5. Realizacja oceny ryzyka zagrożeń w wybranym obszarze systemu transportu lotniczego
5.2. Rozpoznanie źródeł zagrożeń
Zgodnie z opisem procesu rozpoznania źródeł zagrożeń przedstawionym w rozdziale 4.3, w celu jego realizacji należy połączyć podejście proaktywne, reaktywne i prognozujące. Na bazie wszystkich trzech metodologii wyodrębniono źródła danych mogące być przydatne w procesie identyfikacji źródeł zagrożeń [35, 40, 44, 49, 71, 97, 129]:
systemy zgłaszania zagrożeń i incydentów,
badanie zgłoszonych zagrożeń i incydentów oraz realizacja wniosków z tego badania (w pracy posłużono się informacjami zawartymi w komunikatach PKBWL wydanych w latach 2014-2017),
wnioski ze szkoleń przekazane przez osoby szkolone,
przeglądy stanu bezpieczeństwa oraz operacyjny nadzór i audyty bezpieczeństwa,
monitorowanie rutynowych operacji,
badanie wypadków i incydentów przez Państwo,
obserwacje środowiska pracy pilota,
obserwacje zadań wykonywanych podczas przelotu,
wywiady z pilotami,
obserwacje czynników zewnętrznych, które mogą wpłynąć na bezpieczeństwo lotu (np. prace wykonywane przez pracowników lotniska lub służb informacji powietrznej FIS, czynniki atmosferyczne).
Do wykonania listy kontrolnej pytań o występowanie źródeł zagrożeń podzielono obszar analizy ryzyka, zgodnie z opisem zawartym w jego charakterystyce (rozdział 5.1).
Najwięcej pytań o występowanie źródeł zagrożeń dotyczy operatora – człowieka – pilota
68 statku powietrznego. Odpowiedzi pozytywne można uzyskać zarówno w pytaniach o stan psychofizyczny pilota, jak i o jego kwalifikacje i umiejętności. W związku jednak z faktem złożoności systemu SHELL konieczne było wydzielenie dodatkowych grup pytań. I tak, drugą grupą pytań są te związane ze służbami informacji powietrznej FIS, pracownikami lotniska i innymi osobami mogącymi mieć wpływ na bezpieczeństwo lotu.
Trzecia, niezwykle istotna grupa pytań, dotyczy stanu technicznego statku powietrznego, aktualności przeglądu, utrudnień w kokpicie itp. Z uwagi na fakt, że w obszarze analiz znajduje się modelowe lotnisko konieczne było zawarcie grupy pytań związanych z dostępną infrastrukturą, ułatwieniami lub utrudnieniami tam występującymi. Ostatnią z zdefiniowanych grup jest ta dotyczącą warunków środowiskowych. Pod uwagę wzięto tu nie tylko warunki atmosferyczne, ale także możliwość przemysłowego zanieczyszczenia powietrza itp. Generalnie rzecz biorąc grupa ta dotyczy wszystkich kwestii, na które pilot i ludzie w jego bezpośrednim otoczeniu nie mają wpływu. Przyjęto, że grupy pytań w liście kontrolnej pytań o występowanie źródeł zagrożeń przyjmą w tab. II.1 w załączniku II do niniejszej pracy.
Rozpoznanie źródeł zagrożeń zostało przeprowadzone, zgodnie z opisem przedstawionym w algorytmie zarządzania ryzykiem (rozdz. 4.3), przez udzielenie odpowiedzi na pytania zawarte w liście pytań kontrolnych. Lista pytań kontrolnych zawierająca odpowiedzi przedstawiona została w tabeli 5.6.
Tab. 5.6. Lista kontrolna pytań o występowanie źródeł zagrożeń w analizowanym locie wraz z udzielonymi odpowiedziami
Lp. Pytania kontrolne o występowanie źródeł zagrożeń Odpowiedź
TAK NIE
1.4 Czy istnieje możliwość, że pilot nie przeszedł okresowych badań
lekarskich? X
1.5
Czy istnieje możliwość, że w krótkim czasie od okresowych badań lekarskich stan zdrowia pilota (np. wzrok) uległ pogorszeniu?
X
69 Tab. 5.6. cd.
-1- -2- -3- -4-
1.6 Czy istnieje możliwość, że pilot jest pod presją? X 1.7 Czy praca pilota wiąże się z dużą odpowiedzialnością i małą
tolerancją na błędy? X
1.8 Czy istnieje możliwość, że pilot jest pod wpływem alkoholu? X 1.9 Czy istnieje możliwość dezorientacji lub zmęczenia pilota
spowodowanych zmianą strefy czasowej? X
1.10 Czy istnieje możliwość, że pilot się spieszy (deficyt czasu)? X 1.11 Czy istnieje możliwość, że pilot nie przygotował planu lotu? X 1.12 Czy istnieje możliwość, że pilot nie zna trasy lotu? X 1.13 Czy istnieje możliwość, że pasażer będzie chciał przeszkodzić
pilotowi w wykonaniu lotu? X
1.14 Czy istnieje możliwość, że pilot nie zna lotnisk, z których
operuje? X
1.15 Czy istnieje możliwość, że pilot ma niezapięte lub niesprawne
pasy bezpieczeństwa? X
1.16 Czy istnieje możliwość, że urządzenia radiotelefoniczne
wykorzystywane przez pilota uszkodzą się? X
1.17 Czy pilot ma dostęp do urządzeń mogących rozpraszać jego
uwagę? X
1.18 Czy pilot dysponuje narzędziami, które pomogą mu w przypadku
uszkodzenia się systemu łączności? X
1.19 Czy w kabinie samolotu występują elementy o ostrych
krawędziach? X
1.20 Czy istnieje możliwość uderzenia się pilota o przedmioty? X 1.21 Czy czynności wykonywane przez pilota mogą wymagać
gwałtownego lub nagłego użycia dużej siły? X 1.22 Czy istnieje możliwość, że pilot przewozi w kabinie osoby
postronne wbrew obowiązującym przepisom? X
1.23 Czy istnieje możliwość dekoncentracji pilota wywołanej złym
stanem technicznym statku powietrznego? X
1.24 Czy istnieje możliwość, że pilot bez porozumienia ze służbami
ruchu lotniczego zmieni trasę lub pułap lotu? X 1.25 Czy pilot jest narażony na podwyższony poziom hałasu? X
1.26 Czy istnieje pewność, że pilot posiada spadochron? X 1.27 Czy istnieje możliwość, że pilot nie wykona przeglądu
przedlotowego? X
1.28 Czy istnieje możliwość, że pilot niepoprawnie wykona przegląd
przedlotowy? X
70 Tab. 5.6. cd.
-1- -2- -3- -4-
1.29 Czy istnieje możliwość, że pilot błędnie wykona procedurę
awaryjną? X
1.30 Czy czynności wykonywane przez pilota mogą być monotonne? X 1.31 Czy istnieje możliwość, że pilot nie dostosowuje prędkości do
zaleceń? X
1.32 Czy istnieje możliwość, że pilot nie dostosowuje prędkości do
umiejętności? X
1.33 Czy pilot zawsze wykonuje wszystkie czynności zgodnie z
zaleceniami i przepisami? X
1.34
Czy istnieje możliwość, że pilot będzie wykonywał ryzykowne manewry mające na celu zapewnienie rozrywki osobom postronnym?
X
1.35 Czy istnieje możliwość, że pilot nie zna procedur awaryjnych? X 1.36 Czy istnieje możliwość, że pilot będzie wykonywał manewry, do
których nie ma uprawnień? X
1.37 Czy piloci mają zawsze formalne uprawnienia do użytkowania
danego samolotu? X
1.38 Czy istnieje pewność, że pilot przeszedł test KWT (Kontrola
Wiedzy Teoretycznej)? X
1.39 Czy pilot został przeszkolony zgodnie z wykonywanym lotem? X 1.40 Czy istnieje pewność, że pilot ma doświadczenie w lotach na
danym typie statku powietrznego? X
1.41 Czy istnieje możliwość, że pilot przekroczy maksymalne
prędkości lotu? X
1.42 Czy istnieje możliwość, że pilot miał przerwę w wykonywaniu
lotów, która spowodowała utratę części nabytych umiejętności? X 1.43 Czy istnieje pewność, że pilot potrafi wyprowadzić samolot z
korkociągu? X
1.44 Czy istnieje możliwość zmiany parametrów lotu w wyniku
nieświadomego działania pilota? X
GRUPA PYTAŃ 2 – SŁUŻBA FIS
2.1 Czy istnieje możliwość, że informator FIS nie jest w dobrej
kondycji psychofizycznej? X
2.2 Czy informator FIS wykonuje wszystkie czynności zgodnie
z zaleceniami i przepisami? X
2.3
Czy istnieje pewność, że informator FIS będzie na swoim stanowisku, kiedy pilot będzie próbował się z nim
skontaktować? X
2.4 Czy istnieje możliwość, że kierownik lotów nie spełnia swoich
obowiązków? X
2.5 Czy istnieje pewność, że informator FIS zapewni bezpieczną
separację operujących statków powietrznych? X
2.6 Czy istnieje możliwość braku zrozumienia komunikatów
pomiędzy pilotem a FIS? X
71 Tab. 5.6. cd.
-1- -2- -3- -4-
2.7 Czy istnieje możliwość, że kontroler FIS udzieli pilotowi
błędnych informacji (pomyli się)? X
2.8 Czy istnieje możliwość, że pilot wleci w strefę kontrolowaną bez
upoważnienia? X
2.9 Czy istnieje możliwość, że pilot znajdzie się w strefie zakazanej
lub niebezpiecznej? X
2.10 Czy istnieje możliwość, że pilot znajdzie się w aktywnej strefie
TSA/TRA/R/EA? X
2.11 Czy istnieje pewność, że naziemne pomoce radionawigacyjne
działają poprawnie? X
2.12 Czy istnieje możliwość, że osoba nieupoważniona będzie
korzystała z częstotliwości na których pilot kontaktuje się z FIS? X 2.13 Czy istnieje możliwość awarii systemu komunikacji radiowej? X
2.14 Czy istnieje możliwość, że pilot nie zapoznał się z depeszą
METAR? X
2.15 Czy istnieje możliwość, że pilot nie zapoznał się z depeszą
NOTAM? X
2.16 Czy istnieje pewność, że pilot zapoznał się z AUP? X 2.17 Czy istnieje pewność, że nie nastąpi kolizja z innym statkiem
powietrznym? X
2.18 Czy może wystąpić zderzenie z bezzałogowym statkiem
powietrznym? X
GRUPA PYTAŃ 3 – STATEK POWIETRZNY
3.1 Czy istnieje możliwość, że urządzenia komunikacji radiowej w
SP ulegną uszkodzeniu w czasie lotu/lądowania? X 3.2 Czy istnieje możliwość, że nastąpi rozszczelnienie pokładu (np.
otwarcie drzwi)? X
3.3 Czy istnieje możliwość, że nastąpiła awaria układu hamowania? X 3.4 Czy istnieje możliwość uszkodzenia powierzchni sterowych w
trakcie lotu? X
3.5 Czy istnieje pewność, że stan techniczny SP umożliwia
bezpieczne wykonanie lotu? X
3.6 Czy istnieje możliwość, że nastąpi awaria silnika podczas
rozbiegu? X
3.7 Czy istnieje możliwość, że nastąpi awaria silnika bezpośrednio
po starcie? X
3.8 Czy istnieje możliwość, że nastąpi awaria silnika podczas lotu? X 3.9 Czy istnieje możliwość, że wystąpi pożar podczas uruchamiania
silnika na ziemi? X
3.10 Czy istnieje możliwość, że wystąpi pożar silnika w czasie lotu? X 3.11 Czy istnieje możliwość, że wystąpi pożar instalacji elektrycznej
w locie? X
3.12 Czy istnieje możliwość, że wystąpi pożar w kabinie? X 3.13 Czy istnieje możliwość, że wystąpi pożar skrzydła? X 3.14 Czy istnieje możliwość, że wystąpi przypadkowo napotkane
oblodzenie? X
3.15 Czy istnieje możliwość, że konieczne będzie lądowanie z kołem
głównym bez powietrza? X
72 Tab. 5.6. cd.
-1- -2- -3- -4-
3.16 Czy istnieje możliwość, że nastąpi uszkodzenie instalacji
zasilania elektrycznego? X
3.17 Czy istnieje możliwość, że konieczne będzie lądowanie bez
sterowania sterem wysokości? X
3.18 Czy istnieje możliwość, że samolot wejdzie w spiralę? X 3.19 Czy istnieje możliwość, że samolot wejdzie w niezamierzony
korkociąg? X
3.20 Czy istnieje pewność, że pilot wykonał przegląd przed lotem? X 3.21 Czy istnieje możliwość, że pilot przeciągnie samolot? X 3.22 Czy istnieje możliwość, że pilot nieprawidłowo załadował
samolot (środek ciężkości)? X
3.23 Czy istnieje możliwość, że pilot nie zabezpieczył przewożonego
bagażu? X
3.24 Czy istnieje pewność, że pilot dobrze obliczył zapotrzebowanie
na paliwo? X
3.25 Czy istnieje możliwość, że pilot przystąpi do oderwania przy
zbyt małej prędkości postępowej? X
GRUPA PYTAŃ 4 – INFRASTRUKTURA LOTNISKA
4.1 Czy jest możliwe, że nawierzchnia lotniska jest uszkodzona? X 4.2 Czy istnieje możliwość nagłego poważnego zanieczyszczenia
drogi startowej? X
4.3 Czy istnieje możliwość, że na drodze startowej zalega woda (np.
po ulewie)? X
4.4 Czy istnieje możliwość zderzenia się z przeszkodą podczas
startu? X
4.5 Czy istnieje możliwość zderzenia się z przeszkodą podczas
kołowania? X
4.6 Czy istnieje pewność, że przeszkody lotniskowe są dobrze
oznakowane? X
4.7 Czy istnieje możliwość wtargnięcia osoby nieupoważnionej na
pas startowy podczas startu? X
4.8 Czy istnieje możliwość, że osoba nieupoważniona znajdzie się
na pasie startowym w czasie lądowania? X
4.9 Czy istnieje możliwość wtargnięcia na pas startowy zwierzęcia
(zając, lis)? X
4.10 Czy istnieje możliwość zderzenia samolotu z ptakiem przy
starcie? X
4.11 Czy istnieje możliwość zderzenia samolotu z ptakiem podczas
lądowania? X
4.12 Czy możliwe jest, że drogi kołowania są źle wyznaczone? X 4.13 Czy możliwe jest wystąpienie uszkodzenia powierzchni
sterowych podczas wyprowadzania samolotu z hangaru? X 4.14 Czy istnieje możliwość, że podczas kołowania przebita zostanie
opona? X
4.15 Czy istnieje możliwość, że podczas manewrów na lotnisku
dojdzie do przebicia zbiornika paliwa? X
4.16 Czy istnieje możliwość, że w bezpośrednim otoczeniu lotniska
znajduje się inne lotnisko o dużym natężeniu ruchu? X
73 Tab. 5.6. cd.
Zgodnie z opisem przedstawionym w algorytmie zarządzania ryzykiem (rozdz. 4.3), rozpoznania źródeł zagrożeń dokonano na podstawie wydzielenia z listy pytań tych, w których odpowiedź znalazła się w polu krytycznym. Lista rozpoznanych źródeł zagrożeń przedstawiona została w tabeli 5.7.
-1- -2- -3- -4-
4.17 Czy istnieje pewność, że na lotnisku zapewniona jest pomoc lub
służba ratunkowa? X
4.18
Czy istnieje możliwość, że pilot zostanie zmuszony do opóźnienia lądowania z powodu zakazu kierownika lotów
(priorytet innych samolotów)? X
4.19 Czy istnieje możliwość wystąpienia przeszkody na trawiastym
pasie startowym (kamień, wyrwa)? X
4.20
Czy istnieje pewność, że wszyscy użytkownicy lotniska przestrzegają zasad poruszania się po nim zgodnie z Instrukcją
Operacyjną? X
GRUPA PYTAŃ 5 – WARUNKI ŚRODOWISKOWE
5.1 Czy istnieje możliwość, że warunki atmosferyczne ulegną
gwałtownej zmianie? X
5.2 Czy istnieje możliwość, że wystąpi nagła zmiana pogody
uniemożliwiająca lot w warunkach VFR? X
5.3 Czy istnieje możliwość wystąpienia gwałtownego wiatru
utrudniającego sterowanie statkiem powietrznym? X 5.4 Czy możliwe jest powstanie nagłego zadymienia przemysłowego
lub miejskiego, utrudniającego pilotaż (utrata widoczności)? X 5.5 Czy istnieje możliwość oślepienia pilota przez promienie
słoneczne? X
5.6 Czy istnieje możliwość, że pilot zostanie oślepiony przez światło
błyskowe innego samolotu? X
5.7 Czy odzież pilota zawsze jest dostosowana do warunków
pogodowych? X
5.8 Czy istnieje możliwość porażenia piorunem? X 5.9 Czy istnieje możliwość dezorientacji pilota spowodowanej
warunkami atmosferycznymi? X
5.10 Czy istnieje możliwość dezorientacji pilota spowodowanej
znalezieniem się w gęstych chmurach? X
5.11 Czy istnieje możliwość, że lot odbywał się będzie w nocy? X 5.12 Czy istnieje możliwość, że lot odbywał się będzie w silnym
deszczu? X
5.13 Czy istnieje możliwość, że lot odbywał się będzie w warunkach
oblodzenia? X
5.14 Czy istnieje możliwość, wystąpienia niskich temperatur? X 5.15 Czy istnieje możliwość zderzenia samolotu z ptakiem podczas
lotu ustalonego? X
5.16 Czy istnieje możliwość, że pilot nie przewidział wystąpienia
przeszkody lotniczej (komin, maszt)? X
74 Tab. 5.7. Rozpoznane źródła zagrożeń
Lp. Ozn. Źródła zagrożeń rozpoznane na podstawie wybranych pytań kontrolnych
-1- -2- -3-
1 1.1 Pilot jest w złej kondycji psychofizycznej
2 1.2 Pilot zachowa się nieadekwatnie do sytuacji w wyniku obecności środków odurzających w jego organizmie
3 1.3 Pilot zachowa się nieadekwatne w wyniku złego stanu zdrowia 4 1.5 Nastąpiło nieprzewidziane pogorszenie stanu zdrowia pilota 5 1.6 Pilot pracuje pod presją
6 1.7 Praca pilota cechuje się dużą odpowiedzialnością i małą tolerancją na błędy 7 1.8 Pilot zachowa się nieadekwatnie do sytuacji w wyniku obecności alkoholu w
jego krwi
8 1.10 Pilot działa w pośpiechu 9 1.11 Pilot nie opracował planu lotu 10 1.12 Pilot nie zna trasy lotu
11 1.13 Świadome działanie pasażera mające na celu uniemożliwienie wykonania lotu 12 1.14 Pilot nie zna infrastruktury lotnisk, z których operuje
13 1.15 Pilot/pasażerowie mają niezapięte lub niesprawne pasy bezpieczeństwa 14 1.16 Urządzenia radiotelefoniczne wykorzystywane przez pilota ulegną awarii 15 1.17 Urządzenia na pokładzie spowodują rozproszenie uwagi pilota
16 1.20 Na pokładzie występują elementy kokpitu, o które można się uderzyć 17 1.21 Pilot nagle lub gwałtownie użyje dużej siły
18 1.22 W kabinie SP przewożone są osoby postronne wbrew obowiązującym przepisom
19 1.23 Zły stan techniczny SP wywoła dekoncentrację pilota 20 1.24 Pilot zmieni trasę lub pułap lotu bez porozumienia z FIS 21 1.25 W kabinie SP występuje podwyższony poziom hałasu 22 1.26 Pilot/pasażerowie nie są wyposażeni w spadochrony 23 1.28 Pilot niepoprawnie wykona przegląd przedlotowy 24 1.29 Pilot błędnie wykona procedurę awaryjną
25 1.30 Czynności wykonywane przez pilota są monotonne 26 1.31 Pilot nie dostosuje prędkości do zaleceń
27 1.32 Pilot nie dostosuje prędkości do umiejętności
28 1.34 Pilot będzie wykonywał ryzykowne manewry mające na celu zapewnienie rozrywki
29 1.35 Pilot nie zna procedur awaryjnych
30 1.36 Pilot będzie wykonywał manewry, do których nie ma uprawnień 31 1.40 Pilot nie posiada doświadczenia w lotach na danym typie SP 32 1.41 Pilot przekroczy dopuszczalną prędkość lotu
33 1.43 Pilot nie potrafi wyprowadzić samolotu z korkociągu 34 1.44 Pilot nieświadomie zmieni parametry lotu
35 2.1 Informator FIS jest w złej kondycji psychofizycznej 36 2.4 Kierownik lotów nie wywiązuje się ze swoich obowiązków 37 2.5 Brak zapewnionej separacji między statkami powietrznymi 38 2.6 Nieporozumienie pomiędzy pilotem a informatorem FIS 39 2.7 Informator FIS udzieli pilotowi błędnych informacji
75 Tab. 5.7. cd.
-1- -2- -3-
40 2.8 SP znajdzie się w strefie kontrolowanej bez upoważnienia 41 2.9 SP znajdzie się w strefie zakazanej lub niebezpiecznej 42 2.10 SP znajdzie się w aktywnej strefie TSA/TRA/R/EA
43 2.11 Niepoprawna praca naziemnych pomocy radionawigacyjnych 44 2.13 Nastąpiła awaria systemu komunikacji radiowej
45 2.14 Pilot nie zapoznał się z depeszą METAR 46 2.15 Pilot nie zapoznał się z depeszą NOTAM 47 2.16 Pilot nie zapoznał się z AUP
48 2.17 Kolizja z innym statkiem powietrznym
49 2.18 Zderzenie z bezzałogowym statkiem powietrznym
50 3.1 Wystąpi awaria urządzeń komunikacji radiowej w SP w czasie lotu/lądowania 51 3.2 Nastąpi rozszczelnienie pokładu
52 3.3 Wystąpi awaria układu hamowania
52 3.4 Wystąpi uszkodzenie powierzchni sterowych w trakcie lotu 54 3.5 Stan techniczny SP uniemożliwi bezpieczne wykonanie lotu 55 3.6 Wystąpi awaria silnika podczas rozbiegu
56 3.7 Wystąpi awaria silnika bezpośrednio po starcie 57 3.8 Wystąpi awaria silnika podczas lotu
58 3.9 Wystąpi pożar podczas uruchamiania silnika na ziemi 59 3.10 Wystąpi pożar silnika w czasie lotu
60 3.11 Wystąpi pożar instalacji elektrycznej w locie 61 3.12 Wystąpi pożar w kabinie
62 3.13 Wystąpi pożar skrzydła
63 3.14 Wystąpi przypadkowo napotkane oblodzenie
64 3.15 Konieczność lądowania z uszkodzonym kołem głównym podwozia 65 3.16 Wystąpi uszkodzenie instalacji zasilania elektrycznego
66 3.17 Konieczność lądowania bez sterowania sterem wysokości 67 3.18 SP wejdzie w spiralę
68 3.19 SP wejdzie w niezamierzony korkociąg 69 3.21 Nastąpi przeciągnięcie SP
70 3.22 Pilot/obsługa błędnie załaduje SP
71 3.23 Przewożony bagaż nie jest należycie zabezpieczony 72 3.24 Ilość paliwa w SP jest niewystarczająca
73 3.25 Pilot przystąpi do oderwania przy zbyt małej prędkości postępowej 74 4.2 Wystąpi nagłe poważne zanieczyszczenie drogi startowej
75 4.3 Wystąpienie zjawiska hydropoślizgu kół samolotu na nawierzchni drogi startowej pokrytej cienką warstwą wody
76 4.5 Istnieją przeszkody, z którymi SP może się zderzyć podczas kołowania 77 4.7 Osoba nieupoważniona wtargnie na pas startowy podczas startu
78 4.8 Osoba nieupoważniona znajdzie się na pasie startowym w czasie lądowania 79 4.9 Na pas startowy wtargnie zwierzę
80 4.10 SP zderzy się z ptakiem przy starcie 81 4.11 SP zderzy się z ptakiem podczas lądowania
76 Tab. 5.7. cd.
-1- -2- -3-
82 4.13 Powierzchnie sterowe zostaną uszkodzone podczas wyprowadzania samolotu z hangaru
83 4.14 Podczas kołowania przebita zostanie opona
84 4.16 Bliskie sąsiedztwo z lotniskiem o dużym natężeniu ruchu 85 4.17 Na lotnisku nie ma zapewnionej pomocy lub służby ratunkowej 86 4.18 Nastąpi opóźnienie lądowania wywołane nakazem kierownika lotów 87 4.19 Wystąpienie przeszkody na trawiastym pasie startowym
88 4.20 Inni użytkownicy lotniska nie przestrzegają przepisów poruszania się po lotnisku
89 5.1 Warunki atmosferyczne ulegną gwałtownej zmianie
90 5.2 Wystąpi nagła zmiana pogody uniemożliwiająca lot w warunkach VFR 91 5.3 Wystąpi gwałtowny wiatr utrudniający sterowanie statkiem powietrznym 92 5.4 Wystąpi nagłe zadymienie przemysłowe lub miejskie, które utrudni pilotaż 93 5.5 Pilot zostanie oślepiony przez promienie słoneczne
94 5.6 Pilot zostanie oślepiony przez światło błyskowe innego SP 95 5.8 Nastąpi porażenie piorunem
96 5.9 Dezorientacja pilota spowodowana warunkami atmosferycznymi 97 5.10 Dezorientacja pilota spowodowana wlotem w gęste chmury 98 5.14 Wystąpienie niskich temperatur
99 5.16 Pilot nie przewidział przeszkody lotniczej
Opracowana lista źródeł zagrożeń posłuży do sformułowania zagrożeń. Przez zagrożenie rozumie się warunkową możliwość ujawnienia się strat w wyniku jego aktywizacji. Formułowanie zagrożeń można rozumieć więc jako sposób wyrażenia i zapisania zdarzeń mogących przynieść takie straty w obszarze analiz.