Problemy Polaków w Wielkiej Brytanii

Polacy przyjeżdżając do Wielkiej Brytanii muszą przystosować się do życia w nowej rzeczywistości społecznej, ekonomicznej i kulturowej. Pobyt w nowym kraju związany jest zarówno z pojawieniem się wielu możliwości, jak też licznych trudności. Polscy migranci przebywając w Wielkiej Brytanii często borykają się z wieloma problemami. Możemy podzielić je na te związane ze:

znajomością języka angielskiego, rynkiem pracy, życiem codziennym, stanem psychologicznym.

4.1. Problemy związane ze znajomością języka angielskiego

Badania OBM wykazały, że tylko 34,9% osób przed wyjazdem do Wielkiej Brytanii znało język angielski bardzo dobrze, 65,1% nie znało go w ogóle (30,2%) lub znało słabo (34,9%).551

Jak pokazują brytyjskie badania, migranci z krajów UE8 mają większy problem z barierą językową niż migranci z pozostałych krajów. Jeżeli chodzi o tych pierwszych, to 80% z nich nie rozmawia w domu w języku angielskim, z czego 25% miało problemy ze znalezieniem lub utrzymaniem pracy ze względu na barierę językową. Wśród migrantów spoza Unii Europejskiej tylko 40%

rozmawia w domu w innym języku niż angielski, z czego tylko 25% miało problemy związane z pracą w wyniku trudności językowych.552

Zdarza się, że w przypadku pracowników nie znających języka angielskiego, w większych zakładach pracy czy na farmach, rozwiązaniem dla pracodawcy jest zatrudnienie osoby mówiącej po polsku i wykorzystaniem jej jako pośrednika w przekazywaniu poleceń dla pracujących tam Polaków.553

551 Współczesne migracje zagraniczne Polaków. Aspekty lokalne i regionalne, red. P. Kaczmarczyk, Warszawa 2008, s. 199-200.

552 M. Sumption, W. Somerville, The UK’s New Europeans. Progress andC hallengesfiveyears after accession, Migration Policy Institute, 2009, s. 32.

553 Współczesne migracje, zagraniczne Polaków. Aspekty lokalne i regionalne, red. P. Kaczmarczyk, W arszawa 2008, s. 199-200.

Brak odpowiednich umiejętności językowych powoduje, że Polacy mają często problemy ze znalezieniem lepszej pracy oraz korzystaniem z różnego rodzaju instytucji. Zdarza się również, że stają się ofiarami nadużyć i wykorzystywania. Często też ograniczają kontakty do swojej grupy etnicznej, odcinając się od głównego nurtu społeczeństwa.

Aby rozwiązać problem bariery językowej wśród Polaków drukowane są różne ulotki informacyjne w języku polskim, często zatrudniane są osoby mówiące po polsku oraz istnieje możliwość skorzystania z pomocy tłumaczy.

Organizowane są również kursy języka angielskiego. Niestety Polacy mają czasami utrudniony do nich dostęp, ze względu na długie godziny pracy, wysokie koszty kursów czy też długie oczekiwanie ze względu na duży popyt.

4.2. Problemy związane z rynkiem pracy

Polacy często pracują poniżej swoich kwalifikacji. Brak znajomości zasad funkcjonowania brytyjskiego rynku pracy dodatkowo w połączeniu z brakiem znajomości języka angielskiego przyczynia się do wykorzystywania polskich migrantów przez brytyjskich pracodawców. Zwracają na to uwagę związki zawodowe i badania akademickie przeprowadzone wśród migrantów. Do najczęstszych form wykorzystania można zaliczyć: niepłacenie odpowiednich wynagrodzeń, niewłaściwe potrącenia z wypłaty, nieprzestrzeganie zasad B^{h p} 554 Bardzo często migranci nie zgłaszają tego typu zdarzeń, gdyż obawiają się zwolnienia z pracy. Najwięcej przypadków wykorzystania odnotowano w fabrykach przemysłowych i spożywczych. Raport EHRC (Equality and Humań Rights Commision) wykazał, że jedna trzecia osób zatrudnionych w branży przetwórstwa mięsnego to migranci, w większości Polacy. Doświadczali oni fizycznej przemocy w postaci popychania, kopniaków czy rzucania w nich mięsem. Ponadto pracowali oni w warunkach niezgodnych z przepisami BHP, niektórzy nawet 90 godzin tygodniowo. Większość z nich nawet nie znała swoich praw.555

554 M. Sumption, W. Somerville, The UK’s New Europeans. Progress and Challenges five years after accession, Migration Policy Institute, 2009, s. 28.

555 F. Lawrence, K. Mc Veigh, 7 am not a slave, Iju s t can ’t speak English ’-life in the meaat industry, The Guardian, Saturday 13 march 2010.

Oraz Imigranci pracują ja k niewolnicy, w: „Cooltura”, nr 12 (133), 20 marca 2010, s. 20.

Kolejny przykład wykorzystywania w pracy stanowią polscy migranci z Exeter, którzy wykonywali pracę przymusową w fabryce w 2005 roku.

Zastraszono ich w takim stopniu, że godzili się oni na pracę niezgodną z warunkami umowy jaką wcześniej zawarli z agencją pośrednictwa pracy. Z opresji uratowała ich interwencja brytyjskich związków zawodowych.556

Bardzo często zdarza się, że polscy migranci stają się ofiarami przestępczych działań pośredników pracy.557 Niektórzy z nich zostają oszukani lub okradzieni przez nich. Wiele z takich osób przebywało na dworcu Victoria w Londynie, bez pieniędzy, pracy i miejsca do spania. Nieuczciwe biura obiecując im pracę, wyłudzają pieniądze i znikają. Zdarzały się przypadki, że kobietom, które zgłosiły się do pracy hostess oferowano pracę prostytutek. Niektórzy oszukani musieli pracować za głodowe stawki i mieszkać w nieprzyjemnych warunkach pod groźbą utraty pracy.558

Bardzo aktywną rolę w umocnieniu pozycji Polaków na brytyjskim rynku pracy odegrały brytyjskie związki zawodowe, które rozpowszechniały materiały informacyjne w języku polskim i stawały w obronie pokrzywdzonych pracowników.

4.3. Problemy związane z życiem codziennym

Polscy migranci bardzo często, zwłaszcza na początku pobytu, nie posiadają odpowiedniej wiedzy na temat życia w Wielkiej Brytanii, nie wiedzą jak korzystać z różnych instytucji i gdzie szukać pomocy. Zdarza się, że nie mogą odnaleźć się w różnych codziennych sytuacjach ze względu na niezrozumienie kultury lub nieznajomość tradycji brytyjskiej.

Wielu Polaków mieszka w trudnych warunkach, w lokalach niezgodnych z ich potrzebami, o nieodpowiedniej wielkości, lokalizacji czy wyposażeniu.

Powodem tego najczęściej jest wysoki koszt wynajmu w porównaniu z zarobkami migrantów. Zmusza ich to do życia w stłoczeniu lub szukaniu tanich

556 Nowoczesne niewolnictwo, w: „Biuletym migracyjny”, nr 8, sierpień 2006, s. 1.

557 Zob. Raport o sytuacji Polonii i Polaków za granicą 2009, ref. K. Sawicki i zespół pracowników Departamentu W spółpracy z Polonią MSZ, M inisterstwo Spraw Zagranicznych, warszawa 2009, s. 258.

558 E. Krawczyk, Migracje Polaków do Wielkiej Brytanii-analiza doniesień prasowych, w: „Biuletyn migracyjny”, nr 19, październik 2008, s. 7.

lokali, aby zmniejszyć koszty utrzymania.559 Niektórzy z nich nie znają swoich praw jako lokatorzy i stają się ofiarami oszustw nieuczciwych wynajmujących.

Niekiedy Polacy doświadczają ataków na tle rasowym (hate crime).

Niektórzy Brytyjczycy wierzą, że to migranci zabierają im prace i stanowią zagrożenie dla kultury brytyjskiej.560 Dodatkowo media niekiedy potęgują napięcia między Brytyjczykami a Polakami, podając negatywne informacje o migrantach, portretując ich jako obciążenie dla Wielkiej Brytanii.

4.4. Problemy związane ze stanem psychologicznym

Migranci często czują się samotni, tęsknią za rodziną i przyjaciółmi pozostałymi w kraju. Wiele z przyjaźni zawartych w nowym kraju jest powierzchownych i krótkich.

Niektórzy migranci żyją w lęku i stresie z powodu obawy o przyszłość i brak sprecyzowanych planów życiowych. Niekorzystnie na stan psychiczny wpływa praca nie odpowiadająca ambicjom bądź praktyki dyskryminujące ze strony społeczeństwa przyjmującego. Nieznajomość języka i ograniczanie kontaktów do własnej grypy etnicznej, daje poczucie wyobcowania.

Oprócz izolacji społecznej migranci mogą również borykać się z izolacją kulturową, gdyż pogoń za zarobkiem często stawia na dalszym planie potrzebę zaspakajania potrzeb wyższych.

Podsumowując, polscy migranci w Wielkiej Brytanii mogą borykać się z szeregiem problemów związanych z rynkiem pracy, znajomością języka angielskiego, życiem codziennym czy stanem psychicznym. Ich rodzaj i nasilenie zależy od sytuacji osobistej każdego z migrantów. Władze brytyjskie i instytucje polonijne dokładają wszelkich starań, aby pomóc im rozwiązać te problemy. Organizowane są wszelkiego rodzaju akcje informacyjne, kursy, punkty porad czy wsparcia psychologicznego. Nie należy tutaj również pominąć roli sieci społecznych i kapitału społecznego zgromadzonego w tych sieciach.

Przy ich pomocy migranci często znajdują pracę, mieszkanie i uzyskują istotne

559 P. Trevena, ‘New ’ Polish migration to the UK: A synthesis i f Existing evidence, Centre for population Change Working Paper 3/2009, s. 18.

560 P. Trevena, ‘N ew ' Polish migration to the UK: A synthesis i f Existing evidence, Centre for population Change Working Paper 3/2009, s. 24.

informacje oraz zasoby. Dzięki sieciom społecznym zmniejszają się koszty i ryzyko związane z migracjami.561 Dlatego migranci bardzo często korzystają z ich pomocy.