Przebieg postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich przed Prezesem UKE

Stosownie do przepisów art. 37 ust. 1 ust.spor. postępowanie w sprawie pozasą-dowego rozwiązywania sporów konsumenckich prowadzi się w postaci papie-rowej lub elektronicznej. Co do zasady więc nie jest tutaj wymagana obecność stron. Wymóg osobistej obecności stron lub ich przedstawicieli podczas takiego postępowania może natomiast istnieć w wyjątkowych sytuacjach, przewidzia-nych w regulaminie podmiotu, który je prowadzi (art. 37 ust. 2 ust.spor.). Warto przy tym podkreślić, że postępowanie, o którym tu mowa, Prezes UKE powinien prowadzić w obu wymienionych formach, czyli papierowej i elektronicznej.

Z dyrektywy 2013/11/UE wynika, że chodzi tu o gotowość danego podmiotu do prowadzenia postępowania w obu tych formach, począwszy od złożenia wniosku w postaci elektronicznej lub papierowej i podjęcia dalszych czynności w ramach postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów (art. 8 pkt a).

Prowadzenie postępowania w postaci elektronicznej wiąże się z obowiąz-kiem Prezesa UKE prowadzenia strony internetowej, pozwalającej na złożenie wniosku o jego wszczęcie i przekazanie dokumentów, które należy do niego

366 Szerzej na ten temat E. Galewska, Zastosowanie…, s. 97 i n.

dołączyć w postaci elektronicznej (art. 9 ust. 1 pkt 1 ust.spor.). Prezes UKE jest też zobowiązany do umożliwienia konsumentom składania wniosków wraz z załączonymi do nich dokumentami w postaci papierowej na zasadach okre-ślonych w regulaminie (art. 9 ust. 1 pkt 3 ust.spor.). Ustawodawca zobowiązał go również do umożliwienia wymiany informacji między stronami omawianego tu postępowania za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub przesyłką pocztową na zasadach określonych w regulaminie (art. 9 ust. 1 pkt 4 ust.spor.).

Chociaż rozważania na ten temat nie są celem niniejszej monografii, warto nadmienić, że przytoczone przepisy ust.spor. budzą wątpliwości co do zakresu pojęć postaci elektronicznej i papierowej postępowania. Nie jest bowiem jasne, co one w istocie oznaczają. Pojęcie postaci papierowej nie jest znane w pol-skim systemie prawa. Nie wiadomo więc, czy składając wniosek w postaci papierowej, konsument powinien zachować jego formę pisemną, o której mowa w art. 78 § 1 k.c., czyli złożyć oświadczenie woli i opatrzyć je własnoręcznym podpisem, czy też wystarczy dochowanie wymogów formy dokumentowej, ure-gulowanej w art. 77(2) k.c., czyli złożenia oświadczenia woli w postaci doku-mentu w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie.

Wątpliwości budzi też pojęcie elektronicznej postaci postępowania przed Prezesem UKE. Stosownie bowiem do art. 78(1) § 1 k.c., do zachowania elek-tronicznej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go bezpiecznym podpisem elektronicz-nym, weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Nie wydaje się jednak, by taka mogła być intencja ustawodawcy, którego celem powinno być wprowadzenie regulacji jak najmniej uciążliwych dla konsumen-tów, którzy przecież nie korzystają z urządzeń umożliwiających złożenie takiego podpisu.

Wyjaśnieniu tych wątpliwości może służyć brzmienie rozp.spor., w którym jest mowa o możliwości złożenia wniosku o wszczęcie postępowania przed Pre-zesem UKE w postaci papierowej lub elektronicznej. Wniosek w postaci papie-rowej należy wnieść na adres UKE lub zamiejscowej jednostki organizacyjnej UKE. Wniosek w postaci elektronicznej wnosi się natomiast za pośrednictwem elektronicznej platformy usług administracji publicznej (ePUAP) albo formula-rza kontaktowego dedykowanego do składania wniosków, zamieszczonego na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej Prezesa UKE (§ 2 rozp.

spor.). Wymiana informacji między stronami postępowania odbywa się nato-miast za pomocą środków komunikacji elektronicznej albo w postaci papierowej przesyłką rejestrowaną (§ 6 rozp.spor.).

Każda ze stron postępowania przed Prezesem UKE powinna mieć możliwość wzięcia w nim udziału, w tym przedstawienia stanowisk, dokumentów i dowo-dów, a także dostępu do stanowisk, dokumentów i dowodów przedstawionych

przez drugą stronę oraz opinii wydanych przez ekspertów, jak również ustosun-kowania się do nich (art. 38 ust. 1 pkt 1 ust.spor.). Strony mają też prawo do korzystania z pomocy osób trzecich, w tym osób świadczących profesjonalną pomoc prawną (art. 39 ust.spor.). Podczas postępowania w sprawie pozasądo-wego rozwiązywania sporów konsumenckich na Prezesie UKE ciążą obowiązki informacyjne wobec stron, które łącznie ze wspomnianym wyżej prawem stron uczestniczenia w postępowaniu stanowią odzwierciedlenie zasady sprawiedli-wego traktowania, ustanowionej w art. 9 dyrektywy 2013/11/UE. Jeszcze przed rozpoczęciem postępowania powinien on poinformować strony o prawie wyco-fania się z postępowania na jego dowolnym etapie (art. 38 ust. 2 pkt 1 ust.spor.).

Następnie strony należy poinformować o prawie do korzystania z pomocy osób trzecich podczas omawianego tu postępowania (art. 38 ust. 1 pkt 2 ust.spor.).

W art. 109 ust. 9 pr.tel. wskazano, że postępowanie przed Prezesem UKE polega na przedstawieniu stronom propozycji rozwiązania sporu. W jego toku organ ten zapoznaje dostawcę publicznie dostępnych usług telekomunikacyj-nych z roszczeniem konsumenta, przedstawia stronom sporu przepisy prawa mające zastosowanie w sprawie oraz propozycję rozwiązania sporu. Prezes UKE nie może więc narzucić określonego rozstrzygnięcia, które byłoby wiążące dla stron.

W przepisach pr.tel. nie wskazano, jaką formę przybiera propozycja rozwią-zania sporu, przedstawiona przez Prezesa UKE. W doktrynie podkreśla się, że ze względu na to, iż omawiane tu postępowanie dotyczy sporów cywilnoprawnych, pozytywnym sposobem ich załatwiania jest zawarcie ugody³⁶⁷, o której mowa w art. 917 k.c. Stosownie do tych przepisów „Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego sto-sunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać”. Do omawianego tu postępowania nie mają zastosowania przepisy k.p.a., zatem skutki ugody albo innych oświadczeń złożonych przez jego strony należy oceniać w świetle przepisów k.c. Prezes UKE po zawarciu ugody lub porozumienia w innej formie nie może więc wykonywać wobec niego żadnych władczych uprawnień. Nie kontroluje zatem jego treści ani go nie zatwierdza.

Jako podmiot prowadzący postępowanie w sprawie pozasądowego rozwią-zywania sporów konsumenckich Prezes UKE jest zobowiązany do przedstawie-nia stronom jego wyniku w terminie 90 dni od dprzedstawie-nia doręczeprzedstawie-nia wniosku o jego wszczęcie (art. 40 ust. 1 ust.spor.). Ustawodawca dopuścił przy tym możliwość przedłużenia tego terminu, gdy spór jest szczególnie skomplikowany (art. 40

367 K. Kawałek, M. Rogalski, Prawo…, s. 657.

ust. 2 pr.tel.). O każdym przedłużeniu terminu Prezes UKE powinien zawiado-mić strony postępowania, wskazując przewidywany termin jego zakończenia (pkt III ust. 3 reg.spor.). Datą zakończenia postępowania przed Prezesem UKE jest dzień sporządzenia protokołu przebiegu postępowania, zawierającego co najmniej informację o jego wyniku (art. 40 ust. 3–4 ust.spor.).

Kierując się wspomnianą wyżej zasadą sprawiedliwego traktowania, Prezes UKE musi również poinformować strony o podjętym rozstrzygnięciu i jego uza-sadnieniu. Stosownie do wskazówek ustawodawcy informacje te należy zamie-ścić na papierze lub innym trwałym nośniku (art. 38 ust. 1 pkt 3 ust.spor.). Pozo-stałe obowiązki informacyjne Prezesa UKE wiążą się z koniecznością wyrażenia zgody stron na przedstawioną przez niego propozycję rozwiązania sporu. Zanim wyrażą na nią zgodę lub zastosują się do niej, Prezes UKE powinien je poin-formować o tym, że: a) mogą nie wyrazić zgody na przedstawioną propozy-cję rozwiązania sporu lub nie zastosować się do niej; b) udział w postępowa-niu nie wyklucza możliwości dochodzenia roszczeń w postępowapostępowa-niu sądowym;

c) przedstawiona propozycja rozwiązania sporu może różnić się od rozstrzy-gnięcia, jakie mogłoby zapaść w postępowaniu sądowym (art. 38 ust. 2 pkt 2 ust.spor.). Strony powinny też otrzymać informację na temat prawnych skutków wyrażenia zgody na przedstawioną propozycję rozwiązania sporu lub zastoso-wania się do niej (art. 38 ust. 2 pkt 4 ust.spor.). Prezes UKE po przedstawieniu stronom propozycji rozwiązania sporu jest też zobowiązany do zapewnienia im odpowiedniego czasu na wyrażenie zgody lub zastosowanie się do niej (art. 38 ust. 2 pkt 4 ust.spor.). Długość tego okresu wynosi 14 dni (§7 rozp.spor.).

2.2.5.2. Rozstrzyganie sporów w drodze postępowania administracyjnego,