Produkcja zbrojeniowa zawsze znajduje się w obszarze zaintereso-wania państw obcych, zarówno przeciwnika, jak i sojusznika. Produk-cja sprzętu i uzbrojenia to wiele współzależnych czynników, takich jak:
ekonomiczno-finansowe, gospodarka, baza naukowo-techniczna, dostęp do nowoczesnych rozwiązań i technologii, sojusze polityczno-wojskowe, przemiany systemowe, współpraca międzynarodowa. Zachodzące proce-sy polityczne i gospodarcze mają istotny wpływ na zabezpieczenie po-trzeb obronnych państwa, w tym nowoczesnego uzbrojenia. Niestabilne międzynarodowe środowisko bezpieczeństwa sprawia, że zachodzącym zmianom towarzyszy wyścig zbrojeń. Poszukiwanie dostępu m.in. do no-woczesnych rozwiązań konstrukcyjnych czy technologii stanowi źródło zagrożenia dla narodowego sektora zbrojeniowego. Państwo jako odbior-ca produkcji obronnej (uzbrojenia) zobowiązane jest do zorganizowania systemu jego ochrony przed nieuprawnionym dostępem.
Bibliografia
Ustawa z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2010 r. Nr 29, poz. 154 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służ-bie Wywiadu Wojskowego (Dz. U. z 2014 r. Nr 253, poz. 502).
Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 2010 r.
Nr 182, poz. 1228).
Białas A., Bezpieczeństwo informacji i usług w nowoczesnej instytucji i firmie, WNT, Warszawa 2006.
Borowicz J., Ochrona informacji niejawnych w stosunkach pracy, „Przegląd Prawa i Administracji” 2004, nr 58.
Denning Dorothy E., Wojna informacyjna i bezpieczeństwo informacji, WNT, War-szawa 2002.
Dworecki S., Zagrożenia bezpieczeństwa państwa, BUWIK, Warszawa 1994.
Ekonomika obrony, red. W. Stankiewicz, AON, Warszawa 1992.
Globalny dyktator Google? Od wyszukiwarki internetowej do panowania nad światem, „Świat Wiedzy” 2014, nr 7.
Herman M., Potęga wywiadu, Wyd. Bellona, Warszawa 2002.
Hoc S., Ustawa o ochronie informacji niejawnych. Komentarz, Wyd. LexisNexis, Warszawa 2010.
Jak uciec przed NSA?, „CHIP” 2014, nr 4.
Jakoniuk R., Wydatki obronne Polski, [w:] Ekonomiczne uwarunkowania obrony i bezpieczeństwa Polski, „Zeszyt Problemowy Towarzystwa Wiedzy Obronnej”
2000, nr 1.
Jakubus B., Ryszkowski M., Ochrona informacji niejawnych, Wyd. Projekt, War-szawa 2001.
Korycki S., System bezpieczeństwa Polski, AON, Warszawa 1994.
Michalski Z.C., Dostosowanie regulacji prawno-organizacyjnych w ochronie ta-jemnicy państwowej i wojskowej do standardów NATO, „Zeszyt Problemowy Towarzystwa Wiedzy Obronnej” 1999, nr 3.
Mikilewicz G., Aspekt ekonomiczny bezpieczeństwa państwa, „Zeszyt Problemo-wy Towarzystwa Wiedzy Obronnej” 2000, nr 1 (Ekonomiczne uwarunkowa-nia obrony i bezpieczeństwa Polski).
Radziszewski E., Zadania i kompetencje organów administracji publicznej po refor-mie ustrojowej państwa, Wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2000.
Skorupka S., Słownik frazeologiczny języka polskiego, Wiedza Powszechna, War-szawa 1985.
Słownik terminów i definicji NATO, Wyd. MON, Warszawa 1998.
Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, red. W. Łepkowski, AON, Warszawa 2002.
Szewc T., Ochrona informacji niejawnych. Komentarz, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2007.
Żebrowski A., Ewolucja polskich służb specjalnych. Wybrane obszary walki infor-macyjnej. (Wywiad i kontrwywiad w latach 1989–2003), Wyd. Abrys, Kra-ków 2005.
Żebrowski A., Bezpieczeństwo osobowe w podmiotach gospodarczych, [w:] Termi-nal LNG w Świnoujściu a bezpieczeństwo energetyczne Polski i regionu, red.
J. Piątek, R. Podgórzyńska, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2013.
Rafał Kopeć
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Katarzyna Kopeć
Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera w Krakowie
Postinstytucjonalna rewolucja przemysłowa na przykładzie prosumpcyjnego... modelu produkcji broni strzeleckiej
The Postinstitutional Industrial Revolution.
The Case of the Prosumption Model of Firearms Manufacturing
Streszczenie: Proces produkcji podlega obecnie dynamicznemu rozwojowi dzięki technologiom umożliwiającym jednocześnie zmianę postrzegania ról konsumenta i producenta. Tak rozumiana rewolucja przemysłowa stanowi punkt wyjścia do rozważań nad możliwościami prosumpcyjnego modelu wytwarzania określonych produktów przez indywidualnych konsumentów. Szczególna uwaga w artykule zwrócona jest na zagadnienie produkcji broni strzeleckiej przez konsumentów z wykorzystaniem technologii druku przestrzennego.
Słowa kluczowe: druk trójwymiarowy, produkcja addytywna, prosumpcja Abstract: The manufacturing process has been dynamically developing recently due to technologies which make it possible to revise the roles of a consumer and producer. This industrial revolution is a starting point to consider the prospects of the prosumption model of fabricating a number of products by individual con-sumers. In the article particular attention is paid to the manufacturing of firearms in 3D technology the by consumers.
Key words: 3D-print, additive manufacturing, prosumption
Wprowadzenie
Dynamika wielopłaszczyznowych zmian społecznych będących skutkiem XXI-wiecznej rewolucji technologicznej w sposób widoczny wpływa mię-dzy innymi na sposób postrzegania ról konsumenta i producenta w go-spodarce. Klasyczny model gospodarczy wyróżniał się wyraźnym
po-działem na funkcje produkcji i konsumpcji. Nowe technologie podsycają proces zacierania się granic pomiędzy tymi sferami. Dodatkowo należy również pamiętać o wadze takich zmian w mentalności społeczeństw, jak silna indywidualizacja podmiotów oraz dążenie do tworzenia społeczno-ści (wspólnot) skupionych wokół określonych zainteresowań. Nowe na-rzędzia technologiczne pozwalają tworzyć nieformalne społeczności wcze-śniej indywidualnych konsumentów, które opierają się na komunikacji prowadzonej za pośrednictwem sieci internetowej. To drzwi stwarzające indywidualnym konsumentom możliwość produkowania w warunkach domowych produktów czy określonych komponentów, które wcześniej mogły być wytwarzane wyłącznie w warunkach przemysłowych.
Przekształcenia oparte na tych dwóch aspektach (tj. zmianie technolo-gicznej i zmianie społeczno-ekonomicznej) uwidaczniają się w wielu dzie-dzinach, czego przykładem jest m.in. poruszony w niniejszym artykule temat produkcji broni przez samych konsumentów. Ważny jest tu ponadto kontekst, w ramach którego tego typu praktyki mają miejsce – charakte-rystyczne dla Stanów Zjednoczonych kulturowo uwarunkowane podejście do broni (jej posiadania i produkcji) oraz stosunek do władz, jak również uwarunkowania amerykańskiego systemu prawnego w tym zakresie.
W przyszłości, jak prognozują autorzy raportu Manufacturing: Do It Yourself?, wydajne technologie produkcyjne umożliwią obniżenie kosz-tów ponoszonych na wytworzenie produkkosz-tów na małą skalę (nawet poje-dynczych sztuk) o charakterze eksperymentalnym czy niszowym1. Symbo-lem tych zmian są drukarki 3D2 – urządzenia przeznaczone do produkcji pojedynczych, aczkolwiek bardzo różnorodnych przedmiotów, niosące ze sobą ogromny potencjał innowacyjny. Można tu doszukać się pewnej paraleli z popularyzacją internetu, który niewielkim producentom działa-jącym na mniejszych, rozproszonych rynkach dał szansę na nawiązanie współpracy, dzięki której mogli odnotować intensywny wzrost działalno-ści biznesowej. W tym przypadku wykorzystanie druku trójwymiarowego przyczynia się do rozwoju produkcji towarów niszowych dla różnorod-nych, lecz skomunikowanych dzięki internetowi społeczności, wcześniej pomijanych przez masowych producentów.
1 Manufacturing: Do It Yourself? A 2007 Ten-Year Forecast Perspective, SR-1064, Insti-tute for the Future, s. 1, http://www.iftf.org/uploads/media/SR-1064_TYF07_05_
Manufacturing.pdf (odczyt: 05.11.2014).
2 Inaczej: trójwymiarowe, przestrzenne, addytywne.
Artykuł podejmuje temat postinstytucjonalnej rewolucji przemysłowej na przykładzie prosumpcyjnego modelu produkcji broni strzeleckiej z wy-korzystaniem drukarek trójwymiarowych. Pierwsza część tekstu przybliża mechanizm prosumpcji wraz z odniesieniem do kontekstu podejmowania inicjatyw oddolnych (empowerment). Druga część tekstu analizuje możli-wości technologiczne w zakresie produkcji broni strzeleckiej, wynikające z zastosowania technologii druku 3D.