Ogólne postępowanie przy wywabianiu plam

Różnorodność plam i różnorodność materji pod­

legających splamieniu, wywołują potrzebę różnoro­

dnych środków do ich wywabiania i oczyszczenia. — Przystępując przeto do oczyszczenia danej materji, trzeba najpierw rozpoznać rodzaj plamy, a dopiero wtenczas zastosować jeden z niżej podanych środ­

ków do ich usunięcia. Zanim jednak rozpoczniemy wywabiać daną plamę, trzeba wpierw zawsze prze­

konać się o działanin środka na małej próbce ma­

terji splamionej, ażali czasem środek ten, który za­

mierzamy użyć nie zmienia barwy m aterji, lub też nie rozpuszcza apretury ? — Po dokonaniu takiej przedwstępnej próby, podłożyć pod plamę w kilkoro złożoną bibułę białą lnb płótno, nalać na bawełnę wybrany środek i jak najdelikatniej, mianowicie przy jedwabnych i kolorowych materjach zwierzchu pocie­

rać lnb tylko naciskać aż do zupełnego usunięcia plamy. Czasami potrzeba kilka razy powtarzać a niekiedy i kilkoma naraz środkami działać, wszystko to zależy od rodzaju plamy i od gatunku materji.

Wreszcie po rozpuszczeniu lub odbarwieniu plamy trzeba jeszcze starać się usunąć rozpuszczony pla- mnik i środek użyty do jego rozpuszczenia tak, aby ani jeden ani drngi w materji nie pozostał. Jeżeli bowiem nie usuniemy dokładnie płynu w którym roz­

puściliśmy plamę, to po niedługim czasie rozpuszczal­

nik ulotni się a plama zajmie jeszcze większą po­

wierzchnię. — Czyszczenie tych plam uskutecznia się drogą mechaniczną lub chemiczną. Pierwsze polega na oczyszczenia z prochu, wypraniu, rozpuszczeniu i wyciągnięciu środkami obojętnemi, t. j. takiemi, które nie zmieniają treści plamnika ani też nie wpływają na barwę materji. — Drugi sposób, to jest chemi­

czny polega na rozpuszczeniu lub odbarwieniu pla­

my — ta metoda jest o wiele trudniejsza i przez nieodpowiednie użycie środka wywabiającego można zniszczyć kolor a niekiedy i samą materję, w ka­

żdym razie, przy cierpliwem i ostrożnem postępo­

waniu prawie każda plama da się wywabić.

Środki te są objęte grupą X. — są one zupeł­

nie pewne i wypróbowane przy wywabianiu plam w mojej pracowni.

Ś r o d k i do w y w a b ia n ia ró żn y ch plam . Acetina,

usuwa plam y powstałe z ługu, wapna,

sody, amoniaku i m oczu, jeżeli kolor m aterji nie uległ jeszcze zniszczeniu. — Sposób użycia powyżej opisany.

Cena flakonu 25 centów.

Amandina

— usuw a plamy powstałe z lodów białka, cukru, konfitur, syropów, w ina białego i szam panu. — Sposób użycia: M aterję popla­

mioną położyć n a miękim i czystym w kilkoro złożonym ręczniku lub na prześcieradle, n astę­

pnie czystą gąbeczką umoczoną w A m andinie zmywać plam y ostrożnie i delikatnie tak długo dopóki zupełnie nie znikną.

Cena flakonu 25 centów.

A p se in a , wyciąga plam y tłuste, powstałe z oli­

wy, m asła, śm ietany, oleju do m aszyn i t. p.

z m aterji jasnokolorowych jedwabnych i

wel-nianych. — Sposób użycia: W ykroić w papie­

rze otwór podług wielkości plamy, papier przy- fastrygow ać do m aterji tak, aby tylko plama - była widoczną, następnie nasypać na plamę

warstw ę Apseiny grubości 2 do 4 m ilim etrów.

Po sześciu godzinach Apseinę strzepać i szczo­

teczką lekko oczyścić. Jeżeliby jednak proszek ten jeszcze się trzym ał m aterji, to znaczy, że wyciąganie plamy nie je s t ukończone, w takim razie trzeba nową warstwę Apseiny nasypać, bo ezem grubsza m aterja i większa plam a, tem dłużej należy Apseinę na plamie trzym ać i od czasu do czasu odnawiać.

Cena flakonu 25 centów.

Benzolina

— wywabia plamy powstałe z tłu ­ szczów, smoły, potu, farb olejnych i anilino­

wych. — Sposób u ż y c ia : M aterję splam ioną po­

łożyć na białej bibule w kilkoro złożonej, nalać benzoliny na baw ełnę i tak długo plam ę wy­

cierać lub napawać aż zupełnie ustąpi. — R ę­

kawiczki czyszczą się w ten sposób, że nalew a się benzoliny na czystą m iseczkę, rękawiczki m aczają się i wyżymają kilkakrotnie w coraz świeżej ilości benzoliny tak długo, dopóki b e n ­ zolina nie będzie zupełnie czystą. — Papiery otłuszczone m aczają się kilkakrotnie w

benzo-linie. Pow stałe obwódki rozpuszczonego tłu ­ szczu tak na m aterji ja k i na papierze, rozcie­

rają się baw ełną um aczaną w benzolinie. P rzy zastosowaniu benzoliny trzeba zachować ostro­

żność z ogniem , świecy nie można blizko trzy ­ mać, ani też zapalać zapałki, ponieważ benzo- lina łatwo się zapala.

Cena flakonu po 20 i 30 centów.

Brazylina

— jest. to środek bardzo praktyczny i m ający obszerne w dornowem gospodarstwie zastosowanie. M aterje czarne, bronzowe i g ra ­ natowe najm ocniej poplamione i wypłowiałe, odzyskują pierwotny kolor, a po należytem za­

stosowaniu B razyliny można mieć suknie zu­

pełnie odświeżone i jak nowe wyglądające. — Sposób u ży c ia: Ilość zaw arta w jednym pakie- c.iku gotuje się przez kw andrans w dwóch li­

trach wody destylowanej lub deszczowej, po odcedzeniu pierze się w ciepłym odwarze dane przedm ioty przez pół godziny, poezem należy w zimnej wodzie wypłukać i na w pół prze­

schniętą m aterję maglować lub prasować aż do zupełnej suchości. — K ołnierze od surdutów, kapelusze i t. p. rzeczy, które nie dadzą się prać, trzeba um aczaną szczoteczkę w odwarze B razyliny nacierać i zmywać tak długo, dopóki

plam y nie ustąpią. — Jed en pakiecik B razy- lin y w ystarcza na oczyszczenie jednego kwa­

dratow ego m etra m aterji.

Cena pakieeiku 8 centów.

JEUlina

— wywabia plamy powstałe z farb od podłogi, potu, brudu, wosku, stearyny i farb anilinowych. — Sposób u ży cia: Zmaczać gąbkę lu b baw ełnę w E tilinie i wycierać plamy tak

‘długo aż ustąpią. — Również E tiliny używa się

■do prania jedw abnych szalików, chustek i ko­

ro n e k najdroższych w następujący sp o só b : Na

■czystą miseczkę nalać E tiliny, zamaczać dobrze przedm iot przeznaczony do czyszczenia na kilka iminut, potem wyjąć, wycisnąć i w nowej ilości E tiliny wypłukać a po wyschnięciu wyprasować przez czystą białą bibułę.

Cena flakonu 25 centów.

■Jawelina

— wywabia plam y powstałe n a białej bieliznie z wina czerwonego i wszelkich b ar­

wików roślinnych i owocowych. Sposób uży­

cia : Nalać na miseczkę lub talerz porcelanowy Jaw eliny i miejsce splamione namoczyć n a 5 m inut - - następnie wypłukać dobrze w zim nej w odzie. — Jaw elina może być tylko używ ana do wywabiania plam z białej bielizny.

Cena flakowa 20 centów.

Ja n in a ,

usuwa plam y czarne z palców i tw arzy pow stałe przypadkowo przy farbowaniu włosów.

Sposób u ży cia: Zmaczać płatek w Jan in ie i na­

cierać lekko miejsce splamione, tak długo, aż plam a zupełnie zniknie, poczem obmyć wodą i Goldkremem nasm arować.

Cena flakonu 30 centów.

Korzeń mydlany

— służy do prania m aterji jedwabnych otłuszczonych i zbrudzonych.

Pakiecik 4 centy.

Kwasek

w laseczkach, używa się do czyszczenia palców z atram entu.

Laseczka 5 centów.

Metal cynowy,

do wywabiania rdzy z oksaliną.

K aw ałek 5 centów.

Mydło żółciowe,

używa się do wywabiania plam zastarzałych tłu sty c h , moczowych i w ogóle niewiadom ego pochodzenia, z m aterji sukien­

nych lub w ełnianych. — Sposób u ż y c ia :

Po

oczyszczeniu z kurzu, plamy zmoczyć letnią wodą i m ydłem żółciowem dobrze nam ydlić a następnie wodą letnią zmyć i wyprasować.

K aw a łek 25 centów.

154

Odalina

— usuwa plamy powstałe z kurzu, ro ­ sołu, potu, kwasu, tytoniu, mleka, piwa, kawy, czekolady, pleśni i ulicznych nieczystości. — Sposób użycia: Flakon zakłócić, nalać na ba­

wełnę lub kawałek sukna i wycierać miejsce splamione tak długo aż plam a zniknie; przy zastarzałych plam ach czynność tę trzeba kilka razy powtórzyć.

Cena flakonu 35 centów.

Oksalina,

niszczy plamy powstałe na bieliźnie z atram en tu , krwi i rdzy. — Sposób użycia:

Zmoczyć plamę Oksalina i zostawić na kilka m inut a następnie wypłukać w zimnej wodzie deszczowej lub destylowanej. Jeżeliby od je ­ dnego razu plam a całkowicie usunętą nie zo­

stała, to działanie oksalina trzeba powtórzyć.

P rzy wywabianiu plam atram entow ych, trzeba niekiedy posługiwać się i Jaweliną. — Przy wywabianiu plam zadawnionych, pochodzących z krwi i rdzy, po nam oczeniu Oksalina nacie­

rać plamy M etalem cynow ym , poczem dokła­

dnie wypłukać w wodzie deszczowej lub desty­

lowanej. — Plam y atram entow e na papierze, są najtrudniejsze do w yw abiania, w ym agają bowiem wprawy i cierpliwości a następnie do­

kładnego usunięcia rozpuszczalnika, w przeci­

155

wnym bowiem razie papier może bardzo łatwo ulegnąć zniszczeniu.

Cena flakonu 25 centów.

Qnilaja

— używa się do prania wełnianych i je ­ dwabnych m aterji białych i kolorowych. — Sposób u ży c ia: Gotować przez kw andraus w 2 litrach wody deszczowej lub destylowanej, n a ­ stępnie przecedzić i w ciepłym odwarze prać, nacierając plamy M ydłem iółciowem , poczem wypłukać w zimnej wodzie. — Ilość zawarta w pakieciku wystarcza na jedną suknię.

Pakiecik 6 centów.

Sól szczawikowa

— do wywabiania plam rdza­

wych i atram entowych.

Pakiecik 2 centy.

Wyskok terpentynowy,

usuwa plamy powstałe z żywicy, smoły, pokostu, mazi i lakieru. — Sposób u ż y c ia : Jeżeli plamy są świeże, to n a­

leży przedm iot splam iony wycierać gąbką, su­

knem, albo baw ełną zmoczoną w Wyskoku ter­

pentynowym . — Jeżeli zaś plamy są zadawnio­

ne, to flaszeczkę z W yskokiem terpentynowym trzeba ogrzać w gorącej wodzie i Wyskokiem gorącym plamy zmywać lub nacierać. — Takie

same plamy na podłodze lub szybach m ożna usunąć ługiem żrącym.

Cena flassecski 35 centów.

Ziemianek,

oczyszcza z brudu, białe w ełniane i jedw abne kaftaniki, dziecinne paletociki i cza­

peczki, okrycia, suknie, szale kaszmirowe i t. p.

Sposób użycia: Przedm iot m ający się oczyścić, trzeba najpierw dobrze wy trzepać, potem poło­

żyć na stole lub na desce do prasowania, n a­

sypać Ziem ianku i wycierać baw ełną, posypu­

jąc coraz świeżą ilość ziemianku. Po dokładnym wyczyszczeniu suknię wytrzepać i szczotką do­

brze oczyścić. — Jedno pudełko w ystarcza na oczyszczenie małego dziecinnego paletocika.

Pudełko 25 centów.

A rty k u ły do p ra n ia i p ra so w a n ia

W dokumencie Poradnik higieniczno-kosmetyczny dla użytku domowego (Stron 149-159)