W prowadzenie
Ryzyko, niepewność, niestabilność i burzliwość stały się imma- nentnymi cechami współczesnego otoczenia konkurencyjnego. Aby sprostać powyższym wyzwaniom, przedsiębiorstwa zostały zmuszone do myślenia kategoriami zarządzania strategicznego. Niezbędna stała się umiejętność przewidywania i rozpoznawania przyszłości, oceniania własnego potencjału i możliwości na tle konkurencji w oparciu o po siadane informacje.
Taka sytuacja wymagała od przedsiębiorstwa stworzenia sprawne go systemu informacyjnego, który stanowiłby podstawę informacyjną m.in. zarządzania rozwojem produktu.
Szczególnym rodzajem systemu informacyjnego na poziomie za rządzania strategicznego jest system określany mianem s y s t e m u i n f o r m a c j i s t r a t e g i c z n e j (SIS). W literaturze przedmiotu najczęściej spotyka się nazwę system wspomagania decyzji (Decision Support System - DSS)’. DSS są to systemy obsługujące strategiczny poziom zarządzania w zakresie wspomagania niektórych lub wszyst
1 System D S S charakteryzuje się następującymi cechami: uw zględnia specyfikę
stylu zarządzania stosow anego w firmie, jest w ykorzystyw any głów nie do sterowa nia działalnością i jej monitorowania, jest m ieszaniną różnych system ów w ykorzy stywanych do realizacji różnorodnych zadań, jest nastawiony na klienta (firmę) i jego zastosowanie, wyzw ala m ożliw ości lepszej realizacji strategii firmy, um ożliw iaboga- te prezentacje graficzne, które przekonują menedżerów, zapewnia różnym kierowni kom korzystanie z niezbędnych dla nich fragmentów jednej lub w ielu baz danych, zaawansow ana technika telekomunikacyjna gwarantuje w ysoką jakość raportów', dostarcza wieloaspektowej spraw ozdawczości, wykorzystuje informacje w ewnętrz ne i zewnętrzne, implementacja D S S wym usza zastosow anie najnowszych rozw ią zań techniki informatycznej. Jako przykłady system ów D SS w ykorzystyw anych w praktyce wielu firm można wymienić: PMS (Portfolio M anagem ent System ), IRIS
(Industrial R elations Information System), IFPS (Interactive Financial Planning System ), IMS (Interactive M arketing System ) [W. T. B ielecki. 2001. s. 135].
System informacyjny w zarządzaniu rozwojem produktu 195 kich faz procesu decyzyjnego, dotyczących problemów trudnych, no wych i najczęściej słabo ustrukturałizowanych, odnoszonych do cało ści albo określonych fragmentów działalności firmy. W przedsiębior stwie wykorzystuje się powszechnie dziedzinowe (transakcyjne) syste my informacyjne, które również mogą być pomocne w podejmowaniu decyzji strategicznych, np. system informacji marketingowej, system informacji finansowej, system informacji produkcyjnej, a także system informacji dla potrzeb zarządzania rozwojem produktu.
Aby sprostać wymogom zarządzania strategicznego powstał System Wspomagania Naczelnego Kierownictwa - SWNK (Executive Support Systems - ESS), składający się z systemu informowania naczelnego kie rownictwa, z możliwością powiązania go z Internetem oraz z DSS, któ ry może być połączony z hurtowniami danych, przy wykorzystaniu tech nik OLAP (On-Line-Transaction Processes). System SWNK pozwala na tworzenie baz danych i informacji nie tylko wewnętrznych, ale i ze wnętrznych. Ponadto umożliwia on dokonanie jakościowej i ilościowej analizy zebranych informacji i danych celem ich interpretacji. Raporty tworzone w SWNK umożliwiają łączenie z raportami SIK (Executive Information Systems - EIS), co daje w efekcie powiązanie ich ze sobą związkami przyczynowo-skutkowymi2 [W. Flakiewicz, 2002, s. 189, 197-198; W. T. Bielecki, 2001, s. 116].
W dalszej części referatu omówiona zostanie problematyka wyko rzystania systemu informacyjnego w zakresie procesu zarządzania roz wojem produktu. A w szczególności zostaną zaprezentowane:
2 Na szczególną uwagę w tym miejscu zasługuje zaawansowany system M RP II,
który integruje działania realizowane w przedsiębiorstwie na w szystkich trzech p o ziom ach zarządzania. Na poziom ie strategicznym m ożna w ykorzystać następujące zawarte w nim podsystemy: planowanie biznesow e (Business Planning), zarządzanie popytem (D em and M anagem ent), interfejs do planowania strategicznego (Financial
Planning interface) oraz symulacja (Simulation) i pomiar działania system u (Perfor m ance M easurem ent). M ożna w nim spotkać również m oduły OPT (O ptim ized Production Technology) oraz TQM (Total Q u ality M anagem ent). Firmy starają się
w prowadzać zintegrowane system y informacyjne (CIM), gdyż należy łączyć posia dane bazy i banki danych z różnych obszarów dla potrzeb zarządzania strategicznego (np. moduły wspomagania projektowania (C A D ), moduły zarządzania cyklem życia produktu (PLM), moduły zarządzania relacjami z klientem (CRM). m oduły zarządza nia w iedzą (BW ) itp.).
196 Jolanta Walas-Trębacz.
- pojęcie rozwoju produktu;
- zakres i kierunki przepływu informacji między uczestnikami ze społu ds. rozwoju produktu;
- aspekty rozważane podczas badań nad rozwojem produktu; - obieg informacji związanych z ustalaniem programu rozwoju produktu
- zastosowanie systemów informatycznych w zarządzaniu rozwo jem produktu.
Zakres i potrzeby informacyjne w rozwoju produktu w firmie
Przez r o z w ó j p r o d u k t u w przedsiębiorstwie rozumie się proces podejmowania działań w zakresie modernizacji, ulepszeń ist niejących produktów oraz wprowadzenia nowych bądź wycofywania przestarzałych produktów z oferty rynkowej.
Rozwój produktu3, niezależnie od tego, w jakiej formie jest reali zowany, polega w istocie na ciągłych modyfikacjach zbioru technicz nych i użytkowych właściwości produktu w celu poprawy jakości typu. Równolegle prowadzi się ciągłe doskonalenie procesu produkcji albo świadczenia usługi w celu zapewnienia produktowi wymaganego, zwykle wysokiego, poziomu jakości wykonania fA. Iwasiewicz, 1999, s. 101].
Wybór i realizacja określonego kierunku rozwoju produktów fir my uzależnione są m.in. od przyjętej strategii innowacyjnej w przedsię biorstwie. Producent nie zawsze musi wprowadzać na rynek zupełnie nowy produkt, poprzedzony wieloletnimi badaniami, może przecież przyjąć strategię naśladowczą lub imitacji, skorzystać z badań i opraco wań dokonanych przez lidera rynku, wykorzystując i doskonaląc jego wynalazki.
3 R ozwój produktów i usług następuje od momentu pojaw ienia się pom ysłu do
jeg o realizacji. Pom ysłów zaw sze jest dużo. ale proces ich realizacji jest trudny. Przy rów noczesnym uw zględnieniu celów przedsiębiorstwa wym aga w ysokich umiejęt ności menedżerskich. Badanie rynku i działalność badaw czo-rozw ojow a mają duże znaczenie przy w yborze odpow iedniego asortymentu produktów (w yrobów lub usług). U m ożliw iają zrozum ienie potrzeb i wymagań konsumentów, a dzięki temu w ytw orzenie produktów, które m ogą być udostępnione klientowi.
System informacyjny w zarządzaniu rozwojem produktu
Pomysły odnoszące się do rozwoju produktów mogą powstawać: - w odpowiedzi na zapotrzebowanie rynku. Oznacza to, że istnieje na rynku niezaspokojona potrzeba tworząca lukę rynkową. Jeżeli przed siębiorstwo jest w stanie ją wypełnić, oferując swój produkt, to może zapewnić sobie bezpieczną pozycję na rynku;
- wskutek prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej w fir mie i muszą same znaleźć sobie miejsce na rynku. Prowadzi to zazwy czaj do pojawienia się nowych rozwiązań, które powinny zostać wcze śniej ocenione, zanim zostaną wyprodukowane w większej ilości.
Planowanie wyboru, rozwoju, wprowadzenia i obsługi nowych lub istniejących produktów (wyrobów lub usług) wymaga udziału wszyst kich obszarów funkcjonalnych przedsiębiorstwa.
Rozwój produktu powinien być interaktywnym procesem, podczas którego współpracują konsumenci oraz zespoły marketingowe, han dlowe, projektowe, zaopatrzeniowe, produkcyjne, organizacyjne itp. jako spójny, elastyczny i wspomagający się zespół. W wyniku tej współ pracy powstają wyroby lub usługi zaspokajające oczekiwania konsu menta, a jednocześnie produkcja jest uzasadniona ekonomicznie.
Rysunek 1 prezentuje relacje zachodzące między różnymi komór kami współuczestniczącymi w tworzeniu produktu (w pracy zespoło wej). Natomiast tabela 1 zawiera zakres i kierunki przepływu informa cji między pracownikami w zespole ds. rozwoju produktu.
W procesie rozwoju produktu zbierane są różne informacje, które w efekcie są pomocne przy wyznaczaniu kierunków rozwoju produk tów4 oraz wyborze ostatecznej strategii rozwoju produktu.
4 Propozycje w zakresie rozwoju produktu m ogą w ięc dotyczyć zasadniczo
dw óch kierunków: udoskonalenia bądź zm odyfikow ania produktu istniejącego w sposób pozwalający na pełne zaspokajanie potrzeb odbiorców oraz stworzenia n ow ego produktu spełniającego wymagania klientów pod względem : technicznym , ekonom icznym , ergonomicznym, prawnym, jakościow ym , ekologicznym itp. Nale ży także uw zględniać w kierunkach rozwoju produktu decyzje o wycofaniu go z rynku.
Rys. 1. U czestn icy zespołu interdyscyplinarnego ds. rozwoju produktu w zakresie przekazywania informacji Źródło: opracowanie własne.
Tab, 1. Zakres informacji zbieranych, przetwarzanych oraz przesyłanych w zespole zadaniowym ds. rozwoju produktu
S k ła d z e s p o łu Z a k re s in fo rm a c ji o r a z f o rm a p r z e k a z u in fo rm a c ji Z a k re s / u d z ia ł w p ra c y K ie ro w n ik z e sp o łu (k o n s tru k to r, te c h n o lo g , s p e c ja lis ta m a rk e tin g u ) O k r e ś le n ie c e ló w i k ie r u n k ó w r o z w o ju p ro d u k tu , in fo r m o w a n ie o s k ła d z ie i d o b o r z e p r a c o w n ik ó w d o p r a c w z e sp o le ; z b ie ra n ie , p r z e tw a r z a n ie i p r z e k a z y w a n ie in fo rm a c ji d o p o s z c z e g ó ln y c h c z ło n k ó w z e s p o łu o s ta n ie z a a w a n s o w a n ia p r a c n a d p ro d u k te m ; in fo r m o w a n ie o in s tr u m e n ta c h m o ty w a c y jn y c h ; in fo r m o w a n ie o w ie lk o ś c i z a s o b ó w i ś ro d k ó w d o w y k o rz y s ta n ia , in fo r m o w a n ie o o c z e k iw a n ia c h k a d ry k ie ro w n ic z e j, k lie n tó w , d o s ta w c ó w , d y s tr y b u to ró w , p r z e c h o w y w a n ie p o m y s łó w ; tw o rz e n ie b a z y d a n y c h o re a liz a c ji p r o je k tu ( p ro d u k tu ), z b ie ra n ie in fo rm a c ji o p o w o d z e n iu i p o ra ż k a c h p r o d u k tu n a ry n k u . F o rm a p r z e k a z u - a n a liz y , z e s ta w ie n ia , ra p o rty o re a liz a c ji p r z e d s ię w z ię c ia d la k ie r o w n ic tw a , c z ło n k ó w z e s p o łu , d o s ta w c ó w , in w e s to ró w , k lu c z o w y c h k lie n tó w . u d z ia ł s ta ły S p e c ja lis ta - k o n s tr u k to r I n fo r m a c ja o k o n s tr u k c ji w y ro b u , in fo r m a c je o w y n ik a c h p o r ó w n a ń i n a jn o w s z y c h r o z w ią z a n ia c h k o n s tru k c y jn y c h , in fo rm a c je o p ra c a c h w z a k re s ie p r z y g o to w a n ia p ro je k tu , in fo rm a c je o k o s z ta c h w y k o n a n ia te c n n ic z n e g o p ro d u k tu , in fo r m a c je 0 w y k o n a n iu p r o to ty p u i j e g o w y n ik a c h w te s ta c h . F o rm a p r z e k a z u - in fo r m a c je 1 d o k u m e n ta c ja k o n s tr u k c y jn a p r o d u k tu o r a z w y k o n a n ie p r o to ty p u . u d z ia ł s ta ły S p e c ja lis ta d s. m a rk e tin g u In fo rm o w a n ie o p o trz e b a c h i w y m a g a n ia c h k lie n tó w , in fo r m a c ja o p o p y c ie n a p r o d u k t, in fo r m a c je z b a d a ń r y n k u , s e k to ra , m a k r o o to c z e n iu i z a c h o d z ą c y c h tre n d a c h , in fo r m a c je o w y n ik a c h te s tu r y n k o w e g o , in fo r m a c je o k o s z ta c h r e k la m y i p ro m o c ji p ro d u k tu , in fo rm a c je o s z a c u n k a c h c e n o w y c h p r o d u k tu , in fo r m a c je o ro d z a ju z a sto s o w a n e j s tra te g ii w p r o w a d z a n ia p r o d u k tu n a r y n e k . F o r m a o r z e k a z u - a n a liz y , ra p o rty z a n k ie t, o c e n , s o n d a ż y , w s tę p n a k a lk u la c ja c e n o w a , b u d ż e t m a r k e tin g o w y , p la n s tra te g ic z n y d la p ro d u k tu , s c e n a riu s z e , p r o g n o z y .
u d z ia ł stał>r S p e c ja lis ta -p r o je k ta n t/ p la s ty k I n fo r m a c je o f o rm ie p la s ty c z n e j re a liz a c ji p r o je k tu p r o d u k tu i j e g o o p a k o w a n ia . F o r m a p r z e k a z u - s z k ic , r y su n e k te c h n ic z n y , p ro je k t, m o d e l, f o rm a p la s ty c z n a p r o d u k tu w ra z z o p a k o w a n ie m . u d z ia ł w e d łu g p o trz e b S p e c ja lis ta d s . k o n tro li ja k o ś c i I n fo rm a c je z o c e n y p a ra m e tr ó w p ro d u k tu p o d w z g lę d e m z g o d n o ś c i ich z n o rm a m i, in fo r m a c ie n a te m a t p rz e b ie g u p ra c la b o ra to ry jn y c h . F o r m a p r z e k a z u - r a p o r t p o k o n tro ln y , w y n ik i z p r z e p r o w a d z o n e g o te s tu i s p ra w d z ia n ó w ( m a te ria łó w , p o d z e s p o łó w ) z a s to s o w a n y c h d o p ro to ty p u , p ro d u lc tu o ra z o p a k o w a n ia . b . d u ż y u d z ia ł S p e c ja lis ta d s . p ro d u k c ji I n fo rm a c je z p r z e b ie g u p ro c e s u p r o d u k c ji, o z d o ln o ś c ia c h p r o d u k c y jn y c h , o p o trz e b a c h m a te ria ło w y c h i o p r z y r z ą d o w a n iu d o p r o d u k c ji, in fo r m a c je o p o te n c ja le z a s o b ó w lu d z k ic h , icn p o d n o s z e n iu k o m p e te n c ji, z a k re s ie sz k o le ń , r e z e rw a c h k a d ro w y c h , in fo rm a c je o z a p o tr z e b o w a n iu w ś ro d k i fin a n s o w e o ra z w ie lk o ś c ia c h k o s z tó w p o n ie s io n y c h n a p r o d u k c ję , in fo r m a c je o w p r o w a d z a n y c h z m ia n a c h w z a k re s ie p ro d u k c ji. F o rm a p rz e k a z u - ra p o rt, z e s ta w ie n ia w z a k re s ie p rz e w id y w a n y c h e ta p ó w p ro c e s u p ro d u k c y jn e g o , s to s o w a n e g o ro d z a ju o p r z y r z ą d o w a n ia o r a z k a lk u la c ja K o sztó w z w ią z a n y c h z p r o d u k c ją , p r o g ra m z m ia n . u d z ia ł w e d łu g p o trz e b S p e c ja lis ta ds. s p rz e d a ż y I n fo rm a c je o a k tu a ln y c h i p rz e w id y w a n y c h z m ia n a c h w c e n a c h s p rz e d a ż y p ro d u k tu , in fo r m a c je o w y n ik a c h w z a k re s ie w ie lk o ś c i i w a rto ś c i s p rz e d a ż y , in fo r m a c je 0 u d z ia le w ry n k u , in fo rm a c je o d z ia ła n ia c h k o n k u r e n c ji, in fo r m a c je o r ó ż n ic a c h 1 p o d o b ie ń s tw a c h b a d a n y c h p ro d u k tó w , in fo rm a c je o ry n k a c h z b y tu ( s e g m e n ta c h ), in fo r m a c je o s p rz e d a ż y w p o s z c z e g ó ln y c h k a n a ła c h d y s try b u c ji, in fo r m a c je o s to s o w a n y c h s p o s o b a c h s p rz e d a ż y . F o rm a p r z e k a z u - ra p o rty , z e s ta w ie n ia z a n a liz r y n k u , k lie n tó w , k o n k u re n c ji, k a n a łó w d y s try b u c ji, e fe k ty w n o ś c i f o rm s p rz e d a ż y , s c e n a riu s z e , p ro g n o z y . u d z ia ł w e d łu g p o trz e b S p e c ja lis ta d s. z a o p a tr z e n ia I n fo r m o w a n ie o d o s tę p n o ś c i m a te ria łó w i p o d z e s p o łó w n ie z b ę d n y c h d o u d o s k o n a lo n e g o p r o d u k tu , in fo rm a c je o z m ia n a c h c e n m a te ria łó w , p o d z e s p o łó w , o ź ró d ła c h z a o p a trz e n ia , w a ru n k a c h u m ó w z d o s ta w c a m i, o a lte rn a ty w n y c h ź ró d ła c h z a o p a tr z e n ia , in fo r m a c je o z a k re s ie k o o p e ra c ji /. d o s ta w c a m i. F o r m a p rz e k a z u - c e n n ik i w y k a z d o s ta w c ó w , w y k a z m o ż liw o ś c i s to s o w a n ia z a m ie n n ik ó w , r a p o r t o z m ia n a c h w a r u n k ó w u m ó w i w y n ik a c h n e g o c ja c ji z d o s ta w c a m i. u d z ia ł w e d łu g p o trz e b S p e c ja lis ta - te c h n o lo g I n fo r m a c ja o te c h n o lo g ii, in fo rm a c je p o r ó w n a w c z e z n a jn o w s z y in i ro z w ią z a n ia m i te c h n o lo g ic z n y m i, in fo rm a c je o z m ia n a c h te c h n o lo g ic z n y c h (n o w o ś c ia c h t e c h n ic z n y c h i te c h n o lo g ic z n y c h ), in fo r m a c ie o w y m a g a n ia c h te c h n o lo g ic z n y c h , in fo r m a c je o s ta n ie z a a w a n s o w a n ia p ra c , in fo r m a c je o Kosztach z a k u p u te c h n o lo g ii, o k o s z ta c h o p r a c o w a n ia i p rz y g o to w a n ia te c h n o lo g ii, in fo r m a c je o p o z io m ie z a a w a n s o w a n ia te c h n o lo g ic z n e g o p r z e z k o n k u re n tó w . F o r m a p r z e k a z u - n o rm y w y k o n a n ia , r a p o r t z p ró b , d o k u m e n ta c ja te c h n o lo g ic z n a d o w y k o n a n ia p ro d u k tu , r a p o r t o z m ia n a c h te c h n o lo g ic z n y c h , k a lk u la c ja k o s z to w a te c h n o lo g ii, r a p o rt z a n a liz o to c z e n ia te c h n o lo g ic z n e g o , s c e n a riu s z e , p ro g n o z y . u d z ia ł w e d łu g p o trz e b
c.d. tab. 1.
L a b o ra n t In fo rm a c je o p o trz e b a ch m ate ria ło w y c h , in fo rm a c je o p ró b a c h , testa ch
p rz e p ro w a d z o n y c h w lab o ra to riu m , in fo rm a c je o s ta n ic z a a w a n s o w a n ia p rac . F o rm a p rze k a z u - rap o rt z p ró b i testó w la b o ra to ry jn y c h , d o k u m e n ta c ja -re c e p tu ra , ra p o rt o z m ia n a ch i tre n d a c h w p rze p ro w a d z a n iu a n a liz i testów .
B a d a n ia i o p in ie S p e c ja lis ta ds. tec h n ic zn y c h in fo rm a c je o z m ia n a ch tec h n ic zn y c h , o w y m o g a c h , o n o rm a c h b e z p ie c z e ń stw a , k tó re m a sp e łn ia ć p ro d u k t, o k o sz ta c h p rz e p ro w a d z a n y c h zm ia n te c h n ic zn y c h . F o rm a p rz e k a z u - d o k u m e n ta c ja te c h n ic z n a d o w y k o n a n ia p ro d u k cji, k a lk u la c ja k o sztó w . O p in io w a n ie S p e c ja lista d s. o b słu g i k lie n ta
In fo rm o w a n ie o rek la m a c jac h w sto s u n k u d o s ta re g o p ro d u k tu o ra z o w y m a g a n ia c h k lie n tó w . F o rm a p rze k a z u - rap o rL z e s ta w ie n ie w ie lk o śc i i w a rto śc i re k la m a c ji d o ty c z ą c y c h p o sz cz e g ó ln y ch p ro d u k tó w , ra p o rt z p rz y c z y n i z a sa d n o śc i rek la m a c ji, r a p o rt z a n a liz k o sz to w y ch p o n o sz o n y ch z ty tu łu n a p ra w , u su w a n ia u ste re k , w a d itp.
O p in io w a n ie S p e c ja lis ta ds. k się g o w o śc i In fo rm o w a n ie o s ia n ie ś ro d k ó w n a d o s k o n a le n ie p ro d u k tu , in fo rm a c ja o re n to w n o ś c i p ro d u k tu , in fo rm a c ja o k o sz ta c h , w y d a tk a ch z e sp o łu . F o rm a p r/e k a /.u - z e sta w ie n ie a n a liz w sk a ź n ik o w y c h , k a lk u la c ja k o s z to w a i c e n o w a p ro d u k tu , rap o rty o w ie lk o ś c ia c h w y k o rz y sta n ia z a so b ó w fin a n so w y c h . w e d łu g p o trz e b S p e c ja lis ta ds. fin a n só w /e k o n o m ista
In fo rm a c je o ry z y k u p rze d sięw z ię c ia, in fo rm a c je o k o sz ta c h . F o n n a p rz e k a z u - ra p o rt z a n a liz fin a n so w y c h , k o s z to w y c h , o p łac a ln o śc i p rze d sięw z ię c ia.
w e d łu g p o trz e b
P ra w n ik /ra d c a p ra w n y
In fo rm a c ja o z a sa d a c h i p rze p isac h p ra w n y c h , p a te n ta ch , w y n a la zk a c h , in fo rm a c je o fo rm a ch i ro zw ią z a n ia c h w z a k re sie o c h ro n y i z a b e z p ie c z e n ia d a n y c h , p ro jek tu , w y n a la zk u , m ark i, p ro d u k tu p rz e d k o n k u re n c ją i s tro n ą trz e c ią . F o rm a p rz e k a z u - o p in ia p raw n a (ek sp erty za).
B a d a n ia i o p in ie Inni s p e c ja liś c i i K onsultanci (ze w n ę trz n i)
In fo rm o w a n ie o n a jn o w szy c h ro zw ią z a n ia c h k o n s tru k c y jn y c h , tec h n o lo g ic z n y c h , o z m ia n a c h p refe ren c ji k lie n tó w , o ź ró d ła c h z a o p atrze n ia , "o p ro g ra m ac h s z k o le n io w y c h d la p ra c o w n ik ó w firm y . F o rm a p rz e k a z u - rap o rty , e k sp erty zy , a n a liz y (ry n k u , o d b io rc ó w , k o n k u ren c ji, d o sta w có w ), s c en a riu sz e , p ro g n o z y , o ferta p ro g ra m u s z k o le n ia p rac o w n ik ó w , p ro jek ty . In fo rm a cja , d o r ad z tw o , o p in ia (d u - ż y u d ział)
Źródło: opracowanie własne.
W celu uzyskania niezbędnych informacji, będących podstawą do podejmowania decyzji o rozwoju produktów, wydaje się istotnym wy różnienie kilku zasadniczych, komplementarnych aspektów rozpatrywa nego problemu podlegających badaniu w zakresie wyznaczania kierun ków rozwoju produktu (zob. tabela 2).
Uzyskanie produktu spełniającego założone wymagania wymusza na kierownictwie podjęcie wielu uporządkowanych działań we wszystkich fazach procesu przekształcania potrzeb konsumenckich w produkt rynko wy. Jednocześnie zakłada się potrzebę integracji jednostek organizacyj nych będących uczestnikami tego procesu. Podstawą odniesienia sukcesu firmy w dłuższym przedziale czasu może być tylko synergiczny związek między funkcjami marketingowymi, projektowymi i wykonawczymi danej organizacji.
Tab. 2. Zakres zbieranych informacji dotyczących rozwoju produktu I N a z w a ; ro zp a try w an eg o a y je k tu Isto ta p ro b le m u P u n k t ciężk o ści stu d ió w i analiz Z a k re s z b ie ra n y ch in fo rm acji A sp e k t ry n k o w y W ja k im o b sz a rz e ry n k u i ja k ie p o trzeb y s p o łe c z n e z a sp o k a ja ć m a o fero w an y p ro d u k t? 1, B a d a n ie ry n k u id en ty fik a c ja k lie n ta i ry n k u
K sz tałto w a n ie s ię p o p y tu i p o trz e b sp o łe c z n y c h n a p r o d u k ty i u słu g i K sz tałto w a n ie s ię e la sty cz n o śc i p o d a ż y
W y stęp u jące z a le ż n o ści m ię d z y p o d a ż ą a p o p y tem B ad an ie p o p y tu n a n o w e p ro d u k ty p o ja w ia ją c e s ię n a ry n k u A n a liz a z m ia n z a ch o d z ą c y c h w p ra w ie , sp o łe c z e ń stw ie , g o sp o d a rc e , k u ltu rze.
A n aliza p ro d u k tó w (su b sty tu tó w ) k o n k u ren c y jn y c h A n aliza ce n
A n aliza in stru m e n tó w p ro m o c ji i rek la m y
P ro c esy se g m e n tac ji ry n k u o raz j e g o stru k tu ra rze c z o w a i p rze strz e n n a 2 . B ad an ie p ro d u k tu W y m ag an ia u ż y tk o w n ik ó w p o d w z g lę d em fu n k cjo n a ln o śc i, z d o ln o śc i d o z a sp o k a ja n ia o k reślo n y c h p o trz e b , e ste ty k i, ek o lo g ii W y m ag an ia ek sp lo a tac y jn e (n ie z a w o d n o ść , ż y w o tn o ś ć , k o n s e rw a c ja i n ap raw y )
W y m ag an ia e rg o n o m icz n e (b ez p ie cz e ń stw o o b słu g i, łatw o ść m an ip u lo w a n ia , p rzy sto so w a n ie d o c z ło w ie k a )
W y m a g a n ia tec h n ic zn e (k o n stru k cja , tec h n o lo g ia w y tw a rz a n ia ) W y m a g a n ia ek o n o m ic z n e (cen a, m arża) W y m a g a n ia p raw n e A sp e k t tec h n ic z ny i e rg o n o m ic z n y J a k z a p ew n ić ro zw ią z a n ie p ro b le m u ry n k o w e g o o d stro n y tec h n ic zn e j? B ad an ie g ranic m o żliw o ści tec h n o lo g iczn y ch
O k reślan ie szan s i ry z y k a z a sto s o w a n ia istn iejącej lu b n o w e j tech n o lo g ii P la n o w a n ie ro zw o ju tec h n ic zn e g o
P la n o w a n ie in w e sty c ji A n aliza p o stę p u i o sią g n ię ć В + R A n aliza w d ra ż a n y ch in n o w a c ji
D o sto so w a n ie p ro d u k tu do c e c h p sy c h o fiz y cz n y c h u ż y tk o w n ik a A n aliza z m ian w z a k re sie k sz ta łtu i fu n k c jo n a ln o ś c i p ro d u k tu A sp e k t p e rso n a l ny Ja k z a p ew n ić w ła ściw y d o b ó r p e rso n e lu ? B a d a n ie p o lity k i p e rs o n a l nej P la n o w a n ie w ie lk o śc i z e sp o łó w p rac o w n ic z y c h B u d o w an ie z e sp o łó w p rac o w n ic z y c h D o b ó r m eto d rek ru tac ji i selek cji
P ro p o n o w a n ie s k u te c z n y c h sy ste m ó w w y n a g ra d z an ia D o sk o n a len ie k w a lifik ac ji p rac o w n ic z y c h
R o zd ział z a d a ń i o d p o w ie d z ia ln o śc i p o m ię d z y p ra c o w n ik ó w A n aliza ro z k ła d u fu n k cji k o m p e te n c y jn y c h
P o sz e rz e n ie tre śc i (w z b o g a c en ie ) p rac y , z a k re s u o d p o w ie d z ia ln o śc i H u m a n iz a c y jn e p o d e jśc ie d o z a rz ą d z a n ia z a so b a m i lu d zk im i A sp e k t p raw n y J a k z ap ew n ić rozw ój p ro d u k tu pod w z g lą d em p raw n y m ? B ad an ie z g o d n o ści z p rze p isa m i p raw n y m i
R o d zaje p rze p isó w p raw n y c h reg u lu jąc y c h m o żliw o śc i r o z w o ju p ro d u k tu o raz z a ch o d z ą c e w n ich z m ia n y
Z akres d z ia ła ń w y m a g a ją c y c h d o sto so w an ia p ra c n a d ro zw o je m p ro d u k tu d o z g o d n o ści z n o rm a m i (p rz e p isa m i p raw n y m i)
O c e n a i an a liz a p raw n y c h a sp ek tó w i ich w p ły w u n a te m p o ro zw o ju pro du k tu A sp e k t o rg an iz a c y jn y J a k z ap ew n ić ro z w ią z a n ia p ro b le m u ry n k o w e g o , tech n iczn eg o , p erso n a ln eg o o d stro n y o rg an iz a cy jn e j? B ad an ie e la sty czn o ści o rg an iz a c ji B a d a n ie sy ste m u in fo rm a c ji i k o m u n ik a c ji w firm ie B a d a n ie s y ste m u p la n o w a n ia i k o n tro li A n aliza ro zw ią z a ń s tru k tu ra ln y ch D o sk o n a len ie sy ste m u in fo rm a c y jn eg o O rg a n iz o w a n ie d z ia ła ln o śc i В + R O rg a n iz o w a n ie k a n a łó w d y stry b u c ji
O k re śla n ie n ied o m o g ó w o rg an iz a cy jn y c h w stra te g ic zn y c h ob sz ara c h fu n k cjo n aln y ch A sp e k t e k o n o m i czn y Ja k z a p ew n ić środki fin a n so w e o raz w ła ś c iw ą p o z y c ję na ry n k u ? B a d a n ie e fe k ty w no ści z a rz ą d z a nia fin a n sa m i
Z asad y fin a n so w a n ia ro zw o ju p ro d u ktu P o ró w n a n ie p lan o w a n y ch w y n ik ó w z o s ią g a n y m i W ielkość b u d ż e tu m ark e tin g o w e g o
O p łacaln o ść d o k o n y w a n y c h m o d y fik a cji w p ro d u k cie
O k reślan ie k o sztó w p o n o s z o n y c h n a w y p ro d u k o w a n ie o ra z w ie lk o śc i o siąg an y ch zy sk ó w
Z akres k ry te rió w s to so w an y c h w o c e n ie e fe k ty w n o śc i stra te g ii ro zw o ju P aram etry o c e n y o p łac a ln o śc i rea liz a c ji o k re ś lo n e g o k ie ru n k u ro zw o ju produktu
202 Jolanta W alas-Trębacz
Zakres, charakter oraz wymiana informacji w ustalaniu programu rozwoju produktu
Kierownictwo może podjąć decyzje związane z wyborem kierunku rozwoju posiadanych produktów lub też wprowadzenia nowych pro duktów na rynek po dokonaniu analizy otoczenia oraz analizy możli wości (zasobów i umiejętności) przedsiębiorstwa. Zanim nastąpi reali zacja ostatecznych decyzji w tym zakresie, musi zostać zaproponowa ny program rozwoju produktów na następny rok i lata późniejsze, speł niający określone cele założone w ogólnej strategii firmy.
W niniejszym referacie przedstawiono, jakie działania należy prze prowadzić w przedsiębiorstwie w związku z ustaleniem i opracowaniem programu rozwoju produktu. Do najważniejszych należy zaliczyć:
1. Wybranie produktu podlegającego rozwojowi. 2. Wyznaczenie celów i kierunków rozwoju produktu.
3. Zebranie informacji szczegółowych pozwalających opracować warianty rozwoju produktu.
4. Anaiiza obecnych i przyszłych powiązań produktu z elementa mi strategii marketingu-mix i strategiami funkcjonalnymi firmy.