Wielkopolska i ĝląsk (powierzchnia uprawy – 19,30 ha/gosp.) – nadwyĪka bezpoĞrednia bez dopáat z 1 ha rzepaku wynosiáa 1968 zá, na jej wysokoĞü

najwiĊkszy negatywny wpáyw miaáy najniĪsze przychody, których poziom determinowaá najniĪszy plon (24,8 dt/ha), na wysokoĞü nadwyĪki nieko-rzystnie oddziaáywaáy równieĪ najwyĪsze koszty bezpoĞrednie (1964 zá/ha).

Wyniki analiz pokazują, Īe udziaá dopáat w nadwyĪce bezpoĞredniej (liczo-nej áącznie z dopáatami) wynosiá od 18,7% w gospodarstwach poáoĪonych w re-gionie Maáopolska i Pogórze do 30,8% w Wielkopolsce i ĝląsku. Oznacza to, Īe do 1 zá nadwyĪki bez dopáat, wsparcie dopáat odpowiednio w tych samych regio-nach wynosiáo od 0,23 do 0,44 zá. Jak wynika z obliczeĔ, Ğrednio w zbiorze do 1 ha rzepaku przysáugiwaáo 878 zá dopáat, a w regionach od 866 do 891 zá – wykres 8.

Wykres 8. Wyniki z uprawy rzepaku ozimego w 2016 roku Ğrednio w badanym zbiorze gospodarstw i w wydzielonych regionach rolniczych

4479 4070 3932 4874

5774

18042675 15252545 1964 1684 2015

1968

_rednio wzbiorze Pomorze iMazury Wielkopolska i_lČsk Mazowsze iPodlasie Maųopolska iPogórze

Dopųatyogóųem

ħródáo: opracowanie na podstawie badaĔ wáasnych.

Ekonomiczną efektywnoĞü produkcji rzepaku ozimego poddano ocenie wykorzystując wskaĨnik opáacalnoĞci bezpoĞredniej. WskaĨnik ten informuje w ilu procentach wartoĞü produkcji pokrywa koszty bezpoĞrednie poniesione na jej wytworzenie. Do oceny zróĪnicowania tego wskaĨnika wykorzystano wy-brane miary statystyczne, ich wyniki przedstawiono w tabeli 8.

Tabela 8. Wybrane statystyki opisowe wskaĨnika opáacalnoĞci bezpoĞredniej uprawy rzepaku ozimego w 2016 roku

Pomorze

[proc.] 248,3 266,9 200,2 289,4 286,5

[proc.] 119,5 139,5 77,2 124,5 181,4

[proc.] 251,4 265,5 222,3 277,7 255,5

[proc.] 407,4 493,7 322,6 409,5 390,3

[proc.] 25,0 22,5 28,3 22,3 23,9

Percentyl 5%

ĝrednio w wybranych gospodarstwach w regionie

ĝrednio

ħródáo: opracowanie na podstawie badaĔ wáasnych.

Przeprowadzona analiza wykazaáa, Īe w kaĪdym z wyodrĊbnionych re-gionów uprawa rzepaku ozimego byáa opáacalna. Wskazuje na to Ğrednia war-toĞü wskaĨnika opáacalnoĞci bezpoĞredniej, jak i jego mediana, które przekro-czyáy 100%. Jednak wĞród gospodarstw poáoĪonych w regionie Wielopolska i ĝląsk byáy jednostki, w których rzepak byá nieopáacalny – Ğwiadczy o tym war-toĞü percentyla 5% (77,2%). Na relatywnie sáabsze wyniki rzepaku w regionie Wielkopolska i ĝląsk wskazuje równieĪ Ğrednia wartoĞü wskaĨnika opáacalnoĞci bezpoĞredniej, która na tle pozostaáych regionów byáa najniĪsza – 200,2%.

NajwiĊkszą ekonomiczną efektywnoĞcią charakteryzowaá siĊ rzepak upra-wiany w regionie Mazowsze i Podlasie, Ğrednia wartoĞü wskaĨnika opáacalnoĞci bezpoĞredniej wynosiáa 289,4%. Na uwagĊ zasáugują równieĪ wyniki rzepaku w regionie Maáopolska i Pogórze, w którym wskaĨnik opáacalnoĞci byá niĪszy tyl-ko o 2,9 p.p. Ponadto stwierdzono najmniejsze jego rozproszenie – róĪnica miĊdzy percentylem 95% i 5% wynosiáa 208,9 p.p., podczas gdy w pozostaáych regionach zawieraáa siĊ w przedziale 245,4-354,2 p.p. O zróĪnicowaniu opáacalnoĞci uprawy rzepaku w grupach gospodarstw Ğwiadczy równieĪ pozycyjny wspóáczynnik zmiennoĞci, który byá relatywnie wysoki – wynosiá od 22,3 do 28,3%.

Tabela 9. WskaĨniki sprawnoĞci ekonomicznej uprawy rzepaku ozimego w 2016 roku

Pomorze Wielkopolska Mazowsze Maáopolska i Mazury i ĝląsk i Podlasie i Pogórze

[zá] 63,58 57,14 79,06 55,63 55,95 [zá] 94,28 95,39 79,19 105,36 104,32 [zá] 313,71 311,43 238,49 315,28 470,41

[proc.] 67,4 59,9 99,8 52,8 53,6

[dt] 3,3 3,3 3,0 3,0 4,5

[zá] 525,27 497,99 476,59 481,75 722,68 NadwyĪka bezpoĞrednia bez dopáat na

1 godzinĊ nakáadów pracy ogóáem Udziaá kosztów bezpoĞrednich w nadwyĪce bezpoĞredniej bez dopáat WielkoĞü produkcji na 1 godzinĊ nakáadów pracy ogóáem WartoĞü produkcji na 1 godzinĊ nakáadów pracy ogóáem

Wyszczególnienie

ĝrednio w gosp.

uprawiających rzepak ozimy

ĝrednio w wybranych gospodarstwach w regionie

Koszty bezpoĞrednie na 1 dt nasion rzepaku ozimego

NadwyĪka bezpoĞrednia bez dopáat na 1 dt nasion rzepaku ozimego

ħródáo: opracowanie na podstawie badaĔ wáasnych.

Wyniki wskaĨników zawarte w tabeli 9 w szerszym aspekcie pokazują ko-rzystnoĞü uprawy rzepaku. Wyniki kilku z nich, podobnie jak wskaĨnik opáacalno-Ğci bezpoĞredniej, wskazują na przewagĊ rzepaku uprawianego w regionie Mazow-sze i Podlasie. ĝwiadczy o tym miĊdzy innymi najwiĊksza dochodowoĞü produkcji (105,36 zá), której miarą byáa nadwyĪka bezpoĞrednia bez dopáat przypadająca od-powiednio na 1 dt nasion. Ponadto w regionie tym najmniejszy byá udziaá kosztów bezpoĞrednich w wytworzonej nadwyĪce (52,8%), co wskazuje na relatywnie wy-soką konkurencyjnoĞü kosztową. NaleĪy dodaü, Īe przytoczone wyniki w znacz-nym stopniu determinowaá najniĪszy koszt wytworzenia 1 dt nasion (55,63 zá).

EfektywnoĞü wykorzystania nakáadów pracy poniesionych na uprawĊ rze-paku najwyĪsza byáa w gospodarstwach z Maáopolski i Pogórza. ĝwiadczy o tym zarówno techniczna (4,5 dt), jak i ekonomiczna jej wydajnoĞü (722,68 zá).

Zadecydowaáa o tym pracocháonnoĞü uprawy 1 ha rzepaku, która w tym regionie byáa najmniejsza, wynosiáa 8,0 godzin, podczas gdy w pozostaáych zawieraáa siĊ w granicach 8,2-10,1 godzin.

Reasumując wyniki przeprowadzonej analizy, naleĪy stwierdziü, Īe naj-wyĪszą nadwyĪkĊ bezpoĞrednią bez dopáat z uprawy rzepaku ozimego uzyskali producenci w regionie Maáopolska i Pogórze – 3758 zá/ha. Drugą pozycjĊ pod tym wzglĊdem zająá region Mazowsze i Podlasie, nadwyĪka bez dopáat wynosiáa 3190 zá/ha. EfektywnoĞü ekonomiczna (miarą byá wskaĨnik opáacalnoĞci bezpo-Ğredniej) oraz sprawnoĞü, czyli korzystnoĞü produkcji w tych regionach równieĪ byáa bardzo korzystna.

W regionie Wielkopolska i ĝląsk wyniki rzepaku ozimego byáy najmniej korzystne. NadwyĪka bezpoĞrednia bez dopáat uzyskana z 1 ha rzepaku wynosi-áa 1968 zá i na tle pozostaáych regionów bywynosi-áa najniĪsza. ĝrednia wartoĞü wskaĨ-nika opáacalnoĞci bezpoĞredniej byáa teĪ najniĪsza (200,2%), a ponadto percen-tyl 5% nie przekroczyá progu opáacalnoĞci (wynosiá 77,2%). Uprawa rzepaku w tym regionie nie byáa konkurencyjna kosztowo, udziaá kosztów w nadwyĪce bezpoĞredniej bez dopáat wynosiá 99,8%. W znacznym stopniu przyczyniá siĊ do tego najwyĪszy, jednostkowy koszt bezpoĞredni produkcji nasion (79,06 zá/dt).

àubin sáodki. W Polsce wĞród roĞlin strączkowych pastewnych uprawia-nych na nasiona najwiĊksze znaczenie gospodarcze ma áubin sáodki. Wskazuje na to udziaá powierzchni jego uprawy w powierzchni strączkowych pastewnych.

Z danych GUS⁸⁷ wynika, Īe w 2016 roku ogóáem w kraju udziaá ten wynosiá 57,5% (w gospodarstwach indywidualnych – 57,3%) i w odniesieniu do innych gatunków byá najwiĊkszy. Plon nasion z uprawy 1 ha áubinu sáodkiego Ğrednio w kraju wynosiá 15,9 dt, natomiast w gospodarstwach indywidualnych – 16,0 dt.

Plon áubinu doĞü silnie róĪniá siĊ regionalnie, na wykresie 9 zaprezentowano je-go wysokoĞü w ukáadzie województw ogóáem w kraju (danych dla je-gospodarstw indywidualnych nie zaprezentowano ze wzglĊdu na brak danych o takim stopniu szczegóáowoĞci). NajwyĪszy plon áubinu sáodkiego uzyskano w województwie warmiĔsko-mazurskim – 21,3 dt/ha, a najniĪszy w lubuskim – tylko 11,8 d/ha (róĪnica wynosiáa 9,5 dt)⁸⁸. NajwiĊksze róĪnice wynikające z porównania skraj-nych wielkoĞci plonu wystĊpowaáy w regionie Pomorze i Mazury (9,5 dt), a najmniejsze w regionie Wielkopolska i ĝląsk (2,0 dt). Plon áubinu przeciĊtny w regionie, najwyĪszy odnotowano w gospodarstwach z Maáopolski i Pogórza – wynosiá 17,3 dt/ha. TrochĊ niĪej áubin plonowaá na Pomorzu i Mazurach – 16,1 dt/ha. Natomiast w dwóch kolejnych regionach, tj. Wielkopolska i ĝląsk oraz Mazowsze i Podlasie plon nasion áubinu sáodkiego byá najniĪszy, wynosiá odpowiednio 15,7 i 15,4 dt/ha.



87 Wyniki produkcji roĞlinnej w 2016 r., GUS, Warszawa 2017.

88 Produkcja upraw rolnych i ogrodniczych w 2016 r., GUS, Warszawa 2017.

Wykres 9. Plon áubinu sáodkiego (dt/ha) w 2016 roku ogóáem w kraju oraz w poszczególnych województwach

18,4

* PrzeciĊtny plon w regionie obliczony zostaá jako Ğrednia waĪona, wagą byáa powierzchnia uprawy áubinu sáodkiego ogóáem w kraju w okreĞlonych województwach.

ħródáo: opracowano na podstawie: Produkcja upraw rolnych i ogrodniczych w 2016 r., GUS, Warszawa 2017.

Wedáug danych GUS⁸⁹ w 2016 roku Ğrednia w kraju cena skupu nasion áubi-nu paszowego wynosiáa 82,95 zá/dt. Cen áubiáubi-nu w ukáadzie województw nie przed-stawiono ze wzglĊdu na brak danych o takim stopniu szczegóáowoĞci.

W 2016 roku, w ramach badaĔ prowadzonych w systemie AGROKOSZTY, w 116 gospodarstwach uprawiających áubin sáodki zebrano dane charakteryzujące wielkoĞü i wartoĞü produkcji oraz poniesione nakáady i koszty bezpoĞrednie. Wy-niki z uprawy áubinu sáodkiego przedstawiono Ğrednio w caáej próbie badawczej i w grupach gospodarstw z wydzielonych regionów rolniczych – tabela 10.

ĝrednio w gospodarstwach uczestniczących w badaniach powierzchnia uprawy áubinu wynosiáa 6,06 ha, plon nasion 15,9 dt/ha, a cena ich sprzedaĪy – 86,01 zá. Odnosząc wyniki produkcyjne i cenowe áubinu w próbie badawczej do uzy-skanych w kraju (wg GUS), naleĪy stwierdziü, Īe plon áubinu byá taki sam jak Ğred-nio w kraju i zaledwie o 0,1 dt niĪszy od osiągniĊtego w gospodarstwach indywi-dualnych. Natomiast cena skupu áubinu paszowego w kraju wynosiáa 82,95 zá/dt,



89 Ceny w gospodarce narodowej w 2016 r., GUS, Warszawa 2017.

podczas gdy Ğrednio w gospodarstwach uczestniczących w badaniach rolnicy za 1 dt uzyskali 86,01 zá. RóĪnica na ich korzyĞü wynosiáa 3,7%.

W próbie badawczej najwyĪszy plon nasion áubinu odnotowano w gospodar-stwach z Pomorza i Mazur – 16,6 dt/ha. Byá to wynik o 4,4% lepszy niĪ Ğrednio w próbie i o 3,8% lepszy od przeciĊtnego dla gospodarstw indywidualnych w kraju.

TrochĊ niĪej áubin plonowaá w regionie Wielkopolska i ĝląsk (16,1 dt/ha) oraz Ma-áopolska i Pogórze (15,4 dt/ha), natomiast najniĪszy plon nasion uzyskali rolnicy na Mazowszu i Podlasiu (13,1 dt/ha).

NajwyĪszą cenĊ za nasiona áubinu uzyskali producenci z Maáopolski i Pogó-rza – 99,65 zá/dt, byáa ona o 15,9% wyĪsza od Ğredniej w próbie, a o 20,1% od ceny skupu áubinu paszowego w kraju (wg GUS). Drugą pozycjĊ pod tym wzglĊdem zająá region Mazowsze i Podlasie, cena sprzedaĪy áubinu wynosiáa 90,26 zá/dt i w porównaniu do Ğredniej w próbie byáa wyĪsza o 4,9%, a do podanej przez GUS o 8,8%. Sytuacja cenowa áubinu korzystna byáa równieĪ w próbie gospodarstw z Pomorza i Mazur, uzyskana cena (86,03 zá/dt) przewyĪszaáa cenĊ skupu áubinu paszowego w kraju o 3,7%. Natomiast w regionie Wielkopolska i ĝląsk cena sprzedaĪy áubinu byáa relatywnie niska, wynosiáa 80,92 zá/dt i w porównaniu do Ğredniej w kraju byáa niĪsza o 2,4%. Wyniki produkcyjno-cenowe áubinu sáodkiego zapewniáy przychody z 1 ha (tj. wartoĞü produkcji potencjalnie towarowej) Ğrednio w próbie w wysokoĞci 1363 zá, a w regionach rolniczych od 1184 zá na Mazowszu i Podlasiu do 1533 zá w gospodarstwach z Maáopolski i Pogórza. Wyniki badaĔ pokazują, Īe wysokoĞü nadwyĪki bezpoĞredniej byáa silnie uzaleĪniona od przy-chodów, które są pochodną wyników produkcyjnych i cenowych áubinu. KolejnoĞü regionów pod wzglĊdem obu tych kategorii, tj. nadwyĪki bez dopáat i przychodów, czĊsto jest taka sama. Jednak nie zawsze tak jest, koszty bezpoĞrednie mają takĪe wpáyw na wysokoĞü nadwyĪki, a niekiedy ich wysokoĞü róĪnicuje kolejnoĞü regio-nów pod wzglĊdem jej poziomu. Taka sytuacja wystąpiáa w przypadku áubinu sáodkiego i dotyczy regionu Maáopolska i Pogórze. NajwyĪsze koszty bezpoĞrednie (596 zá/ha) spowodowaáy, Īe region ten z pozycji pierwszej pod wzglĊdem przy-chodów(1533 zá/ha) przesunąá siĊ na pozycjĊ drugą pod wzglĊdem nadwyĪki bez-poĞredniej bez dopáat (937 zá/ha).

W strukturze kosztów bezpoĞrednich uprawy áubinu sáodkiego – w przeci-wieĔstwie do analizowanych zbóĪ i rzepaku – przewaĪający udziaá miaá koszt ma-teriaáu siewnego, który Ğrednio w próbie stanowiá 49,7%, a w regionach od 42,9 do 51,7%. Kolejną pozycjĊ zajmowaá koszt nawozów mineralnych, jego udziaá Ğrednio w próbie wynosiá 26,9%, a w regionach od 13,6 do 29,8%.

Liczba badanych gospodarstw Powierzchnia uĪytków rolnych[ha] Powierzchnia gruntów ornych[ha] Powierzchnia uprawy[ha] Udziaá w strukturze powierzchni zbiorów ogóáem[proc.] Plon nasion[dt/ha] Cena sprzedaĪy nasion (produkt gáówny)[zá/dt] IloĞü WartoĞü [zá]IloĞü WartoĞü [zá]IloĞüWartoĞü [zá]IloĞüWartoĞü [zá]IloĞü WartoĞü [zá] WARTOĝû PRODUKCJI OGÓàEMx1363,48x1426,07x1298,95x1183,82x1532,77 z tego:nasiona[dt]15,851363,4816,581426,0716,051298,9513,121183,8215,381532,77 IloĞüKoszt [zá]IloĞüKoszt [zá]IloĞüKoszt [zá]IloĞüKoszt [zá]IloĞüKoszt [zá] KOSZTY BEZPOĝREDNIE OGÓàEMx449,82x429,95x464,59x446,25x595,88 Materiaá siewny[dt]1,85223,591,85222,631,75198,971,91223,681,98289,93 z tego:wáasny[dt]1,31142,511,31136,421,07108,211,50178,021,41194,63 obcy[dt]0,5481,080,5386,200,6890,760,4145,650,5795,30 Nawozy mineralne ogóáemx120,88x122,99x138,51x112,26x80,78 z tego:azotowe (N)[kg]10,2433,8112,5140,8712,9944,682,066,822,828,85 fosforowe (P2O5)[kg]0,642,120,260,90--1,956,132,458,51 potasowe (K2O)[kg]2,947,122,616,333,899,152,937,163,679,07 wieloskáadnikowex77,04x73,75x84,40x91,76x54,35 z tego:azot (N)[kg]2,882,892,903,102,29 fosfor (P2O5)[kg]10,149,8910,4612,017,27 potas (K2O)[kg]14,2013,6014,3118,459,31

Tabela 10. Produkcja, nakáady, koszty i nadwyĪka bezpoĞrednia uzyskana w 2016 roku z uprawy áubinu sáodkiego Ğrednio w próbie badawczej i w ujĊciu regionalnym (dane rzeczywiste) Wyszczególnienie ĝrednio w gospodarstwach uprawiających áubin sáodki

ĝrednio w wybranych gospodarstwach w regionie Pomorze i MazuryWielkopolska i ĝląskMazowsze i PodlasieMaáopolska i Pogórze 11646273013 62,2382,9359,4441,9741,47 55,9875,3853,5435,8138,92 6,069,264,283,763,77 86,0186,0380,9290,2699,65 Na 1 ha uprawy

10,512,17,89,99,6 15,916,616,113,115,4 xxxxx

pozostaáe nawozy mineralnex0,04x-x0,26x-x- w tym:azot (N)[kg]--0,00-- fosfor (P2O5)[kg]--0,00-- potas (K2O)[kg]--0,00-- NPK ogóáem [kg]41,05120,0941,76121,8644,56138,2540,51111,8727,8080,78 mikroelementyx0,75x1,14x0,01x0,39x0,00 Nawozy organiczne obce[dt]7,113,41------102,0648,99 ĝrodki ochrony roĞlin z tego:zaprawy nasienne preparaty chwastobójcze preparaty grzybobójcze preparaty owadobójcze preparaty gryzoniobójcze preparaty zwalcz. szkodniki magazynowe pozostaáe Regulatory wzrostu Pozostaáe koszty bezpoĞrednie z tego:ubezpieczenie plantacji koszty specjalistyczne NADWYĩKA BEZPOĝREDNIA BEZ DOPàAT Dopáaty ogóáem z tego:páatnoĞü do roĞlin wysokobiaákowych420,70414,72429,32430,18430,49 jednolita páatnoĞc obszarowa462,05462,05462,05462,05462,05 páatnoĞü za zazielenienie310,10310,10310,10310,10310,10 páatnoĞü dodatkowa121,80106,32113,59139,70122,36 NADWYĩKA BEZPOĝREDNIA Nakáady pracy ogóáem [godz.] w tym:nakáady pracy wáasnej[godz.] PrzeciĊtna efektywnoĞü nawoĪenia bruttoa [kg] a PrzeciĊtna efektywnoĞü nawoĪenia brutto ௅ jest to plon wyraĪony w kg przypadający na 1 kg NPK. [-] ௅ oznacza, Īe dane zjawisko nie wystąpiáo. [x] ௅ oznacza, Īe wykonanie obliczeĔ nie byáo uzasadnione. ħródáo: opracowanie na podstawie badaĔ prowadzonych w ramach systemu AGROKOSZTY.

Wyszczególnienie

ĝrednio w gospodarstwach uprawiających áubin sáodki ĝrednio w wybranych gospodarstwach w regionie Pomorze i MazuryWielkopolska i ĝląskMazowsze i PodlasieMaáopolska i Pogórze

cd. Tabela 10 0,00-0,01-- 88,5073,31111,6099,84139,91 7,796,399,229,0413,68 67,7259,2598,5965,4473,76 9,895,131,0418,4552,47 2,372,15-6,67- --- 0,39-2,40-- 0,330,390,340,25- 9,736,8811,1810,4729,31 3,704,134,33-6,96 2,673,981,04-1,29 1,030,153,29-5,67 913,67996,13834,36737,57936,89 1314,651293,191315,071342,021325,00 2228,312289,312149,422079,592261,89 38,7339,7536,1332,3455,40

5,54,26,77,49,4 5,44,16,47,29,2

Wypadkową zmian wartoĞci produkcji i kosztów bezpoĞrednich jest nad-wyĪka bezpoĞrednia bez dopáat. Pod wzglĊdem jej wysokoĞci uzyskanej z uprawy 1 ha áubinu sáodkiego regiony rolnicze zajĊáy nastĊpującą kolejnoĞü (tabela 10):

1. Pomorze i Mazury (powierzchnia uprawy – 9,26 ha/gosp.) – nadwyĪka bez-poĞrednia bez dopáat uzyskana z 1 ha áubinu wynosiáa 996 zá, jej wysokoĞü determinowaá najwyĪszy plon nasion (16,6 dt/ha) i najniĪsze koszty bezpo-Ğrednie (430 zá/ha); pod wzglĊdem przychodów region ten byá na pozycji drugiej, ale niskie koszty bezpoĞrednie spowodowaáy, Īe nadwyĪka bezpo-Ğrednia z uprawy áubinu byáa najwyĪsza.

2. Maáopolska i Pogórze (powierzchnia uprawy – 3,77 ha/gosp.) – nadwyĪka bezpoĞrednia bez dopáat wynosiáa 937 zá/ha, jej wysokoĞü determinowaáa najwyĪsza cena sprzedaĪy nasion (99,65 zá/dt), chociaĪ plon nasion byá takĪe doĞü korzystny (15,4 dt/ha), w efekcie pod wzglĊdem przychodów region ten zająá pozycjĊ pierwszą, jednak czynnikiem, który negatywnie oddziaáywaá na wysokoĞü nadwyĪki byáy najwyĪsze koszty bezpoĞrednie (596 zá/ha).

3. Wielkopolska i ĝląsk (powierzchnia uprawy – 4,28 ha/gosp.) – nadwyĪka bezpoĞrednia bez dopáat wynosiáa 834 zá/ha; wyniki produkcyjne áubinu byáy doĞü korzystne (16,1 dt/ha), ale czynnikiem który negatywnie oddziaáywaá na wysokoĞü nadwyĪki bezpoĞredniej byáa najniĪsza – na tle pozostaáych regio-nów – cena sprzedaĪy nasion (80,92 zá/dt); region ten zarówno pod wzglĊ-dem przychodów, jak i nadwyĪki zająá pozycjĊ trzecią, co oznacza, Īe wpáyw kosztów byá umiarkowany i nie spowodowaá zmiany kolejnoĞci regionów.

4. Mazowsze i Podlasie (powierzchnia uprawy – 3,76 ha/gosp.) – nadwyĪka