to rzecz lub umiejętność, którą ludzie muszą mieć, zanim przystąpią do wytworzenia pro-duktu. Zaznacz, że aby coś wyprodukować, trzeba najpierw zgromadzić potrzebne przed-mioty i umieć to zrobić. Dopiero potem można przystąpić do działania.
2. Poproś uczniów, aby podali proste przykłady zasobów, stawiając następujące pytania:
– Co jest potrzebne, aby namalować obrazek (papier, farby, pędzel, umiejętność malowa-nia)?
– Co jest potrzebne, aby ugotować zupę ja-rzynową (warzywa, np. marchewka, cebula, pomidory, kalafi or inne zasoby, jak: woda, sól, nóż, garnek, kuchenka, umiejętność go-towania)?
3. Poleć uczniom przeczytanie fragmentu książki Dzieci z Bullerbyn Astrid Lindgren (materiał pomocniczy nr 1). Zapytaj klasę:
– Czego potrzebowała Lisa, żeby upiec placek?
– Dla kogo upiekła placek?
4. Omów odpowiedzi uczniów, przypomina-jąc wiadomości o zasobach. Zwróć uwagę na to, czy uczniowie wymienili wszystkie zasoby niezbędne do upieczenia placka, łącznie z naczyniami, piecem, pracą Lisy itp. Zapytaj też, kim była Lisa w opisanej przez autorkę sytuacji. Jeśli klasa ma pro-blemy z nazwaniem roli Lisy, zwróć uwagę, że dziewczynka wykonała produkt, jest więc producentem.
5. Wyjaśnij uczniom, że aby wytworzyć produk-ty, potrzebne są zasoby. Zasoby to wszystkie rzeczy: materiały, narzędzia, maszyny, budyn-ki oraz umiejętności i praca człowieka, nie-zbędne do produkcji.
6. Podziel klasę na małe, 4–5-osobowe zespo-ły. Rozdaj karty ćwiczenia „Różne zasoby”
(materiał pomocniczy nr 2) i poproś uczniów, aby wycięli poszczególne karty z ilustracjami przedstawiającymi zasoby. Zaznacz, że karty będą potrzebne w kolejnej części lekcji.
7. Zaproponuj uczniom zabawę. Rozdaj każde-mu zespołowi instrukcję do loteryjki „Co jest potrzebne do produkcji?” (materiał
pomocni-Klasy I – III
30
ków przedstawiających różne dobra: sukienkę, dom, ciastko, szafę, sałatkę.
8. Uczniowie rozkładają obrazki na stoliku.
Zespół wybiera osobę prowadzącą ćwicze-nie. Zadaniem prowadzącego jest zebra-nie wszystkich kart zasobów, ułożezebra-nie ich w stosik na stoliku (obrazkami do dołu, tak aby uczniowie nie widzieli obrazka na kar-cie). Prowadzący rozpoczyna zabawę. Każdy uczeń kolejno bierze ze stosika jedną kartę i dokłada do odpowiedniego obrazka
przed-stawiającego produkt. Krótko uzasadnia, dla-czego dany zasób jest potrzebny do wytwo-rzenia tego produktu.
9. Omów z uczniami przebieg ćwiczenia. Pytaj, co jest potrzebne do produkcji poszczegól-nych produktów przedstawioposzczegól-nych na kartach.
Ochotnicy podają przykłady zasobów, któ-re trzeba posiadać, by wykonać te produkty.
Zwróć uwagę, że w procesie produkcji dóbr zawsze niezbędne są umiejętności i praca czło-wieka.
Materiały pomocnicze
Materiał pomocniczy nr 1
Fragment książki Astrid Lindgren Dzieci z Bullerbyn1
„– Och, mamo, jakie wszystko jest nudne – westchnęłam.
– Co też ty mówisz – zdziwiła się mama – wcale tego nie zauważyłam.
– Tak, bo ciągle pada i pada, i wcale nie wiem, co mam robić.
– Gdybym była na twoim miejscu – poradziła mama – upiekłabym placek.
Mama powiedziała to zupełnie tak, jakby myślała, że ja umiem piec placki. Ale ja przecież nie umiem, a przynajmniej nie próbowałam nigdy. Lecz wyobraźcie sobie, że upiekłam placek zupełnie sama, i to całkiem dobry! Chociaż mama mówiła mi oczywiście, co mam robić. Zrobiłam tak: najpierw utarłam dwa jajka i dwie fi liżanki cukru w miseczce. Musiałam długo ucierać i było to bardzo przyjemne zajęcie.
Potem roztopiłam duży kawał masła w rondelku i wymieszałam wszystko razem. W końcu wlałam do tego mleko i wsypałam mąkę, tylko dokładnie nie pamiętam, ile. Do tego dodałam jeszcze utartej skórki cytrynowej i drożdży w proszku. Gdy piekłam placek, miałam na sobie biały fartuch i białą chusteczkę na głowie. Ach, jakże byłam ciekawa, gdy mama wyjmowała mój placek z pieca! Był jasnobrązowy i pulchny. Wcale nie wiedziałam, że tak dobrze umiem piec ciasto. Mamusia uważała, że powinnam poczęstować Lassego i Bossego plackiem i odrobiną soku. Tak też zrobiłam. Ucieszyli się okropnie.
Zdziwili się bardzo, gdy im powiedziałam, że to ja upiekłam placek”.
Materiał pomocniczy nr 2
Ćwiczenie „Różne zasoby” – karty z ilustracjami
Wytnijcie kwadraciki, na których znajdują się obrazki przedstawiające różne zasoby.
32
34
Materiał pomocniczy nr 3
Instrukcja do loteryjki „Co jest potrzebne do produkcji?”
Przygotujcie karty z zasobami. Wytnijcie obrazki przedstawiające następujące produkty: ciastko, chleb, sukienka, szafa, dom, sałatka. Wybierzcie osobę prowadzącą ćwiczenie. Prowadzący układa wszystkie karty zasobów na stoliku, tak by ilustracje nie były widoczne. Każdy uczeń kolejno bierze ze stosika jedną kartę i dokłada do odpowiedniego obrazka przedstawiającego produkt. Musi uzasadnić krótko, dlaczego dany zasób jest potrzebny do wytworzenia tego produktu.
Ciastko Chleb
Sukienka
Szafa
Dom
Sałatka
Czas:
2 godziny lekcyjne Przebieg zajęć:
1. Powiedz dzieciom, że w czasie lekcji dowiedzą się, co to są dobra i usługi oraz zastanowią się, kto je wytwarza. Wyjaśnij, że ludzie potrzebu-ją wielu rzeczy, aby zaspokoić swoje potrzeby.
Poproś uczniów, aby podali przykłady różnych ludzkich potrzeb. Zapisuj je na tablicy, wyko-rzystując schemat zamieszczony w ćwiczeniu
„Nasze potrzeby” (materiał pomocniczy nr 1).
Następnie zapytaj, co musimy mieć, co zrobić, by zaspokoić wymienione potrzeby. Zapisuj przykłady podawane przez uczniów.
2. Powiedz uczniom, że niektóre potrzeby mo-żemy zaspokoić przez korzystanie z dóbr czy usług. Wyjaśnij różnice pomiędzy pojęciem
„dobra” (chodzi o dobra materialne, czyli rze-czy, przedmioty, np. meble, samochód, lody, zabawki, zeszyty, długopis itd.) oraz „usługi”
(czyli czynności, np. uczenie dzieci w szkole, leczenie, szycie ubrań, naprawa telewizora).
Dodaj, że w stosunku do dóbr przeznaczonych na sprzedaż używa się terminu „towary”.
3. Rozdaj uczniom karty ćwiczenia „Dobra czy usługi?” (materiał pomocniczy nr 2). Poleć uczniom, aby zastanowili się, które obrazki pre-zentują dobra, a które usługi. Poproś, aby wycięli obrazki, a następnie wkleili je w odpowiednie miejsce tabelki. Po zakończeniu pracy sprawdź, czy uczniowie poprawnie wykonali zadanie. Za-dawaj pytanie: „Czy to jest dobro, czy usługa?”.
4. Wyjaśnij uczniom, że ludzie, którzy wytwarza-ją dobra i usługi, to producenci. Losowo rozdaj uczniom obrazki zamieszczone w ćwiczeniu
„Producenci i ich produkty” (materiał pomoc-niczy nr 3). Każdy uczeń powinien otrzymać jeden obrazek, który przypnie do ubrania.
Poproś, aby uczniowie połączyli się w pary:
jedna osoba w parze będzie miała ilustrację przedstawiającą producenta, natomiast druga – ilustrację z produktami wytwarzanymi przez tego producenta. Przypomnij, że producentem nazywamy osobę, która produkuje wyroby, Cele:
Uczeń:
– zna i stosuje pojęcia związane z produkcją i konsumpcją dóbr i usług;
– rozróżnia przykładowe dobra i usługi;
– wskazuje osoby, które pełnią rolę producentów oraz rolę konsumentów;
– omawia decyzje, jakie musi podjąć producent