OPIS WSPÓLNYCH BADAŃ PROWADZONYCH PRZEZ POLSKIEGO I FIŃSKIEGO PARTNERA W ZAKRESIE MONITORINGU RYNKU PRACY W REGIONIE MORZA

BAŁTYCKIEGO

(dr Jolanta Sala)

Podjęcie współpracy międzynarodowej związane było z przygotowaniem założeń wstępnych do przeprowadzenia badań w zakresie monitorowania rynku pracy dla potrzeb przemysłu okrętowego w regionie Morza Bałtyckiego. Na podstawie tych założeń podpisana została umowa TCA, zgodnie z którą partner polski przygotował aspekty metodyczne monitorowania i prognozowania rynku pracy. Aspekty metodyczne zostały dostosowane do możliwości i potrzeb wymiany doświadczeń pomiędzy obu partnerami. Następnie zostały one przedstawione, przedyskutowane i podjęte do realizacji na pierwszym spotkaniu inaugurującym współpracę grupy roboczej 3. W wyniku uzgodnień na tym spotkaniu podjęto dwa równoległe wątki prac.

Pierwszy wątek prac skupił się na przygotowaniu i przeprowadzeniu badań ankietowych przedsiębiorstw przemysłu okrętowego funkcjonujących w Finlandii i w Polsce. Przebieg tych badań został zilustrowany na diagramie 1, a ich moderatorem merytorycznym był partner fiński, dla którego stanowiły one swego rodzaju kontynuację dotychczasowych doświadczeń.

Diagram 1. Przebieg badań moderowanych przez partnera fińskiego (FI)

Diagram 1 eksponuje główne etapy współpracy lokalizując je w czasie (lata 2005-2007) i jednoznacznie przypisuje do partnera (polskiego – PL – lewa strona diagramu oraz fińskiego – FI – prawa strona diagramu). Uzgodnienia szczegółowe dotyczące przebiegu badań podjęto po syntetycznej prezentacji wyników wcześniej zrealizowanych i opracowanych badań ankietowych rynku pracy w fińskim przemyśle okrętowym. Celem uzgodnień było przygotowanie nowych badań ankietowych i przeprowadzenie ich w obu krajach oraz wspólne opracowanie wyników.

Cel ten został zrealizowany, a syntetyczne wyniki porównawcze zostały przedstawione w opracowaniu pt. „Perspektywy biznesowe oraz zapotrzebowania na siłę roboczą w przemyśle stoczniowym w południowo-zachodniej Finlandii i w Polsce północnej”. Autorzy opracowania

GAB_raport_PL.indd Sek1:108

GAB_raport_PL.indd Sek1:108 2008-01-29 12:51:242008-01-29 12:51:24

109

Na pierwszym spotkaniu grupy roboczej 3 uzgodniono także drugi wątek prac badawczych, który poświecono identyfikacji istniejących źródeł danych obrazujących sytuację rynku pracy oraz próbie kreacji nowych źródeł, a także narzędziom informatycznym do gromadzenia i publikacji danych. Celem tego wątku było rozszerzenie doświadczeń realizowanych na polskim rynku pracy w przemyśle okrętowym w kontekście suplementu systemu EURES (European Employment Service – Europejskie Służby Zatrudnienia) i podsystemu monitorowania rynku pracy, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów demograficznych i migracyjnych. Przebieg tych badań został zilustrowany na diagramie 2, a ich moderatorem merytorycznym był partner polski.

Diagram 2. Przebieg badań moderowanych przez partnera polskiego (PL)

Niestety bardzo wysokie było ryzyko podjęcia drugiego wątku prac z powodu różnego potencjału instytucjonalnego obu partnerów. Przede wszystkim w grupie roboczej 3 brakowało udziału instytucji runku pracy i dysponenta technologii IT po stronie partnera fińskiego. Istotne znaczenie dla sprawności przebiegu badań i prac projektowych miał również brak możliwości bezpośredniej współpracy z Departamentem EURES Komisji Europejskiej przez obu partnerów.

Diagram 2 został opracowany w identycznej konwencji jak diagram 1. Innowacyjność podjętych badań mobilizowała do intensywnych poszukiwań i rozwiązań, aczkolwiek z powodu przedłużających się uzgodnień z Departamentem EURES implementacja rozwiązań i narzędzi informatycznych została opóźniona w porównaniu do pierwotnego harmonogramu. Bez opóźnień udało się natomiast zrealizować badania demograficzne oraz badania związane z migracją.

Były one prezentowane i dyskutowane na spotkaniach w 2006 roku (przez partnera polskiego) i w 2007 roku (przez obu partnerów). Cel drugiego wątku badań także został osiągnięty i będzie jeszcze kontynuowany przez partnera polskiego do marca 2008 roku. Syntetyczne wnioski z przeprowadzonych badań i prac projektowo-implementacyjnych zostały zawarte w dwóch opracowaniach: „Popyt na pracę – migracja i aspekty demograficzne” oraz „Portal jako medium publikacji wyników monitoringu rynku pracy przemysłu okrętowego”.

GAB_raport_PL.indd Sek1:109

GAB_raport_PL.indd Sek1:109 2008-01-29 12:51:252008-01-29 12:51:25

110

Przedstawione powyżej dwa wątki prowadzonych badań trwały w latach 2005-2007 i były realizowane równolegle uzupełniając się wzajemnie. Dzięki spotkaniom i przygotowanym prezentacjom uczestnicy grupy roboczej 3 dzielili się doświadczeniami wynikającymi ze specyfiki rynku pracy w Finlandii i w Polsce. Dla bardziej szczegółowego zobrazowania przebiegu poszczególnych etapów, określonych terminami kolejnych spotkań, warto przywołać tematy głównych wystąpień, wokół których toczyły się dyskusje i rozstrzygano wątpliwości.

POLSKA: 15-17.09.2005:

• dr Maciej H. Grabowski, Monitoring i prognozowanie rynku pracy – możliwości i potrzeba wymiany doświadczeń

FRANCJA: 06.11.2006:

• Paweł Bardon, Źródła pozyskiwania danych o rynku pracy

• dr Maciej H. Grabowski, Zmiany demograficzne w województwie pomorskim

• Petri Haltia, Przegląd prac partnerstwa fińskiego

• dr Maciej H. Grabowski, Monitoring płac, kosztów pracy i migracji

• dr Jolanta Sala, Jurij Gajdasz, Polskie portale branżowe związane z przemysłem okrętowym

• dr Jolanta Sala, Jurij Gajdasz, SHIPORT – portal przemysłu okrętowego

• dr Maciej H. Grabowski, Koniunktura gospodarcza w województwie pomorskim i w Polsce FINLANDIA: 12-13.03.2007:

• dr Jolanta Sala, Jurij Gajdasz, Portale internetowe zawierające badania i analizy przemysłu okrętowego w regionie Morza Bałtyckiego

• Paweł Bardon, Portale internetowe dotyczące zatrudnienia w przemyśle okrętowym w regionie Morza Bałtyckiego

• dr Jolanta Sala, Jurij Gajdasz, Elastyczne zatrudnienie i jego użyteczność w branży okrętowej – symulator korzyści

• Petri Haltia, Informacje o portalach branżowych w Finlandii

Międzynarodowa Konferencja pt. Wzrost zdolności adaptacyjnych pracowników i firm branży okrętowej – POLSKA – 29.05.2007

• dr Maciej H. Grabowski, Mobilność zawodowa i przestrzenna - doświadczenia pierwszych lat członkostwa Polski w UE

• Paweł Bardon, Mobilność w UE. Skala i kierunki legalnej emigracji z Polski

• Petri Haltia, Henna Kyha, Adapting foreign people to Finnish working life

Zakończenie współpracy grupy roboczej 3 nastąpiło w maju 2007 r. w Polsce. W okresie współpracy w obu krajach rynek pracy w przemyśle okrętowym zmienił się drastycznie z dominacji pracodawców (nadwyżka pracowników) na dominację pracowników (niedobór pracowników) przy dobrej globalnej koniunkturze na produkty. Zmiana ta nastąpiła w tak krótkim czasie, iż potwierdza ona i uzasadnia trafność podjętych badań. Bezdyskusyjna jest konieczność wdrożenia sprawnego i wiarygodnego systemu monitorowania i prognozowania rynku pracy w przemyśle okrętowym.

Badania potwierdziły także, że monitoring rynku pracy ograniczony do jednego kraju należy do przeszłości. Wspólna polityka zatrudnienia UE ułatwiła możliwości migracji pomiędzy krajami, branżami i organizacjami. Ułatwienia te są wykorzystywane przez pracowników, ale pomiary w poszczególnych krajach stanowią różnorodność uniemożliwiającą racjonalne monitorowanie, przewidywanie i podejmowanie stosownych (optymalnych) decyzji gospodarczych związanych z zarządzaniem zasobami ludzkimi przez poszczególne podmioty w przemyśle okrętowym.

Bez ujednoliconych rozwiązań i narzędzi informatycznych monitorujących rynek pracy wzrasta ryzyko produkcji statków bardziej niż innych produktów oraz spada konkurencyjność producentów europejskich w porównaniu z innymi na globalnym rynku przemysłu okrętowego.

GAB_raport_PL.indd Sek1:110

GAB_raport_PL.indd Sek1:110 2008-01-29 12:51:262008-01-29 12:51:26

111

2. PERSPEKTYWY BIZNESOWE ORAZ ZAPOTRZEBOWANIE NA SIŁĘ ROBOCZĄ