Wpływ nordic walking oraz innych form wysiłku o różnej intensywności na skład ciała i

W przeciwieństwie do badań własnych, inne zespoły [Figard-Fabre i wsp., 2011;

Fritz i wsp., 2013; Hagner-Derengowska i wsp., 2015; Hagner-Derengowska i wsp., 2015A; Pippi i wsp., 2020; Sentinelli i wsp., 2015; Wierzbicka i Lipert, 2014] wykazały istotne obniżenie masy ciała i BMI wśród kobiet i mężczyzn o ponadnormatywnej masie ciała, zarówno na skutek treningów NW o różnej intensywności, jak i innych ćwiczeń fizycznych.

Trening NW, realizowany przez 12 tygodni w grupie otyłych kobiet z T2DM w wieku od 40 do 65 lat, spowodował istotne obniżenie masy ciała i wskaźnika BMI, a także korzystnie wpłynął na poziom glukozy oraz hemoglobiny glikowanej [Sentinelli i wsp., 2015]. Treningi realizowane były z częstotliwością 2 razy w tygodniu przez 60-90 minut. Na skutek stosowanego treningu, podobnie jak w badaniach własnych, nie odnotowano natomiast zmian w masie i procentowej zawartości tkanki tłuszczowej, jak i w beztłuszczowej masie ciała. W badaniach Sentinelli i wsp. (2015) nie stwierdzono także istotnych zmian w poziomie cholesterolu całkowitego, LDL-C i trójglicerydów, w przeciwieństwie do badań własnych, w których odnotowano korzystny wpływ treningów NW na poziom cholesterolu całkowitego. Pippi i wsp., (2020) odnotowali obniżenie masy ciała i wskaźnika BMI u otyłych kobiet w podobnym wieku bez i z T2DM na skutek 12-tygodniowych treningów NW, jak i ćwiczeń aerobowych połączonych z ćwiczeniami siłowymi. W ramach ćwiczeń aerobowych realizowano marsze, biegi oraz wysiłki na cykloergometrze. Badane kobiety ćwiczyły 2 razy w tygodniu po 90 minut. Intensywność obu stosowanych treningów była taka sama i wynosiła 40-60% rezerwy tętna. Tylko u trenujących NW odnotowano istotne obniżenie obwodu talii oraz wskaźnika WHR. Podobnie do badań własnych, w żadnej z badanych grup nie stwierdzono różnic w poziomie glukozy, trójglicerydów i LDL-C, przy istotnym obniżeniu poziomu cholesterolu całkowitego tylko w grupie kobiet otyłych trenujących NW. W grupie tej stwierdzono także istotny wzrost stężenia HDL-C oraz znaczące obniżenie poziomu hemoglobiny glikowanej

[Pippi i wsp., 2020]. Efektów takich nie stwierdzono w badaniach własnych w wyniku 8. tygodni treningów NW z intensywnością FATmax.

Również w innych badaniach [Figard-Fabre i wsp., 2011] odnotowano znaczącą redukcję masy ciała i procentowej zawartości tkanki tłuszczowej w grupie otyłych kobiet w średnim wieku na skutek 3-miesięcznych treningów nordic walking. Treningi miały charakter interwałowy i opierały się na 6. powtórzeniach marszu o zmiennej intensywności: 4 minuty NW o prędkości marszu preferowanej przez badane i 1. minuta NW z maksymalną prędkością. Zajęcia ruchowe realizowane były 3 razy w tygodniu i trwały 30-50 minut. Podobnie do wyników badań własnych, w badanej grupie nie odnotowano istotnych zmian we wskaźniku BMI [Figard-Fabre i wsp., 2011].

Dłużej trwające, 4-miesięczne treningi nordic walking, prowadzono w grupach kobiet i mężczyzn o ponadnormatywnej masie ciała z normoglikemią, upośledzoną tolerancją glukozy oraz z T2DM, w wieku 45-69 lat [Fritz i wsp., 2013]. Treningi prowadzono przez 5 godzin tygodniowo. Tylko w grupie osób z normoglikemią odnotowano istotne obniżenie masy ciała na skutek stosowanego treningu. Podobnie do wyników badań własnych, w badaniu Fritz i wsp. (2013) odnotowano istotne zmniejszenie obwodu talii, ale tylko wśród badanych z normoglikemią. W innych badaniach, 4 miesiące treningów NW spowodowały znaczną redukcję masy ciała i wskaźnika BMI w grupie kobiet i mężczyzn z nadwagą i otyłością w wieku 40-50 lat [Wierzbicka i Lipert, 2014]. Zajęcia prowadzono z częstotliwością 2 razy w tygodniu po 60 minut. Podobnie jak w badaniach własnych, odnotowano zmniejszenie obwodu talii i obwodu bioder oraz obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego, przy braku różnic w poziomie glukozy [Wierzbicka i Lipert, 2014].

Natomiast w 10-tygodniowych badaniach Hagner-Derengowskiej i wsp. (2015a) wzięły udział kobiety po 50 roku życia losowo przydzielone do grupy z treningami NW lub do grupy z ćwiczeniami Pilates. Obie grupy realizowały treningi z częstotliwością 3 razy w tygodniu po 60 minut. W przeciwieństwie do prezentowanych badań własnych, Hagner-Derengowska i wsp. (2015a) odnotowali istotne obniżenie masy ciała i wskaźnika BMI w grupie NW. Stwierdzono także, podobnie jak w badaniach własnych, istotne obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego, przy czym istotnemu obniżeniu uległ również poziom glukozy, LDL-C i trójglicerydów [Hanger-Derengowska i wsp., 2015a], czego nie odnotowano w badaniach własnych. Ćwiczenia Pilates również wywołały istotne obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego, trójglicerydów oraz LDL-C oraz istotny wzrost poziomu HDL-C, przy czym zmiany

te były mniej nasilone. Ćwiczenia Pilates nie wywołały natomiast zmian w poziomie glukozy [Hanger-Derengowska i wsp., 2015a], tak jak w badaniach własnych. Również 10-tygodniowe treningi NW połączone z dietą dostarczającą 1500 kcal/dzień [Hanger-Derengowska i wsp., 2015] wywołały korzystne zmiany w masie ciała i wskaźniku BMI u kobiet z nadwagą i otyłością w podobnym wieku (50-68 lat). Przy czym częstotliwość treningów NW w tym badaniu była większa niż w badaniach Hagner-Derengowska i wsp. (2015a) i wynosiła 5 razy w tygodniu po 60 minut. Natomiast u 60 letnich mężczyzn z nadwagą i otyłością stwierdzono korzystne zmiany składu ciała zarówno po 12-tygodniowym programie NW (3 razy w tygodniu, intensywność 60-70%HRmax), jak i po 12-tygodniowej interwencji dietetycznej polegającej na 30% obniżeniu dobowej podaży energii z jednoczesnym ograniczeniem zawartości nasyconych i zwiększeniem mono- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz błonnika. Przy czym poprawę profilu lipidowego polegającą na istotnym obniżeniu poziomu cholesterolu całkowitego oraz stosunku stężeń LDL-C/HDL-C i TC/HDL-C uzyskano tylko w przypadku stosowania diety [Sadowska-Krępa i wsp., 2020].

Tymczasem 6-miesięczne treningi zarówno NW, jak i wysiłki marszowe bez kijków spowodowały znaczące obniżenie obwodu talii i wskaźnika BMI w grupie otyłych kobiet i mężczyzn w wieku 50-80 lat [Muollo i wsp., 2019]. Treningi odbywały się z częstotliwością 3 razy w tygodniu w czasie 60-90 minut, a ich intensywność wzrastała od 40% do 84% rezerwy tętna. W czasie trwania obu rodzajów treningów uczestnicy stosowali dietę redukcyjną. W przeciwieństwie do wyników badań własnych, odnotowano istotne obniżenie procentowej zawartości tłuszczu w ogólnej masie ciała oraz w obszarze biodrowym zarówno na skutek 3. miesięcy, jak i 6. miesięcy NW, przy czym zmian tych nie stwierdzono w grupie z wysiłkami marszowymi bez kijków [Muollo i wsp., 2019]. W obu grupach treningowych nie odnotowano istotnych różnic w beztłuszczowej masie ciała i procentowej zawartości tkanki tłuszczowej w obszarze trzewnym, tak jak w badaniach własnych [Muollo i wsp., 2019].

Wyniki badań nie są jednak jednoznaczne. W badaniach wielu innych zespołów, podobnie jak w badaniach własnych, nie odnotowano istotnego wpływu treningu NW na zmianę masy ciała czy wskaźnika BMI, niezależnie od długości okresu treningowego. W 6-tygodniowych badaniach Wiklund i wsp. (2014) nie stwierdzono zmian masy ciała, wskaźnika BMI, beztłuszczowej masy ciała, masy tkanki tłuszczowej oraz jej procentowej zawartości w obszarze trzewnym na skutek treningów NW realizowanych w grupie kobiet z nadwagą i otyłością w wieku 20-50 lat.

Treningi prowadzone były 3-4 razy w tygodniu, w czasie 30-60 minut, a ich intensywność stopniowo wzrastała od 60% do 75%HRmax [Wiklund i wsp., 2014].

W przeciwieństwie do wyników badań własnych, Wiklund i wsp. (2014) odnotowali natomiast istotne obniżenie poziomu glukozy, insuliny, wszystkich składowych profilu lipidowego oraz wolnych kwasów tłuszczowych. 6-tygodniowe treningi NW nie wpłynęły jednak znacząco na poziom leptyny i adiponektyny [Wiklund i wsp., 2014]. Natomiast w badaniach własnych już po 4. tygodniach NW odnotowano istotny wzrost stężenia adiponektyny, a poziom leptyny wykazywał tendencję malejącą.

Również 8-tygodniowe treningi NW realizowane w grupie kobiet z nadwagą w wieku pomenopauzalnym ze stwierdzonym nadciśnieniem tętniczym nie wpłynęły znacząco na obniżenie masy ciała oraz wskaźników BMI i WHR [Latosik i wsp., 2014].

Treningi realizowane były zarówno ze stopniowo wzrastającą intensywnością w zakresie 40-70%HRmax, jak i pokonywanym dystansem w zakresie 3,0-3,8 km.

Każdorazowo trening trwał około 60 minut. Dodatkowo uczestniczki badań stosowały zdrowe nawyki żywieniowe podczas całego okresu badań. Podobnie jak w badaniach własnych, nie odnotowano różnic w poziomie trójglicerydów, HDL-C i LDL-C.

Natomiast w przeciwieństwie do wyników badań własnych, Latosik i wsp. (2014) nie odnotowali również różnic w poziomie cholesterolu całkowitego.

Natomiast 10-tygodniowe treningi NW stanowiły aerobową część tlenowo-siłowego programu treningowego i były realizowane wśród otyłych kobiet w wieku pomenopauzalnym [Trabka i wsp., 2014]. Treningi NW odbywały się 3 razy w tygodniu po 40 minut, a ich intensywność wzrastała co 2 tygodnie o 10% w zakresie 50%-80%

rezewy tętna [Trabka i wsp., 2014]. Podobnie do wyników badań własnych, Trabka i wsp. (2014) nie odnotowali zmian w masie ciała i wskaźniku BMI u badanych kobiet, ale również w obwodzie talii i bioder. Odnotowano natomiast korzystne oddziaływanie realizowanego programu treningowego na poziom składowych profilu lipidowego, za wyjątkiem poziomu cholesterolu całkowitego [Trabka i wsp., 2014].

Także i roczny program treningów NW podejmowany w grupie osób z ZM po 60 roku życia nie spowodował znaczących zmian w masie ciała i BMI. Treningi odbywały się 2 razy w tygodniu i trwały każdorazowo 60 minut [Vehí i wsp., 2016].

Podobnie jak w badaniach własnych, trening NW realizowany przez 12 miesięcy u osób z ZM nie spowodował znacznego obniżenia poziomu glukozy i trójglicerydów, ani wzrostu stężenia HDL-C [Vehí i wsp., 2016]. Przy czym Vehí i wsp. (2016)

uzyskali istotne zmniejszenie zarówno poziomu cholesterolu całkowitego, LDL-C, jak i hemoglobiny glikowanej, czego nie stwierdzono w badaniach własnych.

Adiposopatia to termin opisujący nieprawidłową funkcję endokrynologiczną

„chorej tkanki tłuszczowej” w otyłości [Bays i wsp., 2006]. Pod względem morfotycznym adiposopatia objawia się powiększeniem adipocytów z jednoczesnym zwiększeniem trzewnej i/lub ektopowej tkanki tłuszczowej. Z fizjologicznego punktu widzenia - adiposopatia charakteryzuje się niekorzystną funkcją endokrynologiczną i immunologiczną, objawiającą się zaburzeniami w wytwarzaniu adipokin i cytokin, które mogą przyczyniać się do rozwoju chorób przewlekłych, takich jak CVD, czy T2DM [Bays i wsp., 2006].

Do stosunkowo nowo odkrytych adipokin należy asprozyna, której patologicznie wysokie stężenie obserwuje się w otyłości [Wang i wsp., 2019a; Ugur i Aydin, 2019], insulinooporności [Wang i wsp., 2018; Alan i wsp., 2019] oraz w T2DM [Zhang i wsp., 2019] podczas gdy, jej obniżony poziom występuje u myszy z cukrzycą wywołaną streptozotocyną [Kocaman i Kuloğlu, 2020]. Do głównych funkcji asprozyny można zaliczyć wpływ na uwalnianie glukozy w wątrobie [Romere i wsp., 2016], czy regulację apetytu [Duerrschmid i wsp., 2017].

W prezentowanych badaniach własnych, poziom asprozyny w trakcie badań kontrolnych wykazywał niekorzystną tendencję wzrostową. Pod wpływem treningów NW jej poziom uległ znacznemu obniżeniu, co obserwowano zarówno po 4., jak i po 8.

tygodniach. Efekt kliniczny tej zmiany był znaczący. W badaniach własnych, nie stwierdzono natomiast, u młodych otyłych kobiet, postulowanej wcześniej dodatniej zależności pomiędzy stężeniem asprozyny a poziomem glukozy, insuliny i wskaźnika insulinooporności [Wang i wsp., 2018].

Ceylan i wsp. (2020) uzyskali obniżenie poziomu asprozyny u mężczyzn o różnym stopniu otłuszczenia w wyniku jednokrotnego wysiłku aerobowego, przy czym obniżenie tego wskaźnika wśród mężczyzn otyłych i z nadwagą było większe w porównaniu do efektu uzyskanego u mężczyzn o prawidłowym składzie ciała.

Natomiast Schumann i wsp. (2017), pod wpływem pojedynczego wysiłku aerobowego, nie odnotowali zmian w poziomie asprozyny zarówno u otyłych kobiet, jak i kobiet i mężczyzn o należnej masie ciała. Z kolei, Więcek i wsp. (2018) odnotowali wzrost poziomu asprozyny w osoczu krwi u młodych kobiet poddanych pojedynczemu wysiłkowi anaerobowemu, nie uzyskując pozytywnej korelacji między poziomem asprozyny a poziomem glukozy na czczo. Natomiast związek taki wykazano u kobiet

po menopauzie [Więcek i wsp., 2019]. Badania te wskazują na zróżnicowaną reakcję w zakresie wysiłkowych zmian stężenia asprozyny w zależności od płci, stopnia otłuszczenia i energetyki wysiłku [Ceylan i wsp., 2020; Schumann i wsp., 2017; Więcek i wsp., 2018]. Jak dotąd w literaturze przedmiotu brak jest badań dotyczących zmian poziomu asprozyny na skutek treningu aerobowego realizowanego w grupie młodych kobiet z zaburzeniami metabolicznymi. Prezentowane badania jako pierwsze analizują takie wyniki. Uzyskane rezultaty, pomimo braku zmian w składzie ciała, wskazują na korzystny wpływ treningu o niskiej intensywności na zmianę poziomu asprozyny u kobiet z otyłością brzuszną.

W prezentowanych badaniach własnych, poziom iryzyny w okresie kontroli stopniowo obniżał się, potwierdzając niekorzystny klinicznie wpływ braku aktywności fizycznej. W wyniku 8. tygodni treningów NW o umiarkowanej intensywności wynoszącej 61,92±6,71%HRmax, stwierdzono istotny wzrost stężenia tego hormonu z jednoczesnym znaczącym efektem klinicznym. Na skutek prowadzonych treningów NW nie odnotowano natomiast zmian w wartościach wskaźników aterogenezy: CRI-I, CRI-II i AIP. Zmianie nie uległ również profil lipidowy, za wyjątkiem stężenia cholesterolu całkowitego, którego istotne obniżenie stwierdzono po 8. tygodniach NW.

Nie stwierdzono żadnych istotnych zmian w poziomie analizowanych wskaźników metabolizmu węglowodanów, zarówno w trakcie badań kontrolnych, jak i na skutek treningów.

W 12-tygodniowych badaniach Rashti i wsp. (2019), otyłe kobiety i mężczyźni o siedzącym trybie życia, zostali losowo przydzieleni do dwóch grup: z ćwiczeniami interwałowymi o wysokiej intensywności (HIIT – high intensity interwal training) oraz do grupy z ćwiczeniami o intensywności 60-75%HRmax. Treningi w obu grupach, tak jak w badaniach własnych, realizowane były 3 razy w tygodniu po 60 minut. Jednak w przeciwieństwie do wyników badań własnych, ćwiczenia o umiarkowanej intensywności nie wpłynęły na poziom iryzyny w badanej grupie kobiet i mężczyzn [Rashti i wsp., 2019], przy czym istotny wzrost poziomu tego hormonu obserwowany był w grupie z ćwiczeniami HIIT. Zmian stężenia iryzyny nie odnotowano również wśród otyłych kobiet i mężczyzn na skutek 6-miesięcznego programu redukcji masy ciała [Fukushima i wsp., 2016]. Natomiast Więcek i wsp. (2018), stwierdzili istotny wzrost stężenia iryzyny w osoczu krwi młodych kobiet na skutek jednorazowego wysiłku anaerobowego, obserwowany w 15., 30. i 60. minucie od zakończenia wysiłku, przy czym wzrost ten nie został odnotowany w grupie młodych mężczyzn.

Wyniki przedstawionych badań nie są jednoznaczne, aczkolwiek wskazują na lepsze efekty w przypadku stosowania wyższych obciążeń wysiłkowych w celu zwiększenia stężenia iryzyny we krwi [Rashti i wsp., 2019; Więcek i wsp., 2018].

W badaniach Fukushima i wsp. (2016) wzięły udział osoby między 30. a 60.

rokiem życia i realizowały aerobowe ćwiczenia w formie marszu lub jazdy na cykloergometrze 3 razy w tygodniu, a także stosowały zalecenia dotyczące zdrowego odżywiania się. W badanej grupie, w przeciwieństwie do badań własnych, odnotowano istotne obniżenie masy ciała, BMI i stężenia glukozy oraz istotny wzrost stężenia HDL-C.

Natomiast nie stwierdzono różnic w poziomie LDL-C, trójglicerydów, insuliny oraz HOMA-IR, podobnie jak w badaniach własnych [Fukushima i wsp., 2016].

W badaniach własnych stężenie adiponektyny, rezystyny i wisfatyny w etapie kontrolnym nie zmieniło się. Z kolei poziom leptyny, zarówno po 4., jak i po 8.

tygodniach badań kontrolnych, sukcesywnie wzrastał. Po 8. tygodniach badań kontrolnych odnotowano również istotnie wyższą wartość wskaźnika LEPT/ADIPO.

Wyniki wskazują na niekorzystny efekt kliniczny zmian hormonalnych zachodzących w okresie, kiedy badane kobiety nie uczestniczyły w treningach NW. W badanej grupie, stosunek stężenia LEPT/ADIPO w okresie niskiej aktywności fizycznej, wykazywał dodatnią zależność z BMI, a także z poziomem insuliny i wskaźnikiem insulinooporności HOMA-IR, a stężenie leptyny było ujemnie skorelowane ze stężeniem adiponektyny, której niższy poziom wskazuje na rozwój insulinooporności. Stężenie adiponektyny wykazywało ujemną korelację ze stężeniem insuliny i wartością HOMA-IR. Po 4. tygodniach treningów poziom rezystyny istotnie wzrósł, a poziom wisfatyny nie zmienił się. W okresie treningów NW poziom leptyny wykazywał tendencję malejącą, jednakże bez istotności statystycznej. Poziom adiponektyny w wyniku 4. tygodni NW osiągnął znaczący wzrost, co wpłynęło na obniżenie wartości wskaźnika LEPT/ADIPO. Znaczenie kliniczne tych zmian było duże.

W przeciwieństwie do wyników badań własnych, znaczące obniżenie poziomu rezystyny odnotowano w grupie otyłych kobiet i mężczyzn z T2DM i ZM po 60. roku życia na skutek 12-miesięcznych ćwiczeń zarówno aerobowych, jak i aerobowo-oporowych [Balducci i wsp., 2010]. Obie formy ćwiczeń realizowano 2 razy w tygodniu. Ćwiczenia aerobowe trwały każdorazowo 60 minut, a ich intensywność wynosiła 70-80%VO2max. Podczas 60-minutowego treningu aerobowo-oporowego, ćwiczenia oporowe trwały 20 minut. Podobnie do wyników badań własnych, Balducci i wsp. (2010) nie odnotowali zmian masy ciała, BMI, beztłuszczowej masy ciała,

poziomu glukozy, trójglicerydów i LDL-C. Odnotowano natomiast istotny wzrost stężenia adiponektyny i znaczące obniżenie obwodu talii na skutek obu rodzajów ćwiczeń [Balducci i wsp., 2010]. Stwierdzono również obniżenie stężenia leptyny, insuliny i wartości HOMA-IR, przy jednoczesnym istotnym wzroście poziomu HDL-C i braku różnic w poziomie cholesterolu całkowitego [Balducci i wsp., 2010].

Również istotną redukcję poziomu rezystyny oraz zmniejszenie insulinooporności i poprawę profilu lipidowego uzyskano w badaniu, w którym wzięły udział kobiety i mężczyźni o ponadnormatywnej masie ciała z T2DM po 50. roku życia [Kadoglou i wsp., 2007]. Efekty te uzyskano w wyniku 16-tygodniowego programu ćwiczeń aerobowych. Formą wysiłków treningowych był marsz, bieg, jazda na rowerze lub rytmiczne zajęcia gimnastyczne z intensywnością w zakresie 50-85%VO2max. Zajęcia odbywały się 4 razy w tygodniu przez 45-60 minut [Kadoglou i wsp., 2007].

Natomiast w badaniach Oh i wsp. (2013), kobiety z ZM po 40. roku życia uczestniczyły w 6-miesięcznych ćwiczeniach składających się z jogi i rytmicznych ćwiczeń Tae-Bo. Przez pierwsze 3 miesiące ćwiczenia realizowane były z częstotliwością 3 razy w tygodniu, a następnie 2 razy w tygodniu i każdorazowo trwały 40 minut. W trakcie badań, kobiety stosowały dietę niskoenergetyczną o obniżonej zawartości węglowodanów [Oh i wsp., 2013]. Poziom rezystyny w badanej grupie obniżył się w połowie okresu treningowego, a następnie wzrósł po kolejnych 3. miesiącach [Oh i wsp., 2013]. W badaniach własnych poziom rezystyny wzrósł po 4. tygodniach treningów NW. Wyniki obu badań mogłyby wskazywać na niekorzystny efekt aktywności fizycznej. Niemniej jednak zarówno w badaniach Oh i wsp. (2013), jak i w badaniach własnych, odnotowano jednocześnie wzrost poziomu adiponektyny na skutek realizowanych ćwiczeń. W badaniach Oh i wsp.

(2013) stwierdzono znaczące obniżenie poziomu leptyny, a w badaniach własnych wskaźnika LEPT/ADIPO, co wskazuje na działanie antyzapalne. Dodatkowo w badaniach własnych poziom rezystyny wykazywał odwrotną zależność do stosunku procentowej zawartości tkanki tłuszczowej trzewnej i biodrowej. Również w innych, długoterminowych badaniach, po 2. latach stosowania niskokalorycznej diety śródziemnomorskiej połączonej z ćwiczeniami fizycznymi zaobserwowano wzrost poziomu rezystyny przy jednoczesnym spadku poziomu adiponektyny we krwi u otyłych kobiet [Gomez-Huelgas i wsp., 2019].

Poziom rezystyny w surowicy krwi nie zmienił się natomiast u młodych (30-45 lat), otyłych kobiet, na skutek ćwiczeń aerobowych realizowanych przez 16 tygodni [Masoomeh

i wsp., 2014]. Badane kobiety wykonywały wysiłki fizyczne w formie marszu lub biegu z intensywnością 55-75%HRmax, 3 razy w tygodniu po 30-45 minut [Masoomeh i wsp., 2014]. W wyniku tego treningu odnotowano jednak istotne obniżenie masy ciała, BMI oraz procentowej zawartości tkanki tłuszczowej, czego nie odnotowano w badaniach własnych. Ponadto, podobnie do wyników badań własnych, uzyskano znaczącą redukcję obwodu talii i obwodu bioder badanych kobiet [Masoomeh i wsp., 2014].

Podobnie do wyników Masoomeh i wsp. (2014), również Giannopoulou i wsp. (2005) nie odnotowali zmian w poziomie rezystyny, jak i adiponektyny, ale w grupie otyłych starszych kobiet (50-70 lat) pod wpływem 14-tygodniowej interwencji. Badane zostały losowo przydzielone do 3 grup: z dietą bogatą w jednonienasycone kwasy tłuszczowe (MUFA), z ćwiczeniami aerobowymi oraz z ćwiczeniami aerobowymi połączonymi z dietą bogatą w MUFA. Ćwiczenia marszowe z intensywnością 60-70%VO2max, wykonywane były 3-4 razy w tygodniu. Wysiłki każdorazowo trwały 60 minut. Odnotowano istotne obniżenie stężenia leptyny i glukozy wywołane dietą i dietą połączoną z ćwiczeniami [Giannopoulou i wsp., 2005].

Poziom rezystyny nie zmienił się również w badaniach Jorge i wsp. (2011), w których otyłe kobiety i mężczyźni z T2DM w wieku 50-60 lat zostali losowo przydzieleni do 4 grup różniących się rodzajem wysiłku, tj. do grupy z ćwiczeniami siłowymi, z ćwiczeniami aerobowymi na cykloergometrze, łączonymi ćwiczeniami aerobowo-siłowymi oraz z ćwiczeniami rozciągającymi, jako grupa kontrolna.

Ćwiczenia realizowano przez 12 tygodni z częstotliwością 3 razy w tygodniu po 60 minut.

Wszystkie rodzaje ćwiczeń wpłynęły natomiast na istotne obniżenie poziomu glukozy, trójglicerydów i cholesterolu całkowitego. Poziom HDL-C nie zmienił się w wyniku ćwiczeń aerobowo-siłowych, pozostałe wysiłki wpłynęły istotnie na jego zwiększenie.

Nie odnotowano różnic w poziomie adiponektyny, przy czym poziom wisfatyny istotnie wzrósł na skutek wszystkich realizowanych ćwiczeń [Jorge i wsp., 2011].

W przeciwieństwie do wyników badań własnych oraz Jorge i wsp. (2011), istotne obniżenie poziomu wisfatyny odnotowano w badaniach Haider i wsp. (2006) na skutek 4-miesięcznych treningów na cykloergometrze w grupie kobiet i mężczyzn z cukrzycą typu 1. Ćwiczenia odbywały się 2-3 razy w tygodniu po 60 minut z intensywnością 60-70%HRmax [Haider i wsp., 2006]. W badanej grupie nie stwierdzono natomiast zmian w poziomie składowych profilu lipidowego, przy czym w badaniach własnych odnotowano znaczące obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego na skutek treningów NW o podobnej intensywności

(61,92±6,71%HRmax) [Haider i wsp., 2006]. Podobnie do wyników badań własnych, Haider i wsp. (2006) nie uzyskali znaczącego obniżenia poziomu glukozy i wartości wskaźnika BMI na skutek stosowanych treningów [Haider i wsp., 2006].

Istotne obniżenie poziomu wisfatyny na skutek realizowanych treningów uzyskano również w badaniach Mir i Fahti (2018) oraz Kargarfard i wsp. (2017).

W 8-tygodniowych badaniach Mir i Fahti (2018) wzięły udział otyłe kobiety w wieku 50-55 lat, które zostały losowo przydzielone do 2 grup: z ćwiczeniami Pilates oraz do grupy kontrolnej bez ćwiczeń. Zajęcia Pilates odbywały się 3 razy w tygodniu po 60 minut. W przeciwieństwie do prezentowanych wyników badań własnych, w badaniach Mir i Fahti (2018), oprócz istotnego obniżenia poziomu wisfatyny, odnotowano także istotną redukcję masy ciała i procentowej zawartości tkanki tłuszczowej, a także poziomu glukozy i insuliny. Natomiast w 8-tygodniowych badaniach Kargarfard i wsp. (2017), otyłe kobiety w wieku 40-45 lat zostały losowo przydzielone do 3 grup: z ćwiczeniami oporowymi, z ćwiczeniami oporowo-aerobowymi o wzrastającej intensywności w zakresie 55-75%HRmax oraz do grupy bez ćwiczeń.

Treningi realizowane były 3 razy w tygodniu przez 40-60 minut. Wszystkie grupy stosowały jednocześnie dietę redukcyjną z deficytem energetycznym na poziomie od 500 do 1000 kcal/tydzień. Istotne obniżenie poziomu wisfatyny odnotowano tylko w grupach treningowych. Natomiast masa ciała, procentowa zawartość tkanki tłuszczowej oraz wskaźniki BMI i WHR uległy obniżeniu we wszystkich badanych grupach

Treningi realizowane były 3 razy w tygodniu przez 40-60 minut. Wszystkie grupy stosowały jednocześnie dietę redukcyjną z deficytem energetycznym na poziomie od 500 do 1000 kcal/tydzień. Istotne obniżenie poziomu wisfatyny odnotowano tylko w grupach treningowych. Natomiast masa ciała, procentowa zawartość tkanki tłuszczowej oraz wskaźniki BMI i WHR uległy obniżeniu we wszystkich badanych grupach