PRAWO DO WYCHOWANIA W RODZINIE

(...) Państwa–Strony będą okazywały odpowiednią pomoc rodzicom oraz opiekunom prawnym w wykonywaniu przez nich obowiązków związanych z wychowywaniem dzieci oraz zapewnią rozwój instytucji, zakładów i usług w zakresie opieki nad dziećmi.

(art. 18 Konwencji o prawach dziecka) W 2014 roku zgłoszono do Rzecznika Praw Dziecka ogółem 23 716 spraw związanych z prawem dziecka do wychowania w rodzinie.

Rzecznik zwracał się do organów i instytucji o podjęcie działań lub udzielenie informacji w sprawach dotyczących m.in.:

 postępowania o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką,

 prawa dziecka do wychowywania i kontaktów z obojgiem rodziców,

 wokand sądowych,

 kwalifikowania kandydatów na rodziny zastępcze,

 nadzoru nad rodzinami zastępczymi,

 procedury wysłuchania małoletnich,

 wykonywania orzeczeń w zakresie umieszczania małoletnich w pieczy zastępczej,

 funkcjonowania placówek opiekuńczo–wychowawczych oraz ich współdziałania z innymi instytucjami na rzecz powrotu dziecka do środowiska rodzinnego,

 zapewnienia właściwej opieki wychowankom placówek opiekuńczo–

wychowawczych i resocjalizacyjnych,

 skreślania wychowanków młodzieżowych ośrodków wychowawczych z list podopiecznych placówek opiekuńczo–wychowawczych,

 kontaktów i współpracy z rodziną biologiczną małoletnich umieszczonych w placówkach,

 stosowania niewłaściwych kar w placówkach opiekuńczo–wychowawczych,

 pobytu małoletnich w szpitalach specjalistycznych,

 uprowadzeń rodzicielskich,

 małoletnich cudzoziemców przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2.1 Wystąpienia generalne

Wystąpienia generalne Rzecznika Praw Dziecka w zakresie prawa do wychowania w rodzinie w 2014 roku dotyczyły:

 kwalifikowania kandydatów na rodziny zastępcze oraz nadzoru nad rodzinami zastępczymi – wystąpienie z 5 czerwca 2014 roku

Rzecznik Praw Dziecka ponownie zwrócił się¹⁰⁷ do Ministra Pracy i Polityki Społecznej o analizę funkcjonowania rodzinnej pieczy zastępczej i przeprowadzenie niezbędnych zmian legislacyjnych w kwestii kwalifikowania kandydatów na rodziny zastępcze oraz nadzoru nad tymi rodzinami. W ocenie Rzecznika istnieje potrzeba wydania aktu prawnego, który przyczyni się do podniesienia standardów procedur prowadzenia kwalifikacji kandydatów na rodziny zastępcze. Rzecznik wskazał, że niezbędne jest dokonywanie pogłębionych wywiadów środowiskowych oraz diagnozy psychologicznej i pedagogicznej kandydatów przy zastosowaniu ściśle określonych metod badawczych.

Wątpliwości Rzecznika budziły także kwestie dotyczące zbyt niskiego minimalnego czasu trwania szkoleń dla kandydatów na rodziny zastępcze oraz braku uregulowań, które skutkowałyby ujednoliceniem ich organizacji.

Ponadto Rzecznik wskazał na konieczność dokonywania, w ramach nadzoru, rekwalifikacji rodzin co dwa lata. Dodatkowo poddał pod rozwagę możliwość wzmocnienia nadzoru nad funkcjonowaniem rodzinnej pieczy zastępczej poprzez nadanie szczegółowych kompetencji kontrolnych odpowiednim organom rządowym i samorządowym.

Minister Pracy i Polityki Społecznej w odpowiedzi poinformował, że został złożony projekt poselski ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw¹⁰⁸, który uwzględnia większość postulatów Rzecznika Praw Dziecka. Przedmiotowy projekt zakładał wzmocnienie procesu kwalifikacji kandydatów na rodziny zastępcze i prowadzących rodzinne domy dziecka przez prowadzenie obowiązkowych badań psychologicznych, które będą aktualizowane co dwa lata. Nowelizacja ta przewidywała również wzmocnienie przepisów dotyczących kontroli sytemu ze strony starosty oraz wprowadzenie kontroli wojewody nad realizacją zadań wynikających z ustawy.

19 września 2014 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej uwzględniająca wnioski Rzecznika Praw Dziecka kierowane

107 ZSR/500/5/2014/MS.

108 DSR–I–073–41–1–KM/14.

w wystąpieniach do Ministra Pracy i Polityki Społecznej oraz te zgłaszane bezpośrednio podczas prac na ustawą w Sejmie.

 realizacji prawa dziecka do kontaktów z obojgiem rodziców – wystąpienie z 11 czerwca 2014 roku

Rzecznik Praw Dziecka wystąpił¹⁰⁹ do Ministra Sprawiedliwości o zlecenie i przedstawienie wyników analizy praktyki sądowej, z uwzględnieniem badań aktowych, celem dokonania oceny funkcjonowania rozwiązań w zakresie prowadzenia postępowań sądowych o wykonywanie ustalonych kontaktów. W ocenie Rzecznika Praw Dziecka wyniki dokonanej analizy posłużą do wypracowania koniecznych zmian o charakterze legislacyjnym lub do wprowadzenia dobrych praktyk w zakresie prowadzenia postępowań w tym przedmiocie. Celem nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego, dokonanej ustawą¹¹⁰ z dnia 26 maja 2011 roku w zakresie wprowadzenia procedury wykonywania kontaktów (art. 598¹⁵ i nast.), było zwiększenie efektywności środków stosowanych dla wymuszenia respektowania orzeczeń o kontaktach z dziećmi.

W odpowiedzi¹¹¹ Minister Sprawiedliwości poinformował, że aktualnie trwa proces wykładni doktrynalnej i orzeczniczej wymienionych wyżej regulacji, który dopełni normatywną treść znowelizowanych przepisów. Powołano Zespół problemowy do spraw prawa rodzinnego przy Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego działającej przy Ministrze Sprawiedliwości, który analizuje zgłaszane postulaty i ocenia obowiązujące uregulowania prawne oraz podejmuje stosowane działania legislacyjne. W związku z wystąpieniem Rzecznika Praw Dziecka zwrócono się do Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości o dokonanie analizy i oceny praktyki sądowej i funkcjonowania obecnych regulacji dotyczących postępowania o wykonywanie kontaktów z dziećmi.

 jawności wokand sądowych w sądownictwie powszechnym w sprawach rodzinnych – wystąpienie z 12 czerwca 2014 roku

Rzecznik Praw Dziecka zwrócił się¹¹² do Ministra Sprawiedliwości o wskazanie etapu prac mających na celu zmianę praktyki prowadzącej do nieujawnienia danych osobowych dzieci w treści wokandy sądowej. W ocenie Rzecznika zarówno regulacja, jak i praktyka w zakresie określania przedmiotu sprawy treści wokandy w sprawach rodzinnych

109 ZSR/500/7/2014/KW.

110 Ustawa z dnia 26 maja 2011 roku o zmianie ustawy – Kodeks postepowania cywilnego (Dz.U. 155, poz.854) 111 DSO–I–072–12/14.

112 ZSR/500/6/2014/AMIK.

z wykorzystaniem danych osobowych dzieci jest niewłaściwa. W sprawach o przysposobienie wskazywanie danych osobowych przysposabianego wraz z ujawnionymi danymi uczestników może sprawić, że rodzina biologiczna ustali, przez kogo dziecko będzie przysposobione, a taka praktyka może również prowadzić do stygmatyzacji dziecka. Taki stan rzeczy nie jest zgodny z regulacjami aktów prawa międzynarodowego, m.in. Konwencją o prawach dziecka czy Europejską Konwencją o przysposobieniu dzieci oraz aktami prawa krajowego.

Rzecznik Praw Dziecka zwrócił się¹¹³ również do Generalnego Inspektora Danych Osobowych, wskazując na ww. nieprawidłowości.

Minister Sprawiedliwości w odpowiedzi¹¹⁴ poinformował, że w Ministerstwie Sprawiedliwości trwają prace legislacyjne nad stworzeniem projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości – Regulaminu urzędowania sądów powszechnych, w ramach którego analizowana jest również problematyka wokand sądowych.

Generalny Inspektor Danych Osobowych podzielił stanowisko i argumentację przedstawioną przez Rzecznika Praw Dziecka. Jednocześnie poinformował, że zwrócił się do Ministerstwa Sprawiedliwości z pytaniem dotyczącym etapu prac legislacyjnych nad ww.

projektem¹¹⁵.

 postępowania o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką – wystąpienie z 18 czerwca 2014 roku

Rzecznik Praw Dziecka zwrócił się¹¹⁶ do Prokuratora Generalnego o spowodowanie większej aktywności prokuratorów oraz udzielenie informacji w zakresie opracowania wytycznych dla jednostek prokuratury, których celem będzie uregulowanie i ujednolicenie postępowania prokuratorów w przypadku zawiadomienia ich na podstawie art. 598¹¹ kpc.

Rola prokuratorów we wskazywanej kwestii jest istotna, bowiem dysponują oni instrumentami, które mogą skutecznie przysłużyć się do realizowana wydanych orzeczeń sądów rodzinnych w zakresie miejsca pobytu czy też powierzenia pieczy. Informacja o pojawiających się trudnościach przymusowego odebrania dziecka, w szczególności, gdy są one związane z ukrywaniem się rodzica dziecka, powinna dać asumpt do rozważenia, czy zachowanie dorosłego nie wypełnia znamion czynu zabronionego. W ocenie Rzecznika konieczne jest zaangażowanie wszystkich służb w udzielanie pomocy małoletnim narażonym na konflikty rodzinne.

113 ZSR/500/6/2014/AMIK.

114 DSO–I–072–9/14.

115 DOLiS–035–278/14/MM/60749.

116 ZSR/500/8/2014/ER.

W odpowiedzi¹¹⁷ Prokurator Generalny poinformował, że po uprzednim dokonaniu stosowanych badań i ustaleń dotyczących praktyki postępowania prokuratorów w procedurze odebrania dziecka polecił Departamentowi Postępowania Przygotowawczego Prokuratury Generalnej wypracowanie wytycznych.

 statusu prawnego małoletnich cudzoziemców przebywających w rodzinach zastępczych w Polsce – wystąpienie z 30 czerwca 2014 roku

Rzecznik Praw Dziecka zwrócił się¹¹⁸ do Ministra Spraw Wewnętrznych o podjęcie inicjatywy w kierunku zmiany ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 roku o obywatelstwie polskim poprzez rozszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do wystąpienia z wnioskiem o nadanie obywatelstwa polskiego o rodziny zastępcze. Rzecznik wskazał na trudności w legalizowaniu pobytu małoletnich cudzoziemców porzuconych przez rodziców i przebywających od urodzenia w polskich rodzinach zastępczych. Sytuacja tej grupy małoletnich cudzoziemców jest szczególnie skomplikowana nie tylko dlatego, że zostali oni pozbawieni opieki ze strony rodziców, ale również z tego powodu, że nie są w stanie spełnić warunków legalizujących ich pobyt w Polsce, które są określone w ustawie o cudzoziemcach.

W ocenie Rzecznika najlepszą formą uregulowania ich statusu prawnego jest nadanie im przez Prezydenta RP obywatelstwa polskiego, o co rodziny zastępcze powinny mieć prawo wnioskować. W piśmie skierowanym do Ministra Spraw Wewnętrznych Rzecznik podniósł, że polskie przepisy gwarantują możliwość wystąpienia z wnioskiem o nadanie obywatelstwa polskiego jedynie przedstawicielom ustawowym małoletniego cudzoziemca.

W odpowiedzi¹¹⁹ Minister Spraw Wewnętrznych wskazał, że w myśl aktualnie obowiązującego stanu prawnego rolą rodziców zastępczych jest zapewnienie małoletniemu właściwej opieki i wychowania, zaś zmiana statusu obywatelstwa małoletniego jest dla dziecka kwestią zbyt istotną, aby mogli dokonać jej rodzice zastępczy. Minister poinformował także, że w stosunku do małoletnich cudzoziemców przebywających na terytorium Polski bez opieki w zakresie legalizacji ich pobytu na tym terytorium zastosowanie znajdują regulujące udzielanie zezwolenia na pobyt czasowy przepisy ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach.

117 PG VII G 073/42/14.

118 ZSM/500/2/2014/AJ.

119 BMP–0791–2–1/2014/KGU.

 procedury wysłuchania małoletnich przez sąd w postępowaniu cywilnym – wystąpienie z 10 września 2014 roku

Rzecznik Praw Dziecka zwrócił się¹²⁰ do Ministra Sprawiedliwości o poinformowanie o podjętych działaniach na rzecz propagowania idei przyjaznego wysłuchiwania dzieci w toku postępowań cywilnych, rodzinnych i nieletnich oraz wykorzystania tzw. przyjaznych pokoi przesłuchań w praktyce. Zwrócił się również o podjęcie prac nad prawnym uregulowaniem kwestii wysłuchania dzieci w powyższych procedurach w warunkach przyjaznych. Rzecznik wielokrotnie zwracał uwagę na konieczność poszanowania praw dziecka do wyrażania własnych poglądów oraz zagwarantowania małoletniemu możliwości przedstawienia własnego zdania w sprawach, które go dotyczą. Zdaniem Rzecznika zagwarantowanie wysłuchania dziecka w przyjaznych warunkach będzie sprzyjało jak najlepszemu rozpoznaniu sprawy przy jednoczesnym poszanowaniu praw małoletniego uczestnika postępowania.

W odpowiedzi¹²¹ Minister Sprawiedliwości wskazał, że podnoszona przez Rzecznika kwestia jest poddawana analizie zarówno pod kątem ewentualnej interwencji legislacyjnej, jak również działań skierowanych na zmianę praktyki sądowej. Równolegle podejmowane są kroki zmierzające do tworzenia kolejnych przyjaznych pokoi przesłuchań i częstszego ich wykorzystywania również w postępowaniach cywilnych. Ponadto Minister zwrócił się do prezesów sądów apelacyjnych z prośbą o zapoznanie sędziów orzekających w sprawach rodzinnych z postulatami Rzecznika dotyczącymi wysłuchiwania dzieci.

 wykonywania orzeczeń w zakresie umieszczania małoletnich w pieczy zastępczej – wystąpienie z 29 września 2014 roku

Rzecznik Praw Dziecka zwrócił się¹²² do Ministra Pracy i Polityki Społecznej o dokonanie analizy przepisów o odebraniu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką w zakresie rozbieżności w ich interpretacji, które dotyczą osób odpowiedzialnych i uprawnionych do dowiezienia dziecka do konkretnej instytucji z pieczy zastępczej oraz kwestii finansowania tej czynności – pod kątem ich kompletności i ewentualne podjęcie działań zmierzających do ich uzupełnienia. Dodatkowo Rzecznik wskazał na konieczność wydania wytycznych dla instytucji odpowiedzialnych za wykonywanie postanowień o umieszczeniu dzieci w pieczy zastępczej, które uwzględnią potrzeby małoletnich i będą dążyć do zapewnienia im odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa.

120 ZSR/500/10/2014/KCH.

121 DWMPC–III–072–10/14.

122 ZSR/500/11/2014/MS.

W odpowiedzi¹²³ Minister Pracy i Polityki Społecznej poinformował, że Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zaproponowało Ministerstwu Sprawiedliwości podjęcie zagadnienia osób uczestniczących w przymusowym odebraniu małoletniego rodzicom biologicznym w przypadku umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej w celu rozważenia możliwości zmiany przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. W tym zakresie Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zgłosiło zmianę do projektu założeń projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw. Zaproponowano, by osoby pełniące funkcję rodziny zastępczej, prowadzące rodzinny dom dziecka lub będące przedstawicielami placówek instytucjonalnej pieczy zastępczej nie uczestniczyły w przymusowym odebraniu dziecka, a odebranie odbywało się przy udziale upoważnionych przedstawicieli – bądź to organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, bądź powiatowego centrum pomocy rodzinie Osobiste uczestnictwo osób, które mają przejąć opiekę i wychowanie nad dzieckiem może zniweczyć efekty przyszłej pracy (zarówno z samym dzieckiem, jak i z jego rodziną) na rzecz powrotu dziecka i reintegracji rodziny.

Jednocześnie Minister poinformował, że tematyka dotycząca dowożenia dziecka do wskazanej przez sąd formy pieczy zastępczej zostanie poddana analizie podczas najbliższej nowelizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

 prawa dziecka do wychowania przez oboje rodziców – wystąpienie z 15 października 2014 roku

W wystąpieniu do Przewodniczących Komisji Rodziny Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej Rzecznik Praw Dziecka przedstawił propozycję¹²⁴ nowelizacji art. 58 i 107 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zmierzającą do zagwarantowania prawa dziecka do wychowania przez oboje rodziców. Inicjatywa zmiany została opracowana przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Rodzinnego przy Rzeczniku Praw Dziecka. Projekt nowelizacji zmierza do wykluczenia automatyzmu ograniczania władzy rodzicielskiej jednego z rodziców w sytuacji, gdy po rozstaniu nie doszli oni do porozumienia co do sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej. Zaproponowano, aby po raz pierwszy w polskim prawie pojawił się przepis wprost mówiący o prawie dziecka do obojga rodziców:

„(…) sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga

123 DSR–I–073–78–1–MT/14.

124 ZSR/500/12/2014/MS.

o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem”. Nowy przepis koncentruje się na zagwarantowaniu dziecku prawa do wychowania przez oboje rodziców w sytuacji ich rozstania. Ponadto projektem zaproponowano zdjęcie z sądu obowiązku rozstrzygania o kontaktach z dziećmi, gdy są one utrzymywane bezkonfliktowo. Wówczas, na zgodny wniosek stron, sąd może pozostawić rodzicom dziecka swobodę w kształtowaniu tych kontaktów.

W trakcie prac w komisjach senackich, na wniosek Ministerstwa Sprawiedliwości, wprowadzono do projektu przepis, który ujednolica skład sądu rozstrzygającego zarówno o pozbawieniu władzy rodzicielskiej, jak i o uregulowaniu sposobów jej wykonywania, co znacząco usprawni proces. Zdaniem Rzecznika dzielenie spraw rodzinnych na odrębne postępowania jedynie ze względu na różnice w wymaganym składzie sędziowskim nie jest zasadne. Senat Rzeczypospolitej Polskiej przyjął propozycję i podjął uchwałę o skierowaniu projektu do Sejmu. Obecnie trwają prace legislacyjne.

Wystąpienie generalne nie wymagało odpowiedzi.

2.2 Sprawy indywidualne

Zgłaszane w 2014 roku do Rzecznika Praw Dziecka sprawy indywidualne związane z prawem do wychowania w rodzinie dotyczyły:

 władzy rodzicielskiej i opieki nad dzieckiem

Na wstępie wskazać należy, że ustawodawca nie zdefiniował w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym pojęcia władzy rodzicielskiej. W doktrynie określa się ją jako zbiór wzajemnie powiązanych praw i obowiązków rodziców wobec osoby dziecka i jego majątku.

Decydującym kryterium, w oparciu o które rozstrzyga się treść oraz wykonywanie władzy rodzicielskiej, jest dobro dziecka. Jest to podstawowe kryterium, którym kieruje się Rzecznik Praw Dziecka, podejmując działania.

W ubiegłym roku do Rzecznika Praw Dziecka wpłynęły liczne sprawy dotyczące władzy rodzicielskiej w kontekście postępowań przed sądami. Rodzice małoletnich wielokrotnie zwracali się do Rzecznika z prośbą o monitorowanie tych postępowań oraz podjęcie działań mających na celu wyeliminowanie nieprawidłowości zarówno w procedowaniu sądu, jak również w sprawowaniu władzy rodzicielskiej. Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w celu zdiagnozowania sytuacji opiekuńczo–

wychowawczej zmierzała w każdym przypadku do zabezpieczenia dobra dziecka.

Za przykład posłużyć może sprawa, z którą zwrócił się do Rzecznika Praw Dziecka Paweł N.¹²⁵, informując, że jest ojcem 4–letniego Michała. Od urodzenia małoletni przebywał pod opieką matki. Ze względu na zaniedbania, jakich dopuszczała się matka małoletniego, chłopiec został umieszczony w placówce opiekuńczo–wychowawczej. Wówczas ojciec małoletniego podjął starania zmierzające do uzyskania opieki nad dzieckiem. Sąd Rejonowy w K. w trakcie prowadzonego postępowania zlecił Rodzinnemu Ośrodkowi Diagnostyczno–

Konsultacyjnemu przygotowanie opinii dotyczącej optymalnego dla dziecka sposobu uregulowania opieki nad nim. Osoby opiniujące, po zbadaniu obojga rodziców, stwierdziły, że rodzice wspólnie mogą sprawować opiekę nad synem. Po upływie kilku tygodni matka Michała przestała interesować się losem syna, nie odwiedzała go w placówce ani nie uczestniczyła w postępowaniu sądowym. W zaistniałej sytuacji Paweł N. podjął starania mające na celu samodzielne objęcie opieki nad synem. Ojciec regularnie spotykał się z chłopcem, czynnie uczestniczył w opiece nad nim, a także przez kilka miesięcy urlopował Michała do swojego miejsca zamieszkania.

Jednocześnie Sąd ponownie zwrócił się do Rodzinnego Ośrodka Diagnostyczno–

Konsultacyjnego, celem oceny, czy Paweł N. jest w stanie zapewnić chłopcu odpowiednie warunki rozwoju. Pomimo pozytywnej opinii biegłych Sąd przez wiele miesięcy nie podejmował decyzji o powierzeniu mu stałej opieki nad synem.

Rzecznik Praw Dziecka zgłosił udział w toczącym się postępowaniu sądowym i wystąpił o niezwłoczne przywrócenie Pawłowi N. władzy rodzicielskiej nad małoletnim.

Sąd przychylił się do wniosków Rzecznika i chłopiec trafił pod opiekę ojca, natomiast matka Michała została pozbawiona władzy rodzicielskiej.

Kolejnym przykładem jest sprawa zgłoszona do Rzecznika Praw Dziecka przez ojca małoletnich Aleksandry i Beaty, który zwrócił się do Rzecznika Praw Dziecka z prośbą

o pomoc w sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowym w R¹²⁶. Z analizy akt sprawy wynikało, że małoletnie wraz z ojcem mieszkały w R., natomiast matka małoletnich od dwóch lat przebywała poza granicami kraju nie kontaktując się z małoletnimi. Na czas toczącego się postępowania rozwodowego Sąd Okręgowy w R. postanowił ustalić miejsce pobytu ww. małoletnich w każdorazowym miejscu zamieszkania ojca. Matka małoletnich złożyła zażalenie na ww. postanowienie. Sąd Apelacyjny uwzględnił zażalenie i ustalił miejsce zamieszkania małoletnich w każdorazowym miejscu zamieszkania matki.

Rzecznik Praw Dziecka niezwłocznie przystąpił do toczącej się sprawy o rozwód i wniósł o zmianę postanowienia Sądu Apelacyjnego o udzielanie zabezpieczenia na czas trwania postępowania poprzez ustalenie miejsca pobytu małoletnich przy ojcu w miejscu jego mieszkania i powierzenie ojcu sprawowania bezpośredniej pieczy nad dziećmi oraz o wstrzymanie wykonalności postanowienia Sądu Apelacyjnego. Decyzja Sądu Apelacyjnego została oparta na opinii Rodzinnego Ośrodka Diagnostyczno–Konsultacyjnego w R., która według Rzecznika nie spełniała standardów takich badań. Z uwagi na niepokojący przebieg badań w Rodzinnym Ośrodku Diagnostyczno–Konsultacyjnym w R. Rzecznik Praw Dziecka zwrócił się do Prezesa Sądu o podjęcie działań wobec biegłych z Ośrodka. Jednocześnie Rzecznik Praw Dziecka złożył wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych psychologów i psychiatry z listy biegłych sądowych na okoliczność predyspozycji wychowawczych stron postępowania i ich relacji z małoletnimi oraz wniósł o wysłuchanie małoletnich. Sąd Okręgowy w R. uwzględnił złożone przez Rzecznika wnioski. W oparciu o opinie sporządzone przez biegłych sądowych Sąd Okręgowy w Rz. nieprawomocnym postanowieniem z dnia 17 grudnia 2014 roku zmienił w części postanowienie Sądu Apelacyjnego w Rz. z 28 lutego 2014 roku o udzielaniu zabezpieczenia na czas trwania postępowania, ustalając miejsce pobytu małoletniej Beaty R. przy powodzie Zdzisławie R. i oddalił wniosek w części co do ustalenia miejsca zamieszkania małoletniej Aleksandry R. przy ojcu. Rzecznik Praw Dziecka zaskarżył postanowienie Sądu Okręgowego w Rz. z 17 grudnia 2014 roku w przedmiocie wniosku powoda z 25 sierpnia 2014 roku o zmianę postanowień opiekuńczych w zakresie pkt. I co do małoletniej Aleksandry R. i wniósł o jego zmianę poprzez udzielanie zabezpieczenia na czas trwania postępowania poprzez ustalenie miejsca pobytu małoletniej Aleksandry R. przy powodzie Zdzisławie R. w każdoczesnym miejscu jego zamieszkania oraz powierzenie ojcu sprawowania bezpośredniej pieczy nad małoletnią.

126 ZSR/410/1347/2014/SU.

Rzecznik Praw Dziecka w bieżącym roku podjął również sprawę małoletnich Anny i Katarzyny K.¹²⁷ zgłoszoną przez ojca dzieci. Z przekazanych informacji wynikało, że Sąd Rejonowy w K. ograniczył ojcu władzę rodzicielską nad małoletnimi poprzez umieszczenie ich w rodzinie zastępczej oraz ustanowił nadzór kuratora sądowego nad wykonywaniem władzy rodzicielskiej przez Andrzeja K., jednocześnie zobowiązując go do ścisłej współpracy z asystentem rodziny, kuratorem oraz rodziną zastępczą.

Rzecznik Praw Dziecka zwrócił się do Sądu Rejonowego w K. z wnioskiem o przedstawienie dokumentów dotyczących sytuacji małoletnich. Ich analiza oraz weryfikacja wszelkich okoliczności mających wpływ na sytuację małoletnich wskazywała, że przekazywane przez osobę zgłaszającą sprawę informacje o nieprawidłowym rozpoznaniu dobra dziecka, znajdują odzwierciedlenie w rzeczywistości. Ustalono, że sytuacja opiekuńczo–wychowawcza małoletnich wymaga pomocy ze strony instytucji wspierających rodzinę. Pomiędzy dziećmi a ojcem istniała bardzo silna więź emocjonalna. Andrzej K.

Rzecznik Praw Dziecka zwrócił się do Sądu Rejonowego w K. z wnioskiem o przedstawienie dokumentów dotyczących sytuacji małoletnich. Ich analiza oraz weryfikacja wszelkich okoliczności mających wpływ na sytuację małoletnich wskazywała, że przekazywane przez osobę zgłaszającą sprawę informacje o nieprawidłowym rozpoznaniu dobra dziecka, znajdują odzwierciedlenie w rzeczywistości. Ustalono, że sytuacja opiekuńczo–wychowawcza małoletnich wymaga pomocy ze strony instytucji wspierających rodzinę. Pomiędzy dziećmi a ojcem istniała bardzo silna więź emocjonalna. Andrzej K.