Status formalno-prawny bibliotek. Budżet bibliotek 1. Liczba bibliotek
Liczba bibliotek publicznych województwa zachodniopomorskiego na koniec 2015 roku uległa zmianie w stosunku do roku poprzedniego i jest następująca:
• 1 biblioteka wojewódzka
• 1 biblioteka powiatowa, której organizatorem jest starostwo powiatowe
• 3 biblioteki w miastach na prawach powiatu
• 8 bibliotek w gminach miejskich
• 54 biblioteki w gminach miejsko-wiejskich
• 57 bibliotek w gminach wiejskich (-1).
W 114 gminach województwa zachodniopomorskiego w 2015 roku działały 124 (-1) biblioteki publiczne (67 w miastach i 57 na wsi). Do zmniejszenia liczby placówek przy-czyniła się likwidacja jednej z bibliotek w gminie wiejskiej Szczecinek (w Jeleninie).
Powodem zamknięcia Biblioteki Publiczno-Szkolnej w Jeleninie była likwidacja Szkoły Filialnej w tej miejscowości.
Od 2015 roku wszystkie gminy województwa zachodniopomorskiego prowadzą biblioteki publiczne.
R
RELACJE, SPRAWOZDANIA 2. Liczba filii bibliotecznychLokalizacja Liczba filii bibliotecznych
2014 2015
Ogółem 251 247 (-4)
Miasto 71 72 (+1)
Wieś 180 175 (-5)
Zmniejszenie liczby filii wiejskich wiąże się z likwidacją dwóch filii bibliotek w gminach Tuczno i Radowo Małe. Książnica Pomorska opiniowała pozytywnie zamiar zamknięcia obu placówek, z uwagi na warunki lokalowe niespełniające podstawowych wymogów sanitarnych.
Pozostałe trzy filie zostały zlikwidowane z chwilą utworzenia bibliotek wchodzących w skład instytucji kultury w gminach Boleszkowice (jedna filia przekształcona w punkt biblioteczny) i w gminie Przybiernów (dwie filie zamienione w punkty biblioteczne).
Dotychczas w obu gminach działały biblioteki niebędące instytucjami kultury. Nową filię miejską powołano w Stargardzie.
3. Filie i oddziały dla dzieci
W województwie zachodniopomorskim funkcjonowało 50 oddziałów i 5 filii dla dzieci. Nie uległa zmianie liczba oddziałów na wsi, która wynosi 8. Pozostałe oddziały i wszystkie filie zlokalizowane są w miastach.
4. Liczba placówek bibliotecznych (biblioteki i filie)
Lokalizacja Liczba placówek bibliotecznych
2014 2015
Ogółem 376 371 (-5)
Miasto 138 139 (+1)
Wieś 238 232 (-6)
Zmiany w liczbie placówek opisano w rozdziale I, punkt 1 i 2.
5. Punkty biblioteczne
Lokalizacja Liczba punktów bibliotecznych
2014 2015
Ogółem 112 120 (+8)
Miasto 16 17 (+1)
Wieś 96 103 (+7)
W 2015 roku powstało 13 nowych punktów bibliotecznych w różnych gminach, a zli-kwidowano 5.
6. Status formalno-prawny bibliotek
W województwie zachodniopomorskim funkcjonują 22 (-2) biblioteki, które nie są instytucjami kultury. W roku 2015 biblioteka gminy Boleszkowice uzyskała status instytucji kultury.
Według statystyk GUS w województwie zachodniopomorskim funkcjonuje 17 bi-bliotek (25 placówek) działających w strukturach innych instytucji. Bibi-blioteki te nie są instytucjami kultury i działają w strukturach urzędów. Jedynie w przypadku gminy Szczecinek, 5 równorzędnych bibliotek funkcjonuje w strukturze Zespołu Ekonomicz-no-Administracyjnego Szkół.
Powyższe biblioteki są zlokalizowane w następujących miejscowościach:
• Dygowo (powiat kołobrzeski, biblioteka gminy wiejskiej + 2 filie)
• Gościno (powiat kołobrzeski, biblioteka gminy miejsko-wiejskiej + 1 filia)
• Rymań (powiat kołobrzeski, biblioteka gminy wiejskiej)
• Siemyśl (powiat kołobrzeski, biblioteka gminy wiejskiej + 3 filie)
• Nowe Warpno (powiat policki, biblioteka gminy miejsko-wiejskiej)
• Gmina Szczecinek (powiat szczecinecki, 5 równorzędnych bibliotek publicz-no-szkolnych gmin wiejskich zlokalizowanych w Gwdzie Wielkiej, Parsęcku, Turowie, Wierzchowie i Żółtnicy)
• Gmina Świdwin (powiat świdwiński, 4 równorzędne biblioteki publiczne gmin wiejskich zlokalizowane w Bierzwnicy, Kluczkowie, Lekowie, Rusinowie)
• Brzeżno (powiat świdwiński, biblioteka gminy wiejskiej + 1 filia)
• Rąbino (powiat świdwiński, biblioteka gminy wiejskiej + 1 filia)
• Sławoborze (powiat świdwiński, biblioteka gminy wiejskiej).
Książnica Pomorska prowadzi korespondencję z organizatorami bibliotek zlokali-zowanych w powyższych gminach związaną z uregulowaniem ich statusu formalno--prawnego. Rozmowy są również prowadzone w przypadku równorzędnych bibliotek w Szczecinku. W gminie Świdwin powołano bibliotekę instytucję kultury, która swoją działalność rozpocznie 1 stycznia 2016 roku i tym samym zostaną zlikwidowane do-tychczasowe cztery biblioteki, które nie były instytucjami kultury.
Ponadto:
• Gmina wiejska Rewal (powiat gryficki) posiada dwie równorzędne biblioteki publiczno-szkolne niebędące instytucjami kultury (w Niechorzu i Rewalu).
• Biblioteki w Bielicach i Warnicach (powiat pyrzycki) nie są instytucjami kultury, nie połączono ich z żadną instytucją, a ich status formalno-prawny jest niejasny.
W opinii urzędów funkcjonowały one jako instytucje kultury. Książnicy Po-morskiej nie udostępniono dokumentacji, która wskazywałaby, że biblioteki te funkcjonują zgodnie z Ustawą z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.
• Biblioteka Szkolno-Publiczna w Ińsku (powiat stargardzki, biblioteka gminy miejsko-wiejskiej) działa w Centrum Oświatowo-Kulturalnym będącym instytucją
R
RELACJE, SPRAWOZDANIA kultury. Władze gminy planują w 2016 roku utworzenie biblioteki publicznej – instytucji kultury.• W 2015 roku w województwie zachodniopomorskim działały 64 (+2) placówki biblioteczne (biblioteki i filie) w strukturach ośrodków kultury. Przybyły dwie biblioteki w gminach Boleszkowice i Przybiernów wchodzące w skład instytucji kultury – ośrodków kultury. W latach ubiegłych obydwie biblioteki nie miały uporządkowanego statusu prawnego. W przypadku Przybiernowa, uchwała rady gminy z 2014 roku powołała ośrodek kultury, który rozpoczął swoją działalność z dniem 1 stycznia 2015 roku.
7. Wpływ nowelizacji ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kul-turalnej (w zakresie możliwości łączenia bibliotek z innymi instytucjami kultury) na organizację bibliotek
W związku z nowelizacją ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kultu-ralnej (w zakresie możliwości łączenia bibliotek z innymi instytucjami kultury), władze samorządowe gminy Boleszkowice zwróciły się do Książnicy Pomorskiej z prośbą o opinię w sprawie połączenia biblioteki z centrum kultury. Fakt ten przyczynił się do wyjaśnienia dotychczasowego statusu prawnego biblioteki (niebędącej instytucją kultury).
Efektem podjętych działań było utworzenie w 2015 roku instytucji kultury – Gminnego Centrum Kultury, w skład którego weszła biblioteka.
W 2015 roku samorządy pięciu gmin: Tychowo, Borne Sulinowo, Biały Bór, Bobolice, Wierzchowo, kierując się głównie względami ekonomicznymi, podjęły działania mające na celu połączenie bibliotek z domami kultury (złożono wnioski). Dyrektor Książnicy Pomorskiej oraz kierownik Działu Instrukcyjno-Metodycznego odbyli związane z tym spotkania w powyżej wymienionych gminach. Biblioteka wojewódzka we wszystkich przypadkach wydała negatywne opinie w sprawie połączenia.
Ze sprawozdań opisowych wynika, że w najbliższym czasie tylko jeden samorząd planuje połączenie biblioteki z ośrodkiem kultury.
8. Budżet bibliotek Budżet bibliotek
od organizatora w zł Środki pozyskane od podmiotów publicznych w zł
ogółem w tym MKiDN
58 355 210 2 559 559 1 640 574
W 2015 roku dotacja od organizatora dla bibliotek publicznych zmalała o blisko 65 tys. zł w stosunku do 2014 roku. Środki pozyskane od podmiotów publicznych zmalały ogó-łem o 3 059 015 zł. Od MKiDN zachodniopomorskie biblioteki publiczne otrzymały kwotę o 3 139 293 zł mniejszą niż w 2014 roku. Zmniejszenie środków finansowych pozyskanych z MKiDN, od innych podmiotów publicznych oraz od organizatora wiązało
się przede wszystkim z realizacją ostatniego etapu Programu Wieloletniego Kultura+, Priorytet Biblioteka+ Infrastruktura bibliotek (lata 2012–2015), tj. ze znacznym zmniej-szeniem liczby bibliotek korzystających jeszcze z dotacji.
W większości przypadków biblioteki sygnalizowały zbyt niski poziom budżetu. Wiążą się z tym niskie płace bibliotekarzy, niskie wskaźniki zakupu nowości na 100 mieszkań-ców, brak środków na prenumeratę czasopism (w 2015 roku w aż 22 – o 2 więcej niż we wcześniejszym roku – gminach województwa zachodniopomorskiego biblioteki nie prenumerowały czasopism) i na szkolenia dla bibliotekarzy.
II. Zbiory bibliotek