Wpływ branży turystycznej na rozwój

Do branży turystycznej zalicza się przed-siębiorstwa świadczące bezpośrednie usłu-gi na rzecz turystów. Jednak oddziaływanie turystyki na gospodarkę nie ogranicza się do tak wąsko zdefiniowanej branży turystycznej.

Pomiar całkowitego wpływu turystyki na roz-wój społeczno-gospodarczy Polski wymaga uwzględnienia pośredniego i indukowane-go wpływu turystyki. Analiza pośrednieindukowane-go wpływu turystyki oznacza wzięcie pod uwagę produktów wytwarzanych w branżach, które do-starczają komponenty i półprodukty dla branży turystycznej. Przykładowo hotel, świadcząc usłu- gi zakwaterowania, musi dokonać zakupów niezbędnych artykułów meblarskich, środków chemicznych, tekstyliów i tym podobnych. Rów-nież firmy dostarczające takie produkty mają swoich poddostawców, u których zamawiają półprodukty i usługi. Z kolei uwzględnienie indu-kowanego wpływu turystyki oznacza uwzględ-nienie wpływów wynikających z konsumpcji osób zatrudnionych w sektorze turystycznym oraz zatrudnionych dostawców i poddostawców z innych sektorów.

Dlatego też do przedstawienia wpływu branży turystycznej² dla polskiego rozwoju spo-łeczno-gospodarczego wykorzystano model przepływów międzygałęziowych (Input-Output Analysis). Model Input-Output odzwierciedla wewnętrzne powiązania między gałęziami go-

spodarki – ukazuje proces, w którym nakłady z jednej branży wytwarzają produkty do konsumpcji lub do produkcji dla innej branży.

W modelu efekty generowane przez branżę turystyczną zostały zmierzone za pomocą trzech zmiennych: wartości dodanej, liczby miejsc pracy oraz wysokości wynagrodzeń. Dodatkowo dla zmierzenia wpływu branży turystycznej na rozwój społeczno-gospodarczy polskiej go-spodarki wykorzystano tak zwany mnożnik. Je- go zastosowanie pokazuje w jaki sposób jedno miejsce pracy w branży turystycznej generuje miejsca pracy w innych branżach, czy też jak każ-da złotówka wypłacona pracownikowi wpływa na opłacanie pracowników pozostałych branż.

Z wyliczeń PIE wynika, że w 2018 r. branża turystyczna wygenerowała łącznie 140,92 mld PLN wartości dodanej. Z całości wygenerowa-nej wartości dodawygenerowa-nej 19 proc. stanowił wpływ bezpośredni (26,65 mld PLN), 61 proc. – wpływ pośredni (86,02 mld PLN), a 20 proc. – wpływ indukowany (28,24 mld PLN). Efekt mnożnikowy wyniósł 5,3, co oznacza, że każda złotówka którą wytworzyła w ubiegłym roku branża turystyczna przyczynia się do generowania dodatkowych 4,3 PLN wartości dodanej w całej gospodarce.

W 2018 r. branża turystyczna wygenero-wała łącznie blisko 35,90 mld PLN wynagro-dzeń, z czego 21 proc. stanowił wpływ bez- pośredni (7,53 mld PLN), 60 proc. – wpływ po-

2 Sekcja I – Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi. Dział 55 – Zakwaterowanie;

Dział 56 – Działalność usługowa związana z wyżywieniem oraz Sekcja N – Działalność w zakresie usług administro-wania i działalność wspierająca dział 79 – Działalność organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycz-nych oraz pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związane.

15

2. Znaczenie gospodarcze turystyki

średni (21,40 mld PLN), a indukowany – 19 proc.

(6,97 mld PLN). Efekt mnożnikowy wyniósł 4,8, co oznacza, że każde zarobione 1000 PLN w branży turystycznej przyczynia się do generowania do- datkowych 3800 PLN wynagrodzeń wśród pra-cowników całej gospodarki w Polsce.

W 2018 r. branża turystyczna przyczyniła się do utrzymała łącznie blisko 1,36 mln miejsc

pracy, z czego 32 proc. stanowił wpływ bezpo-średni (433,70 tys.), 52 proc. – wpływ pobezpo-średni (700,55 tys.), a indukowany – 16 proc. (221,37 tys.).

Efekt mnożnikowy wyniósł 3,1, co oznacza, że każde 1 miejsce pracy, które zajmują osoby pra- cujące w branży turystycznej, przyczyniają się do generowania dodatkowych 2,1 miejsc pracy dla pracujących w całej gospodarce w Polsce.

↘ Infografika 1. Wpływ turystyki na rozwój gospodarki i dobrobyt społeczeństwa

Wpływ

bezpośredni Łączny wpływ Efekt

mnożnikowy

bezpośredni Łączny wpływ Efekt

mnożnikowy

bezpośredni Łączny wpływ Efekt

mnożnikowy

bezpośredni Łączny wpływ Efekt

mnożnikowy Wartość dodana (mld PLN)

Miejsca pracy (tys.)

Wynagrodzenia (mld PLN)

16

↘ Wykres 5. Gałęzie o największym wpływie turystyki na wartość dodaną wygenerowaną w 2018 r.

(mld PLN)

↘ Wykres 7. Gałęzie o największym wpływie turystyki na wynagrodzenia wypłacone w 2018 r.

(mld PLN)

↘ Wykres 6. Gałęzie o największym wpływie turystyki na miejsca pracy utrzymane w 2018 r.

(liczba miejsc w tys.) Źródło: opracowanie własne PIE.

Źródło: opracowanie własne PIE.

Źródło: opracowanie własne PIE.

Wpływ pośredni Wpływ indukowany

20 15 10 5

0 Transport

i magazynowanie

Handel Energia

i usł. komunalne Informacja

i komunikacja Budownictwo Administrowanie

i działalność wspierająca

Wpływ pośredni Wpływ indukowany

160140 120100 8060 4020

0 Transport

i magazynowanie

Rolnictwo Handel Budownictwo Przemysł

elektromaszynowy Administrowanie

i działalność wspierająca

Wpływ pośredni Wpływ indukowany

4 3 2 1

0 Transport

i magazynowanie Handel Budownictwo Informacja

i komunikacja Przemysł elektromaszynowy Administrowanie

i działalność wspierająca

17

2. Znaczenie gospodarcze turystyki

↘ Wykres 8. Bezpośredni udział turystyki w gospodarce wybranych państw OECD (proc. PKB)

Źródło: opracowanie własne PIE na podstawie: OECD (2020).

Porównanie bezpośredniego udziału tu-rystyki w tworzeniu PKB europejskich państw członkowskich OECD oraz Polski wskazuje, że w Polsce wpływ ten należy do jednego z naj- niższych i wynosi 1,3 proc. Wśród państw człon- kowskich UE objętych badaniem OECD je-dynie Luksemburg wyróżnia się niższym bez- pośrednim udziałem turystyki w ogólnej war-tości gospodarki (1,1 proc.). Z kolei dla wszyst-

kich państw należących do OECD wpływ ten wynosi średnio 4,4 proc. Państwa, których go-spodarka jest w największym stopniu zależ- na od branży turystycznej, to Hiszpania (11,8 proc.) i Portugalia (8,0 proc.), a więc kraje uznawane za typowe destynacje turystyczne. Duże znacze-nie gospodarcze ma rówznacze-nież turystyka na Wę-grzech oraz w Niemczech, gdzie generuje odpo- wiednio 6,7 proc. oraz 3,9 proc. krajowego PKB.

Znaczne zróżnicowanie udziału turystyki w generowaniu wartości dodanej poszczegól- nych państw jest związane z poziomem otwarto-ści poszczególnych rynków turystycznych na turystów międzynarodowych oraz potencja-łem ekonomicznym przedsiębiorstw działa- jących w branży turystycznej.

Obserwowany wpływ turystów zagranicz-nych na wartość dodaną generowaną przez

turystykę wynika z faktu, że podróże zagra-niczne związane są ze znacznie większymi wydatkami ponoszonymi przez turystów niż podróże krajowe. Ilustrują to dane dotyczące struktury ruchu turystycznego i wydatków turystów w Polsce. W 2018 r. przyjechało do Polski 19,6 mln turystów zagranicznych a łącz- na wartość poniesionych przez nich wydat-ków w związku z odbywanymi podróżami wy-

2.2. Gospodarcze znaczenie turystyki