budowlanego
Realizacja zamierzenia budowlanego obejmuje dwa etapy procesu budowlanego: projektowanie oraz budowę583. Należy zaznaczyć, że etapy te mogą mieć miejsce w tym samym czasie. Ustawa Prawo budowlane nie rozdziela tych etapów od siebie, co wynika z ich wzajemnych powiązań. Budowa jest wykonywana na podstawie efektów projekto-wania, takich jak projekt budowlany lub inne projekty.
W etapie projektowania uczestniczą m.in. inwestor584, projektant585 oraz inne osoby posiadające odpowiednie uprawnienia budowlane586. Etap ten obejmuje: opracowanie projektu budowlanego oraz innych projektów587, wzajemne skoordynowanie techniczne
581 Zgodnie z art. 47 ust. 2 p.b. w zw. z art. 28 k.p.a., status strony postępowania w sprawie niezbędności wejścia do sąsiedniego budynku, lokalu lub na teren sąsiedniej nieruchomości posiadają osoby trzecie, których obowiązku dotyczy takie postępowanie. Osobami trzecimi, które spełniają tę przesłankę są: właściciel sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu albo najemca sąsiedniego budynku lub lokalu.
582 Zgodnie z art. 81 ust. 1 pkt 1 p.b., organy administracji architektoniczno-budowlanej oraz organy nadzoru budowlanego nadzorują i kontrolują przestrzeganie przepisów prawa budowlanego.
583 Zgodnie z normą prawną wyrażoną w art. 1 p.b., proces budowlany obejmuje cztery etapy: projektowa-nia, budowy, utrzymania oraz rozbiórki obiektów budowlanych. Należy zauważyć, że jedynie wykona-nie etapu projektowania oraz etapu budowy może mieć na celu realizację zamierzenia budowlanego.
584 Zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 1 p.b., inwestor ma obowiązek zapewnić opracowanie projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektów.
585 Zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt 1 in principio p.b., jednym z podstawowych obowiązków projektanta jest m.in. opracowanie projektu budowlanego.
586 Zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt 1a p.b., w opracowaniu projektu mogą wziąć udział osoby posiadające uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności. W myśl art. 20 ust. 2 p.b., projekt architektoniczno-budowlany powinna sprawdzić osoba, która posiada uprawnienia budowla-ne do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności.
587 Zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt 1 p.b., projektant ma obowiązek opracować projekt budowlany. Zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt 1a p.b., w opracowaniu projektu, w razie potrzeby, powinny brać udział osoby posiadające uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności. Należy także zauważyć, że obowiązek zapewnienia opracowania projektu budowlanego oraz innych projektów spoczywa na inwestorze (art. 18 ust. 1 pkt 1 p.b.).
opracowań projektowych588, sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego589, sprawowanie nadzoru autorskiego590 oraz czynności związane z modyfikacją projektu budowlanego591.
Należy zaznaczyć, że etap projektowania nie kończy się z chwilą opracowania pro-jektu, ponieważ w czasie wykonywania budowy projektant może kontrolować zgodność tej budowy z projektem budowlanym lub modyfikować projekt budowlany. Projektant może sprawować nadzór autorski obejmujący kontrolę budowy592, który dotyczy zgod-ności realizacji zamierzenia budowlanego z projektem593. Projektowanie jest także zwią-zane z modyfikacją projektu budowlanego. Czynności projektowania związwią-zane z tą mo-dyfikacją obejmują uzgodnienia możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie594 oraz dokonanie kwalifikacji zamierzonego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego595. Czynności te mają na celu określenie dopuszczalnych zmian projektu budowlanego oraz ustalenie potrzeby opra-cowania nowego projektu budowlanego.
Budowa jest drugim etapem procesu budowlanego wykonywanym w toku procesu budowy596. W tym etapie uczestniczy inwestor597 oraz pozostali uczestnicy procesu
bu-588 Zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt 1a p.b., projektant ma obowiązek zapewnić wzajemne skoordynowanie techniczne opracowań projektowych wykonanych przez osoby posiadające uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności.
589 Art. 20 ust. 2 p.b.
590 Art. 20 ust. 1 pkt 4 p.b.
591 Problematyka czynności związanych z modyfikacją projektu budowlanego zostanie przestawiona w kolejnym akapicie.
592 Zgodnie z art. 18 ust. 3 p.b., inwestor może zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru autor-skiego. Należy podkreślić, że inwestor może wykonywać to prawo z własnej woli lub na podstawie obowiązku nałożonego na inwestora w decyzji o pozwoleniu na budowę. Zgodnie z treścią normy prawnej wyrażonej w art. 19 ust. 1 p.b., organ administracji architektoniczno-budowlanej może, w de-cyzji o pozwoleniu na budowę, nałożyć na inwestora obowiązek zapewnienia nadzoru autorskiego w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania obiektu lub robót budowlanych bądź przewidywanym wpływem na środowisko.
593 Zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt 4 lit a p.b., nadzór autorski obejmuje m.in. stwierdzanie w toku wykony-wania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem. Projektant jako podmiot nadzorujący proces budowy ma prawo żądania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych w razie wykonywania ich niezgodnie z projektem (art. 21 pkt 2 lit. b p.b.). Należy podkreślić, że projektant ma także prawo żądania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych w razie stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia (art. 21 pkt 2 lit. a p.b.). Prawo to nie jest jednak wykonywane na etapie projektowania, ponieważ nie dotyczy opracowania projektu budowla-nego lub inbudowla-nego projektu oraz kontroli realizacji budowy zgodnie z takimi projektami.
594 Art. 20 ust. 1 pkt 4 lit. b p.b.
595 Art. 36a ust. 6 p.b.
596 Zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 2-5 p.b., organizacja procesu budowy obejmuje m.in. czynności składają-ce się na budowę.
597 Na inwestorze spoczywa obowiązek zapewnienia czynności składających się na budowę (art. 18 ust. 1 pkt 2-5 p.b.).
dowlanego (inspektor nadzoru inwestorskiego598, projektant599, kierownik budowy lub kierownik robót600). Należy odróżnić budowę rozumianą jako etap procesu budowla-nego (szersze znaczenie) od budowy rozumianej jako czynności bezpośrednio związanej z wykonywaniem zamierzenia budowlanego (węższe znaczenie).
Budowa, w węższym znaczeniu, jest jednym z rodzajów robót budowlanych601. Ro-boty budowlane mogą być wykonywane w odmiennych celach: realizacji zamierzenia budowlanego602, modyfikacji obiektu budowlanego603, odtworzenia stanu pierwotnego w istniejącym obiekcie budowlanym604, rozbiórki obiektu budowlanego605 lub doprowa-dzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem606. Budowa, w węższym znaczeniu, stanowi zatem rodzaj robót budowlanych ukierunkowanych na realizację zamierzenia budowlanego.
Budowa, w szerszym znaczeniu, jest jednym z etapów procesu budowlanego607. Na budowę składają się czynności związane z robotami budowlanymi oraz inne czynno-ści związane z wykonywaniem zamierzenia budowlanego. Budowa rozpoczyna się pod-jęciem prac przygotowawczych608. Ustawa Prawo budowlane określa zamknięty katalog prac przygotowawczych, do których należą:
wytyczenie geodezyjne obiektów w terenie; 1)
wykonanie niwelacji terenu; 2)
598 Zgodnie z art. 18 ust. 2 p.b., inwestor może ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie.
599 Do obowiązków projektanta należy m.in. wyjaśnianie wątpliwości dotyczących projektu i zawar-tych w nim rozwiązań (art. 20 ust. 1 pkt 3 p.b.). Projektant ma także prawo żądania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych w razie stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia (art. 21 pkt 2 lit. a p.b.). Wyjaśnienie tych wątpliwości oraz prawo żądania wstrzymania robót budowlanych ma miejsce na etapie budowy, ponieważ nie służy: opracowaniu projektu bu-dowlanego lub innych projektów, kontroli zgodności budowy z projektem budowlanym oraz mody-fikacji projektu budowlanego.
600 Czynności kierownika budowy oraz kierownika robót, związane z wykonywaniem ich obowiązków i praw nałożonych ustawą Prawo budowlane, są realizowane na etapie budowy (obowiązki i prawa kierownika budowy zostały określone m.in. w art. 22-23 p.b., obowiązki i prawa kierownika robót zostały określone m.in. w art. 22-23 w zw. z art. 24 ust. 2 p.b.).
601 Zgodnie z normą prawną zawartą w art. 3 pkt 7 p.b., robotami budowlanymi jest m.in. budowa.
602 Rodzajem robót budowlanych jest budowa, która polega na wykonywaniu obiektu budowlanego w okre-ślonym miejscu, a także odbudowa, rozbudowa, nadbudowa obiektu budowlanego (art. 3 pkt 6 w zw. z art. 3 pkt 7 p.b.).
603 Rodzajem robót budowlanych jest także przebudowa oraz montaż (art. 3 pkt 7 p.b.).
604 Rodzajem robót budowlanych jest m.in. remont, który polega na wykonaniu w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji (art. 3 pkt 8 w zw. z art. 3 pkt 7 p.b.).
605 Rodzajem robót budowlanych jest m.in. rozbiórka obiektu budowlanego (art. 3 pkt 7 p.b.).
606 Organ nadzoru budowlanego może nałożyć obowiązek wykonania określonych robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, jeżeli mają miejsce przesłanki określone w art. 50 ust. 1 p.b. (art. 51 ust. 1 pkt 2 p.b.).
607 Zgodnie z art. 1 p.b., proces budowlany obejmuje cztery etapy: projektowanie, budowę, utrzymanie oraz rozbiórkę obiektu budowlanego.
zagospodarowanie terenu budowy wraz z budową tymczasowych obiektów; 3)
wykonanie przyłączy do sieci infrastruktury technicznej na potrzeby budowy
4) 609.
Do budowy w szerokim znaczeniu należą także inne czynności, takie jak: przejęcie i zabezpieczenie terenu budowy610, prowadzenie dokumentacji budowy611 i przygotowa-nie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego612, realizacja zadań zapobiega-jących zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia613, wykonywanie działań zapew-niających przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia podczas wykonywania robót budowlanych614, wykonywanie czynności informacyjnych615, wykonywanie czyn-ności kontrolnych616, geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza617 oraz odbiór obiektu budowlanego.