Biznesplan
Dobrze jest zaplanować to, co mamy do zrobienia. Mama zawsze planuje większe zakupy, spisuje wszystkie rzeczy na kartce, żeby potem w sklepie czegoś nie zapomnieć. Gdy zbliża się lato, mama z tatą planują wakacje, obliczają, ile mogą kosztować naszą rodzinę. Jeśli ktoś chce założyć przed-siębiorstwo, też powinien sobie wszystko zaplanować: co musi przygotować, jakie prace wykonać, ile i na co potrzebuje pieniędzy, kogo powinien zatrudnić. To jest biznesplan.
Cena detaliczna
Fabryka albo mały warsztat produkują różne rzeczy i sprzedają je po określonej cenie osobom lub przedsiębiorstwom, które kupują od nich dużo towaru (jest to cena hurtowa). Następnie te osoby lub przedsiębiorstwa sprzedają pojedyncze rzeczy swoim klientom. Muszą same na tym zarobić, żeby mieć pieniądze na kupno kolejnych rzeczy, np. paliwa. Dlatego do ceny, którą ustaliła fabryka, dodają pewną kwotę i cena staje się wyższa. Taką cenę sprzedaży pojedynczego przedmiotu z kwotą dodaną dla sprze-dającego nazywamy ceną detaliczną.
Dystrybucja
Kiedy Jacek z Vc roznosi gazetkę szkolną, przygotowaną przez uczniów z kółka redakcyjnego, to pani Miłka ze świetlicy mówi, że zajmuje się on dystrybucją tej gazetki, czyli rozprowadzaniem jej w róż-nych salach. W fi rmach też musi być ktoś, kto rozwiezie towar do wielu sklepów.
Faktura
W sklepie po zapłaceniu za zakupy pani kasjerka daje nam paragon, na którym widzimy, ile koszto-wały nas poszczególne produkty. W każdym sklepie, zakładzie, w którym płacimy, np. za strzyżenie, możemy dostać paragon. Faktura to taki paragon dla jednej fi rmy od innej fi rmy. Są tam zapisane wszystkie ważne informacje. Dzięki nim wiadomo, która fi rma jest sprzedawcą, a która kupującym oraz ile pieniędzy powinien przekazać kupujący sprzedającemu za towary albo za wykonaną pracę.
Konkurent
Wujek Tomek żartuje, że moja starsza siostra ma wielu konkurentów do swojej ręki. To znaczy, że chłopcy walczą – no, niedosłownie – o uśmiech, o życzliwe słowo siostry. Wszyscy starają się o to samo, chociaż każdy z nich w inny sposób. Jeżeli kilka fi rm produkuje taki sam towar, wykonuje po-dobne prace lub świadczy popo-dobne usługi, to mówimy, że są one konkurentami. Każda z nich musi się bardzo starać, aby to ją wybrano jako najlepszą.
Kontrahent
To człowiek albo fi rma, którzy od danego przedsiębiorstwa kupują lub danemu przedsiębiorstwu sprze-dają określone dobra lub usługi.
Menedżer
Tata mówił kiedyś, że nasza mama to taki domowy menedżer, to znaczy szef albo kierownik. W przed-siębiorstwach też są menedżerowie, którzy kierują całą fi rmą albo jej częścią. Organizują pracę, życie – tak jak nasza mama organizuje życie w naszym domu.
Płatności
Jak sama nazwa wskazuje, płatność to coś do zapłacenia. Najczęściej wiemy, ile i za co mamy zapłacić, gdy ktoś da nam fakturę. Płatności – zgodnie z fakturą – musimy dokonać w wyznaczonym czasie.
Popyt
Pamiętacie, co to się działo, kiedy w księgarniach zaczęto sprzedawać najnowszy tom „Harry’ego Pot-tera”? Tłumy ludzi czekały przed sklepami, mając nadzieję, że go kupią. Nie dla wszystkich jednak wy-Klasy I – III
96
starczyło książek, tak wielki był na nie popyt – liczba osób chętnych do kupienia książki była większa niż liczba egzemplarzy przywiezionych do księgarni.
Promocja
To coś, co znamy, bo często z niej korzystamy. Promocje to specjalne okazje do zakupu towarów lub usług. Od czasu do czasu możemy coś kupić albo zamówić po niższych cenach, czasami możemy ku-pić dwie rzeczy w cenie jednej itp. Sklepy wiedzą, że to doskonały sposób na sprzedaż dużej liczby towarów, chociaż wcześniej mało kto je kupował. My z tatą lubimy promocje, bo wtedy zawsze udaje się namówić naszą mamę na zakup po niższej cenie czegoś, co lubimy. Kiedyś w dwie kolejne soboty można było w solarium na naszym osiedlu opalać się dwa razy po zapłaceniu tylko za jedno opalanie.
Przychód
Kiedyś miałem kilkanaście resoraków. Kiedy zabawa nimi znudziła mi się, mama pozwoliła mi sprze-dać je po dwa złote młodszym kolegom. Pieniądze, które otrzymałem ze sprzedaży samochodzików, to był mój przychód.
Upust
Trochę wiąże się z promocjami. Upust to obniżenie ceny, którą należałoby zapłacić. Upust możemy dostać wtedy, kiedy np. zabawka jest trochę porysowana, pudełko z towarem trochę wgniecione albo wtedy, kiedy po prostu właściciel naszego sklepu postanowi policzyć nam trochę mniej za czekolady, bo kupujemy ich dużo, dzięki czemu nie leżą one zbyt długo na półce sklepowej. My z tatą tak lubimy czekoladę, że u nas w domu nigdy nie zdąży się zepsuć.
Utarg
Fryzjerka cały dzień strzyże, czesze, robi loki – każdy musi za to zapłacić. W sklepie warzywnym sprzedawczyni cały dzień waży, pakuje warzywa i owoce – za to też każdy klient musi zapłacić. Pod koniec dnia fryzjerka, sprzedawczyni i wszyscy inni ludzie w różnych miejscach miasta liczą pieniądze w kasie. Wszystkie pieniądze, które zgromadzili tego dnia, to jest dzienny utarg.
Praca
Mogę cię zapewnić, że kiedy sprzątasz swój pokój, albo gdy razem z tatą naprawiasz zepsuty rower, to pracujesz. Praca to wykonywanie czynności, która jest potrzebna tobie lub innym ludziom. Większość dorosłych codziennie wychodzi z domu, aby wykonywać pracę, za co otrzymuje pieniądze.
Kupno-sprzedaż
Kiedy miałam 4 lata, dostałam od taty śliczny niebieski rowerek. Był mały – tak jak ja. Kiedy podro-słam, rowerek okazał się za mały i nie był mi już potrzebny. Tata zabrał rowerek i zaniósł go do cio-ci Krysi. Po powrocio-cie do domu powiedział, że sprzedał rowerek, a kupiła go cio-ciocio-cia Krysia swojemu małemu synkowi. Za to, co kupujemy, musimy dać pieniądze, czyli zapłacić, a za to, co sprzedajemy, dostajemy pieniądze.
Towar
Rowerek był rzeczą do sprzedania, czyli towarem.
Cena
Nie pamiętam, ile ciocia Krysia zapłaciła za mój niebieski rowerek, ale na pewno umówiła się z tatą, ile to ma być. Z pewnością tata powiedział jej, ile pieniędzy chciałby otrzymać za rowerek, a ciocia podała kwotę, jaką może zapłacić. Po dyskusji ustalili cenę rowerka.
Inwestowanie
Synek cioci Krysi szybko urósł i rowerek znowu przestał być potrzebny. Ciocia pomyślała, że rower można sprzedać na licytacji w internecie. Kupiła nowe siodełko, pedały, łańcuch i kilka innych drob-nych rzeczy. Pomalowała rower na śliczny pomarańczowy kolor. Zainwestowała – wydała pieniądze, aby rower stał się atrakcyjniejszy dla kupujących.
Zysk
Okazało się, że dzięki wprowadzonym zmianom ciocia sprzedała rowerek za cenę wyższą niż wynosiła zainwestowana przez nią kwota. Ta nadwyżka była jej zyskiem.
Cennik
Gdyby tata albo ciocia mieli więcej rowerków do sprzedania, musieliby ustalić cenę dla każdego z nich.
Gdyby te ceny spisali na przykład na jednej kartce, powstałby cennik, czyli zbiór wszystkich cen.
Waluta
W Polsce za wszystko płacimy złotymi – monetami lub banknotami. W Anglii kupuje się za funty.
W wielu krajach Europy można posługiwać się euro. Rodzaj pieniędzy, których używa się w każdym z krajów, to waluta.
Konkurencja
Moja starsza siostra lubi się stroić. Nie wiem, jak ona to robi, ale zawsze kupuje taniej niż w naszym osiedlowym sklepie. Mówi, że chodzi po mieście i szuka tanich ciuchów u konkurencji. To znaczy, że znajduje podobny sklep, ale ceny ustalone w nim przez właściciela są niższe. Można kupić to samo i tu, i tu – ale chyba każdy woli mniej zapłacić?!
Dług
Raz słyszałem, jak babcia mówiła do sąsiadki, że pan Nowak tonie w długach. Trochę się zaniepoko-iłem. Nie mógłbym go uratować, bo nie umiem pływać. Zresztą babcia też nie potrafi . Na szczęście okazało się, że chodzi o to, że pan Nowak pożyczył od swojego brata dużo pieniędzy, które musi teraz oddać. No i ma z tym kłopot. Ale na pewno odda te pieniądze, bo – jak mówi babcia – to porządny człowiek. Długi trzeba spłacać!
Wartość
Moja siostra nigdy nie daje mi spokoju – wymyśla zagadki, które próbuję rozwiązać. Ostatnio robiliśmy zakupy. Nagle pyta, jaką wartość będą one miały, jeżeli za 1 kg mandarynek trzeba zapłacić 4 zł, a my kupimy 6 kilogramów tych owoców. Na szczęście pomogła mi znaleźć odpowiedź. Wartość naszych zakupów to 6 razy po 4 zł, czyli 24 zł. Jeżeli dodamy do siebie ceny wszystkich zakupionych towarów, będziemy znać wartość naszych zakupów.