Głównym dokumentem programowym na potrzeby wdrażania funduszy europejskich w latach 2014–2020 jest umowa partnerstwa między Polską a Komisją Europejską, przedstawiająca strategię wykorzystania funduszy europejskich na cele rozwojowe kraju. Równolegle z pracami przygotowawczymi umowy partnerstwa trwało przygo-towywanie programów operacyjnych. Władze krajowe i regionalne opracowują do-kumenty, które umożliwią wdrażanie funduszy europejskich w latach 2014–2020, wskazują cele, założenia, procedury i system instytucji zaangażowanych. Koordyna-cję procesu przygotowania dokumentów programowych oraz rozwiązań wdrożenio-wych i instytucjonalnych prezes Rady Ministrów powierzył ministrowi właściwemu ds. rozwoju regionalnego.
beata bŁasIaK-NowaK MarzENa raJCzEwsKa
Polityka spójności unii europejskiej kontrola i audyt
na lata 2014–20201. Jej celem było zbada-nie między innymi prawidłowości i sku-teczności działań podejmowanych przez Ministra Infrastruktury i rozwoju oraz za-rządy wszystkich 16 województw, związa-nych ze sporządzeniem umowy partner-stwa oraz krajowych i regionalnych progra-mów operacyjnych. Przed przystąpieniem do kontroli zorganizowano panel eksper-tów z udziałem naukowców, przedstawi-cieli administracji rządowej i samorządo-wej oraz organizacji pozarządowych i posła do Parlamentu Europejskiego. Podejście kontrolne było nietypowe, gdyż kontro-la odbywała się w trakcie procesu przy-gotowywania dokumentów programo-wych na lata 2014–2020 i objęła okres do końca kwietnia 2014 r. stan przygotowań podlegał w trakcie kontroli dynamicznym zmianom z uwagi na stały postęp prac.
Na podstawie badań kontrolnych NIK ustaliła, że Minister Infrastruktury i roz-woju należycie zorganizował i przepro-wadził proces tworzenia podstawowych dokumentów. Polska jako pierwsze pań-stwo członkowskie przekazała 10 stycz-nia 2014 r. projekt umowy partnerstwa do Komisji Europejskiej. Po negocjacjach umowa partnerstwa została zaakceptowa-na przez Komisję 23 maja 2014 r., jedzaakceptowa-nak jej ostateczny kształt różni się w niektó-rych kwestiach od przekazanego projek-tu, co oznacza konieczność dostosowania zapisów projektów programów operacyj-nych do umowy zaakceptowanej. Przed Polską umowy partnerstwa z Komisją
zawarły tylko dwa inne państwa człon-kowskie (Dania i Niemcy). również pro-jekty programów operacyjnych terminowo opracowano i przesłano Komisji do ne-gocjacji i zatwierdzenia. Prace nad przy-gotowaniem umowy partnerstwa i pro-gramów operacyjnych były prowadzone równolegle, co pozwoliło na przyspiesze-nie prac nad dokumentami na poziomie krajowym i regionalnym.
Komisja Europejska jest uprawniona do wydawania aktów prawnych wykonaw-czych i delegowanych. Kontrola NIK po-kazała, że wielu z nich, w okresie obję-tym kontrolą, Komisja jeszcze nie wydała.
Ponadto wiele aspektów wdrażania fundu-szy nowej perspektywy finansowej pozo-stawało nadal do ustalenia przez Komisję w wytycznych. Miało to wówczas istotny wpływ na przebieg i postęp prac przygoto-wawczych w ministerstwie i w regionach.
Nowe zasady programowania na lata 2014–2020
W okresie finansowania na lata 2014–2020 europejski system programowania oraz wykonania budżetu UE ulega zasadni-czym zmianom. Fundamentalną zmianą w stosunku do obecnej perspektywy fi-nansowania jest wprowadzenie wspólnych przepisów dla wszystkich instrumentów finansowych polityki spójności, wspólnej polityki rolnej oraz wspólnej polityki ry-bołówstwa, z zastosowaniem mechani-zmów wspólnego planowania i programo-wania oraz monitoroi programo-wania i ewaluacji, jak
1 Artykuł został opracowany na podstawie Informacji o wynikach kontroli Przygotowaniesystemuwdraża-niapolitykistrukturalnejnalata2014–2020, NIK, sierpień 2014 r., nr P/14/003.
kontrola i audyt Beata Błasiak-Nowak, marzena Rajczewska
również jednolitego podejścia do koncen-tracji w zakresie osiągania celów tema-tycznych zorientowanych na rezultaty2. Nowe przepisy rozporządzenia dotyczą-cego funduszy strukturalnych i Funduszu spójności na lata 2014–2020 zmierzają do wzmocnienia koordynacji poszczególnych obszarów polityki i ukierunkowania w ich programowaniu i wdrażaniu, co powoduje potrzebę uwzględnienia tych zmian w kra-jowym systemie wykorzystania funduszy.
aby pomóc państwom członkowskim w przygotowaniach do kolejnego okre-su planowania, w marcu 2012 r. Komisja Europejska przedstawiła wspólne ramy strategiczne3, w których określiła głów-ne założenia programowania wydatko-wania środków funduszy strukturalnych i Funduszu spójności w celu zapewnie-nia koordynacji sektorowej i terytorialnej.
Państwa członkowskie zostały zobowią-zane do wykorzystania tego dokumentu jako podstawy do sporządzania projektów umów partnerskich z Komisją.
Komisja Europejska opublikowała 26 września 2012 r. wewnętrzny dokument
pt. „stanowisko służb Komisji w sprawie opracowania umowy partnerstwa i progra-mów w Polsce na lata 2014–2020”4, w któ-rym określiła podstawowe uwarunkowania i proponowane kierunki interwencji fun-duszy strukturalnych i Funduszu spójności w układzie tematycznym. Komisja wska-zała również podstawowe wyzwania dla Polski i zaproponowała priorytety finan-sowania w zakresie wydatków publicz-nych, pobudzające wzrost gospodarczy.
Zdaniem Komisji, należy skoncentrować przyszłe wydatki UE na obszarach priory-tetowych, aby zmaksymalizować ich re-zultaty, zamiast nadmiernie rozdrabniać finansowanie.
Dokumenty programowe Prawo UE
Podstawowe przepisy prawne dotyczą-ce instrumentów finansowych polityki spójności zostały określone w rozporzą-dzeniu Parlamentu Europejskiego i rady (UE) nr 1303/2013 z 17 grudnia 2013 r.5. Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 20 tego rozporządzenia, umowa
2 Szerzej: P. Russel: Ewolucja wieloletnich ram finansowych Unii Europejskiej, Studia BAS nr 3/2012;
Wielkiepieniądzezograniczeniami.Politykaspójnościpo2013r.,„Perspektywy Europejskie” nr 3/2012;
M. Dobrzycka, A. Grudecka: Funduszeeuropejskienalata2014–2020,„Prawo Europejskie” nr 9/2013.
3 Dokument roboczy Komisji Europejskiej z 14.03.2012 r. pn. Elementywspólnychramstrategicznychna
lata2014–2020dlaEuropejskiegoFunduszuRozwojuRegionalnego,EuropejskiegoFunduszuSpołecz-nego,FunduszuSpójności,EuropejskiegoFunduszuRolnegonarzeczRozwojuObszarówWiejskichoraz
EuropejskiegoFunduszuMorskiegoiRybackiego, część I i II (SWD(2012)61final), <http://ec.europa.eu/
regional_policy/what/future/index_pl.cfm#12>.
4 <http://www.MIR.gov.pl/fundusze/fundusze_europejskie_2014_2020/programowanie_2014_2020/
strony/glowna.aspx>
5 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z 17.12.2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiej-skich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne doty-czące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (DzU L 347 z 20.12.2013, s. 320 ze zm.).
Polityka spójności unii europejskiej kontrola i audyt
partnerstwa jest to dokument przygoto-wany przez państwo członkowskie z udzia-łem partnerów zgodnie z podejściem opar-tym na wielopoziomowym zarządzaniu, który określa strategię tego państwa, jego priorytety oraz warunki efektywnego i sku-tecznego korzystania z funduszy w celu realizacji unijnej strategii na rzecz inteli-gentnego, zrównoważonego wzrostu, sprzy-jającego włączeniu społecznemu, i który został przyjęty przez Komisję Europejską w następstwie oceny i dialogu z danym państwem członkowskim. Przygotowanie umowy partnerstwa reguluje art. 14 rozpo-rządzenia nr 1303/2013. Zgodnie z art. 14 ust. 4, państwo członkowskie opracowuje projekt umowy partnerstwa i przekazu-je do Komisji Europejskiej do 22 kwiet-nia 2014 r.
Jak stanowi art. 26 ust. 4 rozporządzenia nr 1303/2013, fundusze wdrażane są w ra-mach programów zgodnie z umową part-nerstwa. Każdy program obejmuje okres od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2020 r.
Programy sporządzane są przez państwa członkowskie lub jakąkolwiek inną wy-znaczoną przez nie instytucję. Programy przedkładane były Komisji Europejskiej w terminie trzech miesięcy od momen-tu przedstawienia umowy partnerstwa.
szczegółowe zasady dotyczące wdraża-nia funduszy strukturalnych i Fun duszu spójności na lata 2014–2020, mające zasto-sowanie do przygotowania dokumentów
programowych, określono między inny-mi w:
• rozporządzeniu Parlamentu Europejskie-go i rady (UE) nr 1301/2013 z 17 grud-nia 2013 r. w sprawie Europejskiego Funduszu rozwoju regionalnego i prze-pisów szczególnych dotyczących celu
„Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrud-nienia” oraz w sprawie uchylenia rozpo-rządzenia (WE) nr 1080/20066;
• rozporządzeniu Parlamentu Europej
skiego i rady (UE) nr 1304/2013 z 17 grudnia 2013 r. w sprawie Euro-pejskiego Funduszu społecznego i uchy-lającym rozporządzenie rady (WE) nr 1081/20067;
• rozporządzeniu Parlamentu Europejskie-go i rady (UE) nr 1300/2013 z 17 grud-nia 2013 r. w sprawie Funduszu spójno-ści i uchylającym rozporządzenie (WE) nr 1084/20068.
Zgodnie z art. 149 ust. 2 rozporządze-nia nr 1303/2013, Komisja Europejska została upoważniona do wydania aktów delegowanych, z których część ma za-sadnicze znaczenie dla programowania.
Ponadto w wielu artykułach rozporzą-dzenia nr 1303/2013 Komisja Europejska została upoważniona do wydania aktów wykonawczych do tego rozporządzenia, niektóre z nich również mają zasadnicze znaczenie dla programowania9. akty de-legowane i wykonawcze powinny być jak najszybciej przygotowane przez Komisję
6 DzU L 347 z 20.12.2013, s. 289.
7 DzU L 347 z 20.12.2013, s. 470.
8 DzU L 347 z 20.12.2013, s. 281.
9 Przykładowo w art. 8 akapit trzeci, art. 22 ust. 7 akapit piąty, art. 38 ust. 3 akapit drugi, art. 38 ust. 10, art. 39 ust. 4 akapit drugi, art. 46 ust. 3, art. 96 ust. 2 akapit drugi, art. 115 ust. 4 i art. 125 ust. 8 akapit drugi.
kontrola i audyt Beata Błasiak-Nowak, marzena Rajczewska
i przyjęte od razu po przyjęciu pakietu le-gislacyjnego dla polityki spójności na lata 2014–2020.
Do połowy maja 2015 r. Komisja Euro-pejska wydała cztery rozporządzenia de-legowane10, między innymi:
• rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 240/2014 z 7 stycznia 2014 r.
w sprawie europejskiego kodeksu postę-powania w zakresie partnerstwa w ra-mach europejskich funduszy struktu-ralnych i inwestycyjnych11;
• rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 480/2014 z 3 marca 2014 r.
uzupełniające rozporządzenie Par-lamentu Europejskiego i rady (UE) nr 1303/201312, zmienione przez roz-porządzenie delegowane Komisji (UE) nr 2015/616 z 13 lutego 2015 r. zmie-niające rozporządzenie delegowane (UE) nr 480/2014 odnośnie do zawar-tych w nim odniesień do rozporządze-nia Parlamentu Europejskiego i rady (UE) nr 508/201413;
• rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 522/2014 z 11 marca 2014 r.
uzupełniające rozporządzenie Par-lamentu Europejskiego i rady (UE) nr 1301/2013 w odniesieniu do szcze-gółowych przepisów dotyczących zasad wyboru przeznaczonych do wsparcia przez EFrr innowacyjnych działań na
rzecz zrównoważonego rozwoju obsza-rów miejskich i zarządzania tymi dzia-łaniami14.
Do połowy maja 2015 r. Komisja wy-dała siedem rozporządzeń wykonaw-czych15:
• rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 184/2014 z 25 lutego 2014 r.
ustanawiające, zgodnie z rozporządze-niem Parlamentu Europejskiego i rady (UE) nr 1303/2013, warunki mające za-stosowanie do systemu elektronicznej wymiany danych między państwami członkowskimi a Komisją16;
• rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 288/2014 z 25 lutego 2014 r.
ustanawiające zasady, zgodnie z rozpo-rządzeniem Parlamentu Europejskiego i rady (UE) nr 1303/2013, w odniesie-niu do wzoru dla programów operacyj-nych w ramach celu „Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia”17;
• rozporządzenie wykonawcze Komi-sji (UE) nr 215/2014 z 7 marca 2014 r.
ustanawiające zasady wykonania roz-porządzenia Parlamentu Europejskie-go i rady (UE) nr 1303/2013 w zakre-sie metod wsparcia w odniew zakre-sieniu do zmian klimatu, określania celów pośred-nich i końcowych na potrzeby ram wy-konania oraz klasyfikacji kategorii inter-wencji w odniesieniu do europejskich
10 <http://ec.europa.eu/regional_policy/pl/information/legislation/delegated-acts/>
11 DzU L 74 z 14.03.2014, s. 1.
12 DzU L 138 z 13.05.2014, s. 5 ze zm.
13 DzU L 102 z 21.04.2015, s. 33.
14 DzU L 148 z 20.05.2014, s. 1.
15 <http://ec.europa.eu/regional_policy/pl/information/legislation/implementing-acts>
16 DzU L 57 z 27.02.2014, s. 7.
17 DzU L 87 z 22.03.2014, s. 1.
Polityka spójności unii europejskiej kontrola i audyt
funduszy strukturalnych i inwestycyj-nych18, zmienione przez rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 1232/2014 z 18 listopada 2014 r. zmieniające roz-porządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 215/2014 w celu dostosowania zawar-tych w nim odniesień do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i rady (UE) nr 508/2014 i poprawiające rozporzą-dzenie wykonawcze (UE) nr 215/201419;
• rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 821/2014 z 28 lipca 2014 r. usta-nawiające zasady stosowania rozporzą-dzenia Parlamentu Europejskiego i rady (UE) nr 1303/2013 w zakresie szczegó-łowych uregulowań dotyczących trans-feru wkładów z programów i zarządza-nia nimi, przekazywai zarządza-nia sprawozdań z wdrażania instrumentów finansowych, charakterystyki technicznej działań in-formacyjnych i komunikacyjnych w od-niesieniu do operacji oraz systemu reje-stracji i przechowywania danych20;
• rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 964/2014 z 11 września 2014 r.
ustanawiające zasady stosowania roz-porządzenia Parlamentu Europejskiego i rady (UE) nr 1303/2013 w odniesie-niu do standardowych warunków doty-czących instrumentów finansowych21;
• rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 1011/2014 z 22 września 2014 r.
ustanawiające szczegółowe przepisy
wykonawcze do rozporządzenia Par-lamentu Europejskiego i rady (UE) nr 1303/2013 w odniesieniu do wzo-rów służących do przekazywania Komisji określonych informacji oraz szczegółowe przepisy dotyczące wymiany informacji między beneficjentami a instytucjami zarządzającymi, certyfikującymi, audy-towymi i pośredniczącymi22;
• rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 2015/207 z 20 stycznia 2015 r.
ustanawiające szczegółowe zasady wy-konania rozporządzenia Parlamentu Eu-ropejskiego i rady (UE) nr 1303/2013 w odniesieniu do wzoru sprawozdania z postępów, formatu dokumentu służą-cego przekazywaniu informacji na temat dużych projektów, wzorów wspólnego planu działania, sprawozdań z wdraża-nia w ramach celu „Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia”, deklaracji za-rządczej, strategii audytu, opinii audy-towej i rocznego sprawozdania z kon-troli oraz metodyki przeprowadzania analizy kosztów i korzyści23.
Prawo krajowe
Ogólne zasady programowania, wykorzy-stania, zarządzania i kontroli środków fun-duszy strukturalnych i Funduszu spójności w Polsce zawarte są w ustawie z 6 grud-nia 2006 r. o zasadach prowadzez 6 grud-nia poli-tyki rozwoju24, która – obok rozporządzeń
18 DzU L 69 z 8.03.2014, s. 65 ze zm.
19 DzU L 332 z 19.11.2014, s. 5.
20 DzU L 223 z 29.07.2014, s. 7.
21 DzU L 271 z 12.09.2014, s. 16.
22 DzU L 286 z 30.09.2014, s. 1.
23 DzU L 38 z 13.02.2015, s. 1.
24 DzU.2009.84.712 ze zm.
kontrola i audyt Beata Błasiak-Nowak, marzena Rajczewska
unijnych – daje podstawę prawną do wdra-żania funduszy strukturalnych i Funduszu spójności. Ustawa ta określa zasady pro-wadzenia polityki rozwoju, podmio-ty prowadzące tę polipodmio-tykę oraz tryb ich współ pracy, w tym zasady ustanawiania i realizacji programów operacyjnych oraz obowiązki i zadania poszczególnych in-stytucji w systemie zarządzania i kon- troli tych programów.
rada Ministrów na posiedzeniu 15 paź-dziernika 2013 r. przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw (tzw. ustawa pomostowa)25. sejm przyjął nowelizację tej ustawy 24 stycz-nia 2014 r. Znowelizowana ustawa we-szła w życie 8 kwietnia 2014 r. i stworzyła ramy prawne (z uwzględnieniem rozpo-rządzeń prawa UE) dla procesu progra-mowania perspektywy budżetowej na lata 2014–2020. Między innymi rozszerzone zostały kompetencje koordynacyjne mi-nistra właściwego ds. rozwoju regionalne-go (Ministra Infrastruktury i rozwoju), którego zadaniem jest inicjowanie, opra-cowywanie oraz negocjowanie dokumen-tów programowych (art. 3a pkt 1a i 1c ww. ustawy po nowelizacji). Do ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwo-ju wprowadzono definicję dokumentów programowych, to jest umowy partner-stwa i programów służących jej realizacji (art. 5 pkt 1a, 7a i 9a ww. ustawy po no-welizacji) oraz określono tryb ich opra-cowywania i przyjmowania (działania te
koordynuje minister właściwy ds. rozwo-ju regionalnego, przy pomocy Komitetu ds. Umowy Partnerstwa – art. 14e, art. 14g – 14l ww. ustawy po nowelizacji).
Zgodnie z art. 14e ust. 1 ustawy o za-sadach prowadzenia polityki rozwo-ju w brzmieniu po nowelizacji, projekt umowy partnerstwa opracowuje minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego, następnie projekt ten jest przyjmowany przez radę Ministrów uchwałą – art. 14e ust. 4. Jak stanowi art. 14e ust. 5, minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego negocjuje z Komisją Europejską przyję-ty przez radę Ministrów projekt umowy partnerstwa.
W maju 2012 r. rada Ministrów przy-jęła dokument pn. „sposób organizacji prac nad dokumentami programowy-mi związanyprogramowy-mi z perspektywą finanso-wą UE 2014–2020”26, w którym Prezes rady Ministrów powierzył Ministrowi rozwoju regionalnego (od 27 listopa-da 2013 r. za27 listopa-dania te wykonuje Minister Infrastruktury i rozwoju) koordynację przygotowania dokumentów programo-wych oraz rozwiązań wdrożenioprogramo-wych i in-stytucjonalnych, a także ustanowił har-monogram prac związanych z przygoto-waniem i negocjoz przygoto-waniem poszczególnych dokumentów. W związku z postępem ne-gocjacji projektów rozporządzeń prawa UE zaktualizowano harmonogram i 8 lu-tego 2013 r. przesłano go do wiadomości członków rady Ministrów. W trakcie prac nad programami operacyjnymi Minister
25 DzU.2014.379.
26 <http://www.MIR.gov.pl/fundusze/fundusze_europejskie_2014_2020/programowanie_2014_2020/
strony/glowna.aspx>
Polityka spójności unii europejskiej kontrola i audyt
Infrastruktury i rozwoju został zobowią-zany do analizy ich zgodności z przygoto-wywanym projektem umowy partnerstwa.
Koordynowanie opracowywania i nego-cjowanie dokumentów programowych do-tyczących okresów programowania Unii Europejskiej, zgodnie z art. 14g ust. 1 pkt 1 znowelizowanej ustawy o zasadach prowa-dzenia polityki rozwoju, należy do zadań ministra właściwego do spraw rozwoju re-gionalnego. W związku z tym Ministerstwo Infrastruktury i rozwoju, jako instytucja koordynująca krajowe i regionalne pro-gramy operacyjne, uczestniczy w proce-sie przygotowania krajowych i regional-nych programów operacyji regional-nych na lata 2014–2020.
W celu zapewnienia koordynacji dzia-łań, w proces przygotowania dokumen-tów programowych, w tym założeń do umowy partnerstwa, włączony został Międzyresortowy Zespół ds. Wyko-rzystania Funduszy strukturalnych i Fun- duszu spójności UE, powołany zarzą-dzeniem nr 48 Prezesa rady Ministrów z 28 kwietnia 2008 r.27. W skład zespo-łu wchodzili podsekretarze stanu resor-tów biorących udział we wdrażaniu fun-duszy UE oraz marszałkowie województw.
Pracom zespołu przewodniczył mini-ster właściwy ds. rozwoju regionalnego.
W ramach zespołu, decyzją powyższego
gremium, mogły być powoływane grupy robocze. Ponadto w trakcie przygotowań w Ministerstwie rozwoju regionalnego opracowano i przekazano właściwym ministrom i zarządom województw do-kument „Programowanie perspektywy finansowej 2014–2020 – uwarunkowania strategiczne”28.
Założenia umowy partnerstwa zostały przyjęte przez radę Ministrów 15 stycz-nia 2013 r.29. Dokument ten stanowił pod-stawę do rozpoczęcia opracowania projek-tów krajowych i regionalnych programów operacyjnych. Projekt umowy partner-stwa został przyjęty przez radę Ministrów 8 stycznia 2014 r.30; określono w niej cele i priorytety interwencji w ujęciu tema-tycznym i terytorialnym wraz z podsta-wowymi wskaźnikami, układ programów operacyjnych oraz zarys systemu finanso-wania i wdrażania.
Umowa partnerstwa i programy operacyjne
Zgodnie z umową partnerstwa, fundusze zostaną zainwestowane w te obszary, które w największym stopniu przyczynią się do rozwoju Polski. są wśród nich: zwiększe-nie konkurencyjności gospodarki, poprawa spójności społecznej i terytorialnej kraju oraz podnoszenie sprawności i efektyw-ności państwa. Najwięcej będzie można
27 Zarządzenie nr 48 Prezesa Rady Ministrów z 28.04.2008 r. w sprawie powołania Międzyresortowego Zespołu do spraw Wykorzystania Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności Unii Europejskiej, zmie-nione zarządzeniem nr 19 Prezesa Rady Ministrów z 26.03.2012 r. zmieniającym zarządzenie w spra-wie powołania Międzyresortowego Zespołu do spraw Wykorzystania Funduszy Strukturalnych i Fundu-szu Spójności Unii Europejskiej.
28 <http://www.MIR.gov.pl/fundusze/fundusze_europejskie_2014_2020/programowanie_2014_2020/strony/glowna.aspx>
29 <http://www.MIR.gov.pl/fundusze/fundusze_europejskie_2014_2020/programowanie_2014_2020/strony/glowna.aspx>
30 <http://www.mir.gov.pl/FUNDUSZE/FUNDUSZE_EUROPEJSKIE_2014_2020/PROGRAMOWANIE _2014 _2020/ UMOWA_PARTNERSTWA/Strony/glowna.aspx>
kontrola i audyt Beata Błasiak-Nowak, marzena Rajczewska
zainwestować w infrastrukturę transpor-tową (drogową i kolejową). Największy wzrost wydatków obejmie innowacyjność i wsparcie przedsiębiorców. Dzięki szerszej ofercie zwrotnych instrumentów finanso-wych (m.in. pożyczek, poręczeń) będzie można wesprzeć więcej projektów reali-zowanych przez małe i średnie przedsię-biorstwa. Finansowane będą inwestycje w ochronę środowiska i energetykę oraz projekty z dziedziny kultury, zatrudnie-nia, edukacji, przeciwdziałania wyklucze-niu społecznemu. samorządy województw będą zarządzały większą niż dotąd – nie-mal 40% – pulą europejskich pieniędzy.
Zmiana polega głównie na przesunięciu na poziom regionalny pieniędzy dla przedsię-biorców oraz 2/3 środków z Europejskiego Funduszu społecznego. Będą realizowane inwestycje w miastach; wsparcie otrzyma-ją projekty związane z kompleksową rewi-talizacją (w tym rewirewi-talizacją społeczną), ekologicznym transportem miejskim, go-spodarką niskoemisyjną. Projekty rewita-lizacyjne obejmą sprawy społeczne (dzia-łania na rzecz osób wykluczonych społecz-nie, poprawa dostępu do usług, wsparcie dla ubogich), gospodarcze (wsparcie przed-siębiorstw i samozatrudnienia, ekonomia społeczna, mobilność pracowników) oraz przestrzenne (optymalne gospodarowa-nie przestrzenią i zasobami środowisko-wymi). Ponadto miasta wojewódzkie wraz
z okalającymi je gminami będą realizo-wały wspólne projekty, między innymi związane z dostępnością komu nikacyjną.
Umowa partnerstwa na lata 2014–2020 będzie wdrażana przez sześć programów krajowych, w tym jeden ponadregional-ny dla województw Polski wschodniej, a także 16 regionalnych programów operacyjnych. Największy akcent zo-stanie położony na działania prowa-dzące do wzrostu konkurencyjno-ści i innowacyjnokonkurencyjno-ści gospodarki opar-tej na wiedzy, kapitale intelektualnym oraz rezultatach przemian cyfrowych.
Na innowacje, prace badawczo-rozwo-jowe, technologie informacyjno-komu-nikacyjne i konkurencyjność przedsię-biorstw przeznacza się ponad 18 mld euro.
Zamknięcie negocjacji umowy partner-stwa oraz jej zatwierdzenie 23 maja 2014 r.
przez Komisję Europejską dało możliwość negocjacji i uzgodnienia programów opera-cyjnych krajowych i regionalnych. Obecnie – blisko rok po zakończeniu kontroli NIK – wszystkie projekty krajowych i regional-nych programów operacyji regional-nych zostały już zatwierdzone przez Komisję Europejską31. Nastąpił również znaczny postęp w przy-gotowaniu szczegółowych rozwiązań orga-nizacyjnych i procedur oraz wytycznych programowych. Uruchamiane są pierw-sze nabory projektów32 do dofinansowa-nia ze środków europejskich.
31 Ostatnie decyzje w tej sprawie Komisja Europejska wydała w lutym dla programu „Inteligentny rozwój”
(PO IR) oraz dziewięciu programów regionalnych (RPO) województw: zachodniopomorskiego, pomor-skiego, warmińsko-mazurpomor-skiego, mazowieckiego, świętokrzypomor-skiego, lubelpomor-skiego, podkarpackiego, mało-polskiego oraz podlaskiego.
32 Pierwszy konkurs w ramach nowej perspektywy został ogłoszony w ramach działania 2.1. „Wysoka dostęp-ność i jakość e-usług publicznych” w ramach programu operacyjnego „Polska cyfrowa”; projekty można było
32 Pierwszy konkurs w ramach nowej perspektywy został ogłoszony w ramach działania 2.1. „Wysoka dostęp-ność i jakość e-usług publicznych” w ramach programu operacyjnego „Polska cyfrowa”; projekty można było