ki 35 w Lubiechowie (pro
10 Systematyka według Osnowy paleontologii, 1960
1936 Lingula subparallela Sandberger; E. Maillieux, s. 16, pl. 1, fig. 2
1955 Lingulipora subparallela (Sandberger); G. B. Ba
tanova, s. 281
1959 Lingula subparallela Sandberger; A. Laszenko, s. 145, pl. 28, fig. 1
o-gorzały (odkr. 20, 16, 19), M okrzeszow a (odkr.
15) i L ubiechow a (odkr. 26).
L in g u la exim ia L jaschen k o 1954 PI. VI, fot. 7
1959 Lingula eximia Ljaschenko; A. I. Laszenko, s. 145, pl. 28, fig. 2
M a t e r i a ł : 6 sk o ru p e k brzusznych, w ty m 3 dobrze zachow ane. W y m iary 3 okazów są następ u jące:
długość w mm szerokość w mm
9 7
11 8
11 8
O p i s : S ko rup ki są ow alne lub p ro sto k ątn e, łagodnie w ypuk łe. B rzeg zaw iasow y p ro sty z zaokrąglo n ym i n aro żam i o połowę k ró tszy od m ak sy m aln ej szerokości skorupki. U rzeź
bienie stan o w ią grubsze k o n cen try czn e fa łd k i rozm ieszczone w o d stęp ach od 0,5 do 1 m m oraz bardzo drobne gęsto ułożone k o n cen try cz
ne linie p rzy ro stu . Z m ienność in d y w id u aln a opisanych okazów u w idacznia się w różnych w y m iara ch poszczególnych skorupek. W ielkoś
cią i k sz ta łte m okazy z d e p re sji Św iebodzic są id en ty czn e z okazam i o pisanym i przez A. I. L a szenko (1959), z fra n u P ły ty R osyjskiej.
W y s t ę p o w a n i e : L in g u la exim ia L ja -scheriko z n an a jest ze środkow ego fra n u P ły ty R osyjskiej, skąd została opisana przez w y m ie
nionego a u to ra . W dew onie P olski g a tu n e k ten nie b y ł dotychczas stw ierdzo n y . O pisane o ka
zy pochodzą z łup k ów ila sty c h W itoszowa (odkr. 7, 10).
G rom ada: A rticu la ta H u x ley R odzina: R h ip id o m e llid a e S ch u ch ert 1913
Rodzaj: R h ip id o m e lla O e h le rt 1890
R hipid om ella m ic h e lin i (Eveille 1839) PI. VI, fot. 8
1932 Rhipidomella michelini (Leveille); H. Gallwitz, s. 93, pl. 6, fig. 15 i 16
1952 Rhipidomella michelini (Leveille); T. G. Sarycze- wa, A. N. Sokolska, s. 26, pl. 7, fig. 7
M a t e r i a ł : 1 częściowo uszkodzona sko
ru p k a b rzuszna o n a stę p u ją c y c h w ym iarach:
długość 4 m m , szerokość 6,5 m m .
O p i s : S k o ru p k a niew ielka, bard ziej sz er
sza niż długa, łagodnie rów n o m iern ie w y p u k ła o pó łkolistym zarysie. B rzeg zaw iasow y p ro sty z łagodnie zaokrąglonym i narożam i, nieco k ró tsz y od m ak sy m aln ej szerokości skorupki.
Dziób m ały, ostro zakończony, nieznacznie w y sta ją c y nad brzeg zaw iasu. Od połow y d łu gości sk o ru p k i zaznacza się p ły tk a zato k a roz
szerzająca się ku p rzed n iem u brzegow i. U rzeź
bienie stanow ią bardzo drobne, liczne, o stro - k raw ęd ziste, p ro m ien iste żeberk a rozw idlające się w pobliżu dzioba, oddzielone p ły tk im i b ru z dam i ró w n y m i ich szerokości. Liczba żeberek p rzy p ad ająca n a 2 m m szerokości sk o ru p k i w pobliżu przedniego b rzegu w ynosi 6. U rzeźbie
nie okazu z d e p re sji Św iebodzic je s t n a jb a r
dziej zbliżone do u rzeźb ienia fo rm o p isanych przez H. G allw itza (1932) ze s tru n u N iem iec.
R óżni się jed y n ie m n iejszy m i w y m iara m i sko
ru p k i. Od okazów do lno karbo ńsk ich op isanych przez T. G. Saryczew ą i A. N. Sokolską (1952) różni się on zarów no m niejszym i w y m iara m i skorupki, ja k i b rak ie m k o n c e n try czn y ch linii p rzy ro stu .
W y s t ę p o w a n i e : G a tu n e k R. m ich elin i (Eveille) znany je s t ze s tru n u , tu rn e ju i w ize- nu obszaru N iem iec, Belgii i ZSRR, sk ąd opi
san y został przez H. G allw itza (1932), T. G. S a ry czew ą i A. N. Sokolską (1952). G a tu n e k ten znan y jest ró w nież ze s tru n u okolicy D ębnika, gdzie stw ierdzo ny został przez J. Ja ro sz a (1926). W S u d e tac h w y stę p u je on w niższych i w yższych poziom ach dolnego k arb o n u , a jego opis z n a jd u jem y tak że w p ra c y H. Żakow ej (1958). Z d e p re sji Św iebodzic nie b y ł on do
tychczas znany. O pisany okaz pochodzi z Cie- szowa, gdzie znaleziono go w soczew ach w a pieni w y stę p u ją c y ch w łu p k ach ilasty ch (odkr.
54).
R odzina: D a lm a n e llid a e S ch u ch ert 1929 R odzaj: A u la c e lla S ch u ch ert et Cooper 1931
A ulacella in te rlin e a ta (Sow erby 1817) Pl. VI, fot. 9
1865 Orthis interlineata Phillips; T. Davidson, s. 91, pl. XVII, fig. 18—33
1913 Orthis (Dalmanellą) interlineata Phillips; W.
Paeckelmann, s. 314
1947 Aulacella interlineata (Sowerby); D. Naliwkin, s. 65, pl. XIII, fig. 5 i 6
M a t e r i a ł : 1 częściowo zgnieciona m uszla oraz 40 izolow anych sko ru p ek brzu szn y ch i grzbietow ych, w ty m 20 uszkodzonych. W y
m iary 1 m uszli o raz 2 sk o ru p ek b rzu szn y ch są następ u jące:
długość w mm szerokość w mm grubość w mm
10 12
10 10
13 14
O p i s : M uszla śre d n ie j w ielkości, o ow al
n y m lub s u b try g o n a ln y m zarysie. Obie sko
ru p k i łagodnie, ró w n o m iern ie w y pu k łe. Brzeg zaw iasow y o połow ę k ró tsz y od m ak sy m aln ej szerokości m uszli. W śro d k u sk o ru p k i b rzu sz
nej zaznacza się łagodne w zniesienie oddzielo
ne od bocznych jej części p ły tk im i b ruzdam i.
Dziób sk o ru p k i brzusznej je s t m ały, tępo za
1896 Orthis (Schizophoria) striatula Schlotheim; G.
Giirich, s. 242 ró żnej w ielkości poszczególnych okazów.
W sto sunk u do okazów pochodzących z in
okolice L ubiechow a i M okrzeszow a. O pisane okazy pochodzą z w apien i ko ralow ych i gałek sferokodiow ych M okrzeszow a (odkr. 15), L u biechow a (odkr. 26) o raz z łupków ilastych W itoszow a (odkr. 10, 21).
Schizophoria bistriata (T schernyschev 1887) PI. VI, fot. 12, 13
1887 Orthis bistriata nov. sp.; T. Czernyszew, s. 105, pi. XII, fig. 8, 9
1901 Orthis bistriata Tschernyschev; F. Drevermann, s. 176, pi. XVI, fig. 11 i lla
1913 Orthis (Schizophoria) striatula var. bistriata;
Czernyszew, W. Paeckelmann, s. 312
1959 Schizophoria bistriata (Tschernyschev); A. I. La- szenko, s. 181, pl. 57, fig. 1—9
M a t e r i a ł : 6 okazów, w ty m 2 dobrze za
chow ane sk o ru p k i b rzu szn e i 4 ośrodki sk o ru p ek brzu szn y ch ze ślad am i u rzeźbienia. W y
m ia ry 3 okazów są n astę p u jąc e :
długość w mm szerokość w mm
6 7
9 11
11 14
O p i s : S k o rupk i o k o listy m lub elipty cz
n y m zarysie, średnio w y pu k łe, a n a jb a rd zie j w pobliżu dzioba. B rzeg zaw iasow y p ro sty łą czący się z b rzegam i bocznym i sk o ru p ek pod k ą te m ro zw arty m , ró w n y 2ls szerokości sk o ru pek. Dziób ostro zakończony w y sta ją c y nad brzeg zaw iasu, bardzo łagodnie zagięty, s tro mo o p ad ający k u brzegom bocznym . Od poło
w y długości sk o ru p k i zaznacza się p ły tk a za
toka o zaokrąglon y ch k raw ędziach. U rzeźbie
nie stano w ią liczne drob n iejsze i grubsze żeb erk a ułożone w w iązki. M iędzy dw om a że
b e rk a m i grub szym i w y stę p u je 4— 5 żeberek drobniejszych. Ż eb erk a g rubsze sięgają do dzioba, n ato m ia st żeb erka drobne zan ik ają po
śro d k u długości skoru pki. P od w zględem u rzeźb ien ia i zew n ętrzn ego zarysu sk o ru p k i b rzu szn ej opisane okazy są n a jb a rd zie j zbliżo
ne do fo rm górnodew ońskich pochodzących z obszaru Niemiec, a cy to w an y ch przez F. D re- v e rm a n n a (1900). Od okazów opisanych przez T. C zernyszew a (1887) i A. I. Laszenko (1959) różnią się b ardziej o w aln y m zarysem ze
w n ę trz n y m i nieco m n iejszy m i w ym iaram i.
W y s t ę p o w a n i e: W ym ieniony w yżej g a tu n e k zn an y jest ze środkow ego i górnego dew onu U ralu i P ły ty R osyjskiej, skąd opisa
n y został przez T. C zernyszew a (1887) i A. I. L aszenko (1959). N a obszarze N iem iec w y stę p u je w e fran ie, sk ąd opisuje go F. D re v e rm a n n (1900) i W. P ae c k elm a n n (1913).
W dew onie P olski g a tu n e k ten nie b y ł d o ty ch
czas stw ierdzony. O pisane okazy pochodzą z M okrzeszow a (odkr. 15), gdzie w y stę p u ją w m arglach.
R odzina: I s o r th id a e S ch u ch ert et C ooper 1931 R odzaj: Is o rth is K o zło w sk i 1929
Iso rth is sp.
M a t e r i a ł : 1 sk o ru p k a b rzuszn a o n a s tę p u jąc y c h w y m iarach : długość 14 m m , szero
kość 18 m m.
O p i s : S k o ru p k a o trap ezo id aln y m zarysie, silnie w y pu kła, a n a jb a rd zie j w połow ie d łu gości. Brzeg zaw iasow y p ro sty , o połow ę k r ó t
szy od m ak sy m aln ej szerokości sk o ru pk i, łą czący się z brzeg am i bocznym i pod k ą te m roz
w a rty m . Dziób szeroki, w y sta ją c y około 3 m m ponad brzeg zaw iasu, łagodnie zagięty. Z atok a je s t śred n iej głębokości o zaokrąg lony ch k r a w ędziach bocznych, rozszerzająca się k u p rze d niem u brzegow i sko rup k i. A rea niska, tr ó jk ą t
na, w klęsła. U rzeźbienie stanow ią drobne, p ro m ien iste żeb erk a o zaokrąglonych grzb ietach , rozw idlające się n a przed n im b rzegu sko rupk i, oddzielone szerszym i od nich p ły tk im i b ru z d a m i. Liczba ich w zatoce w ynosi 6, n ato m iast po obu stro n ach zatok i 16. W zatoce w y ra ź n ie zaznacza się grubsze żeberko środkow e. W y
m ienione cechy zew n ętrzn e w sk azy w ały b y n a przynależność opisanego okazu do ro d za ju Iso rth is K ozłow ski. N ieliczny m a te ria ł nie po
zw ala w ty m p rz y p a d k u n a u sta le n ie p rz y należności gatu n k o w ej.
W y s t ę p o w a n i e : Rodzaj Iso rth is po raz pierw szy op isany został przez R. K ozłow skiego (1929). C y to w an y on jest przez tego a u to ra oraz przez T. N. A lihow ą (1960) z sy lu ru i środkow ego dew o nu Podola, U ralu , K azach sta n u , środkow ej A zji, A m eryki, A fry k i i E u ro p y Zachodniej. W dew onie P olsk i nie był on dotychczas stw ierd zo ny. O pisany okaz po chodzi z M okrzeszow a (odkr. 15).
R odzina: G y p id u lid a e S ch u ch ert 1929 R odzaj: G y p id u la H all 1867
G ypidula b revirostris (P hillips 1841) PI. VI, fig. 14, 15
1865 Pentamerus brevirostris Phillips; T. Davidson, s. 72, pl. XV, fig. 1—6
1934 Sieberella brevirostris (Phillips); K. Torley, s. 92, pl. 5, fig. 6
1959 Gypidula brevirostris Phillips; A. I. Laszenko, s. 184, pl. 60, fig. 10
M a t e r i a ł : 2 dobrze zachow ane m uszle i 10 częściowo uszkodzonych sk o ru p ek b rzu sz
nych. W ym iary m uszli są n astęp u jące:
długość w mm szerokość w mm grubość w mm
21 26 10
21 27 11
O p i s : M uszle są o pięciobocznym zarysie, w y p uk łe. S k o ru pk a b rzu szn a bardziej w y p u k ła niż grzbietow a, a n ajw iększa w ypukłość za
znacza się w połow ie jej długości. B rzeg za
w iasow y łagodnie w y g ięty , ró w n y 1/s szero
kości skoru pki. Dziób szeroki, strom o o p ad a
jąc y k u brzegom bocznym , silnie zagięty nad brzeg zaw iasu. W odległości około 12 m m od przedniego brzegu sk o ru p k i zaznacza się ła godne trap ezo id aln e w zniesienie z dw iem a szerokim i fałdkam i, oddzielone od bocznych części sk o ru p k i p ły tk im i zagłębieniam i. N a b rzegach bocznych w pobliżu w yniesienia za
znaczają się po obu jej stro n a c h pojedyncze k ró tk ie fałdki. S k o ru p k a grzb ieto w a znacznie m niej w y p u k ła niż b rzuszn a. Od połow y jej długości zaznacza się szeroka tra p ezo id aln a zatok a o płaskim dnie zakończona tra p e zo id a l- n y m języczkiem o długości 4— 5 m m . U rzeź
bienie stano w ią g rubsze i bardzo drobne, k o n c en try czn e linie p rzy ro stu . C echam i z e w n ę trz n y m i opisane okazy są n a jb a rd zie j zbliżone do okazów opisanych przez K. T orleya (1908, 1934) i A. I. L aszenko (1959). Od g a tu n k u G. biplicata (Schnur) różnią się one w y g ięty m brzegiem zaw iasow ym i m n iej w y raźn ie zazna
czonym i fałd k am i na siodle i n a brzeg ach bocz
nych.
W y s t ę p o w a n i e : G a tu n e k G. breviro-stris (Phillips) zn any jest ze środkow ego de- w onu A nglii i Niem iec, sk ąd opisany został p rzez T. D avidsona (1865) i K. T o rley a (1934).
Ze środkow ego fra n u P ły ty R osyjskiej opisuje go także A. I. L aszenko (1959). Z dew onu P o l
ski nie by ł on dotychczas znany. O pisane w y żej okazy pochodzą z M okrzeszow a (odkr. 15), gdzie w y stę p u ją w w apieniach.
R odzina: D o iiv illin id a e G aster 1939 R odzaj: D o u v illin a G aster 1939
D ouvillina in te rstria lis (Ph illip s 1841) Pl. VI, fot. 16
1854 Lacptcna interstrialis Phillips; J. Schnur, s. 222, pl. XLI, fig. 5
1869 Laeptena interstrialis Phillips; T. Davidson, s. 85, pl. XVIII, fig. 15—18
1868 Laeptena interstrialis Phillips; W. Dames, s. 499, pl. XI, fig. 3
1896 Laeptena interstrialis Phillips; G. Giirich, s. 228 1908 Strophomena interstrialis Phillips; K. Torley,
s. 34, pl. 8, fig. 2, 2a
1954 Douvillina interstrialis (Phillips); G. Biernat, s. 505, pl. I, fig. 9
M a t e r i a ł : 10 ośrodek sk o ru p ek b rzu sz
n y c h z fra g m en ta ry c z n ie zachow anym u rzeź
bieniem . W y m iary 3 n a jle p ie j zachow anych okazów są n astęp u jące:
długość w mm szerokość w mm
13 15
16 26
18 23
O p i s : S k o ru p k i o p ółkolistym zarysie są m niej lub b ardziej w y p u kłe, p rzy czym n a j
b ardziej pośro dk u długości. B rzegi boczne i brzeg p rzed n i są łagodnie zaokrąglone. B rzeg zaw iasow y je s t p ro sty , ró w n y m ak sy m aln ej szerokości sko ru pk i, łączący się pod k ą te m roz
w a rty m z brzeg am i bocznym i. Dziób je s t spłaszczony, m ały, nieznacznie w y sta ją c y nad brzeg zaw iasu. A re a o w ysokości 1— 1,5 m m , długa, w klęsła. N a jed n y m z okazów zazna
czają się n a n iej bardzo d robne p rąż k i bieg
nące prostop adle do brzegu zaw iasow ego. N a in n y ch okazach w idoczne są d rob n e ząbki w liczbie 40, u staw ion e ukośnie do b rzegu zaw ia
sowego. P o ry bardzo liczne, drob ne, ow alne, n ie re g u la rn ie rozm ieszczone. U rzeźbienie s ta now ią g rubsze żeb erka o przeb iegu ciągłym , a m iędzy nim i w y stę p u ją drobn iejsze żeb erk a drugiego rzęd u. Liczba żeberek grubszych p rzy p ad ająca n a 10 m m szerokości sk o ru p k i w pobliżu przedniego b rzeg u w ynosi 4— 5.
Zm ienność in d y w id u aln a opisanych okazów uw idacznia się w różnej w ypuk łości sko ru p ek brzusznych. W sto su n k u do okazów opisanych przez J. S c h n u ra (1854), T. D avidsona (1868) oraz G. B ie rn a t (1954), okazy z d ep resji Św iebodzic różn ią się m niejszym i w ym iaram i.
Są one id en ty czn e z okazam i o pisanym i przez W. D am esa (1868). Od okazów K. T orleya (1908) różnią się w iększą w ypukłością sk o ru p k i b rzusznej.
W y s t ę p o w a n i e : W ym ieniony w yżej g a tu n e k z n an y jest z dolnego, środkow ego i górnego dew onu A nglii, N iem iec, U ralu i A rdenów , skąd opisany został przez J . S ch n u ra (1854), T. D avidsona (1865), E. K a y se ra (1871), T. C zernyszew a (1887) i C. B arro is (1889). W Polsce w y stę p u je on w środkow ym i górn ym dew onie (fran) G ór Ś w iętokrzyskich, skąd opisany został przez G. G iiricha (1896) i G. B ie rn a t (1954) oraz w d e p re sji Św iebo
dzic, gdzie został stw ierd zo ny przez W. D a
m esa (1868). O pisane okazy pochodzą z M o
krzeszow a (odkr. 15) oraz z W itoszow a (odkr.
10), gdzie znaleziono je w łu p k ac h m ułkow ych.
R odzina: O r th o te tid a e W aagen 1844 R odzaj: S c h u c h e rte lla G irty 1904
S ch u ch ertella ci. ch em u ngen sis (C onrad 1841) M a t e r i a ł : 1 częściowo uszkodzona sko
ru p k a brzuszna.
O p i s : S k o ru p k a poprzecznie w ydłużona,
Plicochonetes perlatu s (Mc Coy 1844) Pl. VI, fot. 18
pochodzący z dew onu d e p re sji Św iebodzic jest id en ty czn y z okazam i op isanym i przez L. G. de K onincka (1847) i W. P a eck elm an n a (1913).
W y s t ę p o w a n i e : G a tu n e k P. p erla tu s (Mc Coy) znany jest zarów no z górnego d e
w onu, jak i najniższego k arb o n u . L. G. de K oninck (1847) opisuje go z dolnego k a rb o n u Irla n d ii. F. D re v e rm a n n (1901), W. P aeck el- m an n (1913) i H. G allw itz (1928) c y tu ją ten g a tu n e k z wyższego fam e n u i s tru n u R eńskich G ór Ł upkow ych. Z dew onu Polski nie b y ł on dotychczas znany. O pisan y okaz pochodzi z łup k ó w ilasty ch W itoszow a (odkr. 19).
R odzina: P ro d u c te llid a e S ch u ch ert 1929 R odzaj: P r o d a c te lla H all 1867
P roductella subaculeata (M urchison 1840) Pi. VII, fot. i
1847 Productus subaculeatus Murchison; L. G. de Koninck, s. 142, pi. XVI, fig. 4a—4d
1868 Productus subaculeatus Murchison; W. Dames, s. 500
1939 Productella subaculeata (Murchison); A. Kelus, s. 29, pl. III, fig. 7, 9
1948 Productella subaculeata (Murchison); A. N. So
kolska, s. 59 pl. IV, fig. 1—9, pl. V, fig. 5
1952 Productella subaculeata (Murchison); T. G. Sa- ryczewa, A. N. Sokolska, s. 86, pl. 13, fig. 81 M a t e r i a ł : 25 okazów, w ty m 5 sk o ru p ek brzu szn y ch dobrze zachow anych, 10 ośrodek z w idocznym urzeźb ieniem i 7 ośrodek uszko
dzonych. W ym iary 3 sko ru p ek b rzu szn y ch są n astęp ujące:
długość w mm szerokość w mm
8 11
14 20
21 24
O p i s : M uszla o ow aln y m lu b poprzecznie w ydłu żon ym zarysie. S k o ru p k a b rzu szn a jest silnie w y p u k ła, a n a jb a rd z ie j pośrodku jej d łu gości. B rzeg zaw iasow y nieznacznie k ró tsz y od m ak sy m aln ej szerokości m uszli, łączący się z b rzegam i bocznym i pod k ą te m ro zw arty m . B rzegi boczne i brzeg p rze d n i są zaokrąglone.
Dziób jest niew ielki, tępo zakończony, strom o o p ad ający k u bocznym brzegom skorupki, n ie
znacznie zagięty n a d brzeg zaw iasu. A rea niska. Uszka są m ałe, tró jk ą tn e , o zao k rąg lo
nych b rzegach zew n ętrzny ch, oddzielone od dzioba pły tkim i, szerokim i bru zd am i. U rzeźbie
nie je s t zróżnicow ane w zależności od stopnia zachow ania okazów. N a dobrze zachow anych skoru p k ach w idoczne są n ie re g u la rn ie ro z
m ieszczone elip ty czn e b ro d aw k i po kolcach oraz bardzo liczne dachów kow ato ułożone k o n cen try czn e linie p rzy ro stu . N a o środkach w i
doczne są bardzo liczne otw orki. Liczba linii p rz y ro stu p rzy p a d a ją c a na 5 m m długości sko
ru p k i w pobliżu przedniego b rzeg u w ynosi 7— 9. N a jed n y m z okazów w idoczny je s t d w u dzielny w y ro ste k zaw iasow y o długości około
1 m m oraz w ąskie sięgające 2h długości sko
ru p k i sep tu m środkow e. W ty ln e j części sko
ru p k i obok se p tu m w idoczne są rów nież ow al
ne odciski m ięśni.
Zm ienność in d y w id u aln a okazów pochodzą
cych z dew onu d e p re sji Św iebodzic uw id aczn ia się w ró żn ych w y m iara ch sk o ru p k i b rzu sznej i różnej jej w ypukłości. W iększość okazów pod w zględem cech z e w n ę trz n y c h nie ró żn i się od okazów należących do g a tu n k u P . subaculeata (M urchison) z dew onu E u ro p y Z achodniej, opi
sany ch przez L. G. de K onincka (1847), T. D a- vidsona (1865) o raz F. F re ch a (1891). Od oka
zów opisanych przez A. K elusa (1939) z dew o
n u W ołynia różn ią się one m niejszą szerokością sk o ru p k i b rzuszn ej.
W y s t ę p o w a n i e : G atu n ek P. suba cu leata (M urchison) m a bardzo szerokie ro zp rze
strzen ien ie geograficzne i stosunkow o duży zasięg s tra ty g ra fic z n y . L. G. de K o ninck (1847), T. D avidson (1865) oraz F. F rech (1891) opisu ją go i c y tu ją ze środkow ego i górnego d e
w onu Belgii, F ra n c ji, A nglii, N iem iec i A lp W schodnich. Ze środkow ego i górnego dew onu W ołynia i U ra lu został on opisany przez T. C zernyszew a (1884) i A. K elusa (1939). G a
tu n e k te n zn a n y jest rów nież z górnego fra n u (poziom w oroneski) i dolnego fam e n u (poziom elecki) P ły ty R osy jsk iej, sk ąd o p isu ją go A. N.
Sokolska (1948), T. G. Saryczew a i A. N. So
kolska (1952) oraz A. I. L aszenko (1959). Z n a
n y on b y ł rów nież G. G iirichow i (1896) z eiflu S niad ki w G órach Ś w iętokrzyskich. Z górnego dew onu S u detó w c y tu ją go: E. B ederke (1929), W. D am es (1868) i D. P a w lik (1939). O pisane okazy pochodzą z M okrzeszow a (odkr. 15), W i
toszow a (odkr. 6, 7, 10) oraz z otoczaków w a pieni ze S tru g i (odkr. 53).
P roductella herm inae F rech 1891 Pl. VII, fot. 2, 3
1891 Productella herminae Frech; F. Frech, s. 677, pl. XLVII, fig. 3
1948 Productella herminae Frech; A. N. Sokolska, s. 66, pl. V, fig. 1—4, 6
1952 Productella herminae Frech; T. G. Saryczewa, A. N. Sokolska, s. 86, pl. 13, fig. 82
1959 Productella herminae Frech; A. I. Laszenko, s. 211, pl. 81, fig. 1, 2
M a t e r i a ł : 130 okazów, w ty m 50 dobrze zachow anych sk o ru p ek b rzusznych, 20 grzb ie
tow ych, 50 ośrodek z fra g m en ta ry c z n ie w i
docznym urzeźbien iem i 10 odcisków . W y
m ia ry 3 n a jle p ie j zachow anych okazów są n astępu jące:
wymiary skorupek
1914 Productella sericea (Buch); H. Klahn, s. 14 1959 Siriatoproductus sericeus (Buch); A. I. Laszenko,
s. 151, pl. 32, fig. 4
M a t e r i a ł : . 1 m uszla i 14 sk oru pek b rzu szn y ch z fra g m en ta ry c z n ie zachow anym urzeźbieniem . W y m iary m uszli są n a s tę p u ją ce: długość 19 m m, szerokość 17 m m , g ru bość 5 m m , 3 sk o ru p k i brzu szn e m a ją n a s tę p u jące w y m iary :
długość w mm szerokość w mm
8 9
11 13
12 15
O p i s : Są to sk o ru p k i o poprzeczno-ow al- n y m zarysie zew n ętrzn y m , śred nio w yp ukłe.
B rzeg zaw iasow y je s t k ró tsz y od m ak sy m al
n e j szerokości skorupki. Dziób m ały, silnie zagięty n ad brzeg zaw iasu. U szka słabo roz
w inięte, półokrągłe. S k o ru p k a b rzuszna jest rów n o m iern ie w y p u k ła, n ato m ia st sk o ru p k a grzb ieto w a łagodnie w klęsła. U rzeźbienie sko
ru p e k b rzu szn y ch stano w ią d robne p ro m ien i
ste fałd k i i liczne d ro b n e b ro d aw k i po k o l
cach. U rzeźbienie sk o ru p k i g rzbietow ej s ta now ią grube, k o n cen try czn e linie p rzy ro stu zachodzące na siebie dachów kow ato z licz
n y m i otw orkam i.
C echam i zew n ętrzn y m i okazy sudeckie nie różnią się od okazów pochodzących z dew onu P ły ty R osyjskiej i U ra lu opisanych przez T. C zernyszew a (1887) i A. I. L aszenko (1959).
W y s t ę p o w a n i e : G atu n ek S. sericeus (Buch) znan y jest z fra n u okolic A kw izgranu i P ły ty R osyjskiej, sk ąd o p isu ją go H. K lah n (1914) i A. I. L aszenko (1959). Z n an y on był rów nież W. D am esow i (1868) i D. P a w lik (1939) z d e p re sji Św iebodzic. O pisane okazy pochodzą z W itoszow a (odkr. 10), gdzie w y stę p u ją w łupk ach ilasty ch .
R odzina: C a m a r o to e c h id a e S ch u ch ert 1928 R odzaj: L e io r h y n c h u s H all 1860
L e io rh yn ch u s laevis G iirich 1903 PI. VI, fig. 7, 8
1903 Leiorhynchus laevis Giirich; G. Giirich, s. 150, pl. II, fig. 12a—12d, 15a—15b
M a t e r i a ł : 3 m uszle k o m p letn e o n a s tę p u jąc y c h w ym iarach:
długość w mm szerokość w mm grubość w mm
14 14 6
18 16 9
18 18 8
O p i s : M uszle o ow alny m zarysie, nieco dłuższe niż szerokie, d w u w y p uk łe. B rzeg za
w iasow y łagodnie w y g ięty , o połowę kró tszy
od m ak sy m aln ej szerokości m uszli. Dziób sk o ru p k i b rzusznej ostro zakończony, silnie zagięty nad brzeg zaw iasu. A rea tró jk ą tn a , w klęsła, bardzo niska. Od połow y długości sk o ru p k i zaznacza się p ły tk a zatoka rozsze
rza jąc a się ku p rzed n iem u brzegow i skorup ki, zakończona łu k ow ato w y g ięty m języczkiem 0 długości 2 m m . N a skorupce brzu szn ej za
znacza się łagodne w yniesienie. Dziób sko
ru p k i g rzbietow ej je s t szeroki, silnie zagięty n a d brzeg zaw iasu. U rzeźbienie stanow ią grubsze i d ro b n iejsze k o n cen try czn e linie p rzy ro stu oraz fra g m en ta ry c z n ie zachow ane bardzo drobne, p ro m ie n iste żeberka. O pisane okazy nie w y k a z u ją w iększej zm ienności in d y w id u aln ej. C echam i z e w n ętrzn y m i okazy z dew onu d e p re sji Św iebodzic nie ró żn ią się od okazów o pisanych przez G. G iiricha (1903).
W y s t ę p o w a n i e : H olotyp g a tu n k u L. laevis opisał G. G iirich (1903) z w yż
szych poziom ów fra n u okolic D ębnika. J . J a rosz (1926) c y tu je te n g a tu n e k ró w nież z f ra n u te j okolicy. Z dew o nu S udetów g atu n e k te n nie b ył dotychczas cytow any. O pisane okazy pochodzą z M okrzeszow a (odkr. 15), gdzie w y stę p u ją w w apieniach.
R odzina: U n cin u lid a e R żo n sn ick a ja 1956 R odzaj: U n cin u lu s B a y le 1878
U ncinulus cf. parallepipedus (B ronn 1835) Pl. VII, fig. 9
M a t e r i a ł : 3 okazy, w ty m jed n a m uszla z częściowo uszkodzonym brzegiem p rzedn im ,
1 uszkodzona sk o ru p k a b rzuszn a i 1 uszko
dzona sk o ru p k a grzbietow a.
O p i s : M uszla n iew ielka o pięciobocznym zarysie. Obie sk o ru p k i są w yp u kłe, p rzy czym grzbietow a b ard ziej niż b rzuszna. B rzeg za
w iasow y w y g ięty, łączący się z brzegam i bocznym i pod k ą te m ro zw arty m , o połowę k ró tszy od m ak sy m a ln e j szerokości m uszli.
S k o ru p k a b rzu szn a jest łagodnie w y p u k ła, a n a jb a rd zie j w pobliżu dzioba. Od połow y jej długości zaznacza się p ły tk a zato ka o w y ra ź ny ch szerokich k raw ęd ziach rozszerzających się ku p rzed n iem u brzegow i. Dziób szeroki, silnie zagięty n a d brzeg zaw iasu. S k o ru p k a grzbietow a je s t silnie w y pu kła. W pobliżu dzioba zaznacza się w śro d ku je j szerokości łagodne w y niesien ie rozszerzające się ku
S k o ru p k a b rzu szn a jest łagodnie w y p u k ła, a n a jb a rd zie j w pobliżu dzioba. Od połow y jej długości zaznacza się p ły tk a zato ka o w y ra ź ny ch szerokich k raw ęd ziach rozszerzających się ku p rzed n iem u brzegow i. Dziób szeroki, silnie zagięty n a d brzeg zaw iasu. S k o ru p k a grzbietow a je s t silnie w y pu kła. W pobliżu dzioba zaznacza się w śro d ku je j szerokości łagodne w y niesien ie rozszerzające się ku