Jerzego Hoffmana Opracowała: Lidia Banaszek
4. Zaburzenia komunikacji w rodzinie na przykładzie
bohaterów filmu „Takiego
pięknego syna urodziłam”
Marcina Koszałki
Opracował: Tomasz Sowiński
Czas: 2 godziny lekcyjne
Treści nauczania zgodne z podstawą programową:
III etap edukacyjny, wychowanie do życia w rodzinie: bu-dowa prawidłowych relacji z rodzicami, konflikt pokoleń; przyczyny i sposoby rozwiązywania konfliktów.
Pytanie kluczowe: Jak się skutecznie komunikować? Po zajęciach uczeń będzie umiał:
´
wyjaśnić pojęcie „dokument autobiograficzny”;
´
wskazać błędy w komunikacji interpersonalnej i za-proponować ich właściwe rozwiązanie;
´
wytłumaczyć, na czym polega wideoterapia i jakie może przynieść efekty.
Metody pracy: burza mózgów, odgrywanie ról, rozmowa
nauczająca, rundka
Materiały dydaktyczne:
´
film „Takiego pięknego syna urodziłam” w reżyserii Marcina Koszałki;
´
materiały pomocnicze nr 1–2;
´
duże arkusze papieru, mazaki.
Słowa kluczowe: dokument autobiograficzny, talk-show,
wideoterapia, komunikacja interpersonalna
Uwagi:
Pierwsza jednostka lekcyjna ma charakter wprowadzający do właściwej lekcji wychowawczej, na którą – w charak-terze eksperta – warto zaprosić pedagoga bądź psycho-loga szkolnego.
Przebieg zajęć:
1.
Zapowiedz uczniom, że na dzisiejszej lekcji obejrzą dokument autobiograficzny Marcina Koszałki „Takiego pięknego syna urodziłam”. Poproś, by podczas burzy mózgów postarali się opisać ce-chy tego gatunku filmowego, a następnie zapytaj, czy znają przykłady innych dokumentów autobiogra-ficznych. W kilku zdaniach przedstaw kontekst filmu i historię dokumentalistyki autobiograficznej (sko-rzystaj z informacji opublikowanych m.in. na stronie www.filmo tekaszkolna.pl), a następnie obejrzyjcie wspólnie film Koszałki.2.
Po projekcji powieś na dwóch przeciwległych ścianach klasy duże arkusze papieru z zapi-sanymi skrajnymi stanowiskami, jakie zajęli krytycy po premierze filmu:´
pozytywne: reżyser „demaskuje obłudę życia rodzinnego”;
´
negatywne: reżyser „katuje kamerą” swą ro-dzinę.
Poproś uczniów, aby stanęli przy twierdzeniu, z któ-rym bardziej się identyfikują, a chętni niech uzasad-nią swoje stanowisko. Podsumowując dyskusję, przybliż młodzieży pojęcie wideoterapii. Jest ona dobrym źródłem wywoływania autorefleksji i może być powodem przychylnej reakcji widzów, którzy za-uważyli w filmie Koszałki problem braku komunikacji występujący w ich rodzinach.
3.
Zapytaj uczniów, czy znają inne niż auto-biografistyka filmowa audiowizualne formyW P R AC Y W YC H OW A W CZ E J/ Zab urz en ia k om uni ka cj i w rod zi ni e na pr zyk ła dz ie b oha te ró w f ilmu „ Tak ie go p ięk ne go sy na ur od zi łam ” Ma rc ina K os zał ki /
obnażania swojej intymności (reality-show, talk-show itp.). Poproś, by krótko je opisali.
4.
Przedstaw uczniom propozycję udziału w talk-show, w którym ochotnicy wcielą się w poszczególnych członków rodziny Koszałków (matka, ojciec, syn) oraz osobę prowadzącą pro-gram. Pozostali uczniowie będą widownią zadającą pytania i wyrażającą swoje opinie. Wybierz czterech uczniów do zaprezentowania dramy i rozdaj im od-powiednie instrukcje (materiały pomocnicze nr 1 i 2). Wyznaczeni uczniowie na środku sali biorą udział w talk-show zgodnie z instrukcjami. Pozostałych po-proś, by aktywnie uczestniczyli w zabawie, przede wszystkim wyrażając swoje zdanie na temat zacho-wania członków rodziny Koszałków. Twoja rola na tym etapie ogranicza się do obserwacji, kontroli cza-su i porządku.Po zakończeniu ćwiczenia daj uczniom chwilę na „wyjście z roli”. Możesz im to ułatwić, proponując odpowiednią technikę: „opowiedzenie o odegranej właśnie postaci” bądź symboliczne „zdjęcie maski”.
5.
Omów ćwiczenie z klasą. Na przykładzie za-chowań uczniów wcielających się w bohate-rów filmowych przeanalizujcie sposoby komunikacji oraz potrzebę rozmów w rodzinie (możesz posłużyć się wskazówkami zamieszczonymi na stronie interne-towej http://bycrodzicem.pl lub w innym wydawnic-twie na temat komunikacji interpersonalnej). Twoje komentarze mogą być konstruowane na zasadzie: „wskaż błąd i udziel rady”. Rady te zapisuj na tablicy (taki materiał powinien zostać utrwalony, skopiowany i rozdany uczniom po zajęciach).Na tym etapie może okazać się przydatna pomoc psychologa szkolnego. Zdarza się bowiem, że w trak-cie odgrywania ról ujawniają się pewne ukryte prze-życia i emocje, co stwarza możliwość dalszej pracy nad nimi, buduje głębszą refleksję i jest najistotniej-szym walorem edukacyjnym i terapeutycznym dramy.
6.
Lekcję zakończ rundką, w czasie której każdy z uczniów kończy swoimi słowami wybrane zdanie:´
Dzisiaj dowiedziałem się, że człowiek…
´
Dzisiaj dowiedziałem się, że rodzina…
´
Dzisiaj dowiedziałem się, że życie… Materiał pomocniczy nr 1
Instrukcja dla prowadzącego talk-show
Przedstaw widowni rodzinę Koszałków, zarysuj pa-nujące w niej relacje (nieustające konflikty, wzajem-ne pretensje, obrażanie innych członków rodziny). Zaproś na scenę „Syna” i chwilę z nim porozmawiaj o sytuacji w domu. Następnie zaproś „Ojca” i za-pytaj, czy rzeczywiście sytuacja wygląda tak, jak ją przedstawił syn. Na koniec zaproś „Matkę” i poproś, by przedstawiła swoje stanowisko. Staraj się dopro-wadzić do konfrontacji między rozmówcami. Przygo-tuj sobie listę pytań, które skierujesz do uczestników talk-show. Zadawaj pytania typu: Jakie mogły być przyczyny takiej sytuacji? Jak się czują członkowie rodziny? Jakie mogą być konsekwencje takiego za-chowania? Co można zrobić, by rozwiązać problem? Przygotowaną listę pytań przekaż uczniom, którzy będą twoimi rozmówcami, by mogli się należycie przygotować do wystąpienia. Podczas talk-show pamiętaj, by na początku rozmówcy skupili się na opisie ich dramatu, następnie postarajcie się znaleźć przyczyny zaistniałej sytuacji, a na końcu ustalcie możliwe sposoby rozwiązania problemu. W trakcie rozmowy pytaj widzów o opinię. Na koniec podsu-muj dyskusję, wyciągając wnioski z usłyszanych rad. Materiał pomocniczy nr 2
Instrukcja dla odgrywających role członków rodziny Koszałków
Spróbujcie przeanalizować zachowanie bohaterów filmu. Zastanówcie się, co kieruje ich działaniami, postarajcie się zrozumieć ich sytuację, wytłumaczyć reakcje, określić charakter. W czasie występu w talk--show przedstawcie ich punkt widzenia.
W P R AC Y W YC H OW A W CZ E J/ Zab urz en ia k om uni ka cj i w rod zi ni e na pr zyk ła dz ie b oha te ró w f ilmu „ Tak ie go p ięk ne go sy na ur od zi łam ” Ma rc ina K os zał ki /