Powody zapinania pasów bezpieczeństwa

Ankieta zawierała również pytanie dotyczące zwracania uwagi przez kierowców i pasażerów na prawidłowe zapięcie pasów bezpieczeństwa (skręcony, wyprostowa-ny). Kobiety w 71% odparły, że prawidłowe ułożenie pasa ma zdecydowany wpływ na stopień bezpieczeństwa oraz skuteczność działania pasów bezpieczeństwa, a 29% kobiet nie zwracała na to uwagi. Mężczyźni natomiast stwierdzili w 69%, że dobre zapięcie pasów odgrywa istotną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa, a dla 31% było to obojętne.

Pytano również o fakt, czy kiedykolwiek osoba wypełniająca ankietę została prze- szkolona lub poinstruowana, jak prawidłowo zapinać pasy bezpieczeństwa. Wyniki były bardzo niekorzystne. Niemalże wszyscy ankietowani jednogłośnie stwierdzili, że nikt z nich nie został przeszkolony, albo przynajmniej poinstruowany w zakresie prawidłowego zapinania pasów. 80% ankietowanych posiadało prawo jazdy, a jedy-nie 18% zostało poinstruowanych o prawidłowym zapinaniu pasów. Jedynym miej-scem, wskazanym przez ankietowanych, w którym można byłoby zaczerpnąć infor-macji, jak prawidłowo zapinać pasy, jest kurs prawa jazdy. Niestety osoby kierujące samochodem na co dzień (76%) nie zwracają uwagi na to, jak zapięty jest pas, mimo że jego prawidłowe zapięcie jest tak istotne dla bezpieczeństwa.

Dyskusja

Polska znajduje się na drugim miejscu w rankingu europejskim dotyczącym liczby pasażerów jeżdżących bez zapiętych pasów bezpieczeństwa (łączna liczba

pasażerów 28 616). Najgorsza sytuacja jest w Niemczech, gdzie 41 616 osób jeździ bez pasów. Najlepsze wyniki – 284 posiada Cypr. W Polsce jeździ bez pasów 28 023 dorosłych pasażerów, a 593 dzieci [7].

Wśród wybranych krajów świata Polska sytuuje się na szóstym miejscu w licz-bie wypadków samochodowych. W dużej mierze powodem dużej liczby wypad-ków śmiertelnych jest niezapinanie pasów bezpieczeństwa, zarówno przez kierow-ców, jak i pasażerów w różnym przedziale wiekowym. Najwięcej wypadków jest w Niemczech, a najmniej w Danii [8].

Na przestrzeni ostatnich 5 lat w województwie opolskim wystąpiła tendencja spadkowa w odniesieniu do liczby wypadków, rannych oraz zabitych [5].

Niezapinanie pasów bezpieczeństwa jest dużym problemem społecznym. Wiele osób ignoruje fakt zapinania pasów, nie mając świadomości lub wiedzy na temat ich wpływu na bezpieczeństwo w sytuacji wystąpienia zagrożenia. Zapięte pasy samo-chodowe mają istotny wpływ na łagodzenie skutków wypadków drogowych, mogą przyczyniać się do uratowania zdrowia i życia wielu osób [9].

Pomimo kampanii „Ostatni wyskok” organizowanej przez Krajową Radę Bez-pieczeństwa Ruchu Drogowego (2005 r.) możemy na podstawie naszych wyników postawić tezę, iż nie osiągnięto zamierzonego celu. „Ostatni wyskok” był ogólno-polską kampanią edukacyjną, której celem było zwiększenie liczby osób regularnie zapinających pasy bezpieczeństwa podczas podróży samochodem. Organizowano także inne kampanie, które miały ten sam cel. Wszystkie takie kampanie są prowa-dzone pod wspólnym logotypem „Włącz myślenie” [10].

Porównując wyniki przeprowadzonych przez nas badań do wyników pracy stu-dentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, opublikowanej w 2006 r., dane doty-czące zapinania pasów bezpieczeństwa nie zmieniły się znacząco na przestrzeni tych kilku lat. W wynikach z 2006 r. 55% kierowców zawsze zapinało pasy bezpieczeń-stwa, a w badaniach przeprowadzonych przez nas w 2011 r. – 52% kierowców za-deklarowało, że zawsze zapina pasy. Badania zgodnie potwierdzają fakt, iż młodzi kierowcy rzadko zapinają pasy bezpieczeństwa [11].

Wnioski

1. Istotnym problemem jest zbyt niska świadomość społeczna dotycząca wpły-wu zapinania pasów samochodowych na bezpieczeństwo podróżujących. 2. Należy już od najmłodszych lat, tzn. od poziomu nauczania przedszkolnego

i wczesnoszkolnego, rozpowszechniać i promować wiedzę dotyczącą wpły-wu zapiętych pasów samochodowych na bezpieczeństwo.

3. Aż 82% ankietowanych nie zostało poinstruowanych, jak prawidłowo za-pinać pasy bezpieczeństwa, co świadczy o zaniedbaniach na etapie nauki jazdy. Szkoły nauki jazdy powinny przeprowadzać instruktaże w zakresie prawidłowego sposobu zapinania pasów.

4. W bardzo niekorzystnym świetle stawia ankietowanych fakt niezapinania pasów na tylnym środkowym siedzeniu samochodu – aż 79% kobiet i 69% mężczyzn nie zapina pasów.

5. Osoby kierujące samochodem na co dzień (76%) nie zwracają uwagi na to, jak jest zapięty pas bezpieczeństwa. Skręcone pasy czy nieprawidłowo uło-żone źle działają lub w ogóle nie spełniają swojej funkcji.

6. Z przeprowadzonej ankiety „na żywo” wynika, że pasażerowie są mniej zdyscyplinowani niż kierowcy, ponieważ 29% pasażerów nie zapina pasów bezpieczeństwa, a jedynie 9% kierowców.

7. Kierowcy najczęściej regularnie zapinają pasy bezpieczeństwa, gdy wyjeż-dżają w dłuższą trasę oraz kiedy istnieje ryzyko kontroli drogowej.

Bibliografia

1. Jakliński A, Kobiela SJ, Jaegermann K, i wsp. Medycyna sądowa. Warszawa: PZWL; 1983: 211–218.

2. Zawadzki A, i wsp. Medycyna ratunkowa i katastrof. Warszawa: Wydawnictwo Lekar-skie PZWL; 2007: 45–62.

3. Fibak J. Chirurgia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2004. 4. Tabela norm uszczerbku na zdrowiu Interrisk S.A. Vienna Insurance Group.

5. Trend w liczbie wypadków i ofiar [cyt. 9.02.2011]. Dostępny na URL: http://www.gdd-kia.gov.pl.

6. Bezpieczni w pasach [cyt. 9.02.2011]. Dostępny na URL: http://www.bezpieczniwpa-sach.pl.

7. Zapinanie pasów bezpieczeństwa w krajach europejskich [cyt. 10.02.2011]. Dostępny na URL: http://www.autocentrum.pl.

8. Instytut Transportu Samochodowego – Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Dostępny na URL: http://www. krbrd.gov.pl.

9. Abu-Zidan FM, Abbas AK, Hefny AF, Eid HO, Grivna M. Effects of seat belt usage on injury pattern and outcome of vehicle occupants after road traffic collisions. Dostępny na URL: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22187131.

10. Kampanie Włącz myślenie [cyt. 09.02.2011]. Dostępny na URL: http://www. krbrd.gov.pl. 11. Bujanowska M, Tuła M, Olczyk K. Wpływ pasów bezpieczeństwa na częstość

występo-wania ciężkich obrażeń i zgonów u ofiar wypadków komunikacyjnych. Łódź 2006. Adres do korespondencji:

Jakub Zalewski

Instytut Pielęgniarstwa PMWSZ w Opolu ul: Katowicka 68

45-060 Opole Tel.: 506 126-459

pod redakcją A. Steciwko, M. Wojtal, D. Żurawickiej ISBN 978-83-62182-27-5

Wiedza studentów pielęgniarstwa PMWSZ