Coraz większą rolę w budowaniu przestrzeni odgrywa współpraca polskich uniwersytetów trzeciego wieku z podobnymi uczelniami zagranicznymi oraz z ośrodkami Polonii.
Niemal od początku istnienia Warmińsko-Mazurskiego Uniwersy-tetu Trzeciego Wieku (od 1999 roku) nawiązano współpracę z Biurem Seniorów w Offenburgu. Obustronne wizyty to nie tylko zacieśnia-nie przyjacielskich więzi pomiędzy placówkami, ale rówzacieśnia-nież pomoc i wsparcie w trudnych momentach, wspólne wykłady i poznawanie specyfiki życia seniorów w Polsce i w Niemczech. Należy tu podkreślić, iż duży wpływ na integrację tych uczelni ma zaangażowanie i bardzo życzliwy stosunek władz Offenburga i Olsztyna, które zawsze są obecne w podejmowaniu gości.
Bardzo ciekawą inicjatywę podjęła Akademia Trzeciego Wieku przy wsparciu działającego w jej obrębie stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, która od pięciu lat zaprasza do współpracy kresowe uniwer-sytety. Spotkania te organizowane są w końcu czerwca, a uczestniczą w nich przedstawiciele utw głównie z Litwy, Łotwy, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii. W trakcie tygodniowego pobytu odbywa się:
– obustronna wymiana doświadczeń,
– dzielenie się osiągnięciami, a bardzo często kłopotami wynika-jącymi z codziennej działalności,
– zwiedzanie regionu, ale również wirtualne poznawanie środo-wiska życia gości,
– spotkania z władzami miasta i Uniwersytetu Warmińsko-Ma-zurskiego itp.
Ciekawy wydaje się fakt, iż zaproszeni goście nie partycypują w kosz-tach, a środki na ich pobyt akademia pozyskuje z różnorodnych źródeł: miasto, Urząd Marszałkowski, ale nawet Senat RP, Federacja Polsko-Amerykańska i inne. Jak mówią organizatorzy, jest to z każdym rokiem trudniejsze, ale jakoś dają sobie radę.
Ważną płaszczyzną współpracy zagranicznej są również kontakty z Polonią litewską. Od lat oba olsztyńskie uniwersytety odwiedzają polskie szkoły na Litwie, wspierając edukację dzieci podręcznikami, zeszytami, przyborami szkolnymi, ale także prezentami w postaci słodyczy czy odzieży. Główną zasługę w organizacji tych kontaktów mają ci słuchacze, których łączą naturalne więzi z tym terenem: miej-sce urodzenia i dojrzewania, głębokie poczucie przynależności, dobre i złe przeżycia itp.
Chociaż ten obszar edukacyjny jest właściwy uczelniom starszym, bardziej już okrzepłym, to można już zaobserwować próby nawiązy-wania takich kontaktów przez młodsze placówki.
Podsumowanie
Podsumowując rozważania nad rozbudowywaniem przestrzeni eduka-cyjnej przez słuchaczy uniwersytetów trzeciego wieku, chcę podkreślić, iż zaprezentowałam tu przede wszystkim własne spostrzeżenia wynikające z mojej współpracy z tymi uczelniami w moim regionie. Ale zarówno dostępna literatura, jak i wymiana myśli z kolegami z innych ośrodków akademickich, ukazują podobne doświadczenia w tym zakresie.
Niewątpliwie uniwersytety trzeciego wieku są bardzo złożoną prze-strzenią edukacyjną. Nie ogranicza się ona jedynie do tradycyjnych form tj. wykładów i zajęć indywidualnych, a oddziałuje na środowisko życia seniorów, odzwierciedla się we współpracy z innymi placówkami w regionie, w Polsce, a nawet za granicą. Modyfikowane i wzbogacane są programy kształcenia, widoczna jest edukacja do pomocy osobom znajdującym się w trudnych sytuacjach życiowych (chociażby poprzez wolontariat), wzrasta otwartość na rodzące się problemy środowiska. Imponujące jest przede wszystkim to, iż uczelnie te powstają dzisiaj tam, gdzie do niedawna wydawałoby się to niemożliwe, a uczestnictwo w ich życiu uczy innego spojrzenia seniorów, postrzeganych jako: aktywnych, ciekawych, lepszych, otwartych. Tak więc edukacja jest jednym z bardzo ważnych czynników dających możliwość osobom starszym reinterpretacji własnego życia.
Bibliografia
Halicki J. (2000), Edukacja seniorów w aspekcie teorii kompetencyjnej, Trans Humana Wydawnictwo Uniwersyteckie, Białystok.
Krajewski L. (red.) (2010), Signum temporis. Piętnaście lat
Warmińsko-Mazur-skiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Olsztynie, Wydawnictwo Uniwersytetu
Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn.
Małecka B. (2000), Przestrzeń edukacyjna w życiu ludzi starszych (refleksje
teoretyczne i doświadczenia empiryczne), [w:] Dzięgielewska M., (red.), Przestrzeń życiowa i społeczna ludzi starszych, Instytut Technologii Eksploatacji, Radom.
Orzechowska G. (red.) (2005), Jubileusz 10-lecia Warmińsko-Mazurskiego
Uniwersytetu Trzeciego Wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu
Warmińsko-Ma-zurskiego w Olsztynie, Olsztyn.
Semków J. (2000), Wielość wymiarów przestrzeni życiowej ludzi w III wieku, [w:] Dzięgielewska M., (red.), Przestrzeń życiowa i społeczna ludzi starszych, Instytut Technologii Eksploatacji, Radom.
Keywords
university of the third age, educational space, intellectual activity, modelling, volunteer work
Summary
Developing universities of the third age, whose main task is intellectual activating seniors by lectures and individual classes, go beyond a traditionally recognized framework and undertake a number of actions developing the educational space. Their students are offered new forms of activity: volunteer work, unique foreign language courses, collaboration with local and foreing universities, involvement to help the needy people in their home environment, etc.
Starość jest jednym z najtrudniejszych i bardzo bolesnych problemów współczesnego świata. Obecnie dominuje pesymistyczna wizja starości, w której trudno doszukiwać się jakiejś pozytywnej strony. Oczywiście okres tzw. trzeciego wieku wiąże się z szeregiem problemów i trudności, ale nie zapominajmy, że żaden z okresów życia człowieka nie pozostaje od nich wolny. Na sposób postrzegania starości wpływa jakość życia seniorów. Gerontologia jest jedną z pierwszych dyscyplin, w której po-jęcie jakości życia znalazło swoje stałe, niezmienne miejsce. W pojęciu tym zawiera się kompleksowa ocena stanu zdrowia osób starszych, ogólny standard ich życia oraz pozycja w społeczeństwie1. Analiza obszernej literatury poświęconej problematyce jakości życia pozwala na stwierdzenie, iż: „związane ze starością zmiany psychologiczne nie oznaczają tworzenia się jednego, wspólnego wszystkim ludziom starszym wzorca oceny własnego życia”2. Osoby starsze są o wiele bardziej zróżnicowane niż wskazuje na to stereotyp. Każdy człowiek indywidualnie pojmuje jakość swojego życia. Chociaż każda osoba ma własny pogląd na ten temat, istnieją pewne kryteria dobrej jakości życia
1 Bauman K., Jakość życia w okresie późnej dorosłości – dyskurs teoretyczny, „Gerontologia Polska” 2006, tom 14, nr 41.
2 Jakość życia i starość http://www.eduskrypt.pl/jakosc_zycia_i_starosc-info-16072.html.[data dostępu 06.04.2011r.]