Poziom generowanych obciążeń w cyklu życia rozpylaczy płaskostrumieniowych w ujęciu kategorii szkód środowiskowych

Do analizy przyjęto, iż cykl życia rozpylaczy płaskostrumieniowych rozpoczyna się w chwili produkcji, trwa poprzez proces eksploatacji do procesu likwidacji włącznie.

Proces eksploatacji trwa do czasu wystąpienia zużycia, którym jest czas osiągnięcia przez rozpylacz wartości granicznej zmiany natężenia wypływu o ±10 % (czyli w granicach od 1,08 do 1,32 l/min). Z przeprowadzonych badań wstępnych i rezultatów przedstawionych w tabelach 5.7, 5.7a i 5.8. wynika, iż siedem rozpylaczy z czternastu badanych, przekracza graniczne parametry: zmiana natężenia wypływu [l/min], nierównomierność poprzeczna Cv [ppm], średnia średnica kropel Dv50 [μm], należą do nich rozpylacze:

— standardowe: 11003, XR11003VS, XR11003VB,

— antyznoszeniowy: DG11003VS, AZMM11003,

— eżektorowe: AIXR11003, EZMM11003.

W niniejszym podrozdziale wyniki środowiskowej analizy są prezentowane mając na uwadze użyty materiał (rys. 6.26). Od lewej rozpylacz wykonany ze stali (rozpylacz 11003), następnie rozpylacze zbudowane ze stali i POM (rozpylacze z końcówką VS), rozpylacz zbudowany z miedzi i POM (rozpylacz XR11003VB), rozpylacz wykonany z UHMWPE, rozpylacz AIXR11003) oraz rozpylacze wykonane z POM (AZMM11003, EZMM11003). Wyniki środowiskowej analizy cyklu życia rozpylaczy płaskostrumieniowych, ukazującej sumaryczny poziom wpływu tych rozpylaczy na środowisko, przedstawiono na rysunku 6.26. Sumaryczny poziom generowanych oddziaływań w poszczególnych kategoriach szkód i kategoriach wpływu zaprezentowano na rysunkach 6.27 - 6.28.

81,80 160,88 22,39 27,33 60,47 289,48 137,82

0 50 100 150 200 250 300

Punkt środowiskowy [Pkt]

11003 DG11003VS XR1103VS XR11003VB AIXR11003 EZMM11003 AZMM11003

Rys. 6.26. Całkowity poziom oddziaływań środowiskowych rozpylaczy płaskostrumieniowych do osiągnięcia stanu granicznego

Z rezultatów przedstawionych na rysunku 6.26. wynika, iż rozpylacze standardowe XR11003VS (22,39 Pkt) i XR11003VB (27,33 Pkt) generują najmniejszy poziom szkód środowiskowych w całym życiu, większy poziom szkód środowiskowych generuje rozpylacz AIXR11003 wykonany z UHMWPE (60,47 Pkt) i stali 11003 (81,80 Pkt).

Najwyższy szkodliwy poziom oddziaływań środowiskowych wywołuje rozpylacz eżektorowy EZMM11003 (289,48 Pkt).

Sumaryczny poziom oddziaływań generowanych w kategoriach szkód, tzn. zdrowie ludzkie, stan ekosystemu oraz wyczerpywanie się zasobów został zaprezentowany na rysunku 6.27. W czasie całego życia rozpylaczy płaskostrumieniowych poziom sumarycznych szkód środowiskowych dochodzi do wartości występujących w granicach:

od 9,55 do 187,95 Pkt dla kategorii zdrowie ludzkie, od 4,14 do 82,18 Pkt dla kategorii stan ekosystemu, od 8,70 do 171,22 Pkt dla kategorii wyczerpywanie się zasobów.

34,84515,22231,733 68,51329,94962,415 9,5544,1398,700 11,6435,06110,627 25,75111,26023,458 123,27453,909112,300 58,68825,66553,464

0,000 50,000 100,000 150,000 200,000 250,000 300,000

Punkt środowiskowy [Pkt]

11003 DG11003VS XR1103VS XR11003VB AIXR11003 EZMM11003 AZMM11003

Zdrowie ludzkie Stan ekosystemu Wyczerpywanie się zasobów

Rys. 6.27. Poziom oddziaływań środowiskowych w ujęciu kategorii szkód środowiskowych:

zdrowie ludzkie, stan ekosystemu, wyczerpywanie się zasobów

Z rezultatów prezentowanych na rysunku 6.27 wynika, iż rozpylacz standardowy 11003 przejawia ponad trzykrotnie większą szkodliwość środowiskową w każdej z prezentowanych kategorii w stosunku do rozpylacza XR11003VS, a trzykrotnie większą w stosunku do rozpylacza XR11003VB. Rozpylacz eżektorowy EZMM11003 przejawia ponad dwunastokrotnie większą szkodliwość środowiskową w każdej z prezentowanych kategorii, w stosunku do rozpylacza standardowego XR11003VS, ponad dziesięciokrotnie w stosunku do rozpylacza standardowego XR11003VB i czterokrotnie większą niż rozpylacz standardowego 11003. Ponadto rozpylacz ten przejawia prawie pięciokrotnie większą szkodliwość, niż rozpylacz eżektorowy AIXR11003 w każdej z prezentowanych kategorii. Różnica szkód środowiskowych w porównywanych rozpylaczach antyznoszeniowych (DG11003VS i AZMM11003): to ok. 10 Pkt (14,34 %) w kategorii zdrowie ludzkie, ok. 5 Pkt (14,30 %) w kategorii stan ekosystemu i ok. 10 Pkt (14,34 %) w kategorii wyczerpywanie się zasobów. Rozpylacz ze wkładką stalową (DG11003VS) więcej szkodzi środowisku niż rozpylacz wykonany z POM (AZMM11003).

Wyniki określające wpływ analizowanego życia rozpylaczy w kategoriach wpływu przedstawiono na rysunku 6.28. Z wyników prezentowanych na rysunku 6.28 wynika, że trzy kategorie wpływu przynoszą szkody związane z oddziaływaniem na zdrowie ludzkie.

Największy wpływ (szkodliwe oddziaływanie) sięga poziomu od 7,53 do 97,32 Pkt, są rezultatem emisji substancji nieorganicznych wywołujących choroby układu oddechowego. Mniejszy wpływ (szkodliwe oddziaływanie) na sumaryczny poziom w kategorii wpływu na zdrowie ludzkie ma emisja substancji rakotwórczych od 0,93 do 11,96 Pkt oraz zjawiska zmiany klimatu od 1,06 do 13,58 Pkt. Źródłem tych oddziaływań są głównie pobierane i przetwarzane surowce na cele produkcji energii elektrycznej, a także rozpylania środków ochrony roślin w czasie eksploatacji urządzeń.

3,384

27,50 3,849,832,883,85

27,88 6,650

54,09 7,5519,355,677,58

54,84 0,9337,531,062,670,791,057,65 1,1289,201,283,260,961,349,29 2,49920,332,847,272,132,8520,61 11,962

97,32 13,57

34,82 10,2113,64

98,66 5,695

46,33 6,4616,584,866,49

46,97

0,000 50,000 100,000 150,000 200,000 250,000 300,000

Punkt środowiskowy [Pkt]

11003 DG11003VS XR1103VS XR11003VB AIXR11003 EZMM11003 AZMM11003

Emisja substancji rakotwórczych Emisja organicznych substanncji wywołujących choroby układu oddechowego Emisja nieorganicznych substanncji wywołujących choroby układu oddechowego Zmiana klimatu

Promieniowanie jonizujące Ubożenie warstwy ozanowej

Skażenie środowiska substancjami toksycznymi Zakwaszenie / Eutrofizacja

Wykorzystanie terenu Wydobycie minerałów

Wydobycie paliw kopalnych

Rys. 6.28. Poziom oddziaływań środowiskowych w ujęciu kategoriach wpływu

Ponadto z rysunku 6.28 wynika, iż poziom wpływów środowiskowych generowanych w kategorii skażenie substancjami toksycznymi (ekotoksyczność) jest ponad czterokrotnie większy od wpływów (szkodliwych oddziaływań) generowanych w kategoriach zakwaszenie i eutrofizacja, a także wykorzystanie terenu. W czasie pracy rozpylacz absorbuje drobinki środków ochrony roślin w miejscach dotknięcia cieczy z materiałem. Substancjami toksycznymi są środki ochrony roślin, głównie pestycydy.

Znoszone przez wiatr substancje chemiczne chroniące rośliny na inne powierzchnie, w tym pobliskie rowy, przyczyniają się do zakwaszenia powierzchni sąsiadującej z polem uprawnym, a zbiorniki wodne w szybszym czasie ulegną procesowi eutrofizacji.

Dominujący sumaryczny poziom oddziaływań środowiskowych w życiu rozpylaczy płaskostrumieniowych prezentuje kategoria wpływu wydobycie paliw kopalnych (rysunek 6.28). Poziom ten znajduje się w granicach od 7,65 do 98,66 Pkt środowiskowych.

Reasumując, uzyskany poziom oddziaływań środowiskowych w kategorii wpływu wydobycie paliw kopalnych związany jest głównie z poborem niezbędnych surowców do przeprowadzenia poszczególnych procesów produkcyjnych, eksploatacyjnych i likwidacji.

Dotyczy to również maszyn, które wspomagają przeprowadzenie poszczególnych etapów w produkcji, eksploatacji i likwidacji.

6.3.2. Środowiskowa ocena etapów cyklu życia

Poziom oddziaływań środowiskowych generowanych przez poszczególne etapy cyklu życia rozpylaczy płaskostrumieniowych zaprezentowano na rysunku 6.29.

Wyszczególniono etapy produkcji, eksploatacji oraz likwidacji urządzeń.

0,084 81,715 0,001 0,078 160,792 0,008 0,205 22,185 0,005 0,123 27,165 0,042 0,009 60,458 0,004 0,010 289,467 0,005 0,006 137,809 0,003

0 50 100 150 200 250 300

Punkt środowiskowy [Pkt]

11003 DG11003VS XR1103VS XR11003VB AIXR11003 EZMM11003 AZMM11003

Produkcja pt Eksploatacja pt Likwidacja pt

Rys. 6.29. Poziom oddziaływań środowiskowych w etapach cyklu życia

Podane wyniki dotyczą sumarycznego poziomu oddziaływań środowiskowych.

Z nich wynika, iż dominującym etapem jest etap eksploatacji, który generuje od 27,17 do 289,47 Pkt środowiskowych, etap produkcji od 0,006 do 0,205 Pkt i etap likwidacji od 0,001 do 0,042 Pkt środowiskowych.

6.3.2.1. Ocena rozpylaczy płaskostrumieniowych w etapie produkcji

Z uwagi na różne operacje wykonywane w czasie procesu produkcji poszczególnych rozpylaczy płaskostrumieniowych należy zauważyć, że różny jest sumaryczny poziom generowanych oddziaływań w poszczególnych kategoriach szkód środowiskowych (rysunki 6.30 - 6.31).

0,0448 0,00300,0363 0,0384 0,00300,0362 0,1071 0,00810,0893 0,0595 0,0055

0,0584 0,00410,00030,0051 0,00290,00020,0071 0,00170,00010,0042

0,0000 0,0500 0,1000 0,1500 0,2000 0,2500

Punkt środowiskowy [Pkt]

11003 DG11003VS XR11003VS XR11003VB AIXR11003 EZMM11003 AZMM11003

Zdrowie ludzkie Stan ekosystemu Wyczerpywalność zasobów

Rys. 6.30. Poziom oddziaływań środowiskowych w ujęciu kategorii szkód środowiskowych w etapie produkcji

Z rysunku 6.30 wynika, iż w profilu oddziaływań środowiskowych dominują oddziaływania związane z przetworzeniem materiałów w etapie produkcji, szczególnie dotyczą rozpylaczy płaskostrumieniowych wykonanych z elementów stalowego i POM w ujęciu kategorii zdrowie ludzkie, generująca średnio 0,0634 Pkt szkód środowiskowych przez jeden rozpylacz. Dla rozpylaczy wykonanych z jednego materiału (POM i UHMWPE) dominujące szkodliwe oddziaływania ujęte są w kategorii wyczerpywanie się zasobów, generujące średnio 0,0055 Pkt przez jeden rozpylacz. W kategorii szkód związanej ze stanem ekosystemu w etapie produkcji, szkody środowiskowe tworzone przez wszystkie analizowane w tej części rozprawy rozpylacze są najmniejsze (średnio 0,0029 Pkt). Widoczne różnice między kategoriami i rozpylaczami są wynikiem zastosowania różnej ilości zabiegów technologicznych (rysunek 5.3) oraz maszyn w czasie produkcji. Prace związane z obróbką skrawaniem tzn. obsługa maszyn, w których działają elementy ruchome narażają ludzkie życie na niebezpieczeństwo znacznie częściej (4434³⁸, tj. 14,12 wskaźnika wypadkowości³⁹) niż prace przy obsłudze wtryskarki (poszkodowani 2240³⁹, tj. 12,67 wskaźnika wypadkowości).

Na szczególną uwagę zasługuje rozpylacz płaskostrumieniowy XR11003VS.

Porównując go z rozpylaczami wykonanymi ze stali i POM, szkodzi on środowisku ponad dwukrotnie bardziej we wspomnianych kategoriach szkód (zdrowie ludzkie, stan ekosystemu, wyczerpywanie się zasobów). Przypuszczać można, że związane jest to z poborem energii elektrycznej niezbędnej do przeprowadzenia procesu technologicznego produkcji tego rozpylacza (rysunek 6.32).

W ramach kategorii szkód zdrowie ludzkie największy sumaryczny poziom wpływu (szkodliwego oddziaływania) środowiskowego związany jest z emisją nieorganicznych substancji wywołujących choroby układu oddechowego (średnio 0,0253 Pkt). Wskazują to rezultaty zaprezentowane na rysunku 6.31. Kategoria wpływu „emisja substancji powodujących choroby rakotwórcze” oraz „zmiana klimatu” ponad czterokrotnie mniej szkodzą na zdrowie ludzkie, niż wspomniana wcześniej kategoria wpływu. Wymienione szkodliwe emisje substancji rakotwórczych, substancji organicznych i nieorganicznych powiązane są z pracą urządzeń, ale są to emisje skumulowane w cyklu życia, związane głównie z procesami przetwórczymi surowców i materiałów oraz z procesami produkcji energii w różnej formie.

38 Dane pobrano z tabeli 11(90) Poszkodowani w wypadkach przy pracy w przemyśle według rodzajów, sekcji i działów; liczba 4434 dotyczy poszkodowanych w produkcji wyrobów z metali, a liczba 2240 dotyczy poszkodowanych w wypadkach przy pracy w produkcji gumy i tworzyw sztucznych, str.285 [24]. Wartości dotyczą 2012 roku.

39 Wskaźnik wypadkowości jest to liczba osób poszkodowanych przypadający na 1000 pracujących; do obliczenia wskaźnika przyjęto przeciętną liczbę pracujących obliczoną jako średnią arytmetyczną 2 stanów w dniu 31 XII, tj. z roku poprzedzającego rok badany i z roku badanego, bez przeliczania niepełnozatrudnionych na pełnozatrudnionych [24].

0,0071 0,030 0,0080,00070,00190,00030,0002

0,0361 0,0059

0,026 0,0070,00070,00170,00060,0004

0,0358 0,01690,0710,019 0,00180,00460,00160,0005

0,0888 0,00690,044 0,0080,00080,00290,0018

0,01960,0388 0,00050,0030,0010,00010,00020,000040,000010,0051 0,00040,0020,0010,000050,00010,00010,0000050,0071 0,00020,0010,0000,000030,00010,000030,0000030,0042

0,0000 0,0500 0,1000 0,1500 0,2000 0,2500

Punkt środowiskowy [Pkt]

11003 DG11003VS XR11003VS XR11003VB AIXR11003 EZMM11003 AZMM11003

Wydobycie paliw kopalnych Wydobycie minerałów Wykorzystanie terenu Zakwaszenie / Eutrofizacja

Skażenie środowiska substancjami toksycznymi Ubożenie warstwy ozanowej

Promieniowanie jonizujące Zmiana klimatu

Emisja nieorganicznych substanncji wywołujących choroby układu oddechowego Emisja organicznych substanncji wywołujących choroby układu oddechowego Emisja substancji rakotwórczych

Rys. 6.31. Poziom oddziaływań środowiskowych w ujęciu kategorii wpływów środowiskowych w etapie produkcji

Porównując wyniki poziomu wpływu analizowanego procesu produkcyjnego na zdrowie ludzkie, wyniki przedstawione na rysunku 6.31 wskazują na zdecydowanie mniejszy poziom wpływów środowiskowych odniesionych do kategorii szkód z oddziaływaniem na stan ekosystemu. Jednakże dominujący sumaryczny poziom wpływu na środowisko generuje kategoria zakwaszenie i eutrofizacja (średnio 0,002 Pkt). Jest ona ponadto dwukrotnie większa od pozostałych dwóch kategorii wpływu. Wyjątkiem jest rozpylacz XR11003VB, który ponad trzykrotnie słabiej oddziałuje w kategorii wpływu skażenie substancjami toksycznymi i ok. jednej trzeciej mniej oddziałuje w kategorii wpływu wykorzystanie terenu w stosunku do kategorii zakwaszenie i eutrofizacji.

Porównując wyniki generowanego poziomu oddziaływań w procesie produkcyjnym w kategorii wyczerpywanie się zasobów przedstawionych na rysunku 6.31 poszczególnych rozpylaczy płaskostrumieniowych dominujący w kategorii wpływu paliwa kopalne (średnio 96 %) jest rozpylacz standardowy XR11003VS, który dwukrotnie przekracza poziom sumarycznego oddziaływania porównywanych rozpylaczy z elementem metalowym (tj. ze stalowym i miedzianym), a ponad siedemnastokrotnie przekracza poziom porównywanego rozpylacza wykonanego z UHMWPE, a w przypadku rozpylacza AZMM11003 wykonanego całkowicie z POM, aż dwudziestojednokrotnie. Paliwa kopalne (ropa) są niezbędne do produkcji materiałów: stali oraz POM, UHMWPE, ich dalsze przetworzenie również powoduje pobór tych paliw. Rozpylacze wykonane z dwóch

materiałów ponad trzykrotnie bardziej szkodzą środowisku w porównaniu z rozpylaczami wykonanymi tylko z POM, czy UHMWPE.

Wpływ poszczególnych zabiegów, materiałów, z których są wykonane analizowane rozpylacze płaskostrumieniowe oraz mediów przedstawiają rysunki 6.32 - 6.33.

Z uzyskanych rezultatów (rysunek 6.32) wynika, że sumaryczny poziom szkód środowiskowych w procesie produkcyjnym w głównej mierze jest konsekwencją poboru produkowanej energii elektrycznej w czasie produkcji przez maszyny produkujące analizowane rozpylacze.

0,0840,000012 0,00049 0,000081 0,078 0,070 0,00096 0,000016 0,004717243 0,00023 0,205 0,199 0,00100 0,000017 0,002285652 0,00021 0,123 0,081 0,039 0,000225346 0,00021 0,009 0,005 0,004 0,00028 0,010 0,005 0,0052 0,00047 0,006 0,003 0,003090459 0,00028

0 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25

Punkt środowiskowy [Pkt]

11003 DG11003VS XR11003VS XR11003VB AIXR11003 EZMM11003 AZMM11003

Całkowity poziom oddziaływań w procesie produkcji Energia elektryczna produkowana w Polskich elektrowniach

Energia elektryczna produkowana w elektrowniach wodnych

GX12Cr14(CA15) I Miedź Toczenie UHMWPE POM Wtryskiwanie

Rys. 6.32. Poziom oddziaływań środowiskowych mediów, materiałów i procesów w czasie etapu produkcji

Na podstawie rezultatów przedstawionych na rysunkach 6.32 i 6.33 można wnioskować, iż poziom sumarycznych oddziaływań środowiskowych generowany przez proces wtryskiwania mniej szkodzi środowisku niż przekształcanie POM lub UHMWPE w czasie jego trwania. Dostrzeżono, iż im więcej wykorzystanego jest materiału (POM lub UHMWPE) do produkcji konkretnego rozpylacza płaskostrumieniowego, tym poziom oddziaływań materiału jest większy. Poziom szkód środowiskowych wywołany przez proces wtryskiwania to średnio 7,27 % w stosunku do generowanego poziomu szkód środowiskowych etapu produkcji.

0,0002 0,0047 0,0002 0,0023 0,0002 0,0002 0,0003 0,0039 0,0005 0,0052 0,0003 0,0031

0 0,001 0,002 0,003 0,004 0,005 0,006

Punkt środowiskowy [Pkt]

11003 DG11003VS XR11003VS XR11003VB AIXR11003 EZMM11003 AZMM11003

Wtryskiwanie POM UHMWPE

Rys. 6.33. Poziom oddziaływań środowiskowych procesu wtryskiwania wraz z materiałem

Porównując między sobą poziom oddziaływań środowiskowych poszczególnych rozpylaczy (rysunki 6.32 i 6.34) należy zauważyć, iż poziom oddziaływań miedzi (0,0386 Pkt) jako materiał jest ponad trzystukrotnie większy w stosunku do rozpylaczy wykonanych z wkładką stalową (rozpylacz XR11003VS, DG11003VS) oraz całkowicie wykonanego ze stali 11003. Poziom sumarycznego oddziaływania zabiegu toczenia w procesie obróbki skrawania jest nieznaczny.

0,00049 0,000081 0,00096 0,000016 0,00100 0,000017 0,0386

0 0,005 0,01 0,015 0,02 0,025 0,03 0,035 0,04

Punkt środowiskowy [Pkt]

11003 P DG11003VS P XR11003VS P XR11003VB P AIXR11003 P EZMM11003 P AZMM11003 P Miedź GX12Cr14 Toczenie

Rys. 6.34. Poziom oddziaływań środowiskowych materiału wraz z procesem obróbki skrawania

6.3.2.2. Ocena rozpylaczy płaskostrumieniowych w etapie eksploatacji

Porównując etapy: produkcyjny z eksploatacyjnym, stwierdza się, iż poziom generowanych oddziaływań środowiskowych znacznie się różni. Zwracając uwagę tylko na sam rozpylacz bez oddziaływania zabiegu aplikacji środków ochrony roślin (tj.

rozpylania) w etapie eksploatacji (rysunek 6.35) dostrzeżono, iż najmniej szkodzą środowisku rozpylacz XR11003VS (tylko 0,010 Pkt) oraz rozpylacze 11003 i AIXR11003 (tylko 0,012 Pkt środowiskowego). Średni poziom szkód środowiskowych generują rozpylacze DG11003VS (0,033Pkt) i AZMM11003 (0,027 Pkt). Maksymalne szkody środowiskowe generuje rozpylacz eżektorowy EZMM11003, bo aż 0,072 Pkt.

Analizując poziom oddziaływań należy mieć na uwadze różny czas eksploatacji rozpylaczy. Rozpylacze płaskostrumieniowe standardowe 11003, XR11003VS, XR11003VB zużyły się wcześniej. Rozpylacz 11003 już po 11 godzinach 15 minutach pracy, rozpylacz XR11003VS do zużycia pracuje tylko cztery i pół godziny, a XR11003VB podlega procesowi zużycia najszybciej bo 3 godziny i 50 minut. Różnicę również dostrzega się między rozpylaczami płaskostrumieniowymi antyznoszeniowymi.

Rozpylacz AZMM11003 zużyty jest po 11 godzinach i 9 minutach pracy, DG11003VS zużywa się po 25 godzinach i 52 minutach. Różna jest ilość opryskanych przez rozpylacz hektarów powierzchni (tabela 5.13).

0,012 0,033 0,010 0,046 0,012 0,072 0,027

0,000 0,010 0,020 0,030 0,040 0,050 0,060 0,070 0,080

Punkt środowiskowy [Pkt]

11003 DG11003VS XR11003VS XR11003VB AIXR11003 EZMM11003 AZMM11003

Rys. 6.35. Poziom oddziaływań środowiskowych rozpylaczy płaskostrumieniowych bez uwzględnienia wpływu oddziaływań zabiegu aplikacji środków ochrony roślin w etapie eksploatacji

Poziom oddziaływań środowiskowych rozpylaczy płaskostrumieniowych bez uwzględnienia oddziaływań zabiegu aplikacji środków ochrony roślin w ujęciu kategorii szkód środowiskowych w etapie eksploatacji przedstawia rysunek 6.36.

0,00460,00090,01 0,01090,00220,02 0,00280,00060,01 0,0178 0,00250,03 0,00440,00070,01 0,0259 0,0052

0,04 0,00940,00190,02

0,0000 0,0100 0,0200 0,0300 0,0400 0,0500 0,0600 0,0700 0,0800

Punkt środowiskowy [Pkt]

11003 DG11003VS XR11003VS XR11003VB AIXR11003 EZMM11003 AZMM11003

Zdrowie ludzkie Stan ekosystemu Wyczerpywanie się zasobów

Rys. 6.36. Poziom oddziaływań środowiskowych rozpylaczy płaskostrumieniowych bez uwzględnienia oddziaływań zabiegu aplikacji środków ochrony roślin w ujęciu kategorii szkód środowiskowych w etapie eksploatacji

Z rezultatów zaprezentowanych na rysunku 6.36 wynika, iż w ujęciu kategorii szkód kategoria wyczerpywanie się zasobów znacznie oddziałuje na środowisko (od 0,0064 do 0,0407 Pkt). Pośrednie szkody generowane są w kategorii zdrowie ludzkie (od 0,0028 do 0,0259 Pkt), najmniejszy sumaryczny poziom szkód generuje się w kategorii stan ekosystemu (od 0,0006 do 0,0052 Pkt).

Porównując poziom oddziaływań środowiskowych rozpylaczy płaskostrumieniowych w ujęciu kategorii szkód środowiskowych bez uwzględnienia zabieg aplikacji środków ochrony roślin (rysunek 6.36) z poziomem oddziaływań środowiskowych rozpylaczy z uwzględnieniem zabiegu aplikacji środków ochrony roślin (rysunek 6.37) w etapie eksploatacji stwierdza się, iż różnica między wynikami jest bardzo duża. Ponadto z porównania krotności poziomu oddziaływań środowiskowych w poszczególnych kategoriach szkód dostrzeżono, iż im rozpylacz mniej szkodzi środowisku w całym jego życiu (np. XR11003VS), tym w procesie eksploatacji krotność poziomu oddziaływań środowiskowych w poszczególnych kategoriach szkód jest mniejsza.

34,80 15,2231,70 68,4729,9562,37 9,454,138,61 11,575,0510,54 25,7511,2623,45 123,2753,91112,29 58,69 25,6753,46

0,00 50,00 100,00 150,00 200,00 250,00 300,00

Punkt środowiskowy [Pkt]

11003 DG11003VS XR1103VS XR11003VB AIXR11003 EZMM11003 AZMM11003

Zdrowie ludzkie Stan ekosystemu Wyczerpywalność zasobów

Rys. 6.37. Poziom oddziaływań środowiskowych rozpylaczy płaskostrumieniowych w ujęciu kategorii szkód środowiskowych z uwzględnieniem oddziaływań zabiegu aplikacji środków ochrony roślin w etapie eksploatacji

W procesie eksploatacyji największe szkody środowiskowe generują rozpylacze płaskostrumieniowe w kategorii zdrowie ludzkie średnio 42,58 %, kolejno szkody w kategorii wyczerpywanie się zasobów średnio 38,79%, a średnio 18,62 % stan ekosystemu (rysunek 6.37). Uzyskany poziom oddziaływań przez rozpylacze płaskostrumieniowe uwzględniają oddziaływanie zabiegu aplikacji środków ochrony roślin, a także pobór i przetworzenie oleju napędowego na energię elektryczną w etapie eksploatacji.

Wyniki sumarycznego poziomu oddziaływań środowiskowych generowanego w czasie eksploatacji w ujęciu kategorii wpływu (na zdrowie ludzkie, stan ekosystemu i wyczerpywanie się zasobów) przedstawiono na rysunku 6.38, a związany z nim poziom oddziaływań środowiskowych w ujęciu procesów i materiału w kategoriach szkód (na zdrowie ludzkie, stan ekosystemu i wyczerpywanie się zasobów) przedstawiono na rysunkach 6.39 - 6.41.

11003 DG11003VS XR1103VS XR11003VB AIXR11003 EZMM11003 AZMM11003

Wydobycie paliw kopalnych

Emisja nieorganicznych substanncji wywołujących choroby układu oddechowego Emisja organicznych substanncji wywołujących choroby układu oddechowego Emisja substancji rakotwórczych

Rys. 6.38. Poziom oddziaływań środowiskowych w ujęciu kategorii wpływów środowiskowych w etapie eksploatacji

Wyniki przedstawione na rysunku 6.38 dowodzą, że rozpylacze generują najwięcej wpływów w kategorii emisja substancji nieorganicznych wywołujących choroby układu oddechowego (od 7,458 Pkt do 97,322 Pkt). Znacznie mniejszy sumaryczny poziom oddziaływań środowiskowych dostrzeżono w kategoriach wpływu, zmiana klimatu (od

1,00 do 13,574 Pkt), i w kategorii emisja substancji rakotwórczych (od 0,917 do11,962 Pkt).

Ponadto z wyników zaprezentowanych na rysunku 6.38 wynika, iż w etapie eksploatacji rozpylacze szkodzą środowisku generując trzy, a nawet czterokrotnie większe szkody w kategorii wpływu skażenie środowiska substancjami toksycznymi. Jak wcześniej wspomniano jest to konsekwencja działania zabiegu aplikacji środków ochrony roślin oraz czasu ich aplikacji przez jeden rozpylacz płaskostrumieniowy. Potwierdza ten wniosek rysunek 6.39.

Porównując etap eksploatacyjny z etapem produkcyjnym oddziaływanie w kategorii wpływu (w ramach kategorii szkód) jest stukrotnie większe, a w pozostałych dwóch kategoriach wpływu (zakwaszenie i eutrofizacja oraz wykorzystanie terenu) kilkukrotnie więcej. Jednocześnie porównując poziomy generowanych oddziaływań w kategorii wpływu wyczerpanie zasobów: produkcyjnego (rysunek 6.31) i eksploatacyjnego (rysunek 6.38), w etapie eksploatacyjnym poziom generowanych wpływów środowiskowych jest ponad stukrotnie wyższy w kategorii wpływu paliwa kopalne.

Dominującym zabiegiem w etapie eksploatacji jest aplikacja środków ochrony roślin przez rozpylacze (99,99 % w całym etapie eksploatacji). Sam zabieg aplikacji środków ochrony roślin w ujęciu kategorii szkód zaprezentowano na rysunku 6.39. Wynika z niego, iż sam zabieg najbardziej oddziałuje na stan zdrowia ludzkiego, a następnie na wyczerpywanie się zasobów. Najmniejszy poziom generowanego obciążenia środowiskowego występuje w kategorii stan ekosystemu.

34,79 15,2231,69 68,4629,9462,35 9,444,138,60 11,555,0510,52 25,7411,2623,44 123,2553,90112,25 58,6825,6653,44

0,00 50,00 100,00 150,00 200,00 250,00 300,00

Pukt środowiskowy [Pkt]

11003 DG11003VS XR1103VS XR11003VB AIXR11003 EZMM11003 AZMM11003

Zdrowie ludzkie Stan ekosystemu Wyczerpywanie się zasobów

Rys. 6.39. Poziom oddziaływań środowiskowych zabiegu aplikacji środków ochrony roślin w etapie eksploatacji w ujęciu kategorii szkód: zdrowie ludzkie, stan ekosystemu, wyczerpywanie się zasobów

Proces związany z poborem energii elektrycznej przetwarzanej z oleju napędowego jest drugim dominującym procesem w etapie eksploatacji, jednak generuje on średnio 0,021 Pkt środowiskowego (średnia suma kategorii szkód z rysunku 6.40), a to tylko 0,02% w stosunku do oddziaływania całego etapu. Z rezultatów zaprezentowanych na rysunku 6.40. wywnioskowano, iż proces przekształcania oleju napędowego w energię elektryczną, w największym stopniu szkodzi w ramach kategorii wyczerpywania się zasobów, a następnie na stan zdrowia ludzkiego.

0,0040,000840,006 0,010 0,00190,014 0,0020,000340,002 0,0010,000290,002 0,0030,000650,005 0,026 0,005

0,036 0,009 0,00190,013

0,000 0,010 0,020 0,030 0,040 0,050 0,060 0,070

Punkt środowiskowy [Pkt]

11003 DG11003VS XR1103VS XR11003VB AIXR11003 EZMM11003 AZMM11003

Zdrowie ludzkie Stan ekosystemu Wyczerpywanie się zasobów

Rys. 6.40. Poziom oddziaływań środowiskowych w etapie eksploatacji w ujęciu procesu przetwarzania oleju napędowego w energię elektryczną w ujęciu kategorii szkód: zdrowie ludzkie, stan ekosystemu, wyczerpywanie się zasobów

W ramach etapu eksploatacji wyszczególniono poziom oddziaływań materiałów w ujęciu kategorii szkód: zdrowie ludzkie, stan ekosystemu, wyczerpywanie się zasobów (rysunek 6.41). Zwrócono uwagę na dwa materiały, które wpływają na stan środowiska.

Pierwszym jest miedź, która dominuje w każdej z kategorii szkód, jak również w porównaniu z pozostałymi materiałami. Drugim materiałem, który generuje najwyższy poziom oddziaływań jest POM, zwłaszcza w kategorii wyczerpywanie się zasobów.

Zwracając uwagę na poziom oddziaływań w ujęciu kategorii szkód, największy poziom oddziaływań generowanych jest w kategorii wyczerpywanie się zasobów, wyjątkiem jest rozpylacz AIXR11003, który nie wywołuje szkód w tej kategorii. Rozpylacz AIXR11003 w porównaniu z pozostałymi rozpylaczami jest na drugim miejscu po XR11003VB, z największym poziomem generowanym w kategorii szkód zdrowie ludzkie.

0,0002 0,004 0,0004 0,0020,0004 0,016 0,0020,00020,021 0,0010,000079 0,005 0,003

0,00000 0,00500 0,01000 0,01500 0,02000 0,02500 0,03000 0,03500 0,04000

Punkt środowiskowy [Pkt]

11003 DG11003VS XR1103VS XR11003VB AIXR11003 EZMM11003 AZMM11003

POM - zl Miedź - zl GX12Cr14(CA15) I -zl UHMWPE - zl

POM - se Miedź - se GX12Cr14(CA15) I - se UHMWPE - se

POM - wz Miedź - wz GX12Cr14(CA15) I - wz UHMWPE - wz

Rys. 6.41. Poziom oddziaływań środowiskowych materiałów w etapie eksploatacji w kategorii szkód: zl — zdrowie ludzkie, se — stan ekosystemu, wz — wyczerpywanie się zasobów

6.3.2.3. Ocena rozpylaczy płaskostrumieniowych w etapie likwidacji

Wyniki sumarycznego poziomu generowanych oddziaływań w ujęciu kategorii szkód środowiskowych w etapie likwidacji prezentuje rysunek 6.42, a w kategorii wpływów prezentuje rysunek 6.43. Porównując etap likwidacji z opisanymi etapami, ten najmniej szkodzi środowisku w każdej z kategorii. Proces likwidacji jednej sztuki rozpylacza realizowany zgodnie z założeniami szkodzi środowisku w granicach od 0,009 do 0,205 Pkt.

0,00040,00010,0006 0,0012

0,00020,0064 0,00110,00020,0041 0,0164 0,0022

0,0238 0,00110,00010,0028 0,00020,000050,0050 0,00010,000030,0030

0,0000 0,0050 0,0100 0,0150 0,0200 0,0250 0,0300 0,0350 0,0400 0,0450

Punkt środowiskowy [Pkt]

11003 DG11003VS XR1103VS XR11003VB AIXR11003 EZMM11003 AZMM11003

Zdrowie ludzkie Stan ekosystemu Wyczerpywalność zasobów

Rys. 6.42. Poziom oddziaływań środowiskowych w ujęciu kategorii szkód środowiskowych w etapie likwidacji

Stwierdzono, iż na etapie likwidacji, w ujęciu kategorii szkód środowiskowych,

Stwierdzono, iż na etapie likwidacji, w ujęciu kategorii szkód środowiskowych,

W dokumencie Środowiskowa analiza roli rozpylaczy płaskostrumieniowych w usłudze opryskiwania środkami ochrony roślin (Stron 108-127)