Zalety i wady strategii bezpośredniego celu inflacyjnego

Szerokie grono entuzjastów stosowania strategii BCI podkreśla liczne jej zalety, do których naleŜą⁶⁴:

• eliminacja problemu dynamicznej niespójności czasowej pomiędzy działaniami władzy

monetarnej, a ich efektami w realnej sferze gospodarki, który prowadzi do powstania wyŜszego przeciętnego poziomu inflacji – banki centralne prowadzące strategię bezpośredniego celu inflacyjnego są zorientowane na przyszłość, co oznacza, Ŝe prowadząc politykę monetarną, uwzględniają opóźnienia czasowe w występowaniu efektów impulsów polityki pienięŜnej i podejmują działania wyprzedzające w stosunku do zdarzeń zachodzących w gospodarce;

• obniŜenie zmienności inflacji – zakotwiczenie oczekiwań inflacyjnych podmiotów

gospodarczych na poziomie ogłoszonego celu w połączeniu ze znaczną elastycznością w

63W. Przybylska-Kapuścińska, Strategia bezpośredniego celu inflacyjnego w nowych krajach członkowskich

Unii Europejskiej, „Bank i Kredyt”, 2006, nr 4, s. 7-8.

64 Na podstawie: M. Musielak-Linkowska, Strategie polityki pienięŜnej, w: Współczesna polityka…, op. cit.,

prowadzeniu polityki pienięŜnej po stronie banku centralnego sprzyjają zmniejszeniu zmienności inflacji;

• moŜliwość wspomagania stabilizowania dochodu ze względu na elastyczność w sposobie

realizacji strategii;

• obniŜenie oczekiwań inflacyjnych, dzięki czemu zmniejsza się wpływ szoków

gospodarczych;

• wzmocnienie wiarygodności banku centralnego – bank centralny jest odpowiedzialny za

osiąganie wyraźnie sprecyzowanego celu i prezentowanie przejrzystych, zrozumiałych raportów, prognoz, wyjaśnień dotyczących sposobu prowadzenia polityki pienięŜnej. Poprzez „dotrzymanie słowa” i konsekwentną realizację celów inflacyjnych bank centralny buduje swoją reputację i zdobywa zaufanie otoczenia gospodarczego;

• jasność i przejrzystość polityki pienięŜnej – przejrzystość prowadzonej polityki ułatwia jej

zrozumienie przez otoczenie i umoŜliwia sprawniejsze zarządzanie oczekiwaniami inflacyjnymi; dzięki zwiększonemu zaufaniu podmiotów gospodarczych do zobowiązania się banku centralnego do utrzymywania długotrwałej stabilności poziomu inflacji, usprawnia się reagowanie władzy monetarnej na szoki podaŜowe;

• wysoka przejrzystość i wiarygodność polityki pienięŜnej zwiększają skuteczność

realizacji celu inflacyjnego oraz pomagają zmniejszać koszty dezinflacji;

• jasno sformułowana odpowiedzialność banku centralnego za realizację wyznaczonego

celu, która minimalizuje niebezpieczeństwo wywierania nacisków politycznych na władze monetarne, aby te stymulowały krótkookresowy wzrost gospodarczy, prowadząc politykę bardziej ekspansywną (a więc i proinflacyjną);

• większe prawdopodobieństwo podejmowania przez bank centralny trafnych, wywaŜonych

decyzji ze względu na oparcie ich o wszelkie dostępne informacje (tj. szerokie spektrum dostępnych wskaźników obrazujących stan gospodarki, jak i informacje o charakterze jakościowym);

• wykorzystanie czytelnej dla podmiotów gospodarczych kotwicy nominalnej – stopy

inflacji;

• brak konieczności wprowadzania okresowych korekt wyznaczonego celu inflacyjnego;

• duŜa elastyczność w prowadzeniu polityki pienięŜnej – strategia BCI charakteryzuje się

sporą dozą uznaniowości (discretion) w podejmowaniu decyzji monetarnych, co pozostawia bankowi centralnemu swobodę wyboru w reagowaniu na szoki gospodarcze.

Choć strategia bezpośredniego celu inflacyjnego cieszy się niesłabnącym powodzeniem i – jak wskazano powyŜej – nie bez powodu, nie brak teŜ głosów krytycznych pod jej adresem. Wśród słabych stron strategii BCI wskazuje się na to, Ŝe:

• bank centralny nie ma i nie moŜe mieć doskonałej kontroli nad inflacją, gdyŜ po pierwsze

jej poziom zaleŜy takŜe od czynników od niego niezaleŜnych, a po drugie, kontrolę inflacji utrudnia niekompletna znajomość mechanizmów transmisji, niepewność dotycząca rzeczywistego stanu gospodarki czy ewentualnych przyszłych szoków w gospodarce;

• trudne jest monitorowanie inflacji równieŜ ze względu na to, iŜ reaguje ona na zmiany

instrumentów z długimi i podlegającymi wahaniom opóźnieniami czasowymi, przez co trudno na bieŜąco ocenić ich wpływ na poziom inflacji;

• nadmierne koncentrowanie się wyłącznie na inflacji moŜe prowadzić do większych

fluktuacji dochodu⁶⁵;

• prowadzenie strategii BCI wymaga od banku centralnego doskonałej znajomości

niedoskonale rozpoznanych mechanizmów, zachodzących pomiędzy instrumentami polityki pienięŜnej a celem ostatecznym, czyli poŜądanym poziomem inflacji, stąd teŜ jest bardziej wymagająca niŜ reŜimy oparte na celach pośrednich.

Podsumowując, warto zauwaŜyć, iŜ historycznie najnowsza i obecnie

najpopularniejsza strategia polityki pienięŜnej pojawiła się najpierw w praktyce banków

centralnych, a dopiero potem stała się przedmiotem rozwiniętych analiz teoretycznych⁶⁶. Jej

popularność wynika stąd, Ŝe pozwala ona na tworzenie warunków stabilnego rozwoju gospodarczego i niskiej inflacji w długim okresie, a nie tylko realizację krótko- i

średniookresowych celów polityki pienięŜnej za wszelką cenę, bez uwzględniania jej

długookresowych konsekwencji oraz kosztów⁶⁷. Ograniczeniu inflacji i utrzymaniu jej na

niskim poziomie ma słuŜyć odpowiednie zarządzanie oczekiwaniami podmiotów gospodarczych, co do kształtowania się poziomu inflacji, czy poczynań władz monetarnych, w tym słuszności i skuteczności ich decyzji. Przekazanie uczestnikom rynku dokładniejszej informacji na temat tego, jak bank centralny podejmuje decyzje dotyczące polityki pienięŜnej, pomaga zredukować spekulacje finansowe, zmniejsza oczekiwania operatorów rynkowych

65 Z tym argumentem niekoniecznie naleŜy się zgadzać, gdyŜ bank centralny realizujący strategię BCI dysponuje

wystarczającą elastycznością, aby łagodzić skutki szoków popytowych. Ponadto cel inflacyjny najczęściej wyznaczany jest nie punktowo, ale w postaci przedziału wahań – co, dodatkowo, zwiększa „margines swobody” w podejmowaniu stosownych działań przez bank centralny.

66 R. Kokoszczynski, Współczesna polityka…, op. cit., s. 86.

67 B. Bernanke, F.S. Mishkin, Inflation Targeting: A New Framework for Monetary Policy, NBER Working

odnośnie przyszłych decyzji władz monetarnych i przyszłej ewolucji zmiennych docelowych

banku centralnego, a zatem redukuje zmienność rynku⁶⁸. U podstaw skuteczności strategii

BCI leŜy zatem prowadzenie polityki pienięŜnej w sposób przejrzysty i zrozumiały dla otoczenia gospodarczego. Szczegółowe omówienie istoty przejrzystości polityki banku centralnego, jej przyczyn, rodzajów i konsekwencji, jakie wywołuje, jest tematem następnego rozdziału.

68M. Doman, R. Doman, Przejrzystość polityki pienięŜnej a dynamika stóp procentowych, w: Studia z