Organizacyjne podstawy rozwoju elektronicznej

jeden z  aspektów rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Podstawy organiza-cyjne rozwoju e-administracji w Polsce w dużo większym stopniu związane są z  europejskim systemem strategii i  planów jej rozwoju niż podstawy prawne.

Przy czym polskie plany i strategie rozwoju w tym zakresie stanowią odpowiedź na założenia strategiczne sformułowane na poziomie europejskim. Oczywiście w  bezpośredniej zależności są również regionalne i  lokalne dokumenty strate-giczne będące pochodną dokumentów krajowych. Przegląd najważniejszych do-kumentów strategicznych i planistycznych mających wpływ na rozwój e-admini-stracji przedstawiono poniżej, przy czym najwięcej uwagi poświęcono pierwszym dokumentom w tej dziedzinie oraz dokumentom obowiązującym.

Pierwszym unijnym dokumentem, w którym sformułowano (nie wprost) wy-tyczne dotyczące kształtowania polityki rozwoju e-administracji, był raport Europe and the global information society (1994)⁴⁸. UE określiła w nim główne cele i kierun-ki przejścia społeczeństwa europejsi kierun-kiego w społeczeństwo informacyjne. Jednym z założeń raportu było stwierdzenie, że u podstaw europejskiego modelu rozwoju

48 Raport ten częściej znany jest pod nazwą Raportu Bangemanna, pochodzący od nazwiska przewodni-czącego Grupy Wysokiego Szczebla ds. Społeczeństwa Informacyjnego – Martina Bangemanna.

społeczeństwa informacyjnego leży powszechny dostęp do ICT (w tym zwłaszcza komputerów i internetu) oraz usług komunikacyjnych wszystkich obywateli UE bez względu na status społeczny, pochodzenie czy miejsce zamieszkania. W za-kresie szeroko rozumianej e-administracji podkreślono konieczność budowania bardziej sprawnych i przejrzystych reguł świadczenia usług publicznych on-line, co miało skutkować przede wszystkim większą ich dostępnością i niższymi kosz-tami. Jednym z postulatów raportu było utworzenie sieci łączącej systemy admi-nistracji publicznej państw członkowskich w celu efektywnej wymiany informacji i świadczenia usług publicznych (program IDA – Interchange of Data between Ad-ministrations). Dodatkowo w raporcie podkreślono konieczność stworzenia odpo-wiednich regulacji prawnych sprzyjających budowaniu społeczeństwa informa-cyjnego i pośrednio e-administracji. Wówczas pierwszy raz zwrócono uwagę na zagadnienie szerokopasmowego dostępu do internetu oraz konieczności współ-działania różnych systemów informatycznych, czyli kwestię interoperacyjności.

Raport ten stanowił podstawę późniejszych i bardziej szczegółowych inicjatyw europejskich pod nazwą eEurope.

Pod koniec 1999 r. Komisja Europejska (KE) przygotowała dokument eEuro-pe – An Information Society For All (2000), przyjęty w Lizbonie w marcu 2000 r.

Dokument ten zawierał ogólne wytyczne do opracowania szczegółowego planu działania w zakresie transformacji społeczeństwa Unii Europejskiej w społeczeń-stwo informacyjne. W  czerwcu 2000 r. KE przyjęła dokument eEurope 2002 – An Information Society For All – Action Plan (2000). Za główne cele strategiczne uznano: (1) powszechny dostęp do tańszego, szybszego i bezpieczniejszego in-ternetu, (2) inwestycje w umiejętności obywateli oraz (3) stymulowanie korzyści płynących z użytkowania internetu. W zakresie e-administracji postanowiono, że wysiłki administracji publicznej (na każdym jej szczeblu) powinny być skoncen-trowane na: udostępnianiu informacji publicznych i świadczeniu podstawowych e-usług publicznych, stosowaniu oprogramowania typu open source oraz promo-wanie e-podpisu w sektorze publicznym. W dokumencie tym podkreślono rów-nież, że proces tworzenia e-administracji nie jest procesem prostym i szybkim, a dodatkowo wymagającym istotnych zmian w wewnętrznej organizacji admini-stracji publicznej. W 2001 r. inicjatywa eEurope 2002 (2000) została uzupełniona o  inicjatywę eEurope+ 2003 Action Plan (2001), która dotyczyła budowy społe-czeństwa informacyjnego w państwach kandydujących do UE⁴⁹. Kraje te oprócz realizacji trzech celów strategicznych inicjatywy eEurope 2002 (2000) zobowiązały się także przyspieszyć wdrażanie wspólnotowego dorobku prawnego w tym za-kresie oraz poprawić dostępność usług telekomunikacyjnych. Kontynuację stra-tegii eEurope 2002 (2000) zapewniły strategie eEurope 2005: An Information Society for All. An Action Plan (2002) oraz i2010 – Europejskie społeczeństwo informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia (2005). W strategiach tych w dziedzinie e-administra-cji podkreś lono konieczność kontynuowania wzrostu dostępności i jakości usług publicznych on-line w celu poprawy jakości życia mieszkańców przejawiającej się

49 Obok Polski, wśród krajów kandydujących, które przyjęły inicjatywę eEurope+2003, były: Bułgaria, Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Turcja i Węgry.

przede wszystkim w oszczędności czasu potrzebnego na realizację usług oraz po-prawie dostępności taniego i szybkiego internetu. W 2006 r. Komisja Europejska opublikowała Plan działania na rzecz administracji elektronicznej w ramach inicjatywy i2010… (2006). Plan ten obejmował cele, które państwa członkowskie powin-ny osiągnąć do 2010 r.: wykorzystanie e-administracji do wspierania integracji społecznej i  niwelowania „podziału cyfrowego”, wzrost poziomu zadowolenia użytkowników, ograniczenie obciążeń administracyjnych i  poprawę sprawności działania, stworzenie warunków korzystania z e-usług publicznych oraz wzmoc-nienie uczestnictwa obywatelskiego i demokratyzację procesu decyzyjnego z za-stosowaniem ICT. Jednakże podejmowane działania nie przyniosły zakładanych rezultatów. Dlatego w 2010 r. Komisja Europejska przyjęła Europejską Agendę Cyfrową⁵⁰. Dokument ten w odróżnieniu od poprzedzających go inicjatyw cha-rakteryzuje się znacznie większym horyzontem czasowym obejmującym 10 lat i  jednocześ nie stanowi zintegrowany zbiór propozycji rozwiązania problemów, leżących u podstaw zapóźnienia europejskiego rynku cyfrowego w stosunku do gospodarek światowych, w  tym USA i  Japonii. Odniesienie do e-administracji znajduje się m.in. w obszarze dotyczącym interoperacyjności systemów informa-tycznych administracji publicznej we wszystkich państwach członkowskich, które nadal nie dokonały istotnych postępów w tej dziedzinie, oraz w obszarze wzmoc-nienia wykorzystania ICT przez obywateli głównie w kontaktach z administracją publiczną. W następstwie uszczegóławiania celów Europejskiej Agendy Cyfrowej w grudniu 2010 r. Komisja Europejska przyjęła: The European eGovernment Action Plan 2011–2015 – Harnessing ICT to promote smart, sustainable & innovative Gover-nment (2010)⁵¹. W  planie tym zakłada się, że do 2015 r. poprzez wykorzysta-nie e-administracji osiągwykorzysta-nie się poprawę efektywności, skuteczności oraz jakości świadczenia usług publicznych⁵². Wskazane priorytety to: wzmocnienie pozycji obywateli i  przedsiębiorców w  procesie tworzenia e-usług publicznych będące odpowiedzią na ich potrzeby i  osiągnięcie sytuacji, w  której połowa obywateli UE będzie z nich korzystała; wprowadzenie zintegrowanych e-usług publicznych w  zakresie zakładania działalności gospodarczej oraz podejmowania studiów, pracy, zamieszkiwania i  przechodzenia na emeryturę w  państwach członkow-skich; zwiększenie wydajności i skuteczności sektora publicznego; opracowanie odpowiednich narzędzi prawnych i technicznych tych działań.

W Polsce pierwszym dokumentem programowym zawierającym kierunki roz-woju e-administracji był dokument pt. Cele i kierunki rozroz-woju społeczeństwa infor-macyjnego w Polsce (2000). Dokument ten został opracowany przez Komitet Badań Naukowych (KBN) oraz Ministerstwo Łączności i stanowił odpowiedź rządu na uchwałę Sejmu RP z dnia 14 lipca 2000 r. w sprawie budowania społeczeństwa

50 EAC stanowi jedną z siedmiu głównych inicjatyw (tzw. przewodnich) w ramach strategii Europa 2020 (2010).

51 Polski tytuł: Europejski plan działań na rzecz administracji elektronicznej na lata 2011–2015 – Technologie informacyjno-komunikacyjne w służbie inteligentnej, zrównoważonej i innowacyjnej administracji publicznej.

Dokument ten jest drugim europejskim planem działania na rzecz e-administracji. Pierwszym był Plan działania na rzecz administracji elektronicznej w ramach inicjatywy i2010… (2006).

52 Cel główny i cele szczegółowe Planu działania… oparte są na postanowieniach zawartych w deklaracji ministerialnej w sprawie administracji elektronicznej przyjętej w Malmö w listopadzie 2009 r.

informacyjnego w Polsce. Wśród poruszanych kwestii kilka dotyczyło pośrednio lub bezpośrednio rozwoju e-administracji. Po pierwsze, zaznaczono, że należy jak najszybciej dokonać niezbędnych zmian w polskim systemie prawnym, umoż-liwiając m.in. stosowanie elektronicznego obiegu dokumentów oraz e-podpisu.

Po drugie, narzędzia teleinformatyczne mają służyć usprawnieniu działania ad-ministracji publicznej oraz stworzeniu przejrzystych i  przyjaznych obywatelo-wi struktur administracji publicznej. Po trzecie, uznano, że istotnym celem jest zapewnienie obywatelom powszechnego dostępu do informacji i  usług teleko-munikacyjnych (rozwój telefonii komórkowej, szerokopasmowego dostępu do internetu oraz publicznych punktów dostępu do internetu zlokalizowanych np.

w bibliotekach, szkołach, urzędach itp.). W punkcie „Informatyzacja administra-cji” podkreślono, że dzięki powszechnie dostępnym narzędziom teleinformatycz-nym obywatele powinni mieć łatwy dostęp do wszystkich aktów prawnych oraz możliwość kontaktu z  administracją publiczną drogą elektroniczną. Natomiast urzędy centralne powinny posiadać własne serwisy informacyjne w  internecie oraz w telegazecie, a w przyszłości także w telewizji interaktywnej⁵³. Co ważne, w dokumencie tym podkreślono, że proces informatyzacji administracji publicz-nej powinien rozpocząć się od analizy funkcjonalpublicz-nej urzędów i  analizy obiegu dokumentów, przeprowadzenia odpowiednich zmian organizacyjnych oraz algo-rytmizacji procesów i procedur, a dopiero kolejnym krokiem powinna być kom-puteryzacja. Dodatkowo wskazano też na istotną rolę edukacji informatycznej młodzieży i dorosłych w celu umiejętnego wykorzystania możliwości, jakie stwa-rzają ICT (w tym użycia ich w kontaktach z administracją publiczną i do realizacji e-usług publicznych). Dokument ten, chociaż był pierwszym tego typu w Polsce, wskazywał na wiele istotnych aspektów niezbędnych do tworzenia e-admini-stracji. Zadowalający jest fakt, że nie ograniczał się on jedynie do rozwiązań już stosowanych w innych państwach (zwłaszcza członkowskich UE, z którą Polska wówczas prowadziła negocjacje akcesyjne), ale także zakładał wykorzystanie in-nych kanałów komunikacji, które dotychczas nie były dostępne – np. telewizja interaktywna. Świadczy to o dalekosiężnej perspektywie dokumentu wybiegającej poza dostępne wtedy rozwiązania.

W 2001 r. rząd przyjął strategię rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Pol-sce, nawiązującą do inicjatywy eEurope, pt.: ePolska. Plan działań na rzecz rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce na lata 2001–2006 (2001). W dokumencie tym w  zakresie e-administracji zakładano m.in. wzrost dostępu obywateli i  przed-siębiorców do internetu w celu poprawy dostępu do informacji publicznej oraz ułatwienia kontaktów z administracją publiczną; usprawnienie działania w dzie-dzinie elektronicznego obiegu informacji i  stanowienia aktów prawnych oraz systemu zamówień publicznych. Osobno zapisano kwestie związane z sądownic-twem, działalnością prokuratury i policji oraz ochroną zdrowia (tworzenie elektro-nicznych rejestrów sądowych, umożliwienie kontaktu elektronicznego z sądem, prokuraturą i policją, a także stworzenie sieci oraz systemów umożliwiających

53 Pomimo pionierskiego charakteru dokumentu niestety wiele założeń jak dotąd nie zostało zrealizo-wanych.

współdziałanie służb – nadal nie w  pełni działający numer ratunkowy 112).

W dziedzinie ochrony zdrowia zakładano m.in. przygotowanie społeczeństwa do korzystania z  informacji o  ochronie zdrowia i  profilaktyce zdrowotnej w  opar-ciu o ICT, obniżenie kosztów i podwyższenie poziomu opieki medycznej poprzez wprowadzenie narzędzi telemedycyny, szczególnie poza dużymi aglomeracjami, oraz stworzenie baz danych dotyczących jednostek ochrony zdrowia, pacjentów i osób ubezpieczonych. Realizacja większości tych planów rozpoczęła się dopiero po 2008 r., czyli po uruchomieniu środków unijnych przeznaczonych na rozwój e-administracji, co szerzej omówiono w rozdziale trzecim.

Następne dokumenty o  charakterze strategiczno-planistycznym stanowiły kontynuację założeń dokumentu ePolska z 2001 r. i ściśle nawiązywały do kolej-nych inicjatyw europejskich. W 2002 r. Ministerstwo Infrastruktury opracowało dokument ePolska-2006 Plan działań na rzecz rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce (2002), a w 2003 r. Ministerstwo Nauki i Informatyzacji przyjęło Strategię informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej – ePolska na lata 2004–2006 (2003). Doku-menty te nawiązywały do inicjatyw eEurope 2002, eEurope+ oraz eEurope 2005.

Istotnym elementem tych dokumentów w dziedzinie e-administracji było zogni-skowanie uwagi na kwestii e-usług publicznych oraz reorganizacji sektora pu-blicznego wraz ze zmianą podejścia do relacji z obywatelami/przedsiębiorcami.

Przyjęto, że to urząd powinien obsługiwać obywatela załatwiającego sprawy urzę-dowe, a nie obywatel urząd, do którego musiałby dostarczać wymagane doku-menty z różnych źródeł (częstokroć z innych urzędów administracji publicznej).

W dokumencie ePolska-2006 (2002) pierwszy raz zostały wymienione usługi pu-bliczne, które wskazano jako priorytetowe w zakresie przeniesienia na platformę elektroniczną. Było to 12 usług publicznych dla osób fizycznych oraz 8 dla pod-miotów gospodarczych⁵⁴ (tab. 3). Efektem równolegle prowadzonych prac nad strategiami ePolska (2001, 2002) było opracowanie przez Komitet Badań Nauko-wych wstępnej koncepcji projektu Wrota Polski (2002). Dokument ten zawierał podstawowe założenia dotyczące świadczenia usług publicznych przy wykorzy-staniu ICT, a  w szczególności internetu. Wrota Polski to w  węższym znaczeniu nazwa „zintegrowanego systemu informatycznego, umożliwiającego świadczenie usług publicznych, a  w szerszym – nazwa projektu, symbolizującego otwarcie Polski na nowe techniki, współpracę z  innymi krajami oraz otwarcie państwa na potrzeby obywateli” (Wrota Polski… 2002, s. 6). Przy czym we Wrotach Polski nie ograniczono się jedynie do implementacji wskazanych 20 usług publicznych.

W  ramach prac dokonano weryfikacji listy blisko 600 usług publicznych pod kątem stopnia zaawansowania wdrożenia (wykorzystując w tym względzie do-świadczenia innych krajów) oraz potencjału korzyści⁵⁵. Przy priorytetyzacji usług publicznych brano pod uwagę także pierwotny katalog usług wskazanych przez Komisję Europejską. W ten sposób otrzymano listę 28 usług, które w pierwszej kolejności powinny być udostępniane na platformie cyfrowej w Polsce (tab. 3).

54 Katalog tych 20 usług został zaproponowany przez Komisję Europejską w dokumencie eEurope 2002 Impact and Priorities (2001)stanowiącym uzupełnienie inicjatywy eEurope 2002.

55 Szczegółowy opis procedury priorytetyzacji usług publicznych zawiera dokument Wrota Polski – Pro-dukty końcowe: Lista usług do wdrożenia w pierwszej kolejności (2004).

Uszczegółowieniem podjętych działań było przyjęcie przez Radę Ministrów w 2005 r. Strategii kierunkowej rozwoju informatyzacji Polski do roku 2013 oraz perspek-tywicznej prognozy transformacji społeczeństwa informacyjnego do roku 2020 (2005).

W dokumencie tym założono dwa horyzonty czasowe, mające odniesienie do ko-lejnych perspektyw planowania w  UE, czyli do roku 2013 i  2020. Strategia ta nawiązywała treścią i celami do obowiązujących w UE: Strategii lizbońskiej oraz inicjatywy i2020 (2005) i stanowiła w dużej mierze kontynuację założeń swojej poprzedniczki. Niespełna dwa lata później, w 2007 r. została ogłoszona kolejna Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce na lata 2007–2013 (2007). Jej przyjęcie wymuszone było koniecznością dostosowania krajowych sektorowych dokumentów strategicznych do obowiązujących w UE okresów programowania.

Dodatkowo strategie sektorowe (w tym odnoszące się do rozwoju społeczeństwa informacyjnego) zostały powiązane z  kluczowymi dokumentami dotyczącymi rozwoju kraju, tj. Strategią Rozwoju Kraju 2007–2015 (2006) oraz dokumentem Polska – Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007–2013 wspierające wzrost gospo-darczy i zatrudnienie – Narodowa Strategia Spójności (2007). Jednakże ze względu na Tabela 3. Wykaz podstawowych usług publicznych wskazanych w pierwszej kolejności do

przeniesienia na platformę elektroniczną

Usługi dla obywateli Usługi dla podmiotów gospodarczych 1. podatek dochodowy 1. ubezpieczenie społeczne

2. pośrednictwo pracy 2. podatek od osób prawnych 3. ubezpieczenia społeczne 3. podatek VAT

4. zgłoszenie zdarzenia na policję 4. rejestracja działalności gospodarczej 5. rejestracja pojazdów 5. przekazywanie danych do urzędów

statycznych 6. uzyskanie pozwolenia na budowę 6. deklaracje celne 7. wydanie dokumentów osobistych, w tym:

7a. prawo jazdy /7b. dowód osobisty/

7c. paszport

7. zezwolenia i raporty dotyczące korzy- stania ze środowiska i ochrony śro- dowiska

8. dostęp do zasobów bibliotek publicznych 8. zamówienia publiczne 9. wydawanie dokumentów z urzędu stanu

cywilnego 9. składanie deklaracji PIT-11 przez Wrota Polski

10. zgłoszenie kandydatury na studia wyższe

11. zmiana miejsca zamieszkania (adresu) 12. usługi związane z opieką medyczną 13. zasiłek rodzinny i pielęgnacyjny 14. zasiłek dla poszukujących pracy 15. głosowanie przez portal internetowy 16. badanie opinii publicznej

17. forum publiczne

UWAGA: kolorem szarym zaznaczono usługi publiczne, które w Polsce zostały dodatkowo wskazane jako priorytetowe (por. Wrota Polski… 2002; Wrota Polski – Produkty końcowe… 2004).

Źródło: opracowanie własne na podstawie ePolska-2006 (2002, s. 15), Wrota Polski… (2002).

konieczność weryfikacji dotychczasowych założeń polityki europejskiej w dobie pojawiających się pierwszych symptomów kryzysu gospodarczego oraz ograni-czonych efektów realizacji założeń Strategii lizbońskiej, już w 2008 r. została wy-dana przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji zaktualizowana wersja strategii pod nazwą: Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do roku 2013 (2008). Wszystkie trzy ostatnie strategie w zakresie e-administra-cji skupiały się na tych samych punktach. Wśród nich należy wymienić: rozwi-janie oferty e-usług publicznych, rozbudowę i poprawę interoperacyjności pań-stwowych systemów informatycznych (w tym wspólne standardy, reorganizacja procedur administracyjnych, budowa spójnych rejestrów państwowych), popra-wę dostępu do informacji i  usług telekomunikacyjnych, pobudzanie obywateli i przedsiębiorców do korzystania z e-usług, dostosowanie porządku prawnego do szybko zmieniającej się sytuacji na rynku usług elektronicznych.

Uzupełnieniem przedstawionych powyżej dokumentów strategicznych doty-czących społeczeństwa informacyjnego i e-administracji na poziomie krajowym są strategie i  programy regionalne. Obecnie większość województw ma tego typu dokumenty lub jest w trakcie ich przygotowywania. Jednakże ze względu na zakres pracy szczególne zainteresowanie wzbudza województwo wielkopol-skie, które jest jednym z pierwszych w kraju, dysponujących tego typu strategią.

W 2004 r. Sejmik Województwa Wielkopolskiego przyjął dokument e-Wielkopol-ska – Strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w województwie wiel-kopolskim (2004). Strategię tę można uznać za nowatorską i  perspektywiczną, choć jej zapisy w dużej mierze nawiązują do obowiązujących wówczas strategii europejskich (eEurope 2005; Strategia lizbońska) oraz krajowych (Strategia informa-tyzacji Rzeczypospolitej Polskiej…). Kluczowym jej zagadnieniem jest transforma-cja społeczeństwa Wielkopolski do globalnego społeczeństwa informacyjnego⁵⁶. Zgodnie z zapisami strategii, proces ten powinien odbywać się poprzez skoncen-trowanie uwagi na dwóch obszarach priorytetowych: edukacji oraz administra-cji publicznej, gdyż w dobie gospodarki elektronicznej administracja publiczna działająca w „elektroniczny” sposób jest stymulatorem rozwoju gospodarczego.

Dostosowywanie administracji publicznej do wymagań gospodarki elektronicz-nej obejmuje przede wszystkim: procesową organizację sektora publicznego, algorytmizację procedur, świadczenie e-usług oraz tworzenie i  udostępnianie zasobów informacyjnych. Pomimo nowatorskiego charakteru strategii, jej pod-stawową wadą jest brak aktualizacji i dopasowania do nowych, zmienionych wa-runków społeczno-gospodarczych i  powstałych rozwiązań informatycznych na szczeblu centralnym.

Podsumowując przeprowadzoną analizę podstaw prawno-organizacyjnych, warto nadmienić, że oprócz przyjmowanych dokumentów planistyczno-stra-tegicznych istotnym elementem rozwoju e-administracji w  Polsce były prze-kształcenia struktur rządowych. Od 1 lipca 2002 r. na mocy nowelizacji ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej wprowadzono nowy

56 Dwa główne cele strategii e-Wielkopolska (2004) to: niedopuszczenie do wystąpienia zjawiska spo-łecznego wykluczenia oraz zapewnienie zatrudnienia dobrze wykształconej młodzieży przez trans-formację wielkopolskiej gospodarki do gospodarki elektronicznej opartej na wiedzy.

dział administracji rządowej – informatyzacja. Zgodnie z art. 12a ustawy, dział ten obejmuje m.in. sprawy: informatyzacji administracji publicznej; systemów i sieci teleinformatycznych; standardów informatycznych; wspierania inwestycji w dziedzinie informatyki; rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Powołanie no-wego działu w  administracji rządowej w  pełni potwierdziło rosnącą rolę, jaką ICT odgrywają w  administracji publicznej czy szerzej, w  sektorze publicznym.

Od powołania działem tym kierowali kolejno: do marca 2003 r. minister nauki, do listopada 2005 r. minister nauki i informatyzacji, do listopada 2011 r. minister spraw wewnętrznych i administracji, natomiast obecnie (2013 r.) minister ad-ministracji i cyfryzacji. Dodatkowo w regionalnych jednostkach samorządowych tworzono jednostki odpowiedzialne za koordynację polityki rozwoju społeczeń-stwa informacyjnego i e-administracji. Jednym z pierwszych samorządów regio-nalnych, który powołał komórkę odpowiedzialną za społeczeństwo informacyjne, był Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego (powstał wówczas De-partament Społeczeństwa Informacyjnego).

2.3. Elektroniczna administracja w wybranych krajach