W województwie zachodniopomorskim 141 (+7) placówek bibliotecznych jest przy-stosowanych dla osób niepełnosprawnych (głównie podjazdy do budynków). Liczba ta stanowi zaledwie 38% wszystkich placówek, jednak systematycznie nieznacznie wzrasta.
Udogodnienia wewnątrz budynków posiada 80 (+13) lokali.
W województwie zachodniopomorskim zaledwie 12 bibliotek posiada specjalistyczny sprzęt komputerowy i oprogramowanie przystosowane do obsługi osób niepełnospraw-nych. W części bibliotek sprzęt został zakupiony w ramach realizacji Programu Wie-loletniego Kultura+, Priorytet Biblioteka+ Infrastruktura bibliotek w latach ubiegłych (Choszczno, Gryfino, Kołobrzeg). W 2015 roku Miejska Biblioteka Publiczna w Dziw-nowie zakupiła tzw. żółte klawiatury zaprojektowane specjalnie z myślą o użytkownikach niedowidzących oraz przeznaczony dla nich powiększalnik. Filia w Żydowie Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy w Polanowie posiada jedno stanowisko komputerowe z wypo-sażeniem dla osoby niepełnosprawnej (urządzenie wskazujące sterowane za pomocą ru-chów głowy, klawiatura dotykowa, specjalne podpórki pod ramię, powiększony trackball).
Biblioteka Publiczna w Gryfinie w 2015 roku współpracowała z gryfińskim kołem Polskiego Związku Niewidomych w celu efektywniejszego wykorzystywania pozy-skanego w programie Biblioteka+ Infrastruktura bibliotek sprzętu specjalistycznego.
W ocenie biblioteki, popularyzacja sprzętu wśród tej kategorii potencjalnych użytkow-ników będzie procesem długotrwałym. Istotnym utrudnieniem są ograniczenia związane z dotarciem osób niepełnosprawnych do placówki z odległego miejsca zamieszkania (dotyczy całego powiatu). Z oferowanych udogodnień dotychczas skorzystały jedynie pojedyncze osoby.
Biblioteki w Choszcznie, Dębnie, Goleniowie, Koszalinie, Myśliborzu, Nowogródku Pomorskim, Pyrzycach, Sianowie i Świnoujściu przystąpiły do projektu Wypożyczalnia odtwarzaczy cyfrowej książki mówionej dla osób niewidomych i słabowidzących – Edycja 2015, realizowanego przez Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym Larix, dofinansowanego przez MKiDN. Biblioteki w ramach projektu otrzymały nieodpłatnie (na podstawie umowy użyczenia) urządzenie Czytak Plus wraz z pakietem kilkuset tytułów książek.
Wzrasta zainteresowanie zakupem audiobooków do bibliotek. W 2015 roku 33 bi-blioteki zakupiły ich 2961. Na koniec roku liczba audiobooków w zachodniopomorskich bibliotekach wyniosła 62 559 (-1609), co stanowiło 27% zgromadzonych zbiorów audiowizualnych. Znaczny spadek liczby audiobooków wiąże się przede wszystkim z likwidacją dużej liczby książek mówionych na kasetach przez Filię nr 28 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Szczecinie.
W województwie zachodniopomorskim audiobooki gromadzą 54 (+12) bibliote-ki (tj. blisko 100 placówek, z których 33 należą do Miejsbibliote-kiej Bibliotebibliote-ki Publicznej w Szczecinie). Część z nich, zwłaszcza zlokalizowanych w małych miejscowościach, obserwuje znikome zainteresowanie audiobookami. Pomimo zwiększającej się oferty
R
RELACJE, SPRAWOZDANIA książek na płytach CD, starsi użytkownicy bibliotek nadal chętnie korzystają z kaset magnetofonowych.O większą liczbę nowych pozycji z serii „Duże Litery” wzbogaciły się biblioteki między innymi w: Białogardzie, Biesiekierzu, Bobolicach, Chojnie, Choszcznie, Draw-sku Pomorskim, Goleniowie, Gryfinie, Koszalinie, Nowogardzie, Polanowie, Pyrzycach, Stargardzie, Szczecinie, Świnoujściu, Trzebiatowie. Książki te cieszą się dużą popular-nością wśród osób starszych.
Organizując zajęcia dla osób niepełnosprawnych i seniorów, biblioteki współpracują z Warsztatami Terapii Zajęciowej, Polskim Stowarzyszeniem na rzecz Osób z Upo-śledzeniem Umysłowym, ośrodkami i szpitalami rehabilitacyjnymi, domami pomocy społecznej, domami dziennego pobytu dla osób starszych, Uniwersytetami Trzeciego Wieku, przedszkolami i szkołami integracyjnymi, domami kombatanta. Biblioteka w Międzyzdrojach rozpoczęła współpracę z Warsztatem Terapii Zajęciowej w Wolinie.
Jego podopieczni uczestniczyli w spotkaniach autorskich organizowanych w bibliotece.
Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy w Ostromicach okazał wsparcie, udostępniając bezpłatnie samochód do przewożenia osób niepełnosprawnych na spo-tkania autorskie.
Przy bibliotekach powstają kluby seniora w ramach których odbywają się cykliczne spotkania tematyczne, na przykład w Nowogardzie i Polanowie. Przy bibliotece w Bobo-licach działa Koło Teatralne dla Seniorów.
Biblioteki w: Kamieniu Pomorskim, Nowogardzie, Pełczycach, Szczecinie (Książ-nica Pomorska) organizowały staże dla osób niepełnosprawnych, finansowane zarówno z funduszy gminnych i powiatowych jak i z funduszy stowarzyszeń i organizacji poza-rządowych.
W 2015 roku biblioteki województwa zachodniopomorskiego realizowały projekt Fundacji Orange Akcja e-motywacja, który zakładał przeprowadzenie w bibliotekach cyklu sześciu spotkań online z ludźmi kultury, sztuki, polityki, rozrywki i nauki w for-mie wideokonferencji. Celem projektu była aktywizacja i wspieranie osób starszych w rozwoju osobistym i społecznym. W przedsięwzięciu uczestniczyły biblioteki z gmin:
Chociwel, Choszczno, Drawsko Pomorskie, Kamień Pomorski, Polanów, Sianów, Sła-woborze, Szczecin (MBP), Złocieniec.
Biblioteki w: Dziwnowie, Gryficach, Polanowie, Starej Dąbrowie korzystały z ofero-wanego przez Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego projektu O finansach…
w bibliotece. Jego istotą jest edukacja finansowa osób dorosłych (głównie po 50 roku życia), prowadzona w bibliotekach przez odpowiednio przeszkolonych bibliotekarzy.
Uczestnicy dowiadują się, jak założyć elektroniczne konto w banku, w jaki sposób sprawdzić oprocentowanie kredytu, jak skutecznie zarządzać domowym budżetem.
Najczęściej podejmowanym przez biblioteki działaniem na rzecz seniorów była organizacja kursów komputerowych lub zajęcia indywidualne przy komputerze. Zorga-nizowały je między innymi biblioteki w: Białogardzie, Chociwlu, Choszcznie, Dobrej
(powiat łobeski), Goleniowie, Gryfinie, Kamieniu Pomorskim, Kołobrzegu, Koszalinie, Polanowie, Sianowie, Wałczu (MBP), Szczecinie (KP, MBP), Złocieńcu.
Aby ułatwić osobom starszym lub niepełnosprawnym dostęp do zbiorów, pracownicy bibliotek dostarczali książki bezpośrednio do domów. Z usług bibliotek korzystali też pacjenci miejscowych szpitali, na przykład w Białogardzie, Choszcznie, Dębnie, Drawsku Pomorskim, Gryficach, Tucznie, Tychowie.
Miejska Biblioteka Publiczna w Choszcznie włączyła się do akcji Na niebiesko dla autyzmu, której głównym celem było podniesienie społecznej świadomości na temat choroby.
W Miejskiej Bibliotece Publicznej w Kołobrzegu dokonano reorganizacji przestrzeni głównej siedziby biblioteki pod kątem obsługi osób starszych lub mających problem z chodzeniem po schodach, ułatwiając tym samym dostęp do zbiorów i komputerów.
Osobom słabo widzącym, starszym oraz z niepełnosprawnością ruchową zapewniono dostęp do komputera All-in-One (duży ekran, z możliwością przeglądania internetu za pomocą ekranu dotykowego, z syntezatorem mowy, zmianą kontrastu, lupą).
Koszalińska Biblioteka Publiczna
Na rzecz osób niepełnosprawnych pracuje Oddział Zbiorów Audiowizualnych oraz pracownicy pięciu filii bibliotecznych. Łącznie zorganizowano 136 spotkań oraz zajęć z zakresu biblio-, arte- i muzykoterapii, w których uczestniczyło 2027 osób niepełno-sprawnych.
Raz w tygodniu, w wypożyczalni „książek mówionych” odbywają się spotkania starszych, niedowidzących i niewidomych czytelników. Zorganizowano 37 takich spo-tkań dla 445 osób.
W listopadzie ubiegłego roku zapoczątkowano współpracę z nowo otwartym Domem Pomocy Społecznej w Koszalinie (dwa spotkania). Kolejny już rok prowadzone były kursy komputerowe dla seniorów, ogółem odbyło się 5 pełnych kursów, które ukończyło 17 osób. W ramach akcji bookcrossing książki były dostarczane dla pacjentów Szpitala Wojewódzkiego w Koszalinie. Do najważniejszych działań przeprowadzonych przez filie zaliczyć należy:
• zajęcia biblioterapeutyczne z dziećmi ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wycho-wawczego (6 spotkań dla 41 chorych dzieci)
• spotkania członków Stowarzyszenia Osób Niepełnosprawnych Ikar (6 imprez okolicznościowych dla 97 osób)
• zajęcia aktywizujące uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej z elementami biblioterapii dla 250 osób upośledzonych w stopniu lekkim (18 spotkań)
• spotkania dla dzieci z Przedszkola Integracyjnego (11 spotkań dla 269 dzieci).
W zbiorach wypożyczalni „książek mówionych” gromadzone są publikacje nagrane w formacie przeznaczonym do odtwarzania przy pomocy Czytaka. Zbiór ten powiększył się w roku sprawozdawczym o 106 tytułów otrzymanych w darze od Fundacji KLUCZ.
R
RELACJE, SPRAWOZDANIA W roku sprawozdawczym z urządzenia Czytak PLUS skorzystało czterech niewidomych i słabo widzących czytelników Koszalińskiej Biblioteki Publicznej. Ogółem wypoży-czono 551 książek (o 310 więcej niż w 2014 roku) nagranych w formacie opracowanym dla Czytaka.Koszalińska Biblioteka Publiczna po raz dwunasty była współorganizatorem Europej-skiego Festiwalu Filmowego Integracja Ty i Ja. Zgodnie z hasłem przewodnim Wizerunek moją siłą, jego goście, osoby z niepełnosprawnością, podczas spotkań z publicznością opowiadały o możliwościach kreowania siebie poprzez manifestowanie swojej charyzmy, osobowości, pasji oraz piękna. Oprócz projekcji filmowych podczas trwania festiwalu odbyło się 35 imprez towarzyszących, w których uczestniczyło około 5 tys. osób.
W ramach wydarzeń festiwalowych kontynuowano cykl projekcji Filmowej Aka-demii Integracji (11 seansów dla 450 osób). Z myślą o niewidomych i słabowidzących proponowano także filmy z audiodeskrypcją.
Lokalne edycje Festiwalu zorganizowały po raz kolejny biblioteki w Będzinie, Bie-siekierzu i Bobolicach.
Książnica Stargardzka
Biblioteka utrzymuje stałą i wieloletnią współpracę z Zespołem Szkół Specjalnych w Stargardzie, Świetlicą Socjoterapeutyczną prowadzoną przez Caritas Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej działającą przy Towarzystwie Przyjaciół Dzieci oraz z Ośrod-kiem Krajowego Towarzystwa Autyzmu w Stargardzie. Dzieci i młodzież uczestniczą w lekcjach bibliotecznych i tematycznych, warsztatach, zajęciach głośnego czytania, projekcjach filmowych i przedstawieniach teatralnych.
Od lat Książnica współpracuje z Uniwersytetem Trzeciego Wieku, a w szczególności z Sekcją Miłośników Literatury, Sztuki i Historii, która co tydzień spotyka się w siedzibie biblioteki na wykładach lub projekcjach.
Miejska Biblioteka Publiczna w Szczecinie
W 2015 roku odbyły się spotkania w ramach projektu Widzieć więcej, niż się wi-dzi – wiewi-dzieć więcej, niż się wie, skierowane do osób niewidomych i niedowidzących.
W trakcie realizacji przedsięwzięcia zorganizowano:
• Warsztaty integracyjne dla podopiecznych Domu Pomocy Społecznej.
• Warsztaty z tworzenia książki sensorycznej, w trakcie których uczestnicy mieli okazję poznać alfabet Braille’a oraz dowiedzieć się w jaki sposób osoba niewi-doma odbiera świat i jak czyta. W trakcie zajęć tworzono książkę, w której wy-korzystano prace wykonane podczas warsztatów. Poza tekstem pisanym książka zawiera tę samą treść napisaną alfabetem Braille’a. Do książeczki dołączona została płyta CD zawierająca audiodeskrypcję, na którą składa się przeczytany tekst i opowiedziany opis każdej z ilustracji.
• Warsztaty dla bibliotekarzy z zakresu obsługi czytelników z dysfunkcją wzroku.
• Pokaz filmu Casablanka z audiodeskrypcją dla osób z dysfunkcją wzroku.
• Spektakl Spotkanie wokół literatury zaprezentowany przez osoby niewidome.
Dla dzieci i młodzieży zorganizowano:
• spotkanie z dziećmi niesłyszącymi Jesienne integracje
• spotkanie z młodzieżą ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Niesłyszących im. Hansa Christiana Andersena w Szczecinie
• spotkania tematyczne dla podopiecznych Środowiskowej Świetlicy Caritas oraz wychowanków Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego
• spotkania pod nazwą Biblioteczne rarytasy z młodzieżą z Zespołu Szkół nr 14 (Szkoła Podstawowa nr 29 i Gimnazjum nr 55 przy Centrum Opieki nad Dzieckiem).
Książnica Pomorska
W ramach działalności sekretarza naukowego przeprowadzono 14 spotkań w śro-dowisku seniorów i osób niepełnosprawnych (domy kombatanta i ich filie dziennego pobytu, Uniwersytet Trzeciego Wieku, Środowiskowy Dom Pomocy Społecznej). Miały one formę prelekcji o wybitnych postaciach literatury polskiej. Były też okazją do spisy-wania wspomnień starszych osób, zbieranych do archiwów rodzinnych gromadzonych w Książnicy Pomorskiej. Łącznie w spotkaniach uczestniczyły 672 osoby.
W ramach działalności Centrum Aktywności Kulturalnej Osób Niesprawnych Wzro-kowo zorganizowano cykl warsztatów plastycznych (37 spotkań dla 140 osób), warsztaty literackie (26 osób), oraz 19 spotkań tematycznych, w których uczestniczyły 1043 osoby.