sła, które będzie tematem lekcji (hasło brzmi:
„Oszczędzamy wodę”).
2. Podziel uczniów na 4- lub 5-osobowe grupy, roz-daj materiał pomocniczy nr 2 (schemat „Skutki ograniczenia dostaw wody”). Poproś uczniów, aby wyobrazili sobie, że rząd wprowadził ogra-niczenia w dostawach wody do domów. Każdy obywatel może zużyć tylko 1 litr wody dziennie.
Wytłumacz, że zadaniem uczniów będzie prze-dyskutowanie w zespołach, jakie mogą być skut-ki (bezpośrednie i długofalowe) taskut-kiej decyzji.
3. Po uzupełnieniu schematów poproś przedsta-wicieli grup o zaprezentowanie efektów dysku-sji na forum klasy. Podsumowując wypowiedzi uczniów, zwróć uwagę na to, że woda jest po-trzebna do życia roślinom, zwierzętom, ludziom.
Dla wielu organizmów jest również domem.
Podkreśl, że ludzie zawsze potrzebowali wody do przetrwania. Zawsze używali jej do picia, prania, podlewania roślin czy pojenia zwierząt. Woda jest wykorzystywana do wytwarzania energii, do celów rekreacyjnych (nurkowanie, pływanie, żeglowanie itp.) oraz do produkcji dóbr. Woda jest również wykorzystywana przez ludzi od naj-dawniejszych czasów jako szlak transportowy.
Posłuż się mapą, wskaż i omów lokalizację wy-branych miast w pobliżu rzek, jezior, mórz. Za-chęć uczniów do wyszukania na mapie kilku, np.
polskich, miast zlokalizowanych w pobliżu rzek lub nad morzem.
4. Wyjaśnij uczniom, nadal posługując się mapą lub globusem, że woda zajmuje 70% powierzchni Ziemi, jednak tylko 2,5% wody to woda słodka, a mniej niż 1% to woda zdatna do picia. Woda słod-ka znajduje się w jeziorach, rzesłod-kach, strumieniach i stawach. Jest także pod ziemią. Część wody słod-kiej jest zamarznięta w lodowcach i na biegunach.
5. Odwołaj się do schematów wykonanych przez uczniów na początku lekcji. Zwróć uwagę na to, że woda towarzyszy nam w życiu codzien-nym. Poproś o podanie przykładów czynności codziennych, do wykonywania których po-trzebna jest woda. Zapytaj uczniów, skąd woda dociera do mieszkań. Wspólnie wyjaśnijcie i omówcie pojęcia: stacja uzdatniania wody
Klasy IV – VI Przyroda
160
6. Wytłumacz, że w większości budynków/miesz-kań znajdują się liczniki (wodomierze), które mierzą ilość zużytej wody. W blokach zamonto-wane są liczniki ogólne i indywidualne dla każ-dego mieszkania, a w domach jednorodzinnych znajduje się jeden licznik (ewentualnie dwa liczniki – osobno na zimną i ciepłą wodę). Pod-kreśl, że każde gospodarstwo domowe płaci za zużytą wodę. Podstawą do wystawienia rachun-ku za zużytą wodę jest wskazanie wodomierza oraz cena 1 m3 wody. Zapisz na tablicy wzór na obliczenie kosztów zużycia wody:
miesięczny koszt zużycia wody = cena 1m3 wody × zużycie wody w ciągu miesiąca.
Zaznacz, że w cenę wody wliczony jest koszt uzdatniania i dystrybucji wody, utrzymania zakładów uzdatniania i dystrybucji, a także wynagrodzenia pracowników. Stąd wynikają różnice w cenie wody w różnych miejscach kraju. Zwróć uwagę na to, iż tam, gdzie jest kanalizacja, płaci się dodatkowo za odprowa-dzenie zużytej wody do ścieków.
7. Poproś uczniów o wykonanie prostego zadania matematycznego, polegającego na obliczeniu kosztów zużycia wody przez 5-osobowe gospo-darstwo domowe (materiał pomocniczy nr 3).
8. Odwołaj się do pracy uczniów z początku zajęć (punkt 2) i podkreśl, że na razie w Polsce nie ogranicza się dostaw wody, ale są obszary na świecie, na których występuje niedobór wody.
Zapytaj: Co może doprowadzić do tego, że w przyszłości może zabraknąć wody? Dlacze-go oszczędzanie wody jest takie ważne? Kto powinien oszczędzać wodę? Dlaczego warto oszczędzać wodę? Z wypowiedzi uczniów po-winien wynikać wniosek, iż wszyscy jesteśmy odpowiedzialni za oszczędzanie wody i mądre z niej korzystanie. Zwróć uwagę na to, czy wśród podanych powodów oszczędzania wody pojawił się aspekt ekonomiczny. Mniejsze zu-życie wody w domu oznacza niższe wydatki i mniejsze rachunki do zapłacenia.
9. Na arkuszu białego papieru narysuj dużą kroplę wody. Poproś uczniów, aby pracu-jąc nadal w grupach, zastanowili się, w jaki sposób mogą oszczędzać wodę w domu i w szkole. Swoje propozycje uczniowie po-winni zapisywać na kartkach samoprzylep-nych, a następnie przykleić je na dużej kro-pli wody narysowanej na tablicy. Odczytaj pomysły uczniów, uzupełniając je w razie potrzeby. Zapis powinien być też umiesz-czony w zeszycie. Wśród podanych pomy-słów powinny się znaleźć:
– korzystanie z opcji oszczędnego spłukiwa-nia przy korzystaniu z toalety;
– zbieranie i używanie deszczówki do podlewania ogrodu lub do mycia samo-chodu;
– zastąpienie kąpieli w wannie prysznicem oraz ograniczenie czasu puszczania bieżą-cej wody;
– zakręcanie kranu na czas mycia zębów;
– napuszczanie wody do zlewu podczas ręcz-nego mycia naczyń;
– gotowanie w czajniku tylko potrzebnej ilo-ści wody – nienapełnianie całego przy każ-dym gotowaniu;
– zabezpieczenie kranów i rur przed kapa-niem i przeciekami;
– korzystanie z trybu oszczędnego pralki przy praniu ubrań, które nie są mocno za-brudzone;
– sadzenie w ogrodzie roślin, które nie wy-magają zbyt częstego podlewania.
10. Podsumowując lekcję, zaproponuj uczniom przygotowanie w grupach plakatu, scenki, piosenki, hasła itp. zachęcających do oszczę-dzania wody. Ustal czas wykonania zadania.
Zaznacz, że grupy będą prezentować efekty swojej pracy na forum klasy. W trakcie pra-cy grup nie ingeruj i nie narzucaj sposobu ani formy wykonania ćwiczenia. Po zakończonej pracy poproś zespoły o prezentację wykona-nych zadań.
Materiały pomocnicze
Materiał pomocniczy nr 1
Ćwiczenie – przeskakiwanka literowa
Przeskakując w prawo co dwa pola, odczytajcie hasło, które jest tematem dzisiejszej lekcji. Zacznijcie od pierwszego pola z literą „O”.
O P S B Z
K C L Z A
Ę M D Z Z
C A R M J
Y Q W H O
W D K Ę B
Hasło: ………
Rozwiązanie
Hasło: Oszczędzamy wodę
Materiał pomocniczy nr 2
Schemat „Skutki ograniczenia dostaw wody”
Wyobraźcie sobie, że rząd wprowadził ograniczenia dostaw wody do domów. Każdy obywatel może zużyć tylko 1 litr wody dziennie. W grupach porozmawiajcie o tym, jakie mogą być skutki takiej decy-zji. Zwróćcie uwagę na skutki bezpośrednie oraz długofalowe. Wyniki Waszej dyskusji wpiszcie do za-mieszczonego niżej schematu.
Materiał pomocniczy nr 3 Zadanie „Ile kosztuje woda?”
Zakładając, że w ciągu doby 1 osoba zużywa 4 m3 wody, a cena 1 m3 wody wynosi 3,68 zł, oblicz:
a) Ile wody w ciągu miesiąca zużywa 5-osobowa rodzina?
Cele:
Uczeń:
analizuje mapy, przewodniki turystyczne;
posługuje się skalą mapy;
opisuje walory turystyczne Polski i regionu;
planuje wycieczkę klasową;
oblicza koszty wycieczki.
Pojęcia ekonomiczne:
planowanie, koszty, oszczędzanie
Treści nauczania – wymagania szczegółowe:
Uczeń:
rozpoznaje na mapie hipsometrycznej niziny, wyżyny i góry;
wymienia najważniejsze walory turystyczne największych miast Polski.
Metody:
dyskusja;
praca w grupach;
projekt.
Materiały pomocnicze:
nr 1 – tekst „Wakacje w Polsce”;
nr 2 – instrukcja do pracy grupowej: planowanie i obliczanie kosztów wycieczki;
– papier plakatowy, fl amastry, mapa Polski, prze-wodniki turystyczne po Polsce, internet.
Czas:
2 godziny lekcyjne Przebieg zajęć:
W czasie zajęć uczniowie będą korzystać z prze-wodników turystycznych, map, planów związa-nych z miejscami w Polsce, które mogliby od-wiedzić całą klasą. Możesz je przygotować sam, możesz też odpowiednio wcześniej poprosić uczniów, aby to oni wyszukali przydatne mate-riały i przynieśli je na zajęcia.
1. Na początku lekcji poproś ochotników o przy-pomnienie charakterystycznych cech krajobra-zu Polski.
2. Porozmawiaj z uczniami na temat turystycz-Maria Cebula