OCHRONA ZWIERZĄT W ędrówki łosi

W p o w ie c ie b ia ło s to c k im , w e w s i J a ś w iła c h , p o ło ż o n e j w o d ­ le g ło ś c i o k o ło 20 k m o d g ra n ic y la só w n a d le ś n ic tw a p a ń stw o w e g o

w K n y s z y n ie , p o ja w iła się w d n iu 1. cze rw ca 1949 r. k łe m pa ło s ia . D o s trz e g łs z y ją m ie s z k a ń c y w s i u r z ą d z ili p o ś c ig o b rz u c a ją c z w ie rz ę k a m ie n ia m i i k i ja m i ta k d łu g o , aż w s k u te k w y c z e rp a n ia i p o b ic ia

« ło w y p a d ło n ie ż y w e . P rz e p ro w a d z o n e n a in te rw e n c ję D y r e k c ji La ­ sów ' P a ń s tw o w y c h O k rę g u B ia ło s to c k ie g o prze® N a d le ś n ic tw o w K n y s z y n ie o ra z K o m e n d ę M i l i c j i O b y w a te ls k ie j P o w ia tu B ia ło ­ s to c k ie g o d o c h o d z e n ia w y k a z a ły , iż s p ra w c a m i tego b a rb a r z y ń ­ sk ie g o c z y n u b y li o b y w a te le : A n t o n i B i e r c , S t a i n i s ł g w S i e m i e ń i R o m u a l d S i e m i o n (w szyscyI z J a s w .ł), k tó r z y też z o s ta li za to p o c ią g n ię c i d o o d p o w ic d z ia ln o s c i k a r n o - a d in in i- s tr a c y jp e j. S k ó rę ło s ia o d d a n o d o C e n tr a li S k u p u S k ó r S u ro w y c h w B ia ły m s to k u . ( B y ło b y n ie w ą t p liw ie le p ie j g d y b y p rz e k a z a n o z a b ite g o ło s ia w ca ło ści lu b p r z y n a jm n ie j je g o s k ó rę i ko ście c je d ­ n e m u z u n iw e rs y te c k ic h z a k ła d ó w lu b też m u z e ó w p rz y r o d n ic z y c h , k tó r e ta k b a rd z o p o tr z e b u ją tego ro d z a ju m a te ria łó w do b a d a n

n a u k o w y c h ) . , _ , i

W z w ią z k u z p o w y ż s z y m D y r e k c ja L a s ó w P a ń s tw o w y cn O k rę g u B ia ło s to c k ie g o w y d a ła N a d le ś n ic tw o m g ra n ic z ą c y m z d o ­ lin ą r z e k i B ie b r z y p o le c e n ie p ro w a d z e n ia p iln y c h o b s e rw a c ji w te ­ re n ie i n a d s y ła n ia j e j w ia d o m o ś c i o m ie js c a c h p rz e b y w a n ia ło s i, zaś N a d le ś n ic tw u w R a jg ro d z ie p o w ie rz y ła z b a d a n ie i u s ta le n ie p rz y c z y n y o p u s z c z e n ia p rz e z łoszę te re n u re z e rw a tu „C z e rw o n e a g n o “ . W ty m s a m y m c e lu d e le g o w a n o do n a d le ś n ic tw w G r a je w ie i R a jg ro d z ie in s p e k to ra ło w ie c tw a o h . W a g n e r a .

i) B. H r y n i e w i e c k i , O zasięgu Cladium mariscus R. B r. na zie­

miach polskich i w krajach ościennych. Kosmos, t. 47, 1922.

51

W w y n ik u ty c h z a rz ą d z e ń s tw ie rd z o n o obecność w ę d ru ją c y c h ło s i w ró ż n y c h m ie jp c o w o ś c ia c h b a rd z o o d s ie b ie o d le g ły c h , j a k R o z p u d a , L ip s k n a d B ie b rz ą , J a ś w iły , B ia ła s z e w o i K a lin ó w k a . P o n ie w a ż z a ró w n o w s a m y m re z e rw a c ie n a C z e rw o n y m B a g n ie j a k i w je g o s ą s ie d z tw ie p a o b sza rze o k o ło 25.000 h a p a n o w a ł w ty m czasie z u p e łn y s p o k ó j, m . in . d z ię k i te m u , że te re n te n w y łą c z o n o o d w y p a s u b y d ła , p rz y p u s z c z a się , że p rz y c z y n ą o s ta tn ic h w ę d ró w e k ło s i b y ło z a p e w n e p o ja w ie n ie s ię w r o k u b ie ż ą c y m w y ją tk o w o d u ­ ż y c h ilo ś c i b ą k ó w . N p . w k ą p ie lis k u ło s i w R a jg ro d z ie b y ło t a k d użo n ie ż y w y c h b ą k ó w , że m o ż n a b y ło z b ie ra ć je s z u flą . N ie je s t w y k lu c z o n e , iż ło s ie c h ro n ią c się p rz e d b ą k a m i o p u ś c iły re z e rw a t.

W d,niu 14 cze rw c a m ło d y je d n o ro c z n y ło ś p rz y w ę d ro w a ł ty m ra z e m n a d B ie b rz ę w o k o lic y w s i L ip s k a i t u p r z e p ły w a ją c rz e k ę z a p lą ta ł się w z a s ie k i z d r u t u k o lc z a s te g o . Z a u w a ż y li to m ie js c o w i w ło ś c ia n ie i p r z y p o m o c y ło d z i w y d o b y li ło s ia n a b rz e g , a n a stę ­ p n ie p o z w ią z a n iu m u n ó g p r z e w ie ź li n a w o z ie w y s ła n y m s ia n e m do U rz ę d u G m in n e g o w L ip s k u . P rz e b y w a ją c y w tylm czasie w L i p ­ s k u le k a rz w e te r y n a r ii o p a tr z y ł ło s ia , w y d e z y n fe k o w a ł i o b a n d a ­ ż o w a ł p o k a le c z o n e w s k u te k o ta r c ia d ru te m k o lc z a s ty m ro g i.

O z d a rz e n iu ty m p o w ia d o m io n o in ż . K r u p i ń s k i e g o , k ie ­ ro w n ik a B iu r a Z a g o s p o d a ro w a n ia L a s ó w D y r e k c ji L . P . O k rę g u B ia ło s to c k ie g o , k t ó r y b a w ił w ów czas s łu ż b o w o w S u w a łk a c h . U d a ł się o n n ie z w ło c z n ie do L ip s k a i po z b a d a n iu s p ra w y n a m ie js c u w y ­ d a ł p o le c e n ie s p o rz ą d z e n ia w ta r ta k u w A u g u s to w ie o d p o w ie d n ie j k la tk i. K la t k ę tę d o s ta rc z o n o do L ip s k a s a m o c h o d e m c ię ż a ro w y m , u m ie s z c z o n o w n ie j ło s ia i o d w ie z io n o ty m s a m y m s a m o c h o d e m d o n a d le ś n ic tw a w R a jg ro d z ie , g d z ie w y p u s z c z o n o go do re z e rw a tu na C z e rw o n y m B a g n ie. W drodzte ło ś b y ł p o jo n y i p r z y jm o w a ł p o k a rm , a po w y p u s z c z e n iu go n a w o ln o ś ć n ie z d ra d z a ł o s ła b ie n ia .

W ty m s a m y tn m n ie j w ię c e j czasie s tw ie rd z o n o obecność k i l k u ło s i na te re n ie n a d le ś n ic tw a p a ń s tw o w e g o „ S m o łd z in o “ w o k o lic y je z io ra Ł e b y n a P o m o rz u Z a c h o d n im . D y r e k c ja L a s ó w P a ń s tw o ­ w y c h O k rę g u B a łty c k ie g o o tr z y m a ła w ia d o m o ś ć , iż w d n iu 17 czer­

w ca o g o d z in ie 21 w l e ś n ic t w ie - „ K lu k i“ m ie js c o w y le ś n ic z y o h . Ł n - c z k o z a u w a ż y ł ło s ia -b y k a , a w le ś n ic tw ie „W y b rz e ż e “ w ie lo k r o tn ie o b s e rw o w a ł 2 ło s ie - b y k i o ra z 2 k le m p y (p r a w d o p o d o b n ie c ię ż a rn e ) le ś n ic z y o b . B . O t t o n . — N a z a rz ą d z e n ie M in is te rs tw a L e ś n ic tw a D y r e k c ja L a s ó w P a ń s tw o w y c h O k rę g u B a łty c k ie g o p o le c iła m i e j ­ sc o w y m o rg a n o m a d m in is t r a c ji la s ó w p a ń s tw o w y c h o to c z e n ie ło s i o p ie k ą i o c h ro n ą .

4*

Jeszcze o ortach

In a tle a r t y k u łu J a n a P a n f i l a p t . : „ O r z e ł p rz e d n i na P o je z ie ­ rz u M a z u rs k im “ , zam ieszczonego w P o m o rs k im B iu le ty n ie Ł o w ie c ­

k im n r 8, z d n ia I s ie rp n ia 1949 r.)

W s z y s tk o , co w s p ra w ie p o trz e b y o c h ro n y k r a jo w y c h g a tu n ­ k ó w o r łó w pisze się na ła m a c h ró ż n y c h w y d a w n ic tw i p e rio d y k ó w , z a s łu g u je na w z m ia n k ę ty m w ię c e j, g d y in ic ja ty w a z m ie rz a ją c a do u ra to w a n ia o s ta tn ic h w P olsce o r łó w od n ie c h y b n e j za g ła dy w y ­ p ły w a z k ó ł m y ś liw s k ic h . B o w ie m , je ś li d o ty c h c z a s o w y stosunek m y ś liw y o łi (ło n a jw ię k s z y c h s k rz y d la ty c h d ra p ie ż c ó w m e b y ł w rę cz n e g a ty w n y , to z c a łą p e w n o ś c ią z b y t często s p ro w a d z a ł się do ch ę ci z d o b y c ia rz a d k ie g o tr o fe u m p rz y k a ż d e j n a d a rz a ją c e j się s p o so h o ilo ści. S z cze g ó ln ie w o s ta tn ic h czasach m n o ż ą się p r z y ­ p a d k i p rz e ś la d o w a n ia o r łó w w ró ż n y c h p o ła c ia c h k r a ju . F a k ty te re je s tr u je K o m ite t O c h ro n y P rz y ro d y P A U , a n ie k tó re /. m d . po­

d a ła w s w o im czasie do w ia d o m o ś c i o g ó łu ró w n ie ż i prasa c o d z ie n n a . W s z y s tk ie o r ły , z a ró w n o g a tu n k i duże ( b ie lik , o rz e ł p rz e d ­ n i I ja k i m a łe ( o r l i k i , ry b o łó w i g a d o ż e r), n a ra żo n e są w d a ls z y m c ią g u na n ie b e z p ie c z e ń s tw o w y tę p ie n ia , p o m im o iż w iększość ty c h p ta k ó w o b ję ta je s t u s ta w o w ą o c h ro n ą .

O b o k dość z n a c z n e j ilo ś c i p s c u d o m y lś liw y c h , z w o le n n ik ó w s trz e la n ia do o r łó w , m a m y jeszcze w P olsce ta k ż e i „ m iło ś n ik ó w h o d o w li t y c li p ta k ó w w n ie w o li, k tó r z y z a b ie ra ją c o rlę ta z g n ia zd n u tzw . w y c h o w a n ie , z a m iło w a n ie m sw ym p rz y c z y n ia ją się do d z ie ­ s ią tk o w a n ia ty c li n a jrz a d s z y c h w ¡naszym k r a j u p ta k ó w p rz e z p o ­ z b a w ie n ie ic h w o ln o ś c i i u n ie m o ż liw ie n ie ro z ro d u .

W m ie s ią c u p a ź d z ie r n ik u r o k u bieżącego z a n o to w a liś m y dwa c h a ra k te ry s ty c z n e ¡p rz y p a d k i. W je d n y m c h o d z i o sch w y ta n e g o w T a tra c h o r ła , k tó r y b ę d ą c n ie u s z k o d z o n y m i ciesząc, się d o b ry m a p e ty te m z d ra d z a dość znaczne o s w o je n ie w o b e c lu d z i. Is tn ie ją p o s z la k i, że p ta k te n p rz e b y w a ł o d dłuższego czasu (b y ć m o że od p is k lę c ia ) w n ie w o li. W s k a z u je na to m ię d z y in n y m i ró w n ie ż i n ie d o s ta te c z n e w ła d a n ie s k r z y d ła m i i z w ią z a n y z ty m s ła b y lot z ło w io n e g a o r ła , k t ó r y o b e c n ie z n a jd u je ,s ię p o d o p ie k ą i.nż. M a l ­ c e l e g o M a r c h l e w s k i e g o w Z a rz ą d z ie P a ik u N a ro d o w e g o T a trz a ń s k ie g o w Z a k o p a n e m .

W d r u g im p r z y p a d k u z n a le z io n o w B e s k id z ie w o k o lic a c h B ie ls k a o k a le c z o n e g o o r lik a k r z y k liw e g o , k t ó r y p o tr o s k liw y m o p a tr z e n iu m u ra n i z ło ż e n iu k o ś c i p rz e trą c o n e g o s k rz y d ła p i z t - b y w a w K a to w ic a c h , p o d o p ie k ą k ie r o w n ik a ta m te js z e g o O g ro d u Z o o lo g ic z n e g o , T a d e u s z a B a n d u r a.

C o k o lw ie k w ię c pisze dziś m y ś liw y w o b ro n ie o r łó w , w s z y s tk o to m a s w o ją w y m o w ę . D la te g o też a r t y k u ł J a n a P a n f i l a , za- m ieszczony w n u m e rz e 8. „P o m o rs k ie g o B iu le ty n u Ł o w ie c k ie g o “ , z a s łu g u je na szczególną u w a g ę w ty m w y d a w n ic tw ie .

A u to r p o d a ł k i lk a c h a ra k te ry s ty c z n y c h cech m o r fo lo g ic z n y c h , b io lo g ic z n y c h i o b y c z a jo w y c h o r ł a p r z e d n i e g o ( A ą u ila c h ry - saetos L . ) , o r ł a b i e l i k a (H a lia e tu s a lb ic illa H a r t . ) , r y b o - ł o w a ( P a n d io n h a lia e tu s L . ) i ot r 1 i k a k r z y k l i w e g o ( A ą u ila p o rn a rin a B r . ) , k t ó r e w y s tę p u ją c jeszcze tu i ó w d z ie na P o m o rz u ła tw o p a d a ją o fia r ą ż ą d n y c h tr o fe ó w p s e u d o m y ś liw y c b .

A u to r pisze, iż o r f y są na w y m a r c iu „ i dziś tr u d n o je s t p rz e ­ w id z ie ć czy u d a się je u ra to w a ć od z a g ła d y . B ę d z ie to z a le ż a ło w d u ż e j m ie rz e o d u ś w ia d o m ie n ia s z e ro k ic h m as lu d n o ś c i, k tó r e o o c h ro n ie r z a d k ic h z w ie rz ą t w in n y b y ć n a le ż y c ie u ś w ia d o m io n e 44.

< >hy p o w y ż s z y m i s ło w a m i p rz e ję ły się ja k n ajszersze k o ła m y ś li­

w y c h , p o lu ją c y c h na M a z u ra c h i na P o m o rz u Z a c h o d n im .

P rz y o m a w ia n iu o r ł a r y b u l o w a I P a n d io n h a lia e tu s L .) s tw ie rd z a a u to r, iż p ta k te n „je s t w P olsce c h r o n io n y “ . N ie s te ty , ta k n ie je s t. W ła ś c iw s z y m m o im z d a n ie m — b y ło b y tu u ż y c ie s lo w „ p o w in ie n b y ć w P olsce w z ię ty p o d c a ło ro c z n ą o c h ro n ę “ , bo ­ w ie m na m o cy ro z p o rz ą d z e n ia M in is tr a L e ś n ic tw a z d n ia 22 I I I 1949 r. ( D z. U . K . P. N r 2 1 ) c a ło ro c z n e j o c h ro n ie p o d le g a ją w szyst­

k ie o r f y z w y ją t k ie m w ła ś n ie je d y n ie r y b o ło w ó w , k tó r y m ja k o „ d r a ­ p ie ż n ik o m s k rz y d la ty m 44 w m y ś l w y m ie n io n e g o ro z p o rz ą d z e n ia p rz y s łu g u je te o re ty c z n ie — co n a jw y ż e j 6 i p ó łrn ie s ię c z n y czas o c h ro n n y , p ra k ty c z n ie n a to m ia s t r y b o ło w y s trz e la się p rz e z c a ły lo k . M y li się w ię c a u to r tw ie rd z ą c , że o rz e ł ry b o łó w je s t w P olsce c h ro n io n y . N ie tr a c im y w szakże n a d z ie i, że w k r ó tc e i te n rz a d k i w I olsee p ta k p o tr a k to w a n y b ę d z ie na ró w n i z w s z y s tk im i in n y m i k r a jo w y m i o r ła m i.

W c e lu s ze rze n ia w k o ła c h n ie t y lk o m y ś liw y c h lecz całego naszego sp o łe cze ń stw a p ro p a g a n d y o c h r o n y ¡n a jw ię k s z y c h i n a j- iz a d s z y c h k r a jo w y c h p ta k ó w d ra p ie ż n y c h , zo sta ła p o w o ła n a do życia p r z y W o je w ó d z k ie j R a d z ie P o ls k ie g o Z w ią z k u Ł o w ie c k ie g o w K ra k o w ie S e k c ja O c h r o n y O r ła , Sępa i P u ch a cza , k tó r a m a p rz e d sobą w ażne a za ra ze m w d z ię c z n e p o le d z ia ła n ia .

R . F .

5 4