DEMOGRAFIA I PROCESY SPOŁECZNE, str. 12
35. SPIS RYSUNKÓW, WYKRESÓW, TABEL I MAP,
str. 150
Konieczna jest aktualizacja spisu map
55. 27.07.2020 Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia
1. str. 11 stosowane pojęcie
„Metropolia Górnośląska”
(oraz inne) 2. Zapis dot. GZM Zapis dot. GZM
3. Str. 86 Zapis dot. rdzenia - miejskiego GZM - Największy subregion województwa – centralny, zamieszkiwany jest przez 2,72 mln mieszkańców (tj.
60 % ludności regionu), a jego centrum stanowi Metropolia Górnośląska (MG), która składa się z 23 miast, w tym 22 miast tworzących rdzeń miejski Górnośląsko-Zagłębiowskiej
1. Jaka jest zasadność podtrzymywania tego pojęcia wobec formalno-prawnego zaistnienia Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (aktualizacja dokumentu strategicznego służyć ma weryfikacji stanu w związku z zachodzącymi zmianami). Funkcjonowanie w obiegu dwóch bliskoznacznych pojęć jest bardzo mylące i nieuzasadnione, zwłaszcza, że Metropolia Górnośląska nie jest w żaden sposób sformalizowana w przeciwieństwie do GZM. Jaka jest zasadność podtrzymywania
pojęcia/nazwy „Metropolia Górnośląska”
wraz z jej „Bezpośrednim Otoczeniem”
oraz częściowego dublowania się gmin wchodzących w skład GZM? Jakie ma to przełożenie na praktyczne działanie metropolii i jej rozwój?
1.Uwaga nieuwzględniona Na wstępie należy zauważyć, iż prowadzony obecnie proces
opracowywania dokumentu Strategii jest aktualizacją Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2020+”. Oznacza to, iż najważniejsze przesądzenia strategiczne w postaci wizji rozwoju oraz przestrzenne co do relacji wewnątrz regionu jak i z otoczeniem pozostają co do zasady utrzymane. Zagadnienie Metropolii Górnośląskiej wpisuje się w szerszy temat jakim są obszary funkcjonalne.
Każda dotychczasowa aktualizacja Strategii kontynuowała przyjęty w 2000 r. podział na 4 subregiony z wyodrębnionymi ich ośrodkami centralnymi. Przeprowadzona
195 Metropolii (GZM) oraz miasto
Jaworzno
Proponowana zmiana:
Największy subregion województwa – centralny, zamieszkiwany jest przez 2,72 mln mieszkańców (tj. 60 % ludności regionu), a jego centrum stanowi Metropolia Górnośląska (MG), która składa się z 23 miast, w tym 22 miast należących do Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM) oraz miasto Jaworzno.
4. Str. 86 - ostatni akapit Proponuje się doprecyzować zapis dotyczący powstania GZM o ustawę o związku
metropolitalnym. Propozycja zapisu: “Istotnym elementem subregionu centralnego jest Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, która została powołana na podstawie ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim oraz Rozporządzenia Rady Ministrów”
5. Str. 87 (przypis 55)
Skład GZM nie uległ zmianom.
6. Str. 90 Opis głównych potencjałów subregionu centralnego
Propozycja dodania potencjału:
Funkcjonowanie na terenie
2. GZM to pojęcie zarówno terytorialne (obszar wyznaczony przez 41 gmin), jak i formalne (instytucja rozumiana jako związek metropolitalny i Urząd Metropolitalny GZM); działa na podstawie dedykowanej ustawy o związku metropolitalnym w woj. śląskim (m.in. z określonymi zadaniami
publicznymi do realizacji) - o czym mowa na str. 59 projektu Strategii Rozwoju;
3. W rozumieniu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii rdzeń GZM stanowi 13 miast na prawach powiatu.
Sugeruje się zmianę zapisu, w celu uniknięcia niejasności dotyczących rozumienia pojęcia “rdzeń GZM” lub precyzyjne porównanie i rozróżnienie obu pojęć, aby odbiorca jednoznacznie wiedział, że mowa jest o dwóch
metropoliach oraz które zapisy w tekście odnoszą się do której metropolii.
4. Brak odniesienia do ustawy o związku metropolitalnym w województwie
śląskim, bez której nie byłoby możliwości powstania GZM.
5. Skład GZM nie uległ zmianom.
6. W opisie potencjałów jest odniesienie tylko do Metropolii Górnośląskiej – brak informacji o GZM.
7. Jak rozumieć wskazane dwa wyzwania dot. Metropolii? – czy są to wyzwania dla Woj. Śląskiego wobec
delimitacja ośrodków uwzględniała rzeczywiste powiązania gospodarcze i przestrzenne. Nie wydaje się zasadne więc, w kolejnej aktualizacji Strategii, odchodzić od
dotychczasowej polityki rozwoju, tym bardziej iż pokazuje ona rzeczywiste relacje przestrzenne, które zgodnie z przyjętą zmianą systemu planowania, będą zyskiwały na znaczeniu po 2025 r. Jednocześnie trudno oczywiście nie zauważyć i nie odnieść się w dokumencie do procesów oddolnych, które kształtują rzeczywistość samorządową w regionie. Dlatego też przyjęto w Strategii dualne podejście do ośrodka centralnego w subregionie
centralnym. Z jednej strony pokazuje się Metropolię Górnośląską jako obszar funkcjonalny, na którym obserwujemy zwartość zabudowy i intensywne przepływy gospodarcze oraz GZM jako jednostkę
administracyjną, wyrażającą wolę współpracy gmin w nią wchodzących i kształtującą poprzez procesy zarządcze politykę na swoim
terytorium. Zdaniem autorów podział ten się nie wyklucza a uzupełnia.
2.Uwaga niezrozumiała GZM został wskazany w ujęciu terytorialnym na mapie nr 29, jak również dedykowany jest jemu akapit na stronie 86-87 oraz na str. 59-60.
3.Uwaga uwzględniona
196 subregionu pierwszej w Polsce
Metropolii, będącej: silnym ośrodkiem gospodarczym, naukowym, kulturalnym, miejscem koncentracji funkcji metropolitalnych oraz miejscem tworzenia i wdrażania innowacji.
7. Str. 90 Opis głównych
wyzwań subregionu centralnego (pierwsze dwa wyzwania)
8. Str. 109 (mapa 35) 9. Str. 115
Proponuje się dopisanie do przedsięwzięcia „Kulturalne Śląskie” powiązania z celem strategicznym A
10. Str. 127
Do kluczowych partnerów wdrażania Strategii powinna również zostać zaliczona Górnośląsko - Zagłębiowska Metropolia.
Metropolii, a jeśli tak to wskazuje ono na częściowe dublowanie się strategii rozwoju „Metropolii” (gdyż opracowanie i realizacja polityki rozwoju GZM jest zadaniem związku metropolitalnego i Zgromadzenia GZM); Drugie wyzwanie dot. Metropolii – co oznacza
sformułowanie „wzmocnienie procesu integracji Metropolii” (czy z czyś ma być zintegrowana, czy wewnętrznie, a jeśli tak to jaka ma być relacja do GZM).
Należy dookreślić czy wymienione wyzwania dotyczą Metropoli Górnośląskiej czy Metropolii Górnośląsko - Zagłębiowskiej.
8. Brak jest legendy do mapy 9. Rozwój przedsiębiorstw sektora przemysłów kreatywnych stanowić będzie element transformacji
gospodarczej (innowacyjnej gospodarki) – o czym mowa w celu operacyjnym A.2.
Zapis w Strategii zostanie
poprawiony zgodnie ze wskazaną propozycją, czyli poprzez usunięcie wyrażenia „rdzeń miejski”.
4.Uwaga nieuwzględniona Wskazane zapisy zostały uwzględnione w części
diagnostycznej na stronie 59-60.
5.Uwaga nieuwzględniona
Przypis nr 55 wskazuje stan danych na dzień przytaczanych informacji.
Następnie odnosi się do możliwych zmian terytorialnych GZM, które nie powinny wymuszać aktualizacji Strategii.
6.Uwaga uwzględniona
Do głównych potencjałów subregionu centralnego zostanie dopisany kolejny punkt: Funkcjonowanie na terenie subregionu pierwszej w Polsce Metropolii, będącej: silnym ośrodkiem gospodarczym,
naukowym, kulturalnym, miejscem koncentracji funkcji metropolitalnych oraz miejscem tworzenia i wdrażania innowacji.
7.Uwaga uwzględniona Dwa pierwsze wyzwania zostaną przeformułowane, doprecyzowane lub usunięte.
8.Uwaga nieuwzględniona
Mapa 35 ma charakter schematyczny oraz poglądowy i odwołuje się do
197 mapy 29, stąd nie ma potrzeby wskazywania legendy.
9.Uwaga nieuwzględniona W przedsięwzięciach wskazano jeden lub maksymalnie dwa najważniejsze cele strategiczne, w które wpisuje się zakres
przedsięwzięcia. Wskazany zakres przedsięwzięcia nie realizuje w dużej części celów i kierunków celu strategicznego A.
10.Uwaga uwzględniona GZM zostanie dopisany do kluczowych partnerów wdrażania Strategii.
56. 27.07.2020 Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa
1. Rozdz.2, str. 11
Podając diagnozy stanu na 2018 r. nie uwzględniono przyczyn zróżnicowanych szans rozwojowych mieszkańców, zwłaszcza w zakresie Nowoczesnej Gospodarki.
Bardzo hasłowo przedstawiono sytuację w powiatach:
częstochowskim, kłobuckim, zawierciańskim, i rybnickim, a także w Bytomiu,
Świętochłowicach oraz Siemianowicach Śląskich.
Szereg miast będzie musiało zrezygnować z realizacji projektów w ramach funduszy europejskich ze względu na brak środków własnych.
1. Opis diagnozy należy uzupełnić o podanie przyczyn obecnego stanu, co ułatwi określenie kierunku działań naprawczych.
2. Prezentowana na przestrzeni ostatnich lat idea powołania operatora rewitalizacji na terenach poprzemysłowych winna znaleźć swe miejsce w strategii rozwoju
województwa śląskiego.
3. To właśnie po 2015 r. odnotowani kolejną falę redukcji zatrudnienia w górnictwie.
4. Samo występowanie licznych terenów poprzemysłowych stanowi de facto o potencjale regionu, ponieważ na tych terenach można rozwijać inne gałęzie gospodarki, co stanowi o szansie.
Natomiast problemem jest
1.Uwaga nieuwzględniona
Proponowane zapisy mają charakter zbyt szczegółowy i wymagają pogłębionej analizy.
Ze względu na fakt, że Strategia ma ograniczoną objętość oraz dotyczy różnych aspektów rozwoju
społeczno-gospodarczego nie jest możliwe pogłębienie analizy we wskazanym zakresie na tym etapie opracowania dokumentu. Ponadto w Strategii uwzględniono również uwarunkowania, które pojawiły się w związku z sytuacją epidemiczną w kraju i na świecie. W analizie SWOT w czynnikach zagrożeń wskazano również na zwiększające się
zadłużenie samorządów i trudności w zabezpieczeniu potrzeb ich
mieszkańców.
2.Uwaga nieuwzględniona
198 2. Rozdz.2, str. 26, pkt
Gospodarka, ppkt Potencjał gospodarczy
Przytoczono w tekście „wymóg kompleksowej rewitalizacji i rekultywacji” przy braku odniesienia do idei powołania operatora rewitalizacji.
3. Rozdz.2, str. 31, pkt Gospodarka, ppkt Górnictwo Proponuje się usunąć treść: „a w ostatnich latach tendencja spadkowa znacznie osłabła”.
4. Rozdz.2, str. 51, pkt
Przestrzeń i infrastruktura, ppkt Tereny zdegradowane
Proponuje się zmienić treść wyróżnienia (podsumowania) otoczonego kolorem
czerwonym: „Występowania licznych terenów
poprzemysłowych” na:
„Występowanie licznych silnie zdegradowanych terenów poprzemysłowych”.
5. Rozdz.2, str. 57, pkt Przestrzeń i infrastruktura, wyróżnienie Główne wyzwania Proponuje się rozszerzyć wyliczenie w „Przeciwdziałaniu”
o następujący punkt: „skutkom degradacji terenów, w tym poprzez spójne działanie rekultywacyjne i rewitalizacyjne, m.in. dzięki powołaniu operatora rewitalizacji”.
występowanie licznych silnie zdegradowanych terenów poprzemysłowych, na których nie można bez uprzedniego ich zrekultywowania (zrewitalizowania) podjąć jakiejkolwiek działalności gospodarczej.
5. Prezentowana na przestrzeni ostatnich lat idea powołania operatora rewitalizacji na terenach
poprzemysłowych winna znaleźć swe miejsce w strategii rozwoju
województwa śląskiego.
6. Istotną rolę odgrywają przyczyny niekorzystnych zmian, które warto opisać. Ich jednoznaczna identyfikacja ułatwi realizację celów strategicznych.
7. Celowe jest bardziej szczegółowe opisanie zarówno instrumentów
wsparcia, jak i wyzwań dla subregionów, co ułatwi sformułowanie celów
strategicznych i kontrolę ich realizacji.
8. Pomimo że pozycja górnictwa węgla kamiennego w województwie obecnie nie jest dominująca, to sektor nadal posiada znaczący potencjał
gospodarczy, który powinien być stymulowany na rzecz jego ekspansji zagranicznej. Ponadto wpisuje się to w realizację celu strategicznego
A/operacyjnego A1
9. Na terenie województwa śląskiego funkcjonuje szereg instytutów związanych z działalnością B+R w
Proponowane zapisy mają charakter zbyt szczegółowy. Zakres zadań operatora rewitalizacji mieści się w przedsięwzięciu Reindustrialne Śląskie. Ponadto szerszy kontekst będzie zawarty w dokumencie branżowym dot. rewitalizacji.
3.Uwaga uwzględniona
Zapis zostanie usunięty w części diagnostycznej Górnictwo.
4.Uwaga uwzględniona Proponowane zapisy zostaną zmienione w czerwonej ramce w części diagnostycznej Tereny zdegradowane.
5.Uwaga nieuwzględniona
Proponowane zapisy mają charakter zbyt szczegółowy. Ponadto szerszy kontekst będzie zawarty w
dokumencie branżowym dot.
rewitalizacji. Stosowna informacja zostanie przekazana do zespołu opracowującego wspomniany dokument.
6.Uwaga nieuwzględniona Proponowane rozszerzenia analizy WRT w kontekście przyczyn
występowania negatywnych zjawisk, nie jest możliwe do opisania w całości w Strategii, która dotyczy różnych aspektów rozwoju społeczno-gospodarczych całego województwa. Pogłębiona analiza mogłaby się znaleźć w odrębnym opracowaniu.
199 6. Rozdz. 2, str. 65, pkt
Potencjały i wyzwania w układzie terytorialnym Regres w rankingu WRT na przestrzeni lat 2012-2018 Jastrzębia-Zdroju, Częstochowy i Siemianowic Śląskich, a także niski poziom aktywności społecznej w Jastrzębiu-Zdroju, Bytomiu, Jaworznie, Piekarach Śląskich, Rudzie Śląskiej, Świętochłowicach i Zabrzu budzi poważny niepokój. Podano informację na temat stanu faktycznego, nie wnikając w przyczyny niekorzystnych zmian.
Analiza byłaby pełna, gdyby w dalszej części podano konkretne działanie naprawcze. Wysoki poziom niedostosowania społecznego występujący w Częstochowie, Gliwicach, Siemianowicach Śląskich i Świętochłowicach jest
zjawiskiem negatywnym, które wymaga podjęcia konkretnych działań. Może warto skorzystać z doświadczenia Tych, które mają najlepszy wskaźnik.
7. Rozdz. 2 pkt. Województwo śląskie na tle regionów Unii Europejskiej
Regionalny Wskaźnik Postępu Społecznego dla Województwa Śląskiego (EU-SPI) (16. pozycja na tle innych województw oraz 272. pozycja na tle regionów
sektorze górnictwa węgla kamiennego, w tym m.in. Główny Instytut Górnictwa, Instytut Techniki Górniczej KOMAG, Instytut Technik Innowacyjnych Emag, Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla.
10. Województwo śląskie jest krajowym ośrodkiem wiedzy i kompetencji z zakresu szeroko rozumianego przemysłu wydobywczego. Na podkreślenie zasługuje to, że w
Katowicach swoją siedzibę ma Wyższy Urząd Górniczy. Natomiast Bytom jest siedzibą Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego, której najwyższe
kompetencje znajdują uznanie podczas usuwania skutków katastrof na całym świecie.
11. W chwili obecnej przykładowo Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A.
posiada znaczącą ofertę terenów inwestycyjnych, jak i potencjalnie przeznaczonych na budowę instalacji fotowoltaicznych.
12.Prezentowana na przestrzeni ostatnich lat idea powołania operatora rewitalizacji na terenach
poprzemysłowych winna znaleźć swe miejsce zarówno w analizie SWOT jako SZANSA bądź jej brak jako
ZAGROŻENIE.
13. Prezentowana na przestrzeni ostatnich lat idea powołania operatora rewitalizacji na terenach
poprzemysłowych winna znaleźć swe miejsce zarówno w analizie SWOT jako
7.Uwaga nieuwzględniona Wskaźniki przedstawione są jako prezentacja najważniejszych problemów i stanowią tło do porównań statystycznych w kontekście europejskim i
regionalnym. Proponowane zapisy do uzupełnienia są zbyt szczegółowe, oraz ze względu na ograniczoną objętość Strategii uwaga nie może zostać uwzględniona.
8.Uwaga nieuwzględniona Proponowany zapis jest zbyt szczegółowy, mieści się w analizie SWOT w czynnikach siły: "Bogactwo surowców naturalnych”, ponadto wpisuje się w cel operacyjny A.1.
9.Uwaga uwzględniona
Proponowany zapis zostanie dodany w analizie SWOT w czynnikach sił:
Silny ośrodek naukowy oraz rozwinięty sektor B+R działający m.in. w obszarze medycyny i technologii prośrodowiskowych, obszarze górnictwa i geologii, przeróbki kopalin.
10.Uwaga nieuwzględniona Proponowany zapis mieści się w podanym czynniku szansy. Czynniki szans wskazują jedynie na ogólne zjawiska, które mogą zostać
wykorzystane w przyszłości, nie jest zasadne więc wymienianie
szczegółowo branż i sektorów,
200 UE), a także Europejski
Wskaźnik Konkurencyjności Regionów (RCI) (170. pozycja na 268 regionów UE). W bardzo ogólny sposób przedstawiono instrumenty wsparcia. Są to właściwie hasła. Potencjał i główne wyzwania dla
subregionów są opisane bardzo ogólnie.
8. Rozdz. 2, str. 80, Analiza SWOT
Proponuje się w ramach analizy SWOT uzupełnić parametr określający SIŁY poprzez dopisanie w pozycji piątej sektora górnictwa, tak aby pozycja ta brzmiała następująco:
„Wysoka pozycja i potencjał gospodarczy regionu, w tym znacząca pozycja przemysłu ICT oraz sektorów górnictwa, energetyki, medycyny (...)”.
9. Rozdz. 2, str. 80, Analiza SWOT
Proponuje się w ramach analizy SWOT uzupełnić parametr określający SIŁY poprzez dopisanie w pozycji ósmej obszaru górnictwa i geologii oraz przeróbki kopalin, tak aby pozycja ta brzmiała następująco:
„Silny ośrodek naukowy oraz rozwinięty sektor B+R działający m.in. (...), obszarze górnictwa i geologii, przeróbki kopalin.”
SZANSA bądź jej brak jako ZAGROŻENIE.
14. Konieczne jest uwzględnienie roli nauki w regionie, a także rozwoju infrastruktury badawczej. Warto podać konkretne działania, które zostaną podjęte w tym zakresie.
W jaki sposób będą egzekwowane przepisy tzw. „uchwały antysmogowej”?
Problemy związane z
zagospodarowaniem terenów
pogórniczych oraz przekwalifikowania pracowników wymagają wnikliwej analizy oraz podania konkretnych działań w tym zakresie. Jakie działania będą podjęte w tym zakresie?
15. Zapoczątkowana zmianą ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego w 2015 r. restrukturyzacja zatrudnienia w sektorze górnictwa węgla kamiennego przyczyniła się do
znaczącego zmniejszenia poziomu zatrudnienia w latach 2015-2017.
Ustawa wprowadziła osłony socjalne dla pracowników likwidowanych kopalń zasadniczo w postaci urlopów
górniczych oraz jednorazowych odpraw pieniężnych, co spowodowało, że przeważająca liczba osób z nich korzystających po ich zakończeniu nabyła uprawnienia emerytalne.
Podsumowując, w ich przypadku nie zachodzi potrzeba przekwalifikowania.
Spośród osób dotychczasowo
korzystających z jednorazowych odpraw pieniężnych szacuje się, że mniej niż 1000 osób potencjalnie dokonało
których dotyczy dany zapis.
11.Uwaga nieuwzględniona Czynniki przedstawione w analizie SWOT stanowią wypadkową zarówno analizy ilościowej opartej o dostępne dane jak i jakościowej, wypracowanej w ramach licznych konferencji, spotkań warsztatowych oraz pracy zespołu ekspertów. W ramach tych spotkań czynnik "Duża ilość obszarów zdegradowanych, w tym terenów z problemami
własnościowymi” został wskazany jako słabość.
12, 13.Uwagi nieuwzględnione Czynniki przedstawione w analizie SWOT stanowią wypadkową zarówno analizy ilościowej opartej o dostępne dane jak i jakościowej, wypracowanej w ramach licznych konferencji, spotkań warsztatowych oraz pracy zespołu ekspertów. Proponowany zapis ma charakter zbyt szczegółowy.
Powinien zostać szerzej uwzględniony w dokumencie
branżowym dotyczącym rewitalizacji.
Niemniej jednak kwestie dotyczące rewitalizacji zostały uwzględnione w celu operacyjnym C.3. W kierunku działania: „Rewitalizacja obszarów zdegradowanych oraz
zagospodarowanie terenów i obiektów poprzemysłowych m.in. na cele środowiskowe, gospodarcze, kulturalne, rekreacyjne.” oraz w przedsięwzięciu Reindustrialne Śląskie.