trzym ać w dom u i dawać m u trochę zielonej tra w y z ziem niakam i, co dobrze wpływa n a nośność kur.
W sadzie zbierać owoce późne, regu- lówkę robić oraz słom ą młode drzew ka okręcać, ab y nie zm arzły.
G R U D Z IE Ń .
Młócić zboża zwłaszcza z s te rt i szcze
gólniej dbać o inw entarz. Żywić go dobrze, czyścić, słać dużo, skarm iać nim poślady, ale te parzyć, ab y szcze
gólnie chw asty niestraw ione nie prze
chodziły do gnojn. Starać się inw entarz stanowić teraz, a b y n a jesieni się cielił, bo w tedy m am y m leka najwięcej w zi
mie, co nam zyski znaczne przynosi.
Ciąć budulec i napraw iać wozy, n a rzędzia gospodarcze, gdyż teraz n a to najwięcej czasu. W sadzie wycinać stare gałęzie, kopać doły n a wiosenne sadzenie. W olnych koni używać do wywozu nawozów, szlam u itp ., oraz przyw ozu z m iasta nawozów pom ocni
czych itp ., na co w lecie czasu brak*