JAK TO ROBIĄ INNI

W ostatnich latach (do końca 2012 roku) palmę pierwszeństwa w Europie jako najlepszy ośrodek do szkolenia w terenie zurbanizowanym dzierżył bry-tyjski Copehill Down, znajdujący się na poligonie Salisbury Plain Training Area (SPTA), położony około120 km na południowy zachód od Londynu.

W Copehill Down znajduje się: 80 budynków o zróż-nicowanej wysokości i kubaturze; stacja benzynowa;

dworzec kolejowy; kościół oraz wiele innych charak-terystycznych dla miejskiego krajobrazu obiektów rozmieszczonych na kilku ulicach. Pod ulicami zbu-dowano sieć kanalizacji miejskiej pozwalającą na jej wykorzystanie podczas szkolenia.

Ośrodek dysponuje nowoczesnym punktem kon-troli przebiegu ćwiczeń z zamontowanymi stałymi i przenośnymi kamerami rejestrującymi każdy ruch ćwiczących. Dzięki rejestrowaniu obrazu i dźwięku można mieć obiektywny pogląd na wyszkolenie uczestników danych ćwiczeń, co umożliwia przepro-wadzenie merytorycznego i szczegółowego ich omó-wienia (After Action Review – AAR). Wskazuje się

wówczas popełnione błędy, które eliminuje się w trakcie kolejnych zajęć. Szkolenie jest prowadzone z wykorzystaniem systemów symulacji pola walki (Tactical Effectiveness System – TES; Low Level Urban Skills Trainer – LLUST) oraz tzw. simunition (pociski z farbą), które mają zbliżone do amunicji bojowej charakterystyki balistyczne.

Ze względu na nowoczesność Copehill Down uzyskał status centrum szkolenia NATO (Centre of Excellence – CoE), czyli może organizować mię-dzynarodowe kursy dla kandydatów na instrukto-rów walki w terenie zurbanizowanym. Po pomyśl-nym ukończeniu kursu jego absolwenci otrzymują certyfikaty, które upoważniają ich do prowadzenia szkolenia z tego zakresu we wszystkich państwach NATO oraz w krajach programu „Partnerstwo dla pokoju” (PdP). Dwutygodniowy kurs kosztuje oko-ło 3 tys. funtów brytyjskich, co nie jest małą kwotą, ale wszyscy jego uczestnicy, z którymi rozmawia-łem, twierdzili, że szkolenie to warte jest takich pieniędzy.

Francuzi, jako że nie lubią, by Brytyjczycy byli lepsi od nich, postanowili zbudować nowocześniej-szy (od Copehill Down) ośrodek szkoleniowy przy-gotowujący do walki w mieście. Powstał w miejsco-wości Sissone (około 150 km na północny wschód od Paryża). Nazwano go CENZUB (od fr. Le centre d’entrainement aux actions en zone urbaine). Jego budowa została zakończona w 2013 roku, a koszt wyniósł kilkadziesiąt milionów euro. Szkolą się

JAROSŁAW WIŚNIEWSKI

57

PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 2 / 2017

PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 2 / 2017

58

nie wystąpili bowiem dotychczas do NATO o nada-nie mu statusu Centre of Excellence. Być może w nada- nie-długim czasie to się zmieni.

W ośrodku są cztery rodzaje zabudowy: przedmie-ścia, stare miasto, obszar przemysłowy i dzielnica biu-rowo-bankowa.

Obiekt jest przeznaczony do:

– zapoznania dowódców pododdziałów ogólnowoj-skowych ze sposobami działania (Tactics, Techniques and Procedures – TTP) w terenie zurbanizowanym żołnierzy pododdziałów zmechanizowanych lub zmo-toryzowanych (jak też pododdziałów rodzajów wojsk wchodzących w ich skład);

– szkolenia żołnierzy pododdziałów zmechanizo-wanych lub zmotoryzozmechanizo-wanych na temat działań w te-renie zurbanizowanym;

– nauczania żołnierzy prowadzenia w tym terenie celnego ognia amunicją bojową.

Ośrodek liczy ponad dwieście budynków, a jego charakterystyczną cechą jest bardzo wysoki stopień realizmu oraz odwzorowania elementów infrastruktu-ry miejskiej. Superwyzwaniem, któremu sprostali Francuzi, było wybudowanie (sztucznej) rzeki z kil-koma mostami.

Pojemność ośrodka pozwala na jednoczesne szko-lenie w nim zgrupowań w sile do brygadowej grupy bojowej zarówno z prowadzenia działań militarnych, jak i operacji stabilizacyjnych czy wsparcia pokoju.

W tym unikatowym obiekcie szkoleniowym jest siedem strzelnic do strzelania amunicją bojową z broni strzeleckiej (np. z karabinków szturmowych typu FAMAS) oraz z uzbrojenia wozów bojowych (transporterów opancerzonych) od kalibru 5,56 do 12,7 mm. Można również prowadzić ogień z wyrzut-ni PPK Eryx. Znajdują się tu także tzw. shooting ho-uses, czyli budynki, wewnątrz których można strze-lać amunicją bojową. Ponadto na specjalnie do tego celu przygotowanych „balkonach” umieszczono rzutnie do rzutu granatami bojowymi. W ośrodku wykorzystuje się cele ruchome, ukazujące się i zain-stalowane na robotach oraz sterowane przez obsługę.

Tak zwane miejskie odcinki strzelnic są antyryko-szetowe (pokryte substancją produkowaną w Polsce, podobną do asfaltu używanego do budowy standar-dowych ulic).

Kolejny duży i nowoczesny europejski ośrodek szkoleniowy powstanie już wkrótce za naszą za-chodnią granicą. Schnöggersburg będzie częścią Centrum Szkolenia Bojowego Wojsk Lądowych (Ar-my Combat Training Center – ACTC) Altmark, po-łożonego we wschodniej części Republiki Federalnej Niemiec, około 120 km na zachód od Berlina i oko-ło 40 km na północny zachód od Magdeburga (bli-sko granicy pol(bli-sko-niemieckiej).

Podstawowym zadaniem ACTC Altmark jest pro-wadzenie ćwiczeń (głównie z wojskami) do szcze-bla batalionu. Szkolenie jest realizowane przez około 240 dni w roku, w 20–21 szkoleniowych

tu-się do prowadzenia działań militarnych i stabiliza-cyjnych oraz do udzielania pomocy humanitarnej.

Szkolą się w nim również komponenty Sił Odpo-wiedzi NATO (NATO Response Forces – NRF) oraz grup bojowych Unii Europejskiej (European Union Battle Groups – EU BG). Zajęcia odbywają się w zgrupowaniach w składzie: batalion ogólno-wojskowy wzmocniony pododdziałami wsparcia (Combat Support – CS) i zabezpieczenia (Combat Service Support – CSS), z etatowym uzbrojeniem i wyposażeniem. Ponadto ACTC zapewnia bazę szkoleniową do prowadzenia kursów dla dowódców różnych szczebli dowodzenia, organizowanych w placówkach szkolnictwa wojskowego. W 2016 roku w ośrodku szkolili się Holendrzy, Francuzi, Włosi, Belgowie, Amerykanie, Kanadyjczycy, Brytyjczycy i Hiszpanie. Rocznie przebywa tu 20–25 tys. żołnierzy (niemieckich i zagranicznych).

W trakcie projektowania ośrodka Schnöggersburg Niemcy szczegółowo zapoznali się z tego typu obiek-tami w innych państwach, takich jak USA, Izrael, Wielka Brytania, Francja czy Holandia. Zdecydowali, że musi on dysponować terenem wystarczającym do szkolenia brygady ogólnowojskowej lub bataliono-wych grup bojobataliono-wych. Planuje się, że cała infrastruktu-ra ośrodka będzie gotowa najpóźniej do końca 2020 roku (pierwszy etap budowy potrwa do końca 2017 roku). Całkowity koszt jego powstania to około 170 mln euro, z czego infrastruktura pochłonie prawie 40 mln euro, natomiast instrumentacja i symulacja to pozostałe 130 mln euro.

Ośrodek będzie wyposażony w najnowocześniejsze systemy symulacji pola walki i w pełni zinstrumenta-lizowany. Co ciekawe, nie będą tu prowadzone strze-lania amunicją bojową, lecz jedynie amunicją ślepą i simunition (amunicja z farbą).

Niemcy planują, że po zakończeniu inwestycji ośro-dek otrzyma status natowskiego Centre of Excellence, co pozwoli m.in. na organizowanie w nim kursów przygotowujących do działań w zurbanizowanym śro-dowisku walki oraz międzynarodowych ćwiczeń. Te-go typu działalność umożliwi „odzyskanie” środków finansowych wydatkowanych na tę inwestycję.

Inne niemieckie ośrodki szkoleniowe (teren zurba-nizowany) to Bonnland położony w pobliżu niemiec-kiej Szkoły Piechoty w Hammelburgu i ośrodek Lehnin. Ośrodek Bonnland, w którym znajduje się 120 budynków, służy do szkolenia pododdziałów zmechanizowanych do szczebla batalionu. Istnieje w nim możliwość prowadzenia ognia z moździerzy oraz strzelania amunicją bojową do kalibru 20 mm.

Znajduje się tam również lądowisko dla śmigłowców.

Obecnie jest on modernizowany – powiększa się jego obszar oraz zwiększa sieć dróg wewnętrznych, która umożliwi prowadzenie ognia ze skrzydeł, a także strzelanie w bliskim i średnim zasięgu oraz wewnątrz i na zewnątrz terenu zurbanizowanego. Ośrodek zo-stanie wyposażony w oświetlenie elektryczne na

uli-PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 2 / 2017

59

wości prowadzenia ognia.

W ośrodku Lehnin znajduje się 69 budynków (kompletnych z dachami, bez dachów i częściowo uszkodzonych). Ponadto zbudowano tu: system kana-łów długości 150 m, podziemne przejścia dla piecho-ty (długości 110 m), dwie wieże kontrolne, lądowisko dla śmigłowców oraz tory kolejowe długości 120 m ze stacją kolejową. Ośrodek służy do szkolenia podod-działów zmechanizowanych do szczebla batalionu.

Podczas ćwiczeń można w nim strzelać (tak jak w Bonnland) z moździerzy oraz używać amunicji bo-jowej do kalibru 20 mm. Obiekty szkoleniowe umoż-liwiają szkolenie pododdziałów zmechanizowanych oraz zabezpieczenia logistycznego i medycznego.

Zupełnie inną koncepcję przygotowania do działa-nia w środowisku zurbanizowanym mają Portugal-czycy. Nie inwestują funduszy w tworzenie ośrod-ków, a mimo to szkolenie z działań w mieście orga-nizują bardzo ciekawie.

Portugalski ośrodek do szkolenia w terenie zurba-nizowanym znajduje się w miejscowości Mafra i na-leży do miejscowej Szkoły Piechoty (port. Escola Practica de Infantaria). Składa się z ośmiu budyn-ków, dwóch fasad oraz systemu podziemnych tuneli.

Umożliwia prowadzenie szkolenia do szczebla plu-tonu. Szczególnie ciekawym rozwiązaniem jest utworzenie w jednym z budynków trzech pomiesz-czeń pozwalających na działanie w warunkach ograniczonej widoczności z wykorzystaniem przy-rządów noktowizyjnych. Pomieszczenia te są wyło-żone matą tartanową grubości kilku centymetrów, dlatego można w nich strzelać amunicją bojową z broni kalibru 5,56 mm bez ryzyka powstawania rykoszetów.

Ciekawie jest prowadzone również strzelanie amu-nicją bojową na standardowej strzelnicy piechoty z zastosowaniem plastikowej, przezroczystej kon-strukcji odwzorowującej wnętrze budynku, symulu-jącej prowadzenie ognia w pomieszczeniach. Wpro-wadzono tu zestaw tarcz uruchamianych przez ob-sługę strzelnicy oraz konstrukcję odwzorowującą szkielet budynku z otworami okiennymi oraz drzwiowymi. Godny podkreślenia jest fakt, że kon-strukcja ta cechuje się dużą prostotą wykonania, ła-twością montażu i demontażu w dowolnych warun-kach terenowych oraz bardzo niską ceną. Zasadni-czym materiałem użytym do jej wykonania jest gęsta, plastikowa siatka, która może być w dowolny sposób formowana, tworząc oczekiwane kombinacje układu pomieszczeń. Całość konstrukcji jest rozpięta na drewnianych palach. Dodatkową jej zaletą jest możli-wość obserwowania działań szkolonego żołnierza przez innych uczestników szkolenia znajdujących się na zewnątrz.