4. BADANIA WPŁYWU PRAC POSZUKIWAWCZYCH GAZU ZIEMNEGO
4.6. Powietrze atmosferyczne
4.6.1. Wpływ na powietrze atmosferyczne
Wpływ prac poszukiwawczych na jakość powietrza atmosferycznego określono na podstawie referencyjnej metodyki modelowania poziomów substancji w powietrzu, opisanej w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. nr 16 poz. 87 z dnia 26 stycznia 2010r). Stężenie substancji gazowej dla jednej godziny w punkcie o współrzędnych Xp, Yp, Zp oblicza się ze wzoru 4.9 [123,124]:
(4.9) gdzie:
Sxyz – stężenie substancji w powietrzu uśrednione dla jednej godziny (µg/m3), Eg – maksymalna wartość emisji substancji gazowej (mg/s),
H – efektywna wysokość emitora (m),
u – średnia prędkość wiatru w warstwie geometrycznej wysokości emitora h do efektywnej wysokości emitora H (m),
y – składowa odległości emitora od punktu, dla którego dokonuje się obliczeń, prostopadła do kierunku wiatru (m),
z – wysokość, dla której oblicza się stężenie substancji w powietrzu (m), σy – współczynnik poziomej dyfuzji atmosferycznej (m),
σz – współczynnik pionowej dyfuzji atmosferycznej (m),
Maksymalna wartość emisji substancji do powietrza wyznaczona została za pomocą dwóch metod, w oparciu o [74,75]:
x wskaźniki unosu emisji dla danego zanieczyszczenia,
x wskaźniki emisji danego zanieczyszczenia, w zależności od ilości spalanego paliwa.
Wskaźniki unosu dla zanieczyszczeń przyjęto na podstawie danych zawartych w MOŚZNiL, dla [92]:
x oleju napędowego:
9 tlenek azotu NO2 – 5kg/m3, 9 tlenek węgla CO – 0,4 kg/m3, 9 tlenki siarki SOx – 0,019 kg/m3, 9 pył zawieszony PM10 – 1kg/m3,
9 węglowodory aromatyczne Waroma – 5,5 g/kg, 9 węglowodory alifatyczne Walifa – 2,5 g/kg, x gazu ziemnego:
9 tlenki siarki SOX – 40kg/106 m3, 9 tlenek węgla CO – 360 kg/106 m3,
9 tlenki azotu NOX – 1280 kg/106 m3, 9 pył zawieszony PM10 – 15 kg/106 m3,
Na rysunku 4.19 przedstawiono lokalizacje źródeł emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego podczas prac wiertniczych, hydraulicznego szczelinowania oraz testów złożowych dla otworu poszukiwawczego.
Rys. 4.19. Lokalizacja emitorów na wiertni podczas prac poszukiwawczych gazu ziemnego ze złóż niekonwencjonalnych (E-1 do E-3 agregaty prądotwórcze, E-4 do E-19 agregaty prądotwórcze zasilające
wysokociśnieniowe pompy, E-20 flara) [86].
Podczas prac wiertniczych źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego były agregaty prądotwórcze Caterpillar CAT 3512 – moc 1750 kVA (1876KM). Wysokość emitora wynosiła 4,0 m, a jego średnica 0,3 m. Prędkość wylotowa spalin wynosiła 4,85 m/s, natomiast czas funkcjonowania instalacji 1440 h. Ilość zużytego paliwa w trakcie prac wiertniczych wyniosła 66 m3. W trakcie zabiegów hydraulicznego szczelinowania pracowało łącznie 16 agregatów prądotwórczych napędzających wysokociśnieniowe pompy firmy MTU12V4000G43 o mocy 1750 kVA (1876KM). Parametry emitora były takie same jak w przypadku agregatów prądotwórczych używanych
podczas prac wiertniczych. Czas funkcjonowania instalacji wyniósł 9 h, a ilość zużytego paliwa 133 m3. W trakcie testów złożowych emisja zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego pochodziła tylko z jednego emitora, tj. pochodni, o wysokości 6,0 m i średnicy 0,15 m. W trakcie testów złożowych, które trwały 744 h, dziennie spalano ok. 1700 m3 gazu ziemnego. W tabeli 4.39 przedstawiono parametry charakteryzujące emitory oraz dane konieczne do przeprowadzenia modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu.
Tab. 4.39. Parametry emitorów podczas prowadzenia prac poszukiwawczych [14,86,151].
Parametr
Prace wiertnicze Hydrauliczne
szczelinowanie Testy złożowe
Ilość sztuk 3 16 1
Moc [KM] 1876 1876 -
Wysokość [m] 4,0 4,0 6,0
Średnica [m] 0,3 0,3 0,15
Prędkość wylotu spalin [m/s] 4,85 58,7 0
Czas funkcjonowania [h] 1440 9 744
Ilość zużytego paliwa [m3] 66 133 -
Ilość spalonego gazu [m3/d] - - 1700
Gęstość paliwa [kg/dm3] 0,83 0,83 -
Wartość opałowa [kJ/kg] 42500 42500 -
Temperatura spalin [0C] 445 445 573
Analiza została wykonana przy wykorzystaniu specjalistycznego programu komputerowego AERO będącego na wyposażeniu Katedry Inżynierii Naftowej.
Wyniki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu, na etapie prowadzenia prac wiertniczych wskazują, że zostały dotrzymane standardy emisyjne [123,124]. Zarówno stężenia jednogodzinne, jak i roczne były poniżej dopuszczalnych limitów. W tabeli 4.40 zestawiono wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym podczas prac wiertniczych.
Tab. 4.40. Wyniki modelowania rozprzestrzenia się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym podczas prac wiertniczych.
Lp Substancja Stężenie 1- godzina
[μg/m3]
Stężenie 1 – rok
[μg/m3]
Roczna częstość przekroczeń
Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone
1 NO2 200 47,723 40 0,469 0,2 0,0 2 SO2 350 0,212 20 0,002 0,274 0,0 3 PM10 280 5,507 40 0,54 0,2 0,0 4 CO 30000 3,818 - 0,037 0,2 0,0 5 Walifa 3000 28,634 1000 0,281 0,2 0,0 6 Waroma 1000 62,994 43 0,619 0,2 0,0
Wyniki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu na etapie hydraulicznego szczelinowania oraz testów złożowych wskazują, że zarówno dla dwutlenku azotu oraz węglowodorów aromatycznych przekroczone zostały dopuszczalne stężenia dla jednej godziny [123,124]. Pomimo przekroczeń dopuszczalnych poziomów godzinowych tych substancji, nie zostały przekroczone standardy emisyjne. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. 2010 nr 16 poz. 87) § 4.1, uznaje się, że wartość odniesienia substancji w uśredniona dla jednej godziny jest dotrzymana, jeżeli wartość ta nie jest przekraczana więcej niż przez 0,274 % czasu w roku dla związków dwutlenku siarki oraz więcej niż przez 0,2 % czasu w roku dla pozostałych substancji [123]. Roczne wartości przekroczeń dla dwutlenku azotu wyniosły 0,019, natomiast dla węglowodorów alifatycznych 0,012. Roczne wartości stężeń substancji emitowanych do powietrza były dużo mniejsze niż dopuszczalne. W tabeli 4.41 przedstawiono wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu podczas zabiegów hydraulicznego szczelinowania i testów złożowych.
Tab. 4.41. Wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym podczas prac poszukiwawczych gazu ziemnego w trakcie zabiegów hydraulicznego szczelinowania i testów złożowych.
Lp Substancja Stężenie 1- godzina
[μg/m3]
Stężenie 1 – rok
[μg/m3]
Roczna częstość przekroczeń
Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone
1 NO2 200 3022,478 40 0,473 0,2 0,019 2 SO2 350 11,146 20 0,009 0,274 0 3 PM10 280 331,202 40 0,062 0,2 0 4 CO 30000 241,929 - 0,019 0,2 0 5 Walifa 3000 1718,202 1000 0,127 0,2 0 6 Waroma 1000 4005,903 43 0,294 0,2 0,012
W celu przeprowadzenia analizy ryzyka środowiskowego związanego z powietrzem atmosferycznym zostały przeprowadzone dodatkowe obliczenia rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. Obliczenia te miały wskazać, w jakiej konfiguracji sprzętowej możliwe jest zachowanie standardów emisyjnych w trakcie prac poszukiwawczych. Założono więc, że wszystkie otwory poszukiwawcze posiadają odcinki poziome, które poddawane są zabiegom hydraulicznego szczelinowania w 20 etapach. Dla każdego otworu poszukiwawczego zaplanowano wykonanie tygodniowych testów złożowych. Dodatkowo w modelowaniu zastosowano reduktor tlenków azotu na poziomie 90 %, zarówno
dla agregatów prądotwórczych na etapie wiercenia jak i pomp wysokociśnieniowych podczas hydraulicznego szczelinowania [14]. Kolejnym wariantem przeanalizowanym w modelowaniu jest zastosowanie silników elektrycznych do napędzania urządzenia wiertniczego. Wskaźniki unosu zanieczyszczeń przyjęto na podstawie danych MOŚZNiL oraz danych katalogowych firmy Caterpillar [14,92]. Do obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu założono, że wszystkie emitory mają takie same parametry jak w przeprowadzonych wyżej modelowniach, jedyna istotna zmiana to czas funkcjonowania instalacji. Analiza została wykonana przy wykorzystaniu specjalistycznego programu komputerowego AERO, będącego na wyposażeniu Katedry Inżynierii Naftowej.
Wariant 1
W wariancie pierwszym przyjęto następujące założenia: x wykonanie jednego otworu poziomego,
x agregaty prądotwórcze bez reduktorów emisji NOX, x 20 etapów szczelinowania hydraulicznego,
x agregaty zasilające pompy wysokociśnieniowe bez reduktorów emisji NOX, x siedmiodniowe testy złożowe,
W tabeli nr 4.42 przedstawione zostały wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu dla wariantu 1.
Tab. 4.42. Wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu – Wariant nr 1.
Lp Substancja Stężenie 1- godzina [μg/m3] Stężenie 1 – rok [μg/m3] Roczna częstość przekroczeń
Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone
1 NO2 200 5484,054 40 13,046 0,2 1,390 2 SO2 350 96,223 20 0,047 0,274 0,0 3 PM10 280 47,327 40 0,149 0,2 0,0 4 CO 30000 547,675 - 1,053 0,2 0,0 5 Walifa 3000 489,256 1000 1,06 0,2 0,0 6 Waroma 1000 1073,443 43 2,346 0,2 0,002
Z wyników obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w takiej konfiguracji wynika, że nie zostaną spełnione standardy emisyjne. Dopuszczalne godzinowe stężenie tlenków azotu zostało przekroczone i wyniosło 5484 μg/m3, natomiast roczna częstość przekroczeń wyniosła 1,390. Przekroczone zostało również dopuszczalne stężenie
węglowodorów aromatycznych, które wyniosło 1073,4 μg/m3. Wariant ten zgodnie z polskimi standardami emisyjnymi nie może być brany pod uwagę do dalszej analizy.
Wariant 2
W wariancie drugim przyjęto następujące założenia: x wykonanie jednego otworu poziomego,
x urządzenia wiertni zasilane z sieci energetycznej, x 20 etapów szczelinowania hydraulicznego,
x agregaty zasilające pompy wysokociśnieniowe bez reduktorów emisji NOX, x siedmiodniowe testy złożowe,
W tabeli nr 4.43 przedstawione zostały wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu dla wariantu 2.
Tab. 4.43. Wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu – Wariant nr 2.
Lp Substancja Stężenie 1- godzina [μg/m3] Stężenie 1 – rok [μg/m3] Roczna częstość przekroczeń
Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone
1 NO2 200 5484,054 40 2,251 0,2 0,096 2 SO2 350 96,223 20 0,043 0,274 0 3 PM10 280 47,327 40 0,029 0,2 0 4 CO 30000 547,675 - 0,225 0,2 0 5 Walifa 3000 489,256 1000 0,20 0,2 0 6 Waroma 1000 1073,443 43 0,440 0,2 0,002
Z wyników obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w konfiguracji dla wariantu 2 wynika, że standardy emisyjne zostały spełnione. Dopuszczalne godzinowe stężenie tlenków azotu zostało przekroczone i wyniosło 5484 μg/m3, nie została jednak przekroczona roczna częstość przekroczeń. Przekroczone zostało również dopuszczalne stężenie węglowodorów aromatycznych, które wyniosło 1073,4 μg/m3. Wariant ten zgodnie z polskimi standardami emisyjnymi może być brany pod uwagę do dalszej analizy.
Wariant 3
W wariancie trzecim przyjęto następujące założenia: x wykonanie jednego otworu poziomego,
x agregaty prądotwórcze z reduktorem emisji NOX, x 20 etapów szczelinowania hydraulicznego,
x siedmiodniowe testy złożowe,
W tabeli nr 4.44 przedstawione zostały wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu dla wariantu 3.
Tab. 4.44. Wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu – Wariant nr 3.
Lp Substancja Stężenie 1- godzina [μg/m3] Stężenie 1 – rok [μg/m3] Roczna częstość przekroczeń
Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone
1 NO2 200 548,405 40 1,308 0,2 0,052 2 SO2 350 96,223 20 0,047 0,274 0,0 3 PM10 280 47,327 40 0,149 0,2 0,0 4 CO 30000 547,675 - 1,053 0,2 0,0 5 Walifa 3000 489,256 1000 1,06 0,2 0,0 6 Waroma 1000 1073,443 43 2,346 0,2 0,002
Z wyników obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w konfiguracji dla wariantu 3 wynika, że standardy emisyjne zostały spełnione. Dopuszczalne godzinowe stężenie tlenków azotu zostało przekroczone i wyniosło 548,4 μg/m3, nie została jednak przekroczona roczna częstość przekroczeń. Przekroczone zostało również dopuszczalne stężenie węglowodorów aromatycznych, które wyniosło 1073,4 μg/m3. Wariant ten zgodnie z polskimi standardami emisyjnymi może być brany pod uwagę do dalszej analizy.
Wariant 4
W wariancie czwartym przyjęto następujące założenia: x wykonanie sześciu otworów poziomych,
x agregaty prądotwórcze bez reduktorów emisji NOX,
x 20 etapów szczelinowania hydraulicznego dla każdego z otworów (łącznie 120), x agregaty zasilające pompy wysokociśnieniowe bez reduktorów emisji NOX, x siedmiodniowe testy złożowe dla każdego otworu,
W tabeli nr 4.45 przedstawione zostały wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu dla wariantu 4.
Tab. 4.45. Wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu – Wariant nr 4.
Lp Substancja Stężenie 1- godzina
[μg/m3]
Stężenie 1 – rok
[μg/m3]
Roczna częstość przekroczeń
Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone
1 NO2 200 5484,054 40 78,274 0,2 8,338 2 SO2 350 96,223 20 0,284 0,274 0,0 3 PM10 280 47,327 40 0,894 0,2 0,0 4 CO 30000 547,675 - 6,317 0,2 0,0 5 Walifa 3000 489,256 1000 6,358 0,2 0,0 6 Waroma 1000 1073,443 43 14,073 0,2 0,01
Z wyników obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w takiej konfiguracji wynika, że nie zostaną spełnione standardy emisyjne. Dopuszczalne godzinowe stężenie tlenków azotu zostało przekroczone i wyniosło 5484 μg/m3, podobnie roczne stężenie tlenków azotu 78,2 μg/m3 , natomiast roczna częstość przekroczeń wyniosła 8,338. Przekroczone zostało również dopuszczalne stężenie węglowodorów aromatycznych, które wyniosło 1073,4 μg/m3. Wariant ten zgodnie z polskimi standardami emisyjnymi nie może być brany pod uwagę do dalszej analizy.
Wariant 5
W wariancie piątym przyjęto następujące założenia: x wykonanie sześciu otworów poziomych,
x urządzenia wiertni zasilane z sieci energetycznej,
x 20 etapów szczelinowania hydraulicznego dla każdego z otworów (łącznie 120), x agregaty zasilające pompy wysokociśnieniowe bez reduktorów emisji NOX, x siedmiodniowe testy złożowe dla każdego otworu,
W tabeli nr 4.46 przedstawione zostały wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu dla wariantu 5.
Tab. 4.46. Wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu – Wariant nr 5.
Lp Substancja Stężenie 1- godzina [μg/m3] Stężenie 1 – rok [μg/m3] Roczna częstość przekroczeń
Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone
1 NO2 200 5484,054 40 13,505 0,2 0,579 2 SO2 350 96,223 20 0,258 0,274 0,0 3 PM10 280 47,327 40 0,173 0,2 0,0 4 CO 30000 547,675 - 1,349 0,2 0,0 5 Walifa 3000 489,256 1000 1,203 0,2 0,0 6 Waroma 1000 1073,443 43 2,639 0,2 0,01
Z wyników obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w takiej konfiguracji wynika, że nie zostaną spełnione standardy emisyjne. Dopuszczalne godzinowe stężenie tlenków azotu zostało przekroczone i wyniosło 5484 μg/m3, natomiast roczna częstość przekroczeń wyniosła 0,579. Przekroczone zostało również dopuszczalne stężenie węglowodorów aromatycznych, które wyniosło 1073,4 μg/m3. Wariant ten zgodnie z polskimi standardami emisyjnymi nie może być brany pod uwagę do dalszej analizy.
Wariant 6
W wariancie szóstym przyjęto następujące założenia: x wykonanie sześciu otworów poziomych,
x agregaty prądotwórcze z reduktorem emisji NOX,
x 20 etapów szczelinowania hydraulicznego dla każdego z otworów (łącznie 120), x agregaty zasilające pompy wysokociśnieniowe z reduktorem emisji NOX, x siedmiodniowe testy złożowe dla każdego otworu,
W tabeli nr 4.47 przedstawione zostały wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu dla wariantu 6.
Tab. 4.47. Wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu – Wariant nr 6.
Lp Substancja Stężenie 1- godzina
[μg/m3]
Stężenie 1 – rok
[μg/m3]
Roczna częstość przekroczeń
Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone
1 NO2 200 548,405 40 7,848 0,2 0,310 2 SO2 350 96,223 20 0,284 0,274 0,0 3 PM10 280 47,327 40 0,894 0,2 0,0 4 CO 30000 547,675 - 6,317 0,2 0,0 5 Walifa 3000 489,256 1000 6,358 0,2 0,0 6 Waroma 1000 1073,443 43 14,074 0,2 0,01
Z wyników obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w takiej konfiguracji wynika, że nie zostaną spełnione standardy emisyjne. Dopuszczalne godzinowe stężenie tlenków azotu zostało przekroczone i wyniosło 548,4 μg/m3, natomiast roczna częstość przekroczeń wyniosła 0,31. Przekroczone zostało również dopuszczalne stężenie węglowodorów aromatycznych, które wyniosło 1073,4 μg/m3. Wariant ten zgodnie z polskimi standardami emisyjnymi nie może być brany pod uwagę do dalszej analizy.
Wariant 7
W wariancie siódmym przyjęto następujące założenia: x wykonanie sześciu otworów poziomych,
x urządzenia wiertni zasilane z sieci energetycznej,
x 20 etapów szczelinowania hydraulicznego dla dwóch otworów (łącznie 40), x agregaty zasilające pompy wysokociśnieniowe bez reduktorów emisji NOX, x siedmiodniowe testy złożowe dla każdego otworu.
W tabeli nr 4.48 przedstawione zostały wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu dla wariantu 7.
Tab. 4.48. Wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu – wariant nr 7.
Lp Substancja Stężenie 1- godzina [μg/m3] Stężenie 1 – rok [μg/m3] Roczna częstość przekroczeń
Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone
1 NO2 200 5484,054 40 4,502 0,2 0,193 2 SO2 350 96,223 20 0,086 0,274 0,0 3 PM10 280 47,327 40 0,058 0,2 0,0 4 CO 30000 547,675 - 0,450 0,2 0,0 5 Walifa 3000 489,256 1000 0,401 0,2 0,0 6 Waroma 1000 1073,443 43 0,880 0,2 0,003
Z wyników obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w konfiguracji dla wariantu 7 wynika, że standardy emisyjne zostały spełnione. Dopuszczalne godzinowe stężenie tlenków azotu zostało przekroczone i wyniosło 5484 μg/m3, nie została jednak przekroczona roczna częstość przekroczeń. Przekroczone zostało również dopuszczalne stężenie węglowodorów aromatycznych, które wyniosło 1073,4 μg/m3. Wariant ten zgodnie z polskimi standardami emisyjnymi może być brany pod uwagę do dalszej analizy.
Wariant 8
W wariancie ósmym przyjęto następujące założenia: x wykonanie sześciu otworów poziomych,
x urządzenia wiertni zasilane z sieci energetycznej,
x 20 etapów szczelinowania hydraulicznego dla trzech otworów (łącznie 60), x agregaty zasilające pompy wysokociśnieniowe z reduktorem emisji NOX, x siedmiodniowe testy złożowe dla każdego otworu,
W tabeli nr 4.49 przedstawione zostały wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu dla wariantu 8.
Tab. 4.49. Wyniki modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu – wariant nr 8.
Lp Substancja Stężenie 1- godzina
[μg/m3]
Stężenie 1 – rok
[μg/m3]
Roczna częstość przekroczeń
Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone Dopuszczalne Obliczone
1 NO2 200 548,405 40 0,845 0,2 0,155 2 SO2 350 96,223 20 0,129 0,274 0,0 3 PM10 280 47,327 40 0,087 0,2 0,0 4 CO 30000 547,675 - 0,675 0,2 0,0 5 Walifa 3000 489,256 1000 0,601 0,2 0,0 6 Waroma 1000 1073,443 43 1,319 0,2 0,005
Z wyników obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w konfiguracji dla wariantu 8 wynika, że standardy emisyjne zostały spełnione. Dopuszczalne godzinowe stężenie tlenków azotu zostało przekroczone i wyniosło 548,4 μg/m3, nie została jednak przekroczona roczna częstość przekroczeń. Przekroczone zostało również dopuszczalne stężenie węglowodorów aromatycznych, które wyniosło 1073,4 μg/m3. Wariant ten zgodnie z polskimi standardami emisyjnymi może być brany pod uwagę do dalszej analizy.
Z przeprowadzonej analizy wyników modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu podczas prac poszukiwawczych wynika, że dla czterech wariantów nie zostały spełnione standardy emisyjne [123,124]. Optymalnym rozwiązaniem jest zasilanie urządzenia wiertniczego energią z sieci elektrycznej. W takim przypadku możliwe jest odwiercenie sześciu otworów w jednym roku kalendarzowym w obrębie jednej lokalizacji oraz wykonanie zabiegów hydraulicznego szczelinowania:
x dla dwóch otworów (wariant 7), w przypadku, gdy agregaty zasilające pompy wysokociśnieniowe nie będą wyposażone w reduktory związków NOX.
x dla trzech otworów (wariant 8) w przypadku, gdy agregaty zasilające pompy wysokociśnieniowe będą wyposażone w reduktory związków NOX (Selective Catalytic Reduction – Selektywna Katalityczna Redukcja),
W ocenie wpływu prac poszukiwawczych na powietrze atmosferyczne pominięty został wpływ emisji spalin podczas prac budowlanych oraz z pojazdów transportujących materiały na teren wiertni. Emisja zanieczyszczeń jest marginalna w porównaniu z emisją pochodzącą z prac wiertniczych czy też zabiegów hydraulicznego szczelinowania. Ważne
jednak jest, aby wprowadzone zostały odpowiednie środki ograniczające emisję zanieczyszczeń do powietrza.
4.6.2. Środki ograniczające ryzyko środowiskowe
W celu ograniczenia ryzyka środowiskowego dotyczącego zanieczyszczenia powietrza podczas budowy placu wiertni i transportu samochodowego należy wdrożyć odpowiednie środki ograniczające. Podobnie jak w przypadku ryzyka środowiskowego związanego z hałasem, konieczne jest wprowadzenie odpowiedniego planu zarządzania ruchem pojazdów. Silniki w pojazdach powinny być wyłączane podczas postojów. Ograniczona powinna być również prędkość samochodów poruszających się w wybranych lokalizacjach na trasie przejazdu pojazdów. Wszystkie pojazdy i sprzęty budowlane powinny być serwisowane, a stosowane paliwo powinno być dobrej jakości. Wszystkie pojazdy powinny również spełniać normy emisji spalin Euro 4 i Euro 6.
Ograniczenie wpływu prac wiertniczych i zabiegów hydraulicznego szczelinowania na powietrze atmosferyczne, jak wynika z przeprowadzonej analizy, jest bardzo trudne. Jedną z opcji zmniejszenia wpływu prac poszukiwawczych na powietrze atmosferyczne jest zasilanie urządzenia energią elektryczną z sieci. W celu zminimalizowania negatywnego oddziaływana możliwe jest również wyposażenie agregatów prądotwórczych napędzających urządzenia wiertnicze oraz agregatów zasilających pompy wysokociśnieniowe w reduktory
związków NOX (Selective Catalytic Reduction – Selektywna Katalityczna Redukcja).
Zminimalizowanie emisji do powietrza jest możliwe poprzez zmniejszenie ilości spalanego paliwa, zwiększenie średnicy i wysokości emitorów. Żadna z powyższych opcji nie może być zrealizowania dla agregatów zasilających pompy wysokociśnieniowe. W przypadku testów złożowych możliwe jest wykorzystanie gazu ziemnego do wytwarzania energii elektrycznej lub też jego skraplanie i wytarzanie LNG [21,99]. Przed przystąpieniem do prac poszukiwawczych konieczne jest również uzyskanie niezbędnych decyzji administracyjnych, zezwalających na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza [125,126].
4.7. Fauna i flora
4.7.1. Wpływ na faunę i florę
Przed przystąpieniem do prac poszukiwawczych gazu ziemnego ze złóż niekonwencjonalnych wokół lokalizacji otworu poszukiwawczego, przeprowadzona została inwentaryzacja fauny i flory. Inwentaryzacja miała na celu określenie obecności w badanym obszarze [86]:
x form ochrony przyrody,
x siedlisk przyrodniczych o randze europejskiej, x chronionych gatunków roślin i zwierząt.
Teren, na którym zlokalizowane były prace poszukiwawcze reprezentował ekosystem o niskiej wartości ekologicznej. Stanowił on pole uprawne obsiane zbożem jarym, które rzadko odwiedzane jest przez zwierzęta.
Na obszarze planowanych prac nie stwierdzono obecności chronionych gatunków roślin i zwierząt, siedlisk naturowych oraz form ochrony przyrody [37]. Gatunkami pojawiającymi się na omawianym obszarze były pospolite rośliny ruderalne, małe gryzonie polne, zwierzęta migrujące oraz ptaki wykorzystujące ten teren, jako miejsce odpoczynku lub bazę pokarmową. Tereny sąsiadujące z miejscem prowadzenia prac poszukiwawczych (odległość do 300 m) stanowiły średnią wartość ekologiczną. Wąwóz zlokalizowany w sąsiedztwie zapewniał dostęp do wody, podczas gdy grunty orne i pastwisko stanowiły potencjalne żerowisko dla okolicznych ptaków, lecz również ssaków, szczególnie drobnych gryzoni. Las porastający zbocze wąwozu mógł być siedliskiem życia wielu gatunków owadów, w tym chronionych: pachnicy dębowej, kozioroga dębosza i jelonka rogacza [37,86]. Duże zwarcie koron drzew tworzących zagajnik brzozowy po wschodniej stronie wąwozu dawało ptakom możliwość schronienia przed drapieżnikami oraz możliwość gniazdowania. W promieniu 2 km od przedmiotowego terenu zidentyfikowano 13 typów siedlisk o randze europejskiej pojawiających się w 37 lokalizacjach [86]. Jedno z nich – grąd subatlantycki (1960) – wykształciło się w wąwozie wzdłuż południowej i wschodniej granicy terenu prowadzenia prac. Ponadto, cztery typy siedlisk stanowiły ekosystemy priorytetowe w Unii Europejskiej, ponieważ ich zanik w Europie skutkowałby znacznym ubytkiem w skali świata. Wpływ na faunę, florę oraz siedliska obecne na terenach sąsiadujących z terenem prowadzonych prac poszukiwawczych i w promieniu 2 km od niego