Problematyka zastosowań zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwach

się celem stawianym przez wszystkie rozwinięte kraje świata, co wymaga sprostania nowym programom edukacyjnym. Wymaga to wprowadzenia takich form edukacji, które pozwoliłyby większości członków tych społeczeństw posiąść umiejętność sprawne-go w nim funkcjonowania. Uzasadniona moŜe być teza, Ŝe część zweryfikowanych przez stulecia działań edukacyjnych, modyfikowanych innowacjami wprowadzanymi w szybkim tempie w ostatnich dziesięcioleciach, wymaga radykalnych zmian. Dotyczy to zwłaszcza środków zapewniających bardziej efektywne wykorzystanie dostępnych moŜliwości dystrybucji informacji naukowo-technicznej w postaci elektronicznej.

Nowe środki udostępniania informacji stanowią szansę zwiększenia efektów pozy-skiwania wiedzy, jej przetwarzania i przyswajania pod warunkiem dokonania odpo-wiednich działań dostosowawczych, niezbędnych do ich uzyskania. W aspekcie rewo-lucyjnych zmian technologii tworzenia, przetwarzania i dystrybucji wiedzy związanych z rozwojem technik informacyjnych, upowszechnione sposoby jej wykorzystywania hamują moŜliwy do uzyskania postęp. Zidentyfikowanie rzeczywistych przyczyn wy-stępowania blokad moŜliwego do uzyskania postępu jest zadaniem niezwykle trudnym, posiadającym jednak kluczowe znaczenie dla wprowadzania zmian. Metodyczne środki ułatwiające diagnozę czynników hamujących rozwój nie dość efektywnych podsyste-mów kształtujących środowisko uwarunkowań cywilizacyjnych przełomu XX i XXI wieku moŜemy badać z zastosowaniem analizy procesowej.

Procesy związane z wykorzystaniem zasobów i tworzeniem dóbr konsumpcyjnych wydają się być najbardziej efektywne. Zastosowanie coraz doskonalszych zrobotyzo-wanych maszyn i zintegrozrobotyzo-wanych systemów sterowania stało się źródłem tych sukce-sów, pośrednio wpływających na unicestwienie systemów centralnie sterowanych (ko-munistyczny i jego mutacje). Czynnikiem decydującym o nadejściu kresu ich rozwoju był fakt permanentnego niedoboru wszystkich dóbr, co stawało się absurdem w świetle prawie nieograniczonych moŜliwości ich automatycznego wytwarzania. Perfekcyjny rozwój zdolności wytwórczych powiązany był z wysokim tempem eliminowania czło-wieka jako „elementu” nowo tworzonych sił wytwórczych. Wyeliminowanie człoczło-wieka z tradycyjnie waŜnych dziedzin kształtowania zatrudnienia, tworzy nieustannie zagro-Ŝenie bezrobociem strukturalnym. Szansy na zatrudnienie dostarcza znany juŜ od dzie-sięcioleci sektor usług, których specyfika ulega głębokim przeobraŜeniom, zwłaszcza w aspekcie zmian wynikających z wdraŜania technologii internetowych (Chmielarz, 2001; Tadeusiewicz 2000).

Funkcjonowanie w nowych sektorach usług wykreowanych na przełomie XX i XXI wieku charakteryzuje się duŜo większym zróŜnicowaniem w stosunku do sytuacji sprzed kilkunastu lat. Wymagane kwalifikacje niezbędne do pełnienia działalności usługowej w otwartych systemach, składające się z zadań realizowanych w formie out-sourcingu, charakteryzują się zwykle duŜym poziomem złoŜoności, co stanowi barierę utrudniającą skuteczne rozwiązywanie problemów bezrobocia. Ochrona grup społecz-nych naraŜospołecz-nych na przegraną staje się głównym celem działań społeczno-gospodarczych i priorytetowym celem rządów rozwiniętych krajów świata. W warun-kach Unii Europejskiej, do której akces Polski jest przesądzony, priorytety polityki

rozwojowej wyraŜają się w funkcjonowaniu i moŜliwości wykorzystania ogromnej skali regionalnych funduszy wyrównawczych.

NiezaleŜnie od tendencji występujących w polityce rozwiniętych krajów (lub grup krajów) świata, czynnikiem ułatwiającym pokonanie wyzwań wynikających ze zmian strukturalnych w gospodarce jest postęp dokonujący się w obszarach edukacji społe-czeństwa. Warto zastanowić się nad piramidą zaleŜności tworzoną przez róŜne warstwy struktur występujących w społeczeństwie wiedzy. Zasadne wydaje się stwierdzenie, iŜ najniŜszym poziomem struktur społeczeństwa wiedzy jest rodzina, co oznacza, Ŝe członkowie tej społeczności zmuszeni są do podjęcia takich działań, które pozwolą dostosować się do zmian zachodzących w otoczeniu. Członkowie rodziny stają się naj-częściej członkami społeczności tworzących się w ramach róŜnych organizacji gospo-darczych i jednostek administracji, które sukcesywnie dąŜą do ewolucji w kierunku tworzenia organizacji wiedzy (Abramowicz, 2002).

W uproszczeniu modelowym organizacje wiedzy są strukturami, w których za-trudnione osoby elastycznie dostosowują się do potrzeb otoczenia, co pozwala uzy-skać optymalne zdolności adaptacyjne organizacji jako całości. Innym scenariu-szem działań dostosowawczych jest prowadzenie działalności w formie jednooso-bowej lub rodzinnej firmy, świadczącej usługi outsourcingowe.

RównieŜ w tym przypadku elastyczność dostosowawcza takiej firmy rodzinnej przesądza o jej moŜliwościach adaptacyjnych i skuteczności działań promocyjnych. Suma elastyczności działań dostosowawczych podmiotów gospodarczych koncentruje się zwykle w obszarze oddziaływania polityki regionalnej.

Narastające wymagania stawiane przez kolejnych partnerów występujących w łań-cuchach dystrybucji wyrobów wymuszają od producentów stosowanie rozwiązań tech-nik informacyjnych wykraczających poza ramy standardów dostępnych w systemach zintegrowanych MRP II (Management Recource Planning) lub ERP (Enterprice Reco-urce Planning).

Coraz częściej poszukiwania skutecznych rozwiązań nowo formułowanych wy-zwań wymagają sięgania po środki wcześniej niedostępne w systemach zintegrowa-nych. Do standardów tych zaliczyć było moŜna systemy CRM (Customer Relationship Management – Zarządzanie Współpracą z Klientami) oraz SCM (Supplay Chain Mana-gement – Zarządzanie Łańcuchem Dostaw). Systemy te są zorientowane na doskonale-nie standardów współpracy z partnerami w celu rozwiązywania wielorakich aspektów koordynacji dostaw oraz dystrybucji wyrobów i towarów. Do zalet tych systemów nale-Ŝy równieŜ moŜliwość osiągnięcia obniŜki kosztów poprzez optymalizację wykorzysta-nia środków transportowych i łączenie zamówień (Hryniewicz, 2001).

Efektem rozbudowy drastycznie juŜ skomplikowanych rozwiązań systemów in-formatycznych, niezbędnych do wspomagania zarządzania jest poszukiwanie sposobu zapewnienia ich efektywnego współdziałania. Rozwiązania polegające na tworzeniu efektywnego interface dla sprawnej wymiany informacji (Drelichowski, 2000 i 2002 b), charakterystyczne są dla systemów heterogenicznych i nie stanowią juŜ istotnej przeszko-dy w ich eksploatacji. Problem sprowadza się najczęściej do tworzenia platformy in-formacyjnego współdziałania wszystkich pracowników firmy, z uwzględnieniem obsługi niestandardowych i niepowtarzalnych procesów. Sygnalizowane wyŜej problemy często jeszcze niedostatecznie zaawansowane zdają się ewoluować w kierunku pojęcia zarzą-dzania wiedzą (knowledge management).

Problematyka zarządzania wiedzą powinna być rozpatrywana w aspekcie eduka-cyjnym oraz w ujęciu aplikaeduka-cyjnym rozumianym jako standard sieci komputerowej z bazami danych i bazami wiedzy, dostępnymi w ramach uprawnień członkom organiza-cji. Ta prosta wykładnia stanowi tylko punkt wyjścia do ustalenia elementarnych skład-ników tego typu rozwiązań. Często występujący termin „przedsiębiorstwo wiedzy” oznacza z punktu widzenia pracodawcy zdolność pracowników do elastycznego dosto-sowania się do wymagań, wynikających z potrzeb formułowanych przez otoczenie. Elastyczność zachowań pracowniczych oznacza zdolność przyswojenia przez pracow-nika nowej wiedzy, niezbędnej do wykonywania nowych zadań.

Z pojęciem przedsiębiorstwa wiedzy pojawia się równieŜ termin „społeczeństwo wiedzy”, którego cechą jest elastyczność dostosowawcza jego członków. Wydaje się jednak uzasadnione stwierdzenie, iŜ spełnienie powyŜszych kryteriów uzaleŜnione jest przede wszystkim od dokonania istotnych zmian w procesach edukacyjnych, dla któ-rych wzorce i metodykę nauczania tworzono w radykalnie róŜnych od aktualnych wa-runkach i przy innych celach oraz środkach.

Tempo przemian sprawia, Ŝe opóźnienia występujące w opanowaniu niezbędnych w danej fazie rozwoju cywilizacyjnego zasobów intelektualnych stają się opóźnieniami narastającej luki cywilizacyjnej. Stan ten oznacza, Ŝe obecnie nie wystarcza juŜ zapew-nienie przyswojenia odpowiednich zasobów wiedzy, ale musi być to dokonane w ade-kwatnym czasie. Wyzwanie to dotyczy wszystkich aktywnych zawodowo członków społeczeństwa oraz skuteczności i sprawności przyswajania nowych umiejętności z no-wych dziedzin nauki i coraz bardziej zmieniającej się praktyki gospodarczej, co decydu-je o miejscu danego kraju w społeczności międzynarodowej.

Istotę zmian stanowi narastający udział technologii informacyjnych występujący praktycznie w dowolnych przestrzeniach rozwoju działalności ludzkiej współczesnych społeczeństw. Przesądza to o występowaniu wysokiego progu wejścia niezbędnego dla przekroczenia warunków uczestnictwa we współczesnym podziale pracy. Dla spełnienia tych warunków nie wystarczy bowiem zakup pojedynczej bądź kilku licencji produkto-wych umoŜliwiających dokonanie postępu (Kisielnicki, Sroka, 1999), ale konieczna jest zmiana filozofii działania firmy i zachowań jej pracowników.

Czynnikiem decydującym o sukcesie staje się zdolność do inicjowania przedsię-wzięć i włączania się do ich realizacji tak długo, aŜ wchodzący do sieci realizatorzy projektu wypełnią całą przestrzeń niezbędnej wiedzy i aktywności działań. Ta pozornie prosta recepta sukcesu determinowana jest psychosocjologicznymi i gospodarczymi uwarunkowaniami niezaleŜnymi od podstawowego kryterium, którym jest posiadanie odpowiednich umiejętności i wiedzy. Potwierdzeniem powyŜszych stwierdzeń moŜe być nie nastrajająca do optymizmu sytuacja polskiego biznesu. Trwająca od kilku lat bessa utrudnia kreowanie nowych inicjatyw adekwatnych do poziomu funkcjonującej w społe-czeństwie wiedzy. Problem ten dotyczy róŜnych branŜ przemysłu przetwórczego, w tym agrobiznesu z jego waŜnymi dla skali oddziaływania aspektami globalizacyjnymi.

Rysunek 13. Technologie komputerowe w tworzeniu i transferze wiedzy

Źródło: Olszak, (2002)

Olszak (2002) prezentuje systemy informatyczne w tworzeniu i transferze wiedzy, co pozwala określić w jakim stopniu podejście to umoŜliwi rozwiązanie ograniczeń logistycznych w rozwoju handlu elektronicznego. Poszukiwanie efektywnych narzędzi do tworzenia, przepływu, ochrony i dzielenia wiedzy w przedsiębiorstwie staje się waŜ-nym zadaniem współczesnego zarządzania. Systemy informatyczne są narzędziami mogącymi skutecznie wspomagać wymienione działania. Do prezentowanego opisu wprowadzono dodatkowo jeszcze jeden aspekt, a mianowicie poziomy w działalności przedsiębiorstw. Nie bez znaczenia bowiem pozostaje problem, czy wiedza tworzona jest na potrzeby zarządzania strategicznego, taktycznego czy operacyjnego (rysunek 8). W procesie tworzenia wiedzy na potrzeby zarządzania strategicznego i taktycznego szczególną rolę odgrywają systemy wspomagania decyzji z bazą wiedzy (SWD-BW) oraz systemy ekspertowe (SE) [AIS].W pierwszym przypadku system w inteligentny sposób wspomaga decydenta w rozwiązywaniu trudnych, słabo ustrukturalizowanych problemów, w drugim zaś wręcz usiłuje go zastąpić. Coraz częściej w inteligentnym wspomaganiu decyzji stosuje się techniki z zakresu sztucznej inteligencji, wnoszące odmienne od dotychczasowych sposoby pozyskiwania gromadzenia i generowania wiedzy. WyróŜnia się między innymi systemy oparte na:

– przetwarzaniu języka naturalnego, dzięki czemu uŜytkownik w sposób naturalny moŜe wprowadzać wiedzę do systemu,

– systemach ekspertowych, w których dzięki symbolicznemu przedstawianiu wiedzy uŜytkownik moŜe łatwo zrozumieć zadawane mu pytania oraz prowadzone rozumo-wanie i generowane konkluzje,

– sieciach neuronowych, mających zdolność do symulowania procesu myślowego człowieka, rozpoznawania wzorców, uczenia się, klasyfikacji i generacji poprzez in-terpretację niepoprawnych i niepełnych danych, co moŜe być interesujące w odnie-sieniu do rozwiązywania problemów w przedsiębiorstwach logistycznych,

– logice rozmytej, stosowanej wówczas gdy wiedza o rozwiązywanym problemie zawie-ra reguły heurystyczne, które są nieprecyzyjne, przybliŜone i umoŜliwiają wniosko-wanie oparte na podobieństwie (Kacprzyk, 1997; Kacprzyk, ZadroŜny 2000 ).

– algorytmach genetycznych, stanowiących ze swoimi własnościami optymalizacyj-nymi narzędzie słuŜące zarówno do znajdowania najefektywniejszej struktury, jak i gromadzenia wiedzy poprzez sieci neuronowe i systemy ekspertowe, co preferuje tę grupę metod w strukturach holdingowych,

– inteligentnych agentach, dostarczających wiedzę z obszernych zasobów informacyj-nych i spełniającą określone preferencje uŜytkownika (Abramowicz 2002),

– technologii „case base reasoning” (CBR), pozwalającej na formułowanie wniosków wynikających z porównania określonej symulacji lub pojawiającego się problemu z podobnymi sytuacjami lub przypadkami z przeszłości.

Znaczącym wzmocnieniem w tworzeniu wiedzy na potrzeby przedsiębiorstw są bazy danych, a w ostatnim czasie hurtownie danych z mechanizmami OLAP (On Line Analytical Processing – Systemy analitycznego przetwarzania na bieŜąco) oraz eksplo-racji danych (data mining) oferowane są w zaawansowanych systemach informatycz-nych. Hurtownie danych łączą cechy przetwarzania analitycznego, wielowymiarowych baz danych oraz narzędzi wizualizacji informacji. Pozwalają równocześnie uzyskać bezpośredni dostęp do historycznych danych transakcyjnych z wykorzystaniem ich w tym trybie w procesach analizy. Ich znakomitą cechą jest gromadzenie danych wielolet-nich dotyczących procesów transakcyjnych, niezaleŜnie od obowiązujących procedur dotyczących lat rozliczeniowych, co zapewnia niedostępną w zbiorach transakcyjnych analizę dynamiki zdarzeń. Odpowiadają za gromadzenie, korelowanie, integrowanie znacznych ilości informacji, pochodzących z róŜnych procesów dokonujących się w przedsiębiorstwie, a w części takŜe danych dostępnych z otoczenia. Niezwykle interesu-jące są sprzęŜenia występuinteresu-jące pomiędzy danymi pochodzącymi z otoczenia a informa-cjami dotyczącymi procesów wewnętrznych.

Zaawansowane systemy eksploracji danych stosowane są do odkrycia i udostęp-nienia ogólnych reguł i wiedzy zawartych w bardzo duŜych bazach wiedzy. W wielu bazach dane są głęboko ukryte, a technologie szybkiego wyszukiwania mogą odkrywać nieznane dotąd zaleŜności. Eksploracja danych powoduje powstawanie róŜnych typów informacji wynikających z relacji pomiędzy danymi uzyskanymi z bazy, np.: asocjacji (skojarzenia), sekwencji (kolejności), klasyfikacji (segregowania), klasteryzacji (gro-madzenia, grupowania), prognozowania (przewidywania). Do tego celu wykorzystywane są róŜne techniki wnioskowania, m.in.: metody najbliŜszego sąsiedztwa, drzewa decy-zyjne, sieci neuronowe, algorytmy genetyczne, co najczęściej wymaga dokonania od-powiednich procesów adaptacyjnych dla określonego obszaru zastosowań (Olszak, 2002).

W procesie edukacji wiedzy istotne staje się opracowanie metodyki zapewniającej skuteczność opracowywania i przyswajania modułów (porcji) wiedzy tworzonych z wykorzystaniem elektronicznych źródeł wiedzy (patrz rozdz. 3.3.). Celem tej metody jest opracowanie sposobu wykorzystania źródeł elektronicznych wiedzy dla autoeduka-cji, dokonywanej w grupie szkoleniowej pozwalającej osiągnąć efekt interakcji w oce-nie i wartościowaniu syntez wiedzy. MoŜna stwierdzić, Ŝe podstawy tworzenia społe-czeństwa wiedzy będą osiągane w procesie stosowania adekwatnych dla aktualnych warunków metod edukacyjnych, co potwierdzają opinie zawarte w opracowaniu OECD. Pewne aspekty w zakresie edukacji zarządzania wiedzą zawarto w pracy Drelichow-skiego (2002), w której skoncentrowano się na identyfikacji luki występującej między

metodami nauczania a potrzebami, niezbędnymi w funkcjonowaniu społeczeństwa informacyjnego.

Zastosowanie zaawansowanych technologii informacyjnych w zarządzaniu przed-siębiorstwami w obszarach mieszczących się poza zakresem danych transakcyjnych, jest nieefektywnie wykorzystywane w praktyce zarządzania. Dotyczy to całej klasy rozwiązań zwanych systemami wspomagania decyzji (DSS), metod optymalizacyjnych z wyłączeniem optymalizacji przewozów w zautomatyzowanych systemach logistycz-nych, bądź systemów automatycznej analizy, OLAP czy data mining (Kacprzyk, Za-droŜny, 2000b).

Interpretowanie tego typu rozwiązań jako standardów uŜytkowych znacznie czę-ściej występowało w teoretycznych (podręcznikowych) rozwaŜaniach niŜ w realiach zarządzania przedsiębiorstwami. Analizaprzyczyn takiego stanu jako pochodnej niedo-puszczalnych uproszczeń stosowanych w modelach decyzyjnych lub braku innowacyj-nego podejścia wśród kadry kierowniczej przedsiębiorstw nie stanowi wyczerpującej diagnozy występującego stanu. Istnieje tendencja, aby problematykę systemów zarzą-dzania wiedzą traktować jako nadbudowę wszelkich wcześniej istniejących standardów technologii informacyjnych (IT) stosowanych w zarządzaniu. Z drugiej strony pojawia się pytanie, czy poziom zastosowań technik informacyjnych określanych terminem systemy zarządzania wiedzą (KM – Knowledge Management), moŜna efektywnie wprowadzić bez dokonania przełomu stosowanych w firmie procedur komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej.

Wielorakie aspekty funkcjonowania społeczeństwa informacyjnego prezentują w swej pracy MaŜbic-Kulma i Sienkiewicz (2002), formułując model formalny systemu społecznego, determinowany zbiorami: osób, dóbr, preferencji, reguł i sieci komunika-cyjnej. Społeczne uwarunkowania przyjętych reguł oddziaływań stanowią interesujące studium kierunków rozwoju społeczeństwa informacyjnego, z jego wielorakimi impli-kacjami w obszarach: edukacji, wiedzy, pracy, zdrowia, gospodarki, ekologii, admini-stracji oraz środowiska egzystencji – domu.

Inne spojrzenie na utylitarne aspekty funkcjonowania zarządzania wiedzą w przed-siębiorstwie prezentują w swej pracy Mańka, Krupa i Krupa (2002), wprowadzając miernik oceny poziomu zarządzania wiedzą poprzez zastosowanie karty akceleratora ekspansji. Jest to próba realizowana na przykładzie przedsiębiorstwa posiadającego wieloletnie doświadczenia w eksploatacji róŜnych generacji systemów zintegrowanych oraz narzędzi specjalistycznych wspomagających pracę róŜnych grup specjalistów. Sformułowane przez autorów wnioski sprowadzają się do stwierdzenia, iŜ: wdroŜenie systemu zarządzania wiedzą wymaga duŜych środków w pełnym cyklu realizacji zada-nia, konieczne jest wprowadzenie systemów motywacyjnych w procesie dzielenia się wiedzą przez pracowników oraz skonstruowanie mechanizmów pomiaru i oceny wpływu wiedzy na funkcjonowanie organizacji przemysłowych.

Nowe generacje systemów zintegrowanych (np. IFS Applications 2002) zawierają w swej bazowej ofercie dostępne do niedawna tylko w odrębnych aplikacjach systemy klasy CRM, SCM, czy oprogramowanie handlu elektronicznego (e-business). Prezenta-cje systemu dokonane z okazji X-lecia działalności IFS w Polsce wskazywały na wyso-ką jakość i skuteczność oprogramowania, które w standardzie funkcji e-biznesowych zapewniały efektywną obsługę zakupu upominków w ramach zdeponowanych uŜyt-kownikom kwot. Ponad 500 uczestników konferencji obsługiwanych standardem

opro-gramowania e-business IFS, pozwalał testować sprawność procesów rejestracji klienta i dyspozycji zakupowych w czasie trwania obrad konferencji. Dygresja ta jest uzasadnio-na z tego względu, Ŝe będąca w dyspozycji Katedry Informatyki w Zarządzaniu ATR w Bydgoszczy wersja systemu IFS 2000 (dla celów dydaktycznych) nie posiadała Ŝadnego z wymienionych wyŜej standardów oprogramowania - co pozwala odnotować szybkie tempo wprowadzania innowacji.

Stan ten oznacza, Ŝe zakres standardów softwearowych, który do niedawna wyma-gał koordynacji wielu decyzji zakupowych jest osiągalny w transakcji z jednym partne-rem i w jednolitym standardzie uŜytkowym. MoŜna przyjąć załoŜenie, Ŝe utylitarne rozwiązania systemów zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwie stanowią nadbudowę realizowaną po wdroŜeniu systemu zintegrowanego, hurtowni danych z systemem OLAP i data minings. Rynkowe uwarunkowania i rozwój technologii internetowych powodują, Ŝe CRM, SCM oraz obsługa funkcji e-biznesowych, będzie stanem coraz częściej spotykanym w przedsiębiorstwach. Skuteczne wdroŜenie tak szerokiej gamy produktów IT stawia przed takim przedsiębiorstwem wysokie wymagania w zakresie sprawności (kultury organizacyjnej) oraz wysokiego poziomu zarządzania kadrami (HR – Human Resource). Właśnie te czynniki sprawić mogą, Ŝe realne jest formułowanie kolejnego celu i podejmowanie wyzwania w zakresie rozpoczęcia prac nad wdroŜeniem systemu zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwie.

Appelehans, Globe i Langero (1998) proponują siedem etapów wdraŜania, z któ-rych najwaŜniejsze to:

– mapowanie powiązań sieci wiedzy, – definiowanie pięter wejścia wiedzy,

– budowa technicznej architektury do zarządzania wiedzą.

Etap technicznej architektury składa się z sześciu następujących warstw: 1. Przygotowanie dostępu do wiedzy w sieci wewnętrznej firmy.

2. Tworzenie interfejsów sprzęgających źródła z bazą wiedzy, systemem zabezpieczeń i uprawnień dostępu.

3. Wybór i implementacja inteligentnych narzędzi do wspomagania zarządzania wiedzą. 4. Zdefiniowanie konfiguracji dla transmisji danych i wymiany informacji z partnerami

biznesowymi.

5. Ustalenie procedur oraz budowa narzędzi zapewnienia właściwego poziomu bezpie-czeństwa i odpowiedzialności za system zarządzania wiedzą.

6. Stworzenie warunków dla sprawnego przepływu strumienia wiedzy.

Pierwsze dwa wymienione składniki mają charakter rozwiązań strukturalnych, które warunkują opracowanie sześciu warstw uŜytkowych systemu, umoŜliwiających jego efektywne funkcjonowanie w przedsiębiorstwie.

Tworzenie baz wiedzy dla wspomagania realizacji celów strategicznych

średnich organizacji

Problematyka zarządzania wiedzą w duŜych organizacjach stosujących zaawanso-wane technologie komputerowe staje się coraz częściej dostrzeganym elementem kultu-ry zarządzania w tych organizacjach (Applehans i wsp. 1998, Mańka i wsp. 2002, Ol-szak 2001). Tworzenie baz wiedzy w średnich przedsiębiorstwach celowe wydaje się być tylko wówczas, jeŜeli powiązane będzie z realizacją celów strategicznych organiza-cji. PoniewaŜ w tego typu firmach mogą być niedostatecznie ukształtowane nawyki

korzystania z informacji zawartych na nośnikach elektronicznych, celowym byłoby przeprowadzenie odpowiednich szkoleń, których najwaŜniejsze cele omówiono w roz-dziale 3. Tworzenie baz wiedzy z utrwalaniem nawyku systematycznego z niej korzy-stania, moŜe być uzyskane tylko poprzez precyzyjną specyfikację celów i systematycz-ną ocenę ich realizacji.

Niech modelowym obiektem (realnie istniejącym), będzie przedsiębiorstwo budow-lane o ponad 10 letnim okresie działalności w formule sp. z o.o., zatrudnieniu stałych pracowników w granicach 80 osób oraz wartości sprzedaŜy około 40 mln. zł. Firma ta prowadzi działalność budowlano – montaŜową na terenie całego kraju. W związku z integracją Polski z UE, kadra kierownicza tej firmy (czterej inŜynierowie współdziała-jący ze sobą w okresie działalności spółki) wytyczyła cel, aby w jak najkrótszym czasie przystąpić do uczestnictwa w przetargach wykonawstwa inwestycyjnego w krajach UE oraz podjąć w tym celu odpowiednie działania marketingowe.

Realizacja tego celu wymagała pozyskania dotychczas nie posiadanych następują-cych zasobów wiedzy:

- w obszarze marketingu są to zasady prowadzenia przetargów w najbliŜszych nam krajach UE,

- warunki, które muszą być spełnione, aby firma mogła w nich uczestniczyć – cer-tyfikaty ISO 9000, AQUAP, uprawnienia dotyczące konserwacji zabytków czy niebezpiecznych technologii wymagających zatrudnienia nie posiadanych wcze-śniej specjalistów,

- obowiązujące zasady kalkulacji i dokumentowania zdarzeń gospodarczych, - wymagane standardy przygotowania dokumentacji kosztorysowej i jej znaczenie

w negocjacjach cen,

- gromadzenie informacji dotyczącej potencjalnych kontrahentów działających na