NOWY PLAN DZIAŁANIA.
– system zapór minowych i niszczeń;
– kolejność luzowania;
– czas przekazania dowodzenia12.
Manewr może być wykonywany (z uwzględnieniem czasu i miejsca) całością sił lub przemiennie (tab. 3).
Luzowanie całością sił (równoczesne) trwa krócej, lecz osiąganie gotowości pododdziałów luzujących do obrony znacznie dłużej. Istnieje prawdopodobieństwo, że przeciwnik zdemaskuje ten manewr. Dlatego ten ro-dzaj luzowania stosuje się jedynie w sytuacji, gdy nic nie wskazuje na to, że przeciwnik będzie oddziaływał ogniowo na pododdział przewidziany do luzowania.
Przemieszczanie pododdziałów przez linię przejęcia odpowiedzialności musi przebiegać wówczas bez żad-nych postojów. Pododdziałom luzowanym i luzującym zapewnia się możliwość korzystania z oddzielnych dróg wejścia do punktu oporu i wyjścia z niego.
Luzowanie pozycyjne – równoczesne jest działa-niem, któremu w literaturze przedmiotu niestety po-święcono najmniej miejsca. Obejmuje ono trzy zasad-nicze etapy.
Na pierwszym etapie pododdziały biorące udział w przyszłym luzowaniu osiągają gotowość do jego rozpoczęcia. Dowódcy odpowiedzialni za ten manewr powinni za dnia rozpoznać rejon punktu oporu oraz przeprowadzić wspólny rekonesans. Należy również
12 Regulamin działań taktycznych pododdziałów wojsk pancernych i zmechanizowanych (pluton – kompania – batalion), Warszawa 2009, s. 105–106.
MICHAØ NIWICZ
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2019
42
ewakuować rannych i uszkodzony sprzęt, oznakować drogi przemieszczania, wystawić przewodników i za-jąć rejon wyjściowy (pluton luzujący) – rysunek 2.
Rozpoczęcie luzowania poprzedza przybycie dowód-cy luzującego plutonu na stanowisko dowodzenia do-wódcy luzowanego plutonu.
Na etapie drugim po sygnale zapoczątkowującym luzowanie lub w ustalonym przez dowódców czasie wszystkie elementy ugrupowania bojowego podod-działu luzowanego opuszczają punkt oporu. W punk-cie tym pozostają jedynie dowódca plutonu luzowane-go, radiotelefonista i przewodnicy.
Na ostatnim etapie pododdział luzujący przemiesz-cza się na wozach bojowych do punktu oporu i przej-muje zadanie bojowe pododdziału luzowanego, zwy-kle w obrębie rejonów wyznaczonych liniami rozgra-niczenia oraz z podobnym rozmieszczeniem sił jak luzowany pluton. Spieszenie piechoty następuje nie wcześniej niż po zajęciu głównych stanowisk ognio-wych przez BWP w punkcie oporu.
Szczegółowy przebieg luzowania równoczesnego może być następujący:
• Przejęcie zadań przez dowódców biorących udział w luzowaniu
• Zajęcie rejonu wyjściowego do luzowania przez pluton luzujący
Przed dotarciem do rejonu luzowania pododdział zajmuje rejon wyjściowy do wykonania tego manewru.
• Wspólny rekonesans dowódców luzowanego i lu-zującego pododdziału w punkcie oporu, podczas któ-rego wymieniają informacje dotyczące:
– położenia oraz działań przeciwnika;
– dotychczasowych działań pododdziału luzowane-go i jeluzowane-go zadań;
– rozmieszczenia elementów ugrupowania bojowe-go pododdziału, zapór minowych i przejść w nich oraz przygotowanych niszczeń;
– sposobu luzowania oraz określania dróg podejścia i kolejności luzowania elementów ugrupowania bojo-wego, a także sygnałów rozpoznawczych i punktów kontaktowych;
– położenia punktów kontaktowych;
– daty i godziny luzowania oraz sposobu przejęcia odpowiedzialności za punkt oporu;
RYS. 1. PRZYKŁAD LUZOWANIA POZYCYJNEGO
rejon wyjściowy do luzowania rejon ześrodkowania
plutonu zluzowanego pluton luzujący
przednia linia obrony
rejon luzowania pluton
luzowany
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2019
43
– sposobu przekazania amunicji, środków MPS, ele-mentów łączności przewodowej i innych środków nie-zbędnych do wykonania zadania (w zależności od de-cyzji przełożonego);
– sposobu działania w przypadku nagłego ataku przeciwnika.
W czasie rekonesansu dowódcy luzujących podod-działów sporządzają szkice działania i ustalają rodzaj zapasów, które zgodnie z rozkazem przełożonego pod-oddziały luzowane mają pozostawić w punkcie oporu.
Powinien być sporządzony także plan działania na wy-padek nagłego ataku przeciwnika oraz zaplanowane linie przejęcia odpowiedzialności.
• Opracowanie przez dowódców zaangażowanych w luzowanie planów działania pododdziałów
Podczas przygotowywania luzowania główną uwagę należy skupić na:
– bieżącej sytuacji taktycznej;
– bieżących planach i rozkazach;
– sposobie przekazywania punktów oporu, czyli na określeniu rejonów ześrodkowania pododdziałów zlu-zowanych, dróg wyjścia z punktów oporu oraz przed-sięwzięć związanych z osłoną i maskowaniem;
– systemie zapór inżynieryjnych;
– kolejności luzowania;
– czasie przekazania dowodzenia13.
• Oczyszczenie i oznakowanie dróg podejścia i odej-ścia przez pododdział wojsk inżynieryjnych
Wcześniej powinien powstać plan dróg i rejonów, do których będą się przemieszczać i w których będą się rozmieszczać pododdziały biorące udział w luzowaniu.
W trakcie luzowania równoczesnego drogi wejścia do punktu oporu i wyjścia z niego powinny być wy-dzielone oddzielnie dla obu plutonów.
• Ewakuowanie z punktu oporu rannych, uszkodzo-nych wozów bojowych, zbędnego sprzętu i zapasów
Należy zapewnić wcześniejsze luzowanie elemen-tów, które są zbędne w walce. Dlatego przed
rozpo-RYS. 2. SYTUACJA PRZED ROZPOCZĘCIEM LUZOWANIA
13 Ibidem.
Opracowanie:
kpt. J. Rylewicz (2).
plutonowy punkt oporu
ewakuacja rannych i uszkodzonego sprzętu
rekonesans
zapasowe stanowiska ogniowe
rejon ześrodkowania/wyczekiwania plutonu luzującego stanowisko dowodzenia dowódcy plutonu
oznaczone przejścia w zaporze minowej
pododdział wsparcia na stanowisku ogniowym pozycje obronne przeciwnika
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2019
44
częciem luzowania rannych i chorych, uszkodzone wozy bojowe, niepotrzebne zaopatrzenie i wyposaże-nie należy ewakuować, aby wyposaże-nie opóźniać działań oraz uczynić drogi dostępne dla przemieszczających się pododdziałów.
• Wystawienie łączników z pododdziału luzowanego na drogach podejścia pododdziału luzującego do punktu oporu
Łącznicy (przewodnicy) zajmują miejsca w ustalo-nych podczas rekonesansu punktach kontaktowych.
W warunkach ograniczonej widoczności wyposaża się ich w latarki.
• Przemieszczenie dowódcy plutonu luzującego wraz z radiotelefonistą z rejonu wyjściowego na stanowisko dowodzenia dowódcy plutonu luzowanego
Przed samym luzowaniem dowódca plutonu luzują-cego przekazuje dowodzenie swojemu zastępcy, a sam udaje się do punktu oporu.
Po spotkaniu z przewodnikiem (łącznikiem) uda-je się na stanowisko dowodzenia dowódcy luzowa-nego plutonu, gdzie zapoznaje się z aktualną sytu-acją bojową oraz wspólnie z dowódcą tego
podod-działu przystępuje do kierowania przebiegiem luzowania.
• Podanie sygnału do rozpoczęcia luzowania
• Wykonanie manewru przez wozy bojowe z piechotą plutonu luzowanego na zapasowe stanowiska ogniowe
Podczas odchodzenia pododdziałów luzowanych szczególnie ważne jest umiejętne zerwanie przez nie kontaktu bojowego z przeciwnikiem. Pluton luzowany rozpoczyna manewr na zapasowe stanowiska ogniowe nie wcześniej niż po osiągnięciu gotowości przez pod-oddziały artylerii do osłony luzowania.
• Przemieszczenie wozów bojowych z piechotą plu-tonu luzującego z rejonu wyjściowego na główne sta-nowiska ogniowe znajdujące się w punkcie oporu
Na ustalony sygnał luzowany pluton pod dowódz-twem zastępcy dowódcy skrycie opuszcza rejon wyj-ściowy i zajmuje punkt oporu.
• Przekazanie przez dowódcę plutonu luzowanego odpowiedzialności za punkt oporu
Dowódca luzowanego plutonu z chwilą zajęcia punktu oporu przez całość sił luzujących i po przeka-zaniu dowodzenia (map, planów i szkiców) opuszcza
RYS. 3. WEJŚCIE PIECHOTY DO PUNKTU OPORU
przewodnik
przewodnik
przewodnik
przewodnik
przejście piechoty z rejonu wyczekiwania na główne stanowiska oporu pozycje obronne
przeciwnika
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2019
45
stanowisko dowodzenia i kieruje się w rejon stanowisk swojego pododdziału. Dowódca plutonu luzującego melduje przełożonemu o przejęciu zadań.
• Przemieszczenie dowódcy plutonu luzowanego i radiotelefonisty ze stanowiska dowodzenia na zapa-sowe stanowisko ogniowe
• Przemieszczenie plutonu zluzowanego z zapaso-wych stanowisk ogniozapaso-wych do rejonu ześrodkowania po zluzowaniu
Jeżeli w czasie luzowania przeciwnik przejdzie do natarcia, wszystkie pododdziały przerywają dotych-czasowe działanie i odpierają atak. Dowodzenie w tym czasie obejmuje dowódca luzowanego pododdziału.
Manewr ten kontynuuje się po odparciu ataku prze-ciwnika. Jeżeli przejdzie on do natarcia już po złoże-niu meldunku o przejęciu zadań przez pluton luzujący, pododdział luzowany kontynuuje przemieszczanie się do rejonu ześrodkowania po zluzowaniu.
Luzowanie przemienne (etapami) pochłania więcej czasu, ale większość sił jest w ciągłej gotowości do walki. Poza tym manewr ten jest łatwiejszy do ukry-cia. W trakcie luzowania przemiennego (drużynami)
drogi wejścia do punktu oporu i wyjścia z niego mogą być te same dla obu plutonów. Elementy ugru-powania bojowego są wymieniane pojedynczo wo-zami i drużynami. Przemienność wynika z kolejno-ści wprowadzania pododdziału do punktu oporu.
W luzowaniu przemiennym nie praktykuje się jedno-czesnego wprowadzania BWP wraz z piechotą.
W pierwszej kolejności do punktu oporu wchodzi spieszona piechota, a następnie jej wozy bojowe.
O ile spieszone drużyny zawsze są wprowadzane na główne stanowiska oporu, o tyle ich wozy bojowe można luzować w różny sposób.
Do momentu osiągnięcia gotowości do luzowania przez pododdziały wszystkie czynności wykonują one podobnie jak podczas luzowania równoczesnego.
Po podaniu sygnału dalszy plan działania w luzowa-niu przemiennym może wyglądać następująco:
• Zajęcie punktu oporu przez piechotę luzującego plutonu (rys. 3)
Na sygnał z rejonu wyjściowego spieszona piechota jest wprowadzana drużynami na stanowiska oporu (ro-wami łączącymi).
RYS. 4. LUZOWANIE Z PRZEJĘCIEM WOZÓW BOJOWYCH PLUTONU LUZOWANEGO
Opracowanie:
kpt. J. Rylewicz (2).
przemieszczenie piechoty i załóg wozów bojowych z rejonu wyjściowego do punktu oporu plutonu luzowanego
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2019
46
• Zajęcie zapasowych stanowisk ogniowych przez ca-łość lub część wozów bojowych luzowanego plutonu
Podczas opuszczania plutonowego punktu oporu dopuszcza się możliwość przydzielenia części luzowa-nych sił do pododdziałów luzujących. Na każdym eta-pie luzowania ugrupowanie obronne plutonu powinno mieć odpowiedni potencjał do prowadzenia walki obronnej do czasu, aż zakończy się pełna zamiana pododdziałów. W tym celu do momentu przekazania punktu oporu z sił, które jeszcze nie opuściły stano-wisk oporu, oraz tych, które dokonały już luzowania, tworzy się przejściowe ugrupowanie obronne występu-jące w nieetatowej strukturze pododdziałów pod do-wództwem dowódcy plutonu luzowanego.
Po zajęciu zapasowych stanowisk ogniowych za-stępca dowódcy plutonu podaje sygnał o gotowości do ewentualnej osłony pododdziałów luzujących, które będą zajmować punkt oporu.
• Zajęcie punktu oporu przez wozy bojowe luzujące-go plutonu
Wycofywanie luzowanych wozów bojowych na za-pasowe stanowiska ogniowe (do ukryć) wykonuje się
nie wcześniej niż po zajęciu punktu oporu przez luzu-jące spieszone drużyny.
• Przekazanie punktu oporu i dowodzenia przez dowódcę luzowanego pododdziału
• Zajęcie zapasowych stanowisk ogniowych przez do-wódcę, radiotelefonistę i piechotę luzowanego plutonu
• Zameldowanie przełożonemu przez dowódcę plu-tonu luzującego o przejęciu zadań
• Przemieszczenie plutonu zluzowanego z zapaso-wych stanowisk ogniozapaso-wych do rejonu ześrodkowania po zluzowaniu
Dowódca plutonu luzowanego po przekazaniu od-powiedzialności za punkt oporu kieruje swój podod-dział z zapasowych stanowisk ogniowych do rejonu ześrodkowania po zluzowaniu.
Luzowanie przemienne w odniesieniu do wozów bojowych może być prowadzone w różny sposób. Je-den z wariantów polega na tym, że część BWP podod-działu luzowanego (jeden do dwóch) powinna się wy-cofać na zapasowe stanowiska ogniowe na godzinę lub dwie przed podejściem wozów luzujących. Wów-czas część luzujących BWP wprowadza się
bezpo-RYS. 5. WYJŚCIE PLUTONU LUZOWANEGO Z PUNKTU OPORU
opuszczenie punktu oporu przez piechotę i załogi wozów bojowych oraz przemieszcze-nie się do rejonu ześrodkowania
rejon ześrodkowania plutonu zluzowanego załoga wozu bojowego
w czasie odejścia z głównego stanowiska ogniowego BWP
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2019
47
średnio na główne stanowiska ogniowe, a część pozo-staje w rejonie wyjściowym. Pozwala to na zachowa-nie ciągłości systemu ognia oraz znaczzachowa-nie przyspiesza luzowanie.
Inny wariant to pozostawienie przez pododdział lu-zowany większości posiadanego sprzętu bojowego (BWP-1) wraz z amunicją w punkcie oporu (rys. 4).
Z chwilą jego przekazania pododdziałowi luzującemu piechota i załogi wozów bojowych wychodzą z punktu oporu (rys. 5).
LUZOWANIE ZACZEPNE (PRZEZ NATARCIE) Jest działaniem polegającym na tym, że siły luzujące atakują przeciwnika przez ugrupowanie wojsk luzowa-nych, które są z nim w styczności. Jest to przykład na-tarcia z ograniczonym celem lub kontrataku (rys. 6) z równoczesnym przejęciem zadania od wojsk luzowa-nych. Dla pododdziału luzującego będzie to natarcie z tą tylko różnicą, że zwykle obiekt (rubież) do opano-wania będzie położony na znacznie mniejszej głęboko-ści. W kontekście osiągania celów szczegółowych czę-sto podczas luzowania zaczepnego natarcie może
przy-bierać formę boju spotkaniowego, którego w razie niekorzystnego stosunku sił należy unikać.
Do luzowania zaczepnego dochodzi wówczas, gdy:
– przejście do natarcia pododdziałów znajdujących się w bezpośredniej styczności z przeciwnikiem nie jest możliwe, np. w wyniku poniesionych strat;
– istnieją sprzyjające warunki do skrytego podejścia i ataku pododdziałów będących w głębi ugrupowania bojowego;
– zachodzi potrzeba zmylenia przeciwnika co do punktu ciężkości natarcia;
– konieczne jest opanowanie nakazanych obiektów, a pododdziały w styczności nie mają na to szansy;
– luzowane pododdziały nie mają możliwości oderwania się od przeciwnika oraz istnieje zagrożenie utratą przez nie zdolności bojowej.
Na etapie podejścia i rozwinięcia są dwa umowne rejony osiągania i utrzymania inicjatywy, które dzieli przednia linia obrony.
Pierwszy rejon znajduje się po stronie luzującego (nacierającego), gdzie wszystkie elementy ugrupowa-nia bojowego powinny się skupić na zapewnieniu
swo-RYS. 6. PRZYKŁAD LUZOWANIA ZACZEPNEGO – NATARCIE Z OGRANICZONYM CELEM
Opracowanie:
kpt. J. Rylewicz (2).
główny
kierunek natarcia
przednia linia obrony
rubież rozpoczęcia luzowania natarcie
z ograniczonym celem
rubież zakończenia luzowania
rejon ześrodkowania zluzowanego pododdziału
pluton luzowany
pluton luzujący
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2019
48
RYS. 7. ZAJĘCIE PRZEZ PLUTON LUZUJĄCY RUBIEŻY ATAKU ORAZ ODEJŚCIE PLUTONU LUZOWANEGO Z PUNKTU OPORU
odejście plutonu luzowanego z punktu oporu
wyjście plutonu luzującego na linię ataku
body manewru oraz doprowadzeniu zgrupowania na-cierającego (luzującego) z nienaruszonym potencja-łem i ugrupowaniem na linię ataku.
W sytuacji sprzyjających warunków do skrytego po-dejścia i rozwinięcia nacierające pododdziały mogą być przemieszczane z głębi w celu zluzowania podod-działów będących w bezpośredniej styczności z prze-ciwnikiem i realizacji zadań z tego położenia. Drugi rejon walki znajduje się za przednią linią obrony i jest związany z utrzymaniem przewagi oraz przejęciem inicjatywy. Zadaniem pododdziałów luzowanych bę-dzie wówczas osłona pododdziałów rozwijających się w ugrupowanie bojowe oraz wykonanie przejść we własnych zaporach inżynieryjnych, które oznacza się znakami jednostronnymi. Przejścia w zaporach utrzy-mują zazwyczaj te pododdziały, które je wykonały14.
Taka osłona podejścia chroni siły wychodzące na ru-bież ataku, ma jednak również pewne wady. Zdradza przeciwnikowi kierunek, miejsce i w pewnym sensie czas uderzenia podchodzącego pododdziału.
Pluton, przechodząc do luzowania zaczepnego, sto-suje takie same zasady, jak podczas natarcia. Po osią-gnięciu rubieży rozwinięcia w linię wozów bojowych BWP-1 nacierają w wyznaczonych kierunkach, na-stępnie przekraczają przednią linię obrony i przecho-dzą do ataku bez spieszenia piechoty. W oznakowa-nych przejściach pokonują własne zapory inżynieryjne z możliwością szybkiego przyjęcia ugrupowania od-powiadającego przyszłej walce.
Pododdziały luzowane w czasie podchodzenia sił lu-zujących do rubieży ataku powinny przyjąć ugrupowa-nie, które zapewni wsparcie pododdziałom luzującym.
14 Pokonywanie zapór inżynieryjnych na współczesnym polu walki, cz. II. Zasady i organizacja pokonywania zapór inżynieryjnych, Wrocław 1992, s. 2.
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2019