Przeprowadzone badania eksperymentalne dla próbek biomasy pochodzenia rolniczego oraz z roślin energetycznych dowodzą, że podstawowe analizy paliwowe dostarczają jedynie wstępne informacje na temat charakterystyki paliwa, w celu określenia korozyjności oraz tendencji paliw do spiekania, konieczne jest zastosowanie zaawansowanych metod paliwowych. Co więcej, zarówno podstawowe jak i zaawansowane metody paliwowe wykorzystywane pojedynczo nie dają wystarczających informacji na temat własności danego paliwa. W celu określenia korozyjności biomasy wyznaczanej na podstawie stężenia czynników korozyjnych w paliwie oraz tendencji fazy mineralnej paliw do tworzenia eutektyk konieczne jest kompleksowe podejście do analizy paliw biomasowych oraz ich popiołów. W celu określenia zawartości lotnych części zawartych w fazie mineralnej, które są głównym źródłem korozji wysokotemperaturowej w kotłach energetycznych, konieczne jest wykorzystanie zaawansowanych metod analitycznych, a w szczególności przeprowadzenie analizy termograwimetrycznej nieskotemperaturowych popiołów, jak również analizy faz krystalicznych (XRD) w celach weryfikacyjnych. Zawartość soli uwalnianych podczas spalania do fazy gazowej jest kluczowa, ponieważ sole kondensują na powierzchniach ogrzewalnych i ich stężenie w osadach popiołowych jest zdecydowanie większa niż w pierwotnym popiele z biomasy.
Istotne w przypadku biomasy jest wyznaczenie charakterystyki topliwości popiołów przy wykorzystaniu ciągłej obserwacji próbki. W odróżnieniu od próbek węgla, popiół z biomasy zawiera bardzo dużą ilość soli, które topią się oraz odparowują w różnych zakresach temperaturowych, dodatkowo wchodzą między sobą w interakcję tworząc eutektyki. Pojawienie się niskotopliwych eutektyk w popiele ma znaczący wpływ na szybkość korozji stali.
Metoda sekwencyjnej ekstrakcji jest bardzo czasochłonna oraz kosztowna i w przypadku biomasy również pracochłonna (konieczne jest uzyskanie odpowiedniego rozdrobnienia paliwa, a proces filtracji jest bardzo długotrwały), aczkolwiek wykorzystanie tylko jednego roztworu płuczącego – octanu amonu wydaje się być wystarczające w celu uzyskania informacji na temat zawartości lotnych soli w popiele. Wyniki frakcjonowania chemicznego wraz z modelem obliczeniowym zawartości soli w paliwie umożliwiają określenie tendencji fazy mineralnej do tworzenia eutektyk. W przypadku bardziej zanieczyszczonych paliw (bogatych w metale ciężkie oraz alkaliczne) jest to bardzo cenne narzędzie do przewidywania
152
problemów ze szlakowaniem, żużlowaniem oraz korozją wysokotemperaturową podczas ich spalania.
Zaawansowane metody analityczne pozwalają na wytypowanie paliw, które podczas spalania w kotłach energetycznych mogą generować problemy eksploatacyjne ze szlakowaniem oraz korozją wysokotemperaturową powierzchni ogrzewalnych. Natomiast metody obliczeniowe – wskaźniki szlakowania i żużlowania, dla paliw tak heterogenicznych jak biomasa w większości przypadków nie są miarodajnym źródłem informacji, jedynie wskaźnik wolnych alkaliów wykorzystujący wyniki frakcjonowania chemicznego daje istotne informacje na temat paliw biomasowych.
Na podstawie podstawowych i zaawansowanych metod analitycznych i eksperymentalnych określono paliwa, które wykazywać będą największą agresywność względem stali. Biomasa pochodzenia rolniczego (SMP, SMZ oraz SK) charakteryzowała się największym stężeniem korozyjnych soli w paliwie oraz popiele, dodatkowo próbka SK wykazywała tendencje do powstawania eutektyk w popiele. Rośliny energetyczne wykazywały najmniejszą tendencję do spiekania oraz niższym niż w przypadku biomasy agrarnej stężeniem składników korozyjnych. Na podstawie badań paliw biomasowych oraz popiołowych określono metodologię wyznaczania potencjalnej korozyjności biomasy.
W związku z powyższym potwierdzono, że standardowe badania nad składem elementarnym oraz analizą popiołów paliw biomasowych są niewystarczającym źródłem informacji na temat potencjalnej korozyjności tych paliw podczas spalania w kotłach energetycznych. Ponadto wykazano, że sposób związania metali alkalicznych w paliwach biomasowych ma wpływ na skład fazy gazowej oraz stałej (popiołowej) podczas spalania biomasy w różnych temperaturach.
Dodatkowo, na podstawie uzyskanych wyników długoterminowych badań korozyjnych stwierdzono, że skład oraz charakterystyka topliwości popiołu z biomasy mają bezpośredni wpływ na szybkość korozji wysokotemperaturowej stali. Zwiększenie dodatku chromu w materiale zwiększa jego odporność na korozję podosadową. Aczkolwiek należy mieć na uwadze, że szybkość utleniania stali i tworzenia ochronnej zgorzeliny ma kluczowe znaczenie w momencie odkładania się osadów popiołowych. Zgorzelina jest kluczowym elementem, jeśli chodzi o odporność stali na korozję wysokotemperaturową, nawet cienka warstwa pasywna korzystnie wpływa na odporność korozyjną stali. W warunkach rzeczywistych często obserwuje się procesy erozyjne oraz dochodzi do zjawiska zrywania zgorzeliny. W tym wypadku zanim wysokochromowa stal wytworzy ochronną zgorzelinę dochodzi do
153
bezpośredniej reakcji agresywnych składników popiołu ze stalą. Zaobserwowano również, że sole potasu reagują ze zgorzeliną tworząc chromiany, które nie tylko zubażają warstwę ochronną tlenów, ale również podczas reakcji uwalniane są do spalin gazowe czynniki korozyjne takie jak Cl2 i SO2, które powtórnie mogą reagować z metalami alkalicznymi w fazie gazowej intensyfikując ryzyko wystąpienia wzmożonego procesu korozji wysokotemperaturowej powierzchni ogrzewalnych. Nie zaobserwowano obecności chloru w zgorzelinie, oznacza to, że głównym mechanizmem korozji podosadowej jest tworzenie się chromianów potasu w warstwie zgorzeliny, które również były widoczne gołym okiem na powierzchni kuponów. Korozja podosadowa, jest typem korozji równomiernej, nie zaobserwowano ingerencji w głąb materiału, w postaci wżerów, jedynie reakcje na granicy osad/zgorzelina/stal.
W dalszej perspektywie planowane jest również przeanalizowanie wpływu fazy gazowej (HCl oraz SO2) na proces podosadowej korozji stali.
Badania efektywności addytywów antykorozyjnych potwierdzają pozytywny ich wpływ na ograniczenie procesu spiekania popiołu oraz korozji wysokotemperaturowej stali, aczkolwiek zaobserwowano częściowe wiązanie KCl przez addytywy w niestabilnej formie. Taki efekt znacznie minimalizuje antykorozyjne właściwości stosowanych sorbentów, które zwiększają temperaturę topnienia popiołów, ale ich korozyjność pozostaje znacząca. Dalsze badania nad sposobem wiązania metali alkalicznych przez glinokrzemiany są wymagane w celu potwierdzenia zaobserwowanego zjawiska.
154
Spis rysunków
Rys. 3-1. Biomasa stała dla energetyki zawodowej, ... 18
Rys. 3-2. Dostawy biomasy w 2006 r. oraz prognoza krajowych dostaw biomasy w roku 2015 i 2020 ... 19
Rys. 3-3. Wymagany minimalny wagowy udział biomasy pochodzenia rolniczego w łącznej masie biomasy, zgodnie z Rozporządzeniem z dnia 18 października 2012 ... 20
Rys. 4-1. Porównanie składu węgla oraz biomasy ... 26
Rys. 4-2. Przemiany fizykochemiczne sodu podczas spalania biomasy ... 28
Rys. 4-3. Sposób odczytywania charakterystycznych temperatur topliwości zgodnie ze specyfikacją techniczną CEN/TS 15370-1:2007 ... 31
Rys. 4-4. Założenia frakcjonowania chemicznego ... 40
Rys. 4-5. Ogólny schemat procedury frakcjonowania chemicznego ... 41
Rys. 5-1. Schemat obliczeniowy półilościowego składu popiołów bogatych w metale alkaliczne, np. ze spalania biomasy lub odpadów ... 45
Rys. 5-2. Główne mechanizmy korozji wysokotemperaturowej w obecności zanieczyszczeń podczas spalania biomasy, ... 46
Rys. 6-1. Schemat stanowiska do badań procesu korozji wysokotemperaturowej w symulowanej atmosferze spalin, ... 54
Rys. 6-2. Pyłowa komora opadowa w Zakładzie Kotłów i Wytwornic Pary na Wydziale Inżynierii Środowiska i Energetyki w Politechnice Śląskiej (A – reaktor opadowy, B – lej wraz z kanałem odprowadzającym zapylone spaliny na odpylacz workowy) ... 55
Rys. 6-3. Schemat sondy osadczo-korozyjnej do określenia ryzyka oraz źródła korozji wysokotemperaturowe) ... 56
Rys. 6-4. Wykres fazowy żelazo-tlen ... 59
Rys. 6-5. Możliwe modele kinetyczne występujące podczas wysokotemperaturowego utleniania metali ... 65
Rys. 7-1. Koncepcja badań w pracy ... 70
Rys. 8-1. Procedura frakcjonowania chemicznego wykorzystana w niniejszej pracy ... 79
Rys. 8-2. Próbki ciekłe oraz stałe przygotowane do analizy pierwiastkowej ... 80
Rys. 8-3. Kupony korozyjne ze stali 10CrMo9-10, przed (A) i po (B) wstępnym polerowaniu ... 83
Rys. 8-4. Zainkludowane kupony po badaniach korozyjnych ... 85
Rys. 8-5. Kupony korozyjne przygotowane do badań metalograficznych na skaningowym mikroskopie elektronowym (A – para kuponów zainkludowana w żywicy przewodzącej, ... 86
Rys. 9-1. Rozkład procentowy frakcji rozpuszczalnej w H2O, 1M HCl, 1M CH3COONH4 oraz nierozpuszczalnej pozostałości dla próbki SMP, w mg/kg suchego paliwa ... 93
155
Rys. 9-2. Rozkład procentowy frakcji rozpuszczalnej w H2O, 1M HCl, 1M CH3COONH4 oraz
nierozpuszczalnej pozostałości dla próbki SMZ, w mg/kg suchego paliwa ... 94
Rys. 9-3. Rozkład procentowy frakcji rozpuszczalnej w H2O, 1M HCl, 1M CH3COONH4 oraz nierozpuszczalnej pozostałości dla próbki SK, w mg/kg suchego paliwa ... 95
Rys. 9-4. Rozkład procentowy frakcji rozpuszczalnej w H2O, 1M HCl, 1M CH3COONH4 oraz nierozpuszczalnej pozostałości dla próbki MO, w mg/kg suchego paliwa ... 95
Rys. 9-5. Rozkład procentowy frakcji rozpuszczalnej w H2O, 1M HCl, 1M CH3COONH4 oraz nierozpuszczalnej pozostałości dla próbki W (w mg/kg suchego paliwa) ... 96
Rys. 9-6. Zmodyfikowany model przeliczenia wyników analizy paliwowej na sole, ... 97
Rys. 9-7. Zawartość metali alkalicznych oraz chloru i siarki w paliwie w stanie suchym ... 98
Rys. 9-8. Stężenie soli, wodorotlenków oraz tlenków metali alkalicznych w paliwie w stanie suchym, w % wag. ... 99
Rys. 9-9. Analiza termiczna TG/DTG/DSC procesu spalania próbek SMP poddanych jednostopniowemu (G) i dwustopniowemu procesowi mielenia (ZM) ... 100
Rys. 9-10. Analiza termiczna TG/DTG/DSC procesu spalania próbek SMZ poddanych jednostopniowemu (G) i dwustopniowemu procesowi mielenia (ZM) ... 101
Rys. 9-11. Analiza termiczna TG/DTG/DSC procesu spalania próbek SK poddanych jednostopniowemu (G) i dwustopniowemu procesowi mielenia (ZM) ... 102
Rys. 9-12. Analiza termiczna TG/DTG/DSC procesu spalania próbek MO poddanych jednostopniowemu (G) i dwustopniowemu procesowi mielenia (ZM) ... 103
Rys. 9-13. Analiza termiczna TG/DTG/DSC procesu spalania próbek W poddanych jednostopniowemu (G) i dwustopniowemu procesowi mielenia (ZM) ... 104
Rys. 9-14. Analiza termiczna TG/DTG/DSC KCl ... 106
Rys. 9-15. Analiza termiczna TG/DTG/DSC CaCO3 ... 106
Rys. 9-16. Analiza termiczna TG/DTG/DSC K2SO4 ... 107
Rys. 9-17. Analiza termiczna TG/DTG/DSC K2CO3 ... 107
Rys. 9-18. Analiza termiczna TG/DTG/DSC SiO2 ... 108
Rys. 9-19. Analiza termiczna TG/DTG/DSC popiołu niskotemperaturowego SMP ... 109
Rys. 9-20. Analiza termiczna TG/DTG/DSC popiołu niskotemperaturowego SMZ... 109
Rys. 9-21. Analiza termiczna TG/DTG/DSC popiołu niskotemperaturowego SK ... 110
Rys. 9-22. Analiza termiczna TG/DTG/DSC popiołu niskotemperaturowego MO ... 110
Rys. 9-23. Analiza termiczna TG/DTG/DSC popiołu niskotemperaturowego W ... 111
Rys. 9-24. Zmiana wielkości kształtki popiołu w funkcji temperatury ... 114
Rys. 9-25. Dyfraktogramy (XRD) popiołów z biomasy: SMP, SMZ, SK, MO, W... 119
Rys. 9-26. Analiza termiczna TG/DTG/DSC popiołu niskotemperaturowego SO i SZ ... 120
Rys. 9-27. Analiza termiczna TG/DTG niskotemperaturowego popiołu SZ oraz mieszanek SZ z KCl ... 121
156
Rys. 9-28. Analiza termiczna DSC niskotemperaturowego popiołu SZ oraz mieszanek SZ z KCl ... 122
Rys. 9-29. Analiza termiczna TG/DTG niskotemperaturowego popiołu SO oraz mieszanek SO z KCl ... 122
Rys. 9-30. Analiza termiczna DSC niskotemperaturowego popiołu SO oraz mieszanek SO z KCl .. 123
Rys. 9-31. Schemat metodologii wyznaczania korozyjności paliw biomasowych ... 127
Rys. 10-1. Kupony korozyjne ze stali 10CrMo9-10 pokryte osadami popiołowymi A – przygotowane do testów, B – po pomiarach w 168h w atmosferze utleniającej w 560°C) ... 129
Rys. 10-2 Kupony korozyjne ze stali 10CrMo9-10 po 24h w 200°C w powietrzu w celu wytworzenia ochronnej warstwy pasywnej ... 130
Rys. 10-3. Badania korozji podosadowej stali 10CrMo9-10 w temperaturze 560°C ... 130
Rys. 10-4. Badania korozji podosadowej stali 10CrMo9-10 w temperaturze 610°C ... 131
Rys. 10-5. Badania korozji podosadowej stali 10CrMo9-10 z ochronną warstwą pasywną w temperaturze 610°C ... 132
Rys. 10-6. Badania korozji podosadowej stali 16Mo3 w temperaturze 560°C ... 133
Rys. 10-7. Badania korozji podosadowej stali 10CrMo9-10 w temperaturze 610°C ... 134
Rys. 10-8. Badania korozji podosadowej stali X10CrMoVNb9-1 w temperaturze 610°C ... 135
Rys. 10-9. Kupony ze stali X10CrMoVNb9-1 po 168h w temperaturze 610°C ... 136
Rys. 10-10. Badania korozji podosadowej stali X7CrNiNb18-10 w temperaturze 610°C ... 136
Rys. 11-1. Sonda osadcza z pierścieniem do badań korozyjnych ... 144
Rys. 11-2 Sonda osadcza z kuponem korozyjnym po 3h, ... 144
Rys. 11-3. Krzywe TG dla próbek popiołów z sondy osadczej ... 148
157
Spis tabel
Tab. 3-1. Właściwości biomasy, jako paliwa w porównaniu do węgla ... 17
Tab. 3-2. Wyniki analiz popiołu z węgla kamiennego i biomasy, spotykany zakres zawartości składnika w postaci tlenkowej w popiołach lotnych, w % wag. ... 17
Tab. 3-3. Skład elementarny wybranych gatunków biomasy oraz węgla kamiennego, w %wag. ... 21
Tab. 3-4. Skład elementarny wybranych gatunków biomasy oraz węgla kamiennego, w %wag. – kontynuacja ... 22
Tab. 4-1. Zestawienie wskaźników żużlowania i szlakowania ... 32
Tab. 4-2. Zestawienie wskaźników żużlowania i szlakowania – kontynuacja 1 ... 33
Tab. 4-3. Zestawienie wskaźników żużlowania i szlakowania – kontynuacja 2 ... 34
Tab. 5-1. Źródła chloru oraz metali alkalicznych podczas spalania biomasy ... 44
Tab. 5-2. Porównanie parametrów procesowych w obszarze pracy przegrzewaczy podczas spalania węgla, biomasy i odpadów ... 45
Tab. 5-3. Temperatury topnienia wybranych soli oraz ich mieszanin eutektycznych charakterystycznych dla osadów popiołowych podczas spalania biomasy ... 50
Tab. 6-1. Stale ferrytyczne i martenzytyczne ... 68
Tab. 6-2. Stale austenityczne ... 69
Tab. 8-1. Zestawienie paliw biomasowych ... 72
Tab. 8-2. Zestawienie paliw biomasowych – kontynuacja 1 ... 73
Tab. 8-3. Zestawienie paliw biomasowych – kontynuacja 2 ... 74
Tab. 8-4. Zestawienie paliw biomasowych – kontynuacja 3 ... 75
Tab. 8-5. Parametry prowadzenia analizy termicznej ... 81
Tab. 8-6. Warianty przeprowadzonych badań laboratoryjnych korozji wysokotemperaturowej stali kotłowych ... 84
Tab. 9-1. Analiza techniczna badanych biomas, w % wag. ... 87
Tab. 9-2. Analiza elementarna badanych biomas – CHN-S, Cl w % wag., oraz wartości obliczeniowe HHV i LHV w MJ/kg ... 88
Tab. 9-3. Stężenie pierwiastków głównych oraz śladowych w popiele, w % wag... 89
Tab. 9-4. Zawartość węgla, siarki oraz chloru w popiele,w % wag. ... 90
Tab. 9-5. Rozkład frakcji paliwa, w % wag. ... 92
Tab. 9-6. Wyniki frakcjonowania chemicznego dla próbki SMP, w mg/kg suchego paliwa ... 93
Tab. 9-7 Wyniki frakcjonowania chemicznego dla próbki SMZ, w mg/kg suchego paliwa ... 94
Tab. 9-8. Wyniki frakcjonowania chemicznego dla próbki SK, w mg/kg suchego paliwa ... 94
Tab. 9-9. Wyniki frakcjonowania chemicznego dla próbki MO, w mg/kg suchego paliwa ... 95
158
Tab. 9-11. Stężenie soli, wodorotlenków oraz tlenków metali alkalicznych w paliwie w stanie suchym,
w % wag. ... 98
Tab. 9-12. Zestawienie charakterystycznych parametrów spalania na podstawie analizy termicznej TG/DTG/DSC próbek SMP ... 100
Tab. 9-13. Zestawienie charakterystycznych parametrów spalania na podstawie analizy termicznej TG/DTG/DSC próbek SMZ ... 101
Tab. 9-14. Zestawienie charakterystycznych parametrów spalania na podstawie analizy termicznej TG/DTG/DSC próbek SK ... 102
Tab. 9-15. Zestawienie charakterystycznych parametrów spalania na podstawie analizy termicznej TG/DTG/DSC próbek MO ... 103
Tab. 9-16. Zestawienie charakterystycznych parametrów spalania na podstawie analizy termicznej TG/DTG/DSC próbek W ... 104
Tab. 9-17. Zestawienie wyników analizy termicznej dla popiołów z biomasy ... 112
Tab. 9-18. Charakterystyka topliwości popiołów z biomasy w wybranych temperaturach ... 115
Tab. 9-19. Charakterystyka topliwości popiołów z biomasy w wybranych temperaturach - kontynuacja ... 116
Tab. 9-20. Wyniki analizy faz krystalicznych dla popiołów z biomasy ... 118
Tab. 9-21. Charakterystyczne temperatury topliwości dla popiołów SO i SZ oraz ich mieszanek z KCl ... 120
Tab. 9-22. Zakresy charakterystycznych przemian popiołów z biomasy SO i SZ oraz ich mieszanek z KCl, na podstawie analizy TG/DTG/DSC ... 123
Tab. 9-23. Wskaźniki szlakowania i żużlowania dla popiołów z biomasy ... 124
Tab. 9-24. Wskaźniki szlakowania i żużlowania dla popiołów z biomasy – kontynuacja 1 ... 125
Tab. 9-25. Wskaźniki szlakowania i żużlowania dla popiołów z biomasy – kontynuacja 2 ... 126
Tab. 10-1. Skład stali na podstawie analizy mikroobszarów (SEM-EDS), w % wag. ... 129
Tab. 10-2. Paraboliczna stała szybkości korozji ... 137
Tab. 10-3. Paraboliczna stała szybkości korozji - kontynuacja ... 138
Tab. 10-4. Wyniki analiz metalograficznych: struktury oraz składu zgorzeliny ... 140
Tab. 10-5. Wyniki analiz metalograficznych: struktury oraz składu zgorzeliny - kontynuacja1 ... 141
Tab. 10-6. Wyniki analiz metalograficznych: struktury oraz składu zgorzeliny – kontynuacja2 ... 142
Tab. 11-1. Warunki panujące podczas prowadzenia eksperymentów oraz wyniki pomiarów ... 145
Tab. 11-2. Badania SEM-EDS popiołów z sondy ... 145
Tab. 11-3. Badania SEM-EDS popiołów z sondy – kontynuacja 1 ... 146
Tab. 11-4. Badania SEM-EDS popiołów z sondy – kontynuacja 2 ... 147
159
Literatura
[1] European Commission, 2017, Renewable energy progress report, Brussels, [online]
https://ec.europa.eu/commission/sites/beta-political/files/report-renewable-energy_en.pdf [dostęp: 01.02.2018]
[2] Główny Urząd Statystyczny, 2017, Energia 2017, Warszawa, [online] https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/srodowisko-energia/energia/energia-2017-folder,1,5.html [dostęp: 01.02.2018]
[3] Final meeting of the technical working group (TWG), for the review of the BAT reference document for large combustion plants (LCP BREF), final meeting, Seville, in the period 1 June to 19 June 2015 (indicative dates), background paper (BP)
[4] Mularczyk A., Hysa B., 2015, Rozwój i perspektywy energii solarnej w Polsce i Województwie Śląskim, Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska z. 86, 361-377
[5] Instytut Energetyki Odnawialnej, 2007, Możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii w Polsce w roku 2020, Warszawa, [online]
http://www.ieo.pl/dokumenty/aktualnosci/18112008/MozliwosciwykorzystaniaOZE20 20.pdf [dostęp: 18.02.2018]
[6] Wróblewski R., 2015, Biomasa w Energetyce, Energia Gigawat 11-12, [online] www.cire.pl/pliki/2/wr__blewskirobert1.pdf [dostęp: 18.03.2018]
[7] Dz.U. 2015 poz. 478 USTAWA z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii
[8] Ściążko M., Zuwała J., Pronobis M., 2006, Zalety i wady współspalania biomasy w kotłach energetycznych na tle doświadczeń eksploatacyjnych pierwszego roku współspalania biomasy na skalę przemysłową, Energetyka 3, 207-220
[9] Kubica K., Ściążko M., Raińczak J. 2003, Współspalanie biomasy z węglem, Polityka Energetyczna 6, spec., 297-307
[10] Vassilev S.V., Vassileva C. G., Vassilev V. S., 2015, Advantages and disadvantages of composition and properties of biomass in comparison with coal: An overview, Fuel 158, 330–350
[11] Fulczyk T., Głowacki E., 2010, Problemy eksploatacyjne elektrofiltrów i instalacji odsiarczania spalin związane ze współspalaniem biomasy, Energetyka 6, 379-384 [12] Ginalski Z., 2012, Uprawa wybranych roślin energetycznych, [online]
http://www.cdr.gov.pl/pol/projekty/AZE/uprawa_roslin_energ.pdf [dostęp: 1.04.2018] [13] Główny Urząd Statystyczny, 2017, Energia ze Źródeł Odnawialnych w 2016r.,
Informacje i opracowania statystyczne, Warszawa, [online]
https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5485/3/11/1/energ ia_ze_zrodel_odnawialnych_2016.pdf [dostęp: 18.03.2018]
160
[14] Faber A., Jarosz Z., 2015, Perspektywy wykorzystania biomasy rolniczej na cele energetyczne w Unii Europejskiej i Polsce, Studia i Raporty IUNG-PIB 44(18), Puławy, 205-217
[15] Wiśniewski G. i inni, 2011, Określenie potencjału energetycznego rejonów Polski w zakresie odnawialnych źródeł energii- wnioski dla Regionalnych Programów Operacyjnych na okres programowania 2014-2020, Warszawa, [online]
https://www.funduszeeuropejskie.2007-2013.gov.pl/dzialaniapromocyjne/Documents/raportOZE_druk_korekta_m.pdf [dostęp: 18.03.2018]
[16] Dz.U. 2012 poz. 1229 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 października 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii
[17] Jarosz Z., 2016, Potencjał techniczny słomy w Polsce i efekty środowiskowe jej alternatywnego wykorzystania, Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu 18, 84-89
[18] Maj I., Mlonka A., Pronobis M., 2014, Porównanie metod obliczeń szybkości korozji chlorowej oraz emisji HCl dla różnych paliw, Międzynarodowa XII Konferencja Kotłowa ICBT 2014, Gliwice, 299- 300 (Pełny tekst na CD-ROM)
[19] Głodek E., 2010, Spalanie i współspalanie biomasy, Przewodnik, Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych, Opole
[20] The Centre for Biomass Technology, 1998, Straw as Energy Resource - Straw for Energy Production, Denmark, 9-12, [online]
http://www.videncenter.dk/gule%20halm%20haefte/Gul_Engelsk/halm-UK02.pdf [dostęp: 18.03.2018]
[21] Del Grosso S., Smith P., Galdos M., Hastings A., Parton W., 2014, Sustainable energy crop production, Current Opinion in Environmental Sustainability 9–10, 20-25
[22] Jezierska-Thöle A., Rudnicki R., Kluba M., 2016, Development of energy crops cultivation for biomass production in Poland, Renewable and Sustainable Energy Reviews 62, 534-545
[23] Krasuskaa E., Rosenqvist H., 2012, Economics of energy crops in Poland today and in the future, Biomass and Bioenergy 38, 23-33
[24] Robinson A.L., Baxter L. L., Sclippa G., Junker H., Widell K.E., Dayton D. C., Belle-Oudry D., Freeman M., Walbert G., Goldberg P., 1999, Fireside considerations when cofiring biomass with coal in PC boilers, 247-258 w: Impact of mineral impurities in solid fuel combustion, pod red. Gupta R.P., Wall T.F., Baxter L., Kluwer Academic Publishers, New York, ISBN: 0-306-46920-0
[25] Maciejewska A., VeringaH., Sanders J., Peteves S. D., 2006, Co-firing of biomass with coal: Constraints and role of biomass pre-treatment, Netherlands, ISBN 92-79-02989-4
161
[26] Kassman H., Pettersson J., Steenari B.-M., Åmand L.-E., 2013, Two strategies to reduce gaseous KCl and chlorine in deposits during biomass combustion — injection of ammonium sulphate and co-combustion with peat, Fuel Processing Technology 105, 170–180
[27] Viklund P., 2013, Academic Dissertation, Superheater corrosion in biomass and waste fired boilers. Characterisation, causes and prevention of chlorine-induced corrosion. Division of Surface and Corrosion Science, Sweden, ISBN: 978-91-7501-645-0
[28] Retschitzegger S., Brunner T., Obernberger I., Waldmann B., 2013, Assessment of Online Corrosion Measurements in Combination with Fuel Analyses and Aerosol and Deposit Measurements in a Biomass Combined Heat and Power Plant, Energy & Fuels, 27, 5670−5683
[29] Baxter L., 2005, Biomass-coal co-combustion: opportunity for affordable renewable energy, Fuel 84, 1295–1302
[30] PN-EN ISO 14780:2017-07 Biopaliwa stałe - Przygotowanie próbek
[31] Frandsen F.J., 2011, Publishable Doctoral Thesis, Ash Formation, Deposition and Corrosion When Utilizing Straw for Heat and Power Production, Denmark, ISBN: 978-87-92481-40-5
[32] Zevenhoven M., Yrjas P., Hupa M., 2010, Ash-forming matter and ash-related problems, 493-531 w: Handbook of Combustion, Vol. 4, Solid Fuels, pod red. Lackner M., Winter F., Agarwal A. K., Wiley-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA, Germany, ISBN: 978-3-527-32449-1
[33] Johansen J. M., Jakobsen J. G., Frandsen F. J., Glarborg P., 2011, Release of K, Cl, and S during Pyrolysis and Combustion of High-Chlorine Biomass, Energy Fuels 25, 4961-4971
[34] Thermo Elemental: AAS, GFAAS, ICP or ICP-MS? Which technique should I use? An elementary overview of elemental analysis, 2001, broszura informacyjna
[35] Krasodomski M., Wieczorek A., 2013, Analiza próbek stałej biomasy z zastosowaniem spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej. Część i – Badania wstępne, Nafta-Gaz 11, 761-772
[36] Piotrowska P., 2012, Academic Dissertation, Combustion Properties of Biomass Residues Rich in Phosphorus, Finland, ISBN 978-952-12-2726-4
[37] Porański M., Charakterystyczne temperatury topliwości – normy, a rzeczywiste próbki, prezenracja, Centralne Laboratorium, Zakłady Pomiarowo-Badawcze Energetyki „Energopomiar” Sp. z o.o., prezentacja
[38] Magdziarz A., Dalai A. K., Koziński J. A., 2016, Chemical composition, character and reactivity of renewable fuel ashes, Fuel 176, 135–145
[39] Hansen L.A., Frandsen F.J., Dam-Johansen K., 1999, Ash fusion quantification by means of thermal analyses, 181-193, w: Impact of mineral impurities in solid fuel combustion, pod red. Gupta R.P., Wall T.F., Baxter L., Kluwer Academic Publishers, New York, ISBN: 0-306-46920-0
[40] Tortosa Masiá A.A., Buhre B.J.P., Gupta R.P., Wall T.F., 2007, Characterising ash of biomass and waste, Fuel Processing Technology 88, 1071–1081
162
[41] Toscano G., Corinaldesi F., 2010, Ash fusibility characteristics of some biomass feedstocks and examination of the effects of inorganic additives, Journal of Agricultural Engineering 2, 13-19
[42] Garcia-Maraver A., Mata-Sanchez J., Carpio M., Perez-Jimenez J. A., 2017, Critical review of predictive coefficients for biomass ash deposition tendency, Journal of the Energy Institute 90, 214-228
[43] Niu Y., Tan H., Hui S., 2016, Ash-related issues during biomass combustion: Alkali-induced slagging, silicate melt-Alkali-induced slagging (ash fusion), agglomeration, corrosion, ash utilization, and related countermeasure, Progress in Energy and Combustion Science 52, 1–61
[44] Vamvuka D., Zografos D., Alevizos G., 2008, Control methods for mitigating biomass ash-related problems in fluidized beds, Bioresource Technology 99, 3534–3544
[45] Miles T.R., Miles Jr. T., Baxter L., Bryers R., Jenkins B., Oden L., 1995, Alkali Deposits Found in Biomass Power Plants A preliminary investigation of their extent and nature. Report of the National Renewable Energy Laboratory, (NREL/TZ- 2-11226-1; TP-433-8142), Golden, CO, USA
[46] Melissari B., 2014, Ash related problems with high alkali biomass and its mitigation experimental evaluation, Memoria Investigaciones en Ingeniería 12, 31-44
[47] Pronobis M., 2005, Evaluation of the influence of biomass co-combustion on boiler