Wiedza o instrumentach finansowych, oferowanych w ramach RPO

RPO WiM 2014-2020 jest wdrażany już piąty rok. Szeroko zakrojone działania informacyjne przyniosły oczekiwane efekty. Dwóch na pięciu przedsiębiorców z regionu słyszało o możliwości uzyskania pożyczki, poręczenia lub wejścia kapitałowego w ramach RPO WiM.

Wiedza ta jest bardziej rozpowszechniona w większych przedsiębiorstwach niż wśród przedstawicieli mikrofirm.

Wykres 14. Odsetek przedsiębiorstw, których przedstawiciele słyszeli o możliwości uzyskania pożyczki, poręczenia lub wejścia kapitałowego w ramach RPO WiM 2014-2020

Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CATI przedsiębiorstw z woj. warmińsko-mazurskiego, n=1102

Głównym źródłem informacji dla przedsiębiorców o możliwości uzyskania pożyczki, poręczenia lub wejścia kapitałowego w ramach RPO WiM 2014-2020 jest Internet – zarówno strona Programu⁵⁹, jaki i inne portale. Informacje dostarczane poprzez radio i telewizję także znalazły się na liście najważniejszych źródeł. Bezpośrednia działalność pośredników finansowych działających w ramach RPO WiM pozwoliła się zapoznać z ofertą około 5 procentom respondentów. Ważnym źródłem informacji okazały się osoby bliskie badanym

59 https://rpo.warmia.mazury.pl/artykul/4267/instytucja-finansujaca

32,0% 37,8% 45,9% 53,1%

38,7%

1 2-9 10-49 50-249 Ogółem

Tak Nie Nie wiem/trudno powiedzieć

przedsiębiorcom: zarówno z rodziny, jak i z innych firm, z którymi współpracują. Pewną rolę w rozprzestrzenieniu informacji o ofercie pożyczek, poręczeń lub wejść kapitałowych odegrali urzędnicy szczebla regionalnego i lokalnego, także organizujący szkolenia i bezpośrednio kontaktujący się z firmami. Udało im się dotrzeć z informacją do kilku procent firm w regionie.

Warto zauważyć, że źródła informacji o instrumentach finansowych oferowanych w ramach RPO WiM 2014-2020 wskazywane przez ogół przedsiębiorców z regionu różnią się od źródeł, na które wskazywały firmy już korzystające z tych instrumentów (por. rozdział 4.5.5). Wśród ogółu przedsiębiorców, najpopularniejszym źródłem informacji jest internet. Wśród firm korzystających z pożyczek/poręczeń oferowanych w ramach RPO znacznie częściej jako źródło informacji podawano rodzinę/znajomych/partnerów biznesowych, a także samych pośredników finansowych. Oznacza to, że to właśnie networking i aktywność samych pośredników finansowych jest najskuteczniejszym kanałem komunikacyjnym, skutkującym faktyczną decyzją o skorzystaniu z instrumentów finansowych, natomiast internet jest źródłem pewnej wiedzy ogólnej, która nie prowadzi bezpośrednio do decyzji o skorzystaniu z IF.

Wykres 15. Źródła wiedzy o możliwości uzyskania pożyczki, poręczenia lub wejścia kapitałowego w ramach RPO WiM 2014-2020

Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CATI przedsiębiorstw z województwa warmińsko-mazurskiego, n=1102

Ci, którzy słyszeli o ofercie poręczeniowo-pożyczkowej dla przedsiębiorstw w ramach RPO WiM 2014-2020 przeważnie pozytywnie oceniają zakres informacji, którą uzyskali. Niemniej zwraca uwagę dość duża grupa niezadowolonych. Co czwarty respondent, który zetknął się z ofertą, uznał ją za przedstawioną w sposób nie dość szczegółowy dla przedsiębiorcy

18,7%

11,6%

7,2%

6,4%

4,9%

3,7%

3,5%

2,5%

2,5%

1,1%

61,4%

Z Internetu Ze stron internetowych programu Z radia Z telewizji Od pośrednika finansowego RPO WiM Od znajomych Od urzędników, z samorządów, ze szkoleń Od innych firm Z innego źródła Prasa, ulotki nie słyszeli o IF w ramach RPO WiM

zainteresowanego taką formą wsparcia. Oczywiście, brak tej szczegółowości mógł zniechęcać do sięgania po oferowane instrumenty.

Najbardziej zadowoleni sposobem przedstawienia oferty byli respondenci, którzy swoją wiedzę czerpali ze stron internetowych Programu. Strona ta okazała się najbardziej wyczerpującym źródłem informacji dla zainteresowanych. Natomiast ci, którzy uzyskali informacje od pośredników finansowych znacznie częściej byli niezadowoleni (30%) ze szczegółowości uzyskanych informacji. Warto zatem być może rozważyć zmianę sposobu informowania o dostępnych instrumentach przez pośredników finansowych, tak by bardziej szczegółowo przedstawiali całość zagadnień dotyczących dostępnych w ich ofercie instrumentów finansowych.

Jak się wydaje, lepsze skutki można by osiągnąć poprzez następujące działania:

 Przeprowadzenie dla personelu pośredników finansowych szkoleń na temat zasad komunikacji z klientami, z naciskiem na rolę klarownego prezentowania i tłumaczenia oferty finansowania i związanych z nią kosztów i obowiązków rozliczeniowych i sprawozdawczych.

 Podjęcia działań, być może we współpracy z odpowiednimi ekspertami, zmierzających do poprawy przejrzystości i przystępności stron internetowych pośredników oraz – w przypadku funduszy pożyczkowych - uzupełnienia ich zawartości na przykład o kalkulatory oprocentowania, pozwalające na oszacowanie kosztów związanych z odsetkami od pożyczki.

 Zwiększenia liczby spotkań-warsztatów z przedsiębiorcami, na których pośrednicy szczegółowo przedstawialiby swoją ofertę oraz wyjaśniali ewentualne wątpliwości przedsiębiorców, zainteresowanych korzystaniem z niej.

Wykres 16. Ocena na ile informacje na temat pożyczek, poręczeń i wejść kapitałowych dostępnych w ramach RPO WiM są wystarczające szczegółowe dla przedsiębiorcy

zainteresowanego tą formą wsparcia

Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CATI przedsiębiorstw z województwa warmińsko-mazurskiego, n=426 przedsiębiorstw, których przedstawiciele słyszeli o możliwości uzyskania pożyczki, poręczenia lub wejścia kapitałowego w ramach RPO WiM

Ostatecznie ponad 17% badanych wie, jakie firmy i na jakie cele mogą pozyskać pożyczkę, poręczenie lub wejście kapitałowe z RPO WiM. Dwa razy częściej przedstawiciele firm małych i średnich deklarują, że są poinformowani o warunkach korzystania z instrumentów finansowych, niż osoby prowadzące firmę samodzielnie oraz pozostali mikroprzedsiębiorcy.

Oznacza to, że grupa o najbardziej ograniczonych możliwościach pozyskiwania finansowania zewnętrznego jest też najsłabiej poinformowana o alternatywnych źródłach finansowania.

Zdecydowanie tak 11,5%

Raczej tak 47,7%

Raczej nie 16,7%

Zdecydowanie nie 8,9%

Trudno powiedzieć 15,2%

Wykres 17. Odsetek respondentów, którzy wiedzą o tym kto i na jakie cele można pozyskać pożyczkę, poręczenie lub wejście kapitałowe z RPO WiM 2014-2020

Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CATI przedsiębiorstw z województwa warmińsko-mazurskiego, n=1102.

Spośród instrumentów finansowych dostępnych w ofercie RPO WiM 2014-2020 największym zainteresowaniem może się cieszyć pożyczka z preferencyjnym oprocentowaniem. Blisko co druga firma byłaby zainteresowana taką formą wsparcia. Co więcej, taką opinię w równym stopniu podzielają przedstawiciele wszystkich firm, niezależnie od wielkości zatrudnienia – od jednoosobowych działalności gospodarczych po firmy zatrudniające do 250 osób.

Wśród firm, którym odmówiono przyznania kredytu obrotowego zainteresowanie preferencyjnie oprocentowaną pożyczką jest znaczące (11 na 14 badanych firm – 79%).

Podobnie wysokie zainteresowanie zanotowano w grupie MŚP, którym odmówiono przyznania kredytu inwestycyjnego (14 na 18 firm – 78%). W grupie tych, którzy nie ubiegali się o kredyt z powodu braku możliwości skorzystania z finansowania zewnętrznego (np. brak zdolności kredytowej, brak zabezpieczeń) zainteresowanie ofertą RPO WiM także było wysokie (65%).

W przypadku poręczenia kredytu wyższe zainteresowanie odnotowano także w grupie nieskutecznych kredytobiorców i firm, które a priori negatywnie oceniły swoje szanse na uzyskanie finansowania zewnętrznego, więc się nie ubiegały o nie (53%). Wskazuje to, że istnieje wciąż duży potencjał dla szerszego wykorzystania oferty poręczeniowej (krajowej lub regionalnej) wśród firm, które z powodu braku zabezpieczeń nie mają dostępu do finansowania zewnętrznego (a więc znajdują się w luce finansowania). Warto w tym kontekście byłoby podjąć próbę wypracowania odpowiedniego modelu współpracy BGK / regionalnych instytucji poręczeniowych z bankami komercyjnymi, w ramach którego każda firma, której wniosek kredytowy jest odrzucany z powodu braku zabezpieczeń, otrzymywałaby od swojego doradcy w banku informację o dostępności oferty poręczeń finansowanych ze środków publicznych.

12,2%

15,6%

27,0% 28,6%

17,6%

1 2-9 10-49 50-249 Ogółem

Z kolei dwa razy częściej niż w innych grupach, wejścia kapitałowe zainteresowały firmy które zadeklarowały brak możliwości skorzystania z finansowania zewnętrznego ze względu na np.

brak zdolności kredytowej lub zabezpieczeń (17%).

Wykres 18. Odsetek firm zainteresowanych uzyskaniem finansowania ze środków

Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego

Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CATI przedsiębiorstw z województwa. warmińsko-mazurskiego, n=1102.