ORGANIZACJA SYSTEMU BIBLIOTECZNO-INFORMACYJNEGO

W roku akademickim 2006/2007 wprowadzone zostały zmiany w aktach prawnych Biblioteki i zapisach dotyczących Biblioteki.

W związku z nowelizacją ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, przygotowany został do statutu UZ zapis dotyczący systemu biblioteczno-informacyjnego uczelni. Zapis, zgodny z nową ustawą, negocjowany był z uczelnianą komisją statutową i został zatwierdzony przez senat, jako obowiązujący od roku akademickiego 2006/2007.

Biblioteka przygotowała nową wersję Regulaminu organizacyjnego Biblioteki Uniwersy-teckiej, uwzględniającego zmiany w obowiązujących aktach prawnych. Regulamin, zaakcep-towany przez radę biblioteczną, zatwierdzony został przez senat i obowiązuje od nowego roku.

Zmiany w regulaminie dotyczyły głównie: składu rady bibliotecznej, struktury organiza-cyjnej biblioteki, rozdziału dotyczącego pracowników.

W życie weszło rozporządzenie Rektora powołujące radę biblioteczną w zmienionym składzie, zgodnie z ustaleniami w statucie. Swojego przedstawiciela w radzie zyskali dok-toranci.

Senat zatwierdził zmiany w strukturze organizacyjnej Biblioteki Uniwersyteckiej, do któ-rej wprowadzona została Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa jako nowa agenda. ZBC tworzo-na jest przez bibliotekarzy od 2005 r. Setworzo-nat zatwierdził też nowe tworzo-nazwy dla dwóch specja-listycznych czytelń w związku ze zmianami organizacyjnymi wydziałów obsługiwanych przez te czytelnie.

Wprowadzone też zostały nowe Regulaminy udostępniania zbiorów Biblioteki Uniwer-syteckiej, Biblioteki Neofilologicznej, Biblioteki Sztuki i Biblioteki Muzycznej. Ujednolicone regulaminy precyzują zasady korzystania z bibliotek systemu i dostępu do zbiorów, zgodnie z nowym prawem o szkolnictwie wyższym i statutem uczelni.

Senat przyjął też, przygotowany przez Zespół Rzeczników Patentowych, Regulamin ko-rzystania z wyników prac intelektualnych powstałych w Uniwersytecie Zielonogórskim.

Biblioteka wdrożyła system Student umożliwiający automatyczne uzupełnianie biblio-tecznej bazy czytelników danymi studentów pierwszych lat, przejętych z systemu Dziekanat.

W związku z tym, elektroniczna legitymacja studencka pełni także funkcję legitymacji biblio-tecznej.

W nowej wersji Regulaminu organizacyjnego UZ wszyscy pracownicy biblioteczni mają prawo do elastycznego czasu pracy, co wiąże się z charakterem i czasem pracy bibliotekarzy oraz ułatwia rozliczenie obowiązujących godzin pracy w systemie trzech miesięcy. Zmiany negocjowane były z Biurem Prawnym.

Rozporządzeniem Rektora uregulowana została prawnie sprawa książek kupowanych z pieniędzy ministerialnych, pozyskanych przez jednostki uczelni na badana naukowe. Zgod-nie z wcześZgod-niejszą praktyką książki rejestrowane są w ewidencji bibliotecznej.

Nowa ustawa zmieniła status kustoszy i starszych bibliotekarzy, przenosząc ich z pozy-cji nauczycieli akademickich do grupy nie będącej nauczycielami; odebrała im jednocześnie prawa nabyte przypisane do utraconej grupy, m.in. dłuższy urlop i urlop zdrowotny. Zgodnie z zapisem nowej ustawy starsi bibliotekarze i kustosze nie są już zaliczani do nauczycieli akademickich i nie przysługują im uprawnienia pracownicze zastrzeżone dla tej grupy. Nie-precyzyjna interpretacja prawna pozwoliła na niejednoznaczne odczytanie przepisów nowej ustawy i niejednoznaczne jej respektowanie. Władze naszego uniwersytetu, mimo wielu sta-rań ze strony bibliotekarzy, pozbawiły tę grupę zawodową, praw nabytych, choć nie zrobiły tego duże środowiska akademickie, jak m.in. Uniwersytet Warszawski, Wrocławski, Mikołaja Kopernika w Toruniu, Łódzki.

Rada biblioteczna spotkała się trzy razy, pozytywnie opiniując m.in. sprawy zmian w przepisach prawnych Biblioteki i uczelni, regulaminach organizacyjnych i wewnętrznych Biblioteki, programów długoterminowych, projektów, spraw budżetowych i finansowania za-kupów, infrastruktury bibliotecznej, a także statusu pracowników.

1.2. WSPÓŁPRACA

Zgodnie z Regulaminem udzielania zamówień publicznych w Uniwersytecie Zielonogór-skim, Biblioteka Uniwersytecka jest dla całej uczelni realizatorem dostaw książek do 6 tys.

euro. Odpowiada także za przygotowanie materiałów merytorycznych do procedur przetargo-wych na zakup czasopism polskich i zagranicznych dla całej uczelni. Tworzy też dla wszyst-kich bazę dorobku naukowego pracowników pod nazwą SKEP oraz Zielonogórską Bibliotekę Cyfrową, która służy nie tylko środowisku akademickiemu.

Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa działa od października 2005r. Umożliwia szeroki zdal-ny dostęp do źródeł wiedzy i zasobów edukacyjzdal-nych, prezentuje cyfrowe kopie najcenniej-szych zabytków kultury piśmienniczej, kolekcji dzieł sztuki oraz materiałów dotyczących re-gionu. W ramach ZBC realizowane są kolekcje tematyczne oraz projekty naukowo-badawcze.

BU współpracuje z Instytutem Historii tworząc elektroniczną bazę Najstarszych dzwonów województwa lubuskiego. Baza ma na celu pełną inwentaryzację zabytków rzemiosła ludwi-sarskiego do 1815 roku. Zasady tworzenia zasobów ZBC reguluje Rozporządzenie Rektora w sprawie tworzenia kolekcji ZBC oraz umowy licencyjne dotyczące przedmiotu prawa autor-skiego.

Zasoby biblioteki wirtualnej tworzą pracownicy Biblioteki Uniwersyteckiej, zgodnie z przy-jętymi standardami europejskimi. ZBC zaplanowana została jako biblioteka regionalna, którą tworzyć będą wspólnie biblioteki oraz instytucje naukowe, artystyczne i oświatowe regionu i na jego rzecz. W listopadzie 2006r. zawarta została umowa o współpracy z Wojewódzką i Miejską Biblioteką Publiczną w Zielonej Górze. ZBC tworzą więc wspólnie obie biblioteki.

Deklaracje przystąpienia zgłosiły również inne biblioteki i instytucje.

Biblioteka Uniwersytecka w porozumieniu z innymi bibliotekami naukowymi regionu przygotowała projekt pod nazwą System zarządzania wiedzą w Lubuskiem, którego celem jest budowa elektronicznej platformy naukowo-badawczej województwa lubuskiego dla re-gionalnego zintegrowanego systemu zarządzania wiedzą. Projekt ten zostanie zgłoszony do konkursu Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013.

Biblioteka Uniwersytecka jest członkiem sześciu ogólnopolskich konsorcjów akade-mickich, współfinansujących dostęp do baz danych i e-czasopism dotowanych przez mi-nisterstwo. Należy też do konsorcjum 21 bibliotek tworzących bazę zawartości polskich czasopism technicznych BAZTECH.

Od 2002 r. Biblioteka uczestniczy w krajowym projekcie pod nazwą Analiza funkcjono-wania bibliotek naukowych w Polsce. Pozwala on na wypracowanie standardów i norm dla bibliotek, na podstawie analizy porównawczej danych statystycznych dostarczanych przez biblioteki przez Zespół ds. Standardów dla Bibliotek Naukowych.

Kolejny rok swoją oryginalną i nowatorską ideę kontynuuje Artoteka, działająca na rzecz całego środowiska akademickiego i regionalnego. Jej celem jest tworzenie kolekcji artystycznych, specjalistycznego księgozbioru i dokumentacji artystycznej, a także organizo-wanie wystaw, wykładów, spotkań i dyskusji z najwybitniejszymi twórcami polskimi i zagra-nicznymi. Artoteka jest wspólną inicjatywą bibliotekarzy oraz pracowników Instytutu Sztuk Pięknych UZ. Zyskała poparcie artystów z Polski i z zagranicy, którzy zadeklarowali chęć współtworzenia biblioteki, działu dokumentacji oraz kolekcji, a także przyjęli zaproszenie do udziału w wystawach i spotkaniach. Artotekę wspiera rada artystyczna, którą tworzą profesorowie artyści.

Od 2002 r. przy Bibliotece Sztuki działa Artoteka Grafiki, która ma już na swoim koncie 45 wystaw i spotkań z artystami, a w kolekcji 162 dzieła graficzne i malarskie o wartości 188.570 zł. Biblioteka prowadzi profesjonalną Galerię Sztuki, której działalność odnotowują fachowe pisma artystyczne.

Od 2004 r. przy Bibliotece Uniwersyteckiej działa Artoteka Fotografii. W jej kolekcji znajdują się 93 prace wybitnych fotografów polskich i obcych, o wartości 101 000 zł.

Kolekcje Artotek utworzone są z darów artystów. Uzupełniają one zbiór dzieł sztuki BU, gromadzony od początków jej działalności, o najnowsze prace graficzne i fotografię artystyczną.

Artoteka współpracuje z 60 uznanymi galeriami sztuki w kraju. W 2006 roku otrzymała ok. 600 cennych katalogów i publikacji do działu dokumentacji artystycznej. Artoteka zakła-da integrację środowisk akademickich i jest formą promocji uczelni w kraju i w regionie.

Biblioteka Uniwersytecka współpracuje z Biblioteką Branderburgische Technische Uni-versität w Cottbus. Współpraca Biblioteki UZ i Biblioteki w Cottbus to działania w ramach programu Inicjatywy Wspólnotowej Interreg IIIA, zmierzające do integracji europejskiej a tak-że do rozwoju stosunków polsko-niemieckich, w szczególności zaś województwa lubuskiego i landu Brandenburgii. Efektem współpracy, której celem jest wymiana informacji, mediów, doświadczeń i usług, jest wspólna platforma cyfrowa, oferująca użytkownikom obu środo-wisk akademickich dostęp do szerokiej oferty przygotowanej przez biblioteki i ich uczelnie.

Niemiecko-polska biblioteka naukowo-badawcza kierowana jest głównie do studentów i naukowców, ale korzyści z rozszerzenia przepływu informacji i wiedzy kierowane są także w stronę dwóch regionów. Projekt i cały serwis usług prezentowane są na stronie interneto-wej w językach polskim, niemieckim i angielskim.

Propozycję współpracy z uczelnią i Biblioteką zgłosiły także Collegium Polonicum w Słu-bicach i Uniwersytet Europejski Viadrina we Frankfurcie. Negocjowany jest projekt współpra-cy transgranicznej w ramach projektu Interreg IIIA.

W ramach zawartych wcześniej porozumień Biblioteka kontynuuje współpracę z Pol-skim Komitetem Normalizacyjnym w Warszawie. Porozumienie i współpraca dotyczą autory-zowanego przez PKN Punktu Informacji Normalizacyjnej, który działa w uczelni już trzeci rok.

Zadaniem PIN jest udzielanie informacji normalizacyjnej, gromadzenie, udostępnianie oraz sprzedaż polskich norm w szerokim zasięgu środowiskowym. W roku 2006 Biblioteka sprze-dała instytucjom, zakładom pracy i osobom prywatnym 1217 norm na sumę 43 332,20 zł.

Współpraca z PKN zakłada korzystne dla Biblioteki warunki bezpłatnego pozyskiwania bie-żących norm oraz uzupełnienia zbioru retrospektywnego. Jest to szansa na pełną kolekcję dokumentów, integrację środowiska z regionem oraz promocję uczelni i biblioteki. W 2006 r.

Biblioteka pozyskała z PKN 3099 norm o wartości 130 034,55 zł.

Kontynuowana jest współpraca Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z powo-łanym na uczelni przy BU Ośrodkiem Informacji Patentowej. UPRP zobowiązał się do bez-płatnego przekazywania literatury, dokumentacji patentowej, a także elektronicznych baz danych w zamian za obsługę oraz powszechne udostępnianie zbiorów patentowych wszyst-kim zainteresowanym ze środowiska akademickiego, a także z regionu i kraju. W 2006 r.

Biblioteka pozyskała 2948 opisów patentowych na sumę 8844 zł. W ramach Ośrodka, na rzecz zainteresowanych, działa Zespół Rzeczników Patentowych z dwoma uprawnionymi specjalistami.

Punkt Informacji Normalizacyjnej oraz Ośrodek Informacji Patentowej działają jako Re-gionalne Ośrodki Informacji Normalizacyjnej i Patentowej. Zbiór norm, patentów i wzorów należy do największych w województwie; liczy on 182 665 jedn.

Biblioteka współpracuje z 202 bibliotekami, galeriami, instytucjami naukowymi i kultu-ralnymi w kraju i za granicą. Pozyskuje też dary od instytucji i osób prywatnych. Biblioteka uczestniczy też w krajowej i zagranicznej wymianie międzybibliotecznej. W 2006 roku BU otrzymała w ramach darów i wymiany zbiory o wartości 377 973,16 zł.

W 2006 r. z wymiany z bibliotekami i z darów BU pozyskała: 4183 wol. książek na sumę 158 098,24 zł, w tym 703 wol. książek z wymiany międzybibliotecznej na sumę 15 598,20 zł.; 377 tytułów czasopism polskich i zagranicznych na sumę 42 951,87 zł, w tym 267 tytułów z wymiany międzybibliotecznej na sumę 6991,29 zł.; oraz 6328 jedn.

zbiorów specjalnych na sumę 176 923,05 zł.

Zbiory do wymiany międzybibliotecznej z innymi bibliotekami BU pozyskuje nieodpłatnie z Oficyny Wydawniczej UZ, a także od innych wydawców uczelnianych. W 2006 roku Bibliote-ka otrzymała z Oficyny wydawnictwa do wymiany na sumę 133 345 zł – 70 tytułów książek w ilości 2834 egz. na sumę 57 355 zł oraz 14 tytułów czasopism w ilości 2640 numerów na sumę 76 890 zł. Wysłała do innych bibliotek w kraju i za granicą zbiory na sumę 71 376 zł – 1371 książek na sumę 28 610 zł oraz 1485 numerów czasopism na sumę 42 766 zł.

Zainwentaryzowała i przyjęła do własnych zbiorów 457 egz. książek na sumę 9265 zł z oraz czasopism na sumę 542 zł.

BU pośredniczy w sprowadzaniu zbiorów z innych bibliotek w ramach wypożyczeń mię-dzybibliotecznych. W 2006 roku Biblioteka zamówiła dla swoich czytelników 1319 pozycji (1223 w bibliotekach krajowych i 96 w bibliotekach zagranicznych). Odpowiedziała na 129 zamówień innych bibliotek.

2. ZBIORY

Księgozbiór Biblioteki Uniwersyteckiej jest największym i najbardziej wartościowym zbiorem naukowym w regionie. Ze względu na unikatowe kolekcje zbiorów specjalnych, zwłaszcza o charakterze regionalnym, oraz specjalistyczne kolekcje dziedzinowe, służy ca-łemu środowisku naukowemu, a także instytucjom oświatowym, kulturalnym i społecznym regionu.