Warunki interweniujące

Warunki te mają wpływ na przebieg kariery tanecznej i występują na po-ziomach: międzynarodowym, krajowym, społeczności, organizacyjno-insty-tucjonalnym, wewnątrzorganizacyjnym, grupowo-indywidualnym, interakcji i działania (por.: Strauss, Corbin, 1990: 102–104; Konecki, 2000: 49).

Warunki wpływające na strategiczne wstępowanie i  dążenie do osiągania wyższych pozycji w tańcu to:

1. Na poziomie międzynarodowym:

• turnieje międzynarodowe (najsłynniejszy w Blackpool), zestandaryzowa-ne warunki przyznawania punktów, oceniania;

• międzynarodowe kariery najlepszych tancerzy;

• przynależność Polskiego Towarzystwa Tanecznego do międzynarodowych

organizacji tanecznych (International DanceSport Federation, International Dance Organization);

• reguły ustalone na poziomie światowym (np. podział na tańce standar-dowe i  latynoamerykańskie) oraz dotyczące konstruowania choreografii. Ich szczegółowość opisuje wypowiedź jednej z trenerek:

R.: Pary tańczą trzy części paso doble na dużych turniejach, takie są przepisy i pary nie wyko-nują akcentu na drugą część, tylko na trzecią.

D.B.: A tak jest na całym świecie, że się tańczy minutę trzydzieści?

R.: No tam jest, ja to uśredniłam […] tam pierwszy taniec jest dwie minuty, minuta czter-dzieści, minuta dziesięć jive na przykład, nie? […] więc tam różny taniec ma różne yy, różne długości.

D.B.: Ale to jest, to są takie tendencje, że tak powiem, światowe, czy gdzieś tam/

R.: Tak, przepisy. Przepisy są.

(była tancerka tańca towarzyskiego, trenerka, była łyżwiarka figurowa, właścicielka klubu tańca, lat 35)

• reguły nieformalne dotyczące konstruowania repertuaru par w poszcze-gólnych klasach. Przedstawia je poniższa wypowiedź trenera:

tak jakoś przyjęło się na całym/ w całej Europie, że jeżeli wyrzucają tańce, to to jest właśnie fokstrot wyrzucony i paso doble do wyższych klas, jeżeli tak mają. I po prostu. No, a u dzieci jeszcze mniej, bo na przykład dziewięciolatki, dziesięć, jedenaście – tańczą tylko trzy tańce.

(trener tańca towarzyskiego, sędzia, były tancerz, lat około 50)

• reguły dotyczące konkurencji, nieformalne reguły finansowe, promowa-nie tancerzy – opisane zostały następująco:

to jest sztuka i tak powinno/ jako taka powinna być traktowana i przyjmowana, bo inaczej/ Już są symptomy takie, przez to ściganie się wkłada się w to bardzo dużo pieniędzy, że zaczynają wygrywać federacje czy poszczególni zawodnicy, którzy dysponują większą gotówką, nie ci najzdolniejsi, [ale] ci, którzy mają więcej pieniędzy.

(trener tańca towarzyskiego w państwowym klubie tańca, były tancerz, lat około 45)

• otwarcie granic, zniknięcie „żelaznej kurtyny”, które spowodowało, że taniec rozwija się w wielu miejscach, rywalizacja rośnie, szczególnie jeśli chodzi o pary ze Wschodu.

2. Na poziomie krajowym:

• monopol regulacyjno-normatywny PTT;

• krajowy zasięg turniejów;

• Mistrzostwa Polski;

• historia tańca towarzyskiego w Polsce;

• specyfika krajowych uregulowań formalnych, np. możliwość sędziowa-nia trenowanych przez siebie par lub własnych dzieci;

• ustrój państwowy w  Polsce – wraz z  jego zmianą w  1989 r. zmieniły się priorytety finansowania, zasady organizacyjne, które miały duży wpływ na działanie główne;

• według Barbary Bittner (2004: 47, 57, 69, 110 i in.) na przebieg kariery tancerza (w tym przypadku baletowego) oddziałują reguły instytucjonalne, wa-runki ekonomiczne, polityczne, które np. decydują o angażowaniu tancerza lub jego degradacji. Do takich warunków makrostrukturalnych mających zdecydo-wany wpływ (z punktu widzenia rozwoju kariery nie tylko negatywny) należy np. wojna, zmiana ustrojowa;

• wielkość kraju, a zatem liczba par, możliwość reprezentowania go i zwią-zany z tym poziom rywalizacji;

• programy telewizyjne związane z tańcem – powodują one większe za-interesowanie tańcem, chęć sponsorowania turniejów, większą liczbę uczniów w szkołach tańca.

3. Na poziomie społeczności:

• specyficzne wzorce kobiecości/męskości;

• odmienne postrzeganie dzieciństwa i dzieci;

• poczucie wyjątkowości (tańca i tancerzy).

4. Na poziomie organizacyjno-instytucjonalnym:

• wymagane wstąpienie do PTT – posiadanie książeczki i karty magne-tycznej konieczne do uczestniczenia w turniejach;

• konieczność przestrzegania regulaminu PTT;

• zinstytucjonalizowany i organizacyjny wybór sędziów oraz trenerów;

• zinstytucjonalizowane przyznawanie kolejnych stopni w  tańcu towa- rzyskim;

• podporządkowanie trybu i cyklu treningów ocenie tańca przez sędziów.

5. Na poziomie wewnątrzorganizacyjnym:

• relacje pomiędzy miastami i regionami – korzystniejsze ocenianie przez sędziów swoich okręgów;

• relacje między trenerami z  różnych klubów, konkurencja pomiędzy klubami.

6. Na poziomie grupowo-indywidualnym:

• umiejętności poszczególnych osób: tancerzy, rodziców, sędziów, tre- nerów;

• znani i poważani trenerzy lub tancerze, na których chcą się wzorować młodzi tancerze (m. in. znaczący inni);

• wygląd tancerzy, charyzma, np. rodzaj ciała (wzrost, kolor włosów, kar-nacja) może uniemożliwić tancerzowi wejście do konkretnych projektów ta-necznych;

• występowanie kontuzji, wyłączenie z tańca, czasami powodujące zakoń-czenie kariery.

7. Na poziomie interakcji:

• współpraca z partnerem – interakcja, bez której nie może zaistnieć dzia-łanie główne;

• mentorska, rodzicielska relacja z trenerem;

• kontakt z sędziami i ich ocena;

• współpraca z rodzicami (trenerów i dzieci) – zaangażowanie i finanso-wanie;

• relacja z innymi parami, zarówno fair, jak i nie fair;

• relacja z publicznością, umiejętność nawiązania kontaktu.

8. Na poziomie działania:

• planowe i strategiczne dążenie do osiągnięcia coraz wyższych pozycji in-stytucjonalnych w tańcu towarzyskim;

• możliwość działania w określonym zakresie jest uzależniona od warun-ków fizycznych, np. elastyczności ciała, łatwości technicznej, gestów i wyrazu artystycznego;

• działania podjęte przed rozpoczęciem kariery, mające wpływ na jej prze-bieg, np. dobra kondycja fizyczna uzyskana w wyniku uprawiania innego sportu.

Innymi warunkami, które interweniują w  przebieg działania głównego oraz kariery tancerza tańca towarzyskiego, są: jego sytuacja finansowa, insty-tucjonalizacja, wielkość miasta, z którego pochodzi. W późniejszym stadium kariery (jako trenera, właściciela klubu tańca) mogą to być także miejsce za-mieszkania, przemiany ustrojowe przełomu lat osiemdziesiątych i  dziewięć-dziesiątych, w tym ich wpływ m. in. na kontekst finansowy, instytucjonalny tańca towarzyskiego.

Warunkiem interweniującym szczególnie istotnym z punktu widzenia ka-riery tancerza jest kapitał finansowy, bez którego, w szczególności na później-szych etapach kariery, nie można jej efektywnie rozwijać. Wpływ na działanie główne ma również posiadany kapitał fizyczny, tj. kondycja ciała, umiejętności.

Znaczenie mają tutaj jego cechy i  spełnienie wymagań rynku, w  tym także cechy niezmienne, jak kolor skóry, które bardziej lub mniej odpowiadają kon-wencji. Potwierdza to, że ciało jest traktowane jak narzędzie czy instrument zdobywania kolejnych szczebli kariery (por.: Goffman, 2006: 170; Hanna, 1988: XIII; Merleau-Ponty, 2001: 100). Różne aspekty dostosowywania ciała do wymogów konkurencji opisuje poniższy cytat:

do tańca takiego towarzyskiego bardziej właśnie lgną yy, nie wiem, tacy ludzie jak my, czyli bia/ (śmieje się) biali ludzie. Nie, no głupio strasznie (śmiech), ale, no nie wiem, jakoś ten taniec towarzyski, jakoś tak obcokrajowców/ Tak że przyznam się, że, że raczej ciężko. Jakoś Latynosi tak, Murzynów jest bardzo mało w tańcu towarzyskim. W innych tańcach jak naj-bardziej, jakieś breki [break dance], coś, dają tam radę, a mało jest Murzynów w tańcu towa-rzyskim. Jakoś ich to nie kręci.

(tancerz i instruktor tańca towarzyskiego, klasa S-st/S-la, student pedagogiki, specjalizacja wychowanie fizyczne i zdrowotne, lat 22) Na decyzje dotyczące dalszego przebiegu kariery tancerza wpływają nie-rzadko jego bliscy, np. żona, mąż. Ich działania także mogą odegrać rolę wa-runków interweniujących. W przypadku starszych osób, na dalszych etapach ich kariery ten wpływ może być mobilizujący. Jeden z moich rozmówców został przez swoją przyszłą żonę zmotywowany do założenia klubu tańca, mimo że planował zrezygnować z kontynuowania kariery w tej dziedzinie. Dla młod-szych tancerzy decydująca o przebiegu kariery jest rola rodziców. Innym wa-runkiem interweniującym w przebieg kariery, mającym związek z pełnieniem ról społecznych, jest posiadanie rodziny i dzieci. W przypadku tancerek prak-tycznie kończy to ich karierę, natomiast odnośnie do tancerzy – modyfikuje ją, gdyż zmusza do uwzględnienia zmiany warunków, m. in. finansowych. Ten aspekt kariery został opisany w kolejnym rozdziale.

Wymagania finansowe

Kwestie finansowe są podstawowym wymogiem, bez którego nie ma moż-liwości realizowania działania głównego, ani nawet rozpoczęcia kariery tancerza tańca towarzyskiego. Finansowanie dotyczy następujących działań:

• zajęcia grupowe w klubie z trenerem macierzystym (w 2009 r. było to ok.

80–120 zł miesięcznie);

• zajęcia indywidualne w klubie z trenerem macierzystym;

• zajęcia indywidualne w klubie z trenerem zewnętrznym;

• zajęcia grupowe w klubie z trenerem zewnętrznym;

• zajęcia indywidualne z trenerem zewnętrznym na wyjeździe;

• obozy taneczne;

• kupno strojów i obuwia;

• dojazdy na turnieje;

• składki klubowe;

• składki członkowskie PTT;

• uczestnictwo w turniejach (opłata startowa w przypadku dzieci, bilety wejściowe dla rodziców);

• usługi fryzjera, makijażystki, solarium, kupno kosmetyków, np. samo-opalacza, kremu z brokatem itp.

Osobami finansującymi te wydatki są głównie rodzice (patrz także punkt 3.2.7). Należy zauważyć, że w karierze tancerza mało jest sytuacji, w których sam mógłby zarobić pieniądze na konieczne wydatki. Dzieje się tak ze względu na brak czasu oraz okazji do np. płatnych występów. Możliwość zarabiania poprzez taniec jest dla tancerzy (nie tylko towarzyskich) istotnym punktem kariery. To jednocześnie element definicji tancerza jako „zawodowca” na pod-stawie regulaminu PTT.

Możliwości finansowe rodziców są również jednym z kryteriów oceny szans powodzenia danego dziecka w tańcu towarzyskim. Dobrze ilustruje to zjawisko wypowiedź jednego z trenerów:

to jest sport kosztowny bardzo. Gdzie ja na przykład patrzyłem/ oho, to już teraz to już mniej, ale pamiętam pierwszy taki swój przypadek. Jak zaczynałem pracę, takiego miałem chłopaka, w ogóle się nie nadawał, totalne zero, ale mieszkałem na Bałutach i wtedy rodzice: „Może pana podwieziemy, może w tamtą stronę?” Wychodzę, a tam piękne białe audi, nie? No mówię:

dobra, nadaje się do tańca. Autentycznie, takie były moje myśli.

(trener tańca towarzyskiego w państwowym klubie tańca, były tancerz, lat około 45) Kwestie finansowe zyskały na znaczeniu w wyniku transformacji systemo-wej. Przed 1989 r. te sprawy leżały w gestii rozmaitych domów kultury czy innych instytucji wspierających rozwój kulturalny. Jeden z byłych tancerzy opi-sywał czasy komunistyczne, kiedy kluby zwracały tancerzom koszty podróży.

Mówił także, że czasem udawało mu się odebrać je podwójnie – również od organizatorów turnieju. W  trakcie przemian systemowych wydziały i  domy kultury zaczęły mieć problemy finansowe, co spowodowało zmniejszenie do-tacji na wyjazdy tancerzy. Wówczas za udział w turnieju zaczęły obowiązywać opłaty wpisowe.

W  związku z  tymi zmianami troska o  aspekt finansowy dotknęła także organizatorów turniejów. Z powodu ograniczania środków na kulturę przyzna-wanych przez władze na różnych szczeblach (od władz gminy po władze pań-stwowe), turnieje są według rozmówców coraz bardziej sportowe, a coraz mniej artystyczne, brakuje w nich atmosfery (patrz punkt 3.2.11. Aspekt estetyczny i konwencja tańca), odpowiedniego wystroju sali.

Wielu tancerzy towarzyskich pozostaje w pewien sposób związanych z tań-cem. Jeśli odchodzą, to często dlatego, że rodzice lub sami tancerze, już jako osoby dorosłe, nie mają wystarczających środków finansowych, aby kontynu-ować hobby. Poniższy cytat pokazuje jak ważnym warunkiem jest posiadanie przez tancerza odpowiednich zasobów finansowych:

D.B.: A dlaczego teraz nie tańczysz?

R.: Bo mnie na to nie stać […] Jeśli ktoś chce, nie wiem, coś tam osiągnąć w tym tańcu, no to generalnie, ile tam może być: talent jest 10%, 50%, 60%, nawet 70%/ Nie, nie, to to nie wiem/ Talent 10%, 40% ciężka praca, 50% pieniądze. Bo jak nie ma pieniędzy, nawet ktoś najzdolniejszy w świecie, to nic nie zrobi. Sukienki, standardowe na przykład i takie, no różne, to taka średnia cena nowej sukienki, no to jest minimum 3000, no i może lecieć hardcore’owo w górę, naprawdę […] zależy, co tam się napakuje na te sukienki, może być i 50 000, może być 60 000 za sukienkę.

(była tancerka tańca towarzyskiego, lat 24) Wymagania finansowe rosną wraz z czasem, jaki para poświęciła na taniec, rosnącym zaangażowaniem, coraz wyższymi klasami i lepszymi strojami. Do pewnego etapu małe nakłady finansowe powiązane z dużą pracą i poświęce-niem mogą wystarczyć. Na wyższym poziomie (klasa B, A, S) te wymagania rosną, konkurencyjne pary angażują coraz więcej środków finansowych i czasu.

Wówczas nie można już z powodzeniem rywalizować z innymi, nie przezna-czając na to dużych środków pieniężnych. Wydaje się, że głównym czynni-kiem sprawiającym, że pieniądze mają tak duże znaczenie w tańcu towarzyskim jest zacięta rywalizacja pomiędzy parami. Powoduje ona chęć prześcigania się nawzajem. Tancerze korzystają z następnych szkoleń u coraz lepszych (i droż-szych) specjalistów, szyją wymyślniejsze stroje. W innych stylach tańca (balet, taniec brzucha, flamenco), które nie mają charakteru sportowego i w których wykonawcy zarabiają tańcem, kwestie inwestycji finansowych nie mają aż tak wielkiego znaczenia. Oczywiście, wraz z rosnącym zaangażowaniem w każdy rodzaj tańca, tancerz chce bardziej wejść w konwencję, kupuje zatem lepsze stroje, szkoli się u znanych nauczycieli. Rywalizacja jednak opiera się raczej na umiejętnościach, ekspresji, zaś kostium i drogie lekcje mają znaczenie drugo-rzędne. W tańcu towarzyskim jest inaczej. Aby para została zauważona przez sędziów w  trakcie tańca na turnieju, tancerze muszą zainwestować w  strój.

W innych stylach tancerz jest często sam na scenie lub w otoczeniu innych wykonawców, ale występ jest dłuższy i tancerzy łatwiej jest sędziom porównać.

Przeszkody w karierze tanecznej

Na drodze tancerza do realizowania i rozwijania kariery mogą pojawiać się rozmaite przeszkody. Bywa, że powodują one przerwanie kariery lub jej zawieszenie. Celem tancerza jest zredukowanie wpływu tych przeszkód. Ich pochodzenie może być bardzo różne.

Utrudnienia mogą być związane z wpływem rodziców na przebieg kariery tancerza. Ich znaczenie jest bardzo duże, co dobrze ilustruje poniższy cytat:

największym napędem jeśli chodzi o rozwój dziecka są rodzice. Jeżeli ich nie ma/ nie ma nie ma szans na/ nie ma szans na przetrwanie. Jeżeli ktoś się kimś nie zajmie, bo tutaj jest żądza pieniądza, i mówię, jeżeli rodzice nie wpadają w tą pasję, nie chcą inwestować jakby w swoje dziecko, no to nie ma innej możliwości, żeby ktoś się rozwinął. Tu trzeba brać lekcje, tu trzeba jeździć, tu trzeba cały czas/ jakby no, na tym to polega.

(tancerz i instruktor tańca towarzyskiego, klasa S-st/S-la, student pedagogiki, specjalizacja wychowanie fizyczne i zdrowotne, lat 22) Również niewystarczające zaangażowanie rodziców w  kształtowanie „ta-necznych cech charakteru”³ dziecka ma negatywny wpływ na rozwój jego ka-riery. Bez ich konsekwencji i odpowiedzialności dziecko nie utrzyma się w tań-cu. Jak mówi jeden z byłych tancerzy:

ja w swojej karierze, no piętnastoletniej, akurat miałem szczęście, udawało się trafiać na takich ludzi solidnych, solidnych, ci tacy niekonsekwentni odpadali. Tu jest taka, taka, brzydkie słowo, naturalna selekcja, oni sami się wykruszają, nie spełniają jakichś warunków, nie chce im się. Przy-chodzi, na przykład teraz zima, wszystko w porządku, przychodzi no bo jest cieplutko, ale przy-chodzi maj, a no mamusi się nie chce, bo trzeba jechać na działkę, a to nie pójdziemy na tańce, nie? No i wtedy oni się naturalnie wykruszają, bo nie przyjdą na trening raz, drugi, trzeci. Potem przychodzą, no on nie umie, no i płacze, czy pojedzie na zawody, przegra z innym, no i wtedy mamunia najczęściej nie wytrzymuje stresu, bo jej dziecko nie będzie przerywało, i rezygnują.

(trener tańca towarzyskiego w państwowym klubie tańca, były tancerz, lat około 45) Kolejnym czynnikiem, który zaburza przebieg kariery tanecznej dziecka, jest negatywna opinia matki o tej aktywności. Negatywna opinia ojca, jeśli on interesuje się hobby dziecka, ma mniejsze znaczenie. Zresztą ojcowie zazwy-czaj popierają taniec córek, natomiast przeciwstawiają się trenowaniu chłop-ców. Dzieje się tak ze względu na stereotyp tancerza jako osoby zniewieściałej i o orientacji homoseksualnej.

Bardzo istotny wpływ na przebieg kariery, a  zatem i  na pojawienie się przeszkód, mają relacje z trenerami i partnerami tanecznymi oraz działania tych osób. Tancerze wkładają wiele wysiłku, aby przezwyciężyć te utrudnienia.

Jednym z poważniejszych problemów w karierze tancerza może być niedopaso-wanie partnera tanecznego pod wieloma różnymi względami. Podstawową stra-tegią, wdrażaną przez tancerza lub jego rodziców, jest wówczas zmiana partnera, dopasowanie innej osoby do swoich możliwości i ambicji. Podobne posunięcia są podejmowane w przypadku niekorzystnej oceny trenera, np. niespełniania przez niego podstawowego obowiązku, jakim jest ułatwianie, umożliwianie

3 Są to cechy psychiczne, które pozwalają na utrzymanie się i skuteczne rywalizowanie w subświecie społecznym tańca towarzyskiego. Zjawisko to zostało opisane w punkcie 3.2.8.

tancerzowi strategicznego wstępowania. Innym środkiem zaradczym jest zmiana klubu tanecznego. Korzystają z tego kluby, w szczególności prywatne, i na tym opierają swoje działania marketingowe mające zachęcić pary do przechodzenia z jednego klubu do innego. Utrata trenera i brak zaangażowania w znalezienie nowego może być inną okolicznością znacznie utrudniającą i hamującą rozwój tanecznej kariery. Kolejnym problemem jest brak partnera i wszystkie niedo-godności z tym związane (np. niemożność trenowania w parze, występowania na turniejach) oraz niemożność znalezienia partnera na początku kariery lub przez dłuższy czas na późniejszych etapach.

Przeszkody w rozwijaniu kariery tanecznej mogą wynikać także z cech cha-rakteru, działań samego tancerza oraz niektórych jego sposobów radzenia so-bie z pozostałymi utrudnieniami.

Czynnik hamujący w realizowaniu działania głównego stanowią proble-my zdrowotne oraz kontuzje (tancerza lub partnera), czyli zepsucie narzędzia, szczególnie te wynikające z przyczyn naturalnych, jak dojrzewanie, wzrost, któ-rych nie można wyleczyć ani zlekceważyć. Poniższe cytaty ukazują, jak dużą rolę odgrywa ciało i jego ograniczenia:

mój partner raz miał/ skruszyła mu się kość w kolanie, czy coś takiego, no i nie tańczyliśmy pół roku, bo no miał przerwę. Nie pojechaliśmy wtedy na obóz, właśnie też dużo straciliśmy.

(tancerka tańca towarzyskiego klasa A-st/B-la, aktualnie bez partnera tanecznego, lat 16)

achillesy nie chciały się/ ten, oderwały się, ale to jest chyba spo/ to było spowodowane wie-kiem dojrzewania, kości chyba szybciej zaczęły rosnąć niż ścięgna dawały radę, coś w tym stylu. Pamiętam, że miałem wszystko przerwać, myślałem, że nie będę chodzić w ogóle już.

(tancerz i instruktor tańca towarzyskiego, klasa S-st/S-la, student pedagogiki, specjalizacja wychowanie fizyczne i zdrowotne, lat 22) Inną przeszkodą, także związaną z kapitałem fizycznym, jest ciąża tancer-ki, traktowana jako zdarzenie utrudniające rozwój taneczny. Kolejną jest wiek.

Tancerz, mając około 26 lat, musi już coraz bardziej dbać o swoje ciało, gdyż może mieć problemy z trenowaniem, kondycją.

Brak konkretnej klasy dokumentującej umiejętności tancerza to następ-na bariera w realizowaniu działania głównego. Komplikuje to lub uniemoż-liwia znalezienie partnera tanecznego. Innym czynnikiem hamującym może być brak zaangażowania samego tancerza lub niechęć do podporządkowywania tańczeniu innych sfer życia. Podobnym problemem jest trenowanie ze względu na rodziców. Gdy dziecko nie chce tańczyć, nie ma pasji, wówczas rozwój karie-ry, wystąpienie dalszych jej etapów jest bardzo mało prawdopodobne.

Przeszkody w tańcu mogą być związane z obiektami wspomagającymi tan-cerza, co skutkuje złymi wynikami pomimo dobrego przygotowania. Jedynym wyjściem z tej sytuacji jest dopasowanie obiektów do siebie (strój, obuwie) lub siebie do nich (parkiet), co jednak wymaga doświadczenia. O doborze odpo-wiednich butów i znaczeniu obuwia w tańcu opowiada jeden z tancerzy:

R.: Bo na przykład, tak jak ja mam problem, że mam długą, ale wąską stopę, więc ta pani [zaj-mująca się sprzedażą obuwia tanecznego] mi tam, załóżmy, zamawia, że tam musi być wąski ten but. Ale no po prostu jest o wiele łatwiej, jak się przymierzy but, niż/

D.B.: A dlaczego on musi być dopasowany?

R.: Znaczy dopasowany, no bo yyy. Nie może na przykład mi spadać z nogi, nie może być jakiś za ciasny, bo to też odwraca moją uwagę od/ Nie mogę na niczym się skupić, na przykład chcę ruszyć tą nogą, ale jednak coś tam czuję, że coś mnie tam uwiera, bo jest za duże.

(tancerz tańca towarzyskiego, klasa B-st/B-la, lat 15) Kolejnym utrudnieniem w  realizacji kariery tanecznej jest, szczególnie u małych dzieci, wstyd, niechęć do kontaktów z płcią przeciwną. Przeszkodą bywa również niechęć tancerza, spowodowana np. tym, że konwencja tańca mu nie odpowiada. Zmiana ustroju politycznego może być także istotnym czyn-nikiem wpływającym na karierę tancerza, modyfikacji uległy bowiem zasady

(tancerz tańca towarzyskiego, klasa B-st/B-la, lat 15) Kolejnym utrudnieniem w  realizacji kariery tanecznej jest, szczególnie u małych dzieci, wstyd, niechęć do kontaktów z płcią przeciwną. Przeszkodą bywa również niechęć tancerza, spowodowana np. tym, że konwencja tańca mu nie odpowiada. Zmiana ustroju politycznego może być także istotnym czyn-nikiem wpływającym na karierę tancerza, modyfikacji uległy bowiem zasady