Zarządzanie rozwojem technologii

By utrzymać wielkości udziału przedsiębiorstwa w rynku czy teŜ zwiększyć ją, trzeba wytwarzać produkty i świadczyć usługi o określonych parametrach. Jest to moŜliwe m.in. dzięki wykorzystywanym technologiom, które stanowią jeden z głównych elementów określających ich moŜliwości. Aby sprostać wymogom konkurencyjności na rynku, przedsiębiorstwa muszą więc posiadać odpowiednie technologie, które pozwolą na wytwarzanie atrakcyjnych produk-tów i na świadczenie znajdujących nabywców usług. J. Rokita podkreśla ko-nieczność tworzenia strategii rozwoju technologii, która musi być skorelowana z całościową strategią przedsiębiorstwa⁶³.

NaleŜy takŜe uwzględnić postęp technologiczny, który powoduje, Ŝe dzięki coraz to nowszym technologiom zwiększają się moŜliwości oferowanych wyrobów, podnosi się poziom ich jakości, zmniejszają się koszty produkcji czy stopień uciąŜliwości dla środowiska naturalnego. Z tych powodów konieczne jest odpowiednie zarządzanie technologią⁶⁴, które obejmuje dwa etapy:

1) wybór technologii,

2) instalacja i uruchomienie technologii.

KaŜde wdroŜenie nowej technologii, a w szczególności technologii zaawan-sowanych, lub ich modyfikacja zawsze jest typowym projektem i odbywa się z wykorzystaniem narzędzi zarządzania projektami. Projekty takie zalicza się do grupy projektów procesowych, które powodują szereg zmian w organizacji. Z tego powodu do przeprowadzenia przedsięwzięcia w jakikolwiek sposób mo-dernizującego uŜywane technologie potrzebna jest wiedza i umiejętności za-rządzania zmianami.

Jedną z najwaŜniejszych i najtrudniejszych decyzji stojącą przed współczes-nymi organizacjami jest wybór zaawansowanych technologii, które będą w niej stosowane. Dodatkowe zagroŜenie dla prawidłowego dobrania takich technolo-gii stanowi w wielu krajach (USA, Unia Europejska i inne) rozwinięty system ich sprzedaŜy. Procesy komercjalizacji nowych technologii powstających na uczelniach wyŜszych, w centrach naukowo-badawczych, przedsiębiorstwach itp. jest wspomagany m.in. finansowano ze środków publicznych. Organizowane są na ten temat konferencje, sympozja i targi, a takŜe kształci się specjalistów, np. na studiach podyplomowych. Zaawansowane technologie są w dzisiejszym

świecie takim samym towarem jak inne produkty.

63

J. Rokita, Zarządzanie strategiczne. Tworzenie i utrzymanie przewagi konkurencyjnej, PWE, Warszawa 2005, s. 217.

64

Konkretny przykład zarządzania technologią w sektorze telekomunikacji stacjonarnej jest zamieszczony w: R. Kozłowski, Zarządzanie rozwojem technologii w przedsiębiorstwach tele-komunikacji stacjonarnej, [w:] J. Bogdanienko, M. Kuzela, I. Sobczak (red.), Zarządzanie wiedzą w warunkach globalnej współpracy przedsiębiorstw, Wyd. A. Marszałek, Toruń 2007, s. 272–279.

W takiej sytuacji w przedsiębiorstwie teŜ muszą być specjaliści, którzy w sposób profesjonalny będą w stanie dokonać wyboru najlepszej nowej, za-awansowanej technologii. Te osoby muszą być partnerami dla przedstawicieli strony sprzedającej technologie, aby nie dać się im zwieść i nie dokonać zakupu technologii, z którą organizacja będzie miała problemy. NaleŜy tu podkreślić, Ŝe po wybraniu i wdroŜeniu danej technologii bardzo trudno jest dokonać jej zmia-ny ze względów finansowazmia-nych, organizacyjzmia-nych i techniczzmia-nych. Na potrzeby dalszych rozwaŜań określone zostaną następujące pojęcia: dostawca technologii, uŜytkownik technologii oraz menedŜer technologii.

Dostawca technologii to, zdaniem autora pracy, organizacja, której zada-niem jest opracowywanie nowych zaawansowanych technologii i ich rozwijanie. Szuka ona nabywców na swoje produkty. Po znalezieniu klienta na swoje technologie bezpośrednio lub za pośrednictwem autoryzowanych przedstawicieli zajmuje się ich wdroŜeniem, a następnie serwisowaniem. Po opracowaniu ko-lejnych, udoskonalanych wersji technologii oferuje ją swoim klientom.

UŜytkownik technologii to organizacja, która nie jest w stanie opracować i wyprodukować technologii potrzebnych do prowadzenia dzielności. Z tego po-wodu wykorzystuje ona gotowe rozwiązania oferowane przez dostawców tech-nologii.

MenedŜer technologii to z kolei osoba zajmująca się m.in. dostosowywa-niem do potrzeb, wyborem i zarządzadostosowywa-niem rozwojem zaawansowanych techno-logii. MenedŜerowie są zatrudniani zarówno przez dostawców jak i uŜytkowni-ków technologii. Zadanie tych pracowniuŜytkowni-ków polega na doprowadzeniu do sy-tuacji, w której uŜywane technologie są silną stroną przedsiębiorstwa i stanowią

źródło jego przewagi rynkowej.

Pierwszym i niezwykle waŜnym etapem jest więc dokonanie wyboru tech-nologii dla danej organizacji. Autor pracy uwaŜa, Ŝe naleŜy wyróŜnić następują-ce f a z y p r o c e s u w y b o r u d o s t a w c y t e c h n o l o g i i, w tym takŜe technologii zaawansowanych:

1. Identyfikacja potencjalnych dostawców i nawiązanie z nimi kontaktów. 2. Przygotowanie raportu zawierającego analizę zebranych danych o do-stawcach technologii, ich ofercie oraz obecnych uŜytkownikach oferowanych przez nich technologii.

3. Wyłonienie tzw. krótkiej listy dostawców technologii i dalsze negocjacje. 4. Wybór konkretnego dostawcy i wypracowanego wspólnie z nim rozwią-zania. Podpisanie szczegółowej umowy na dostawę technologii.

W pierwszej fazie wyboru dostawcy naleŜy zidentyfikować wszystkich po-tencjalnych dostawców technologii i przesłać do nich zapytanie ofertowe. Do-stawcy często mają swoje siedziby poza granicami Polski, a nawet zdarza się, Ŝe znajdują się takŜe na innych kontynentach. Rynek handlu technologiami jest w bardzo zaawansowanym stadium globalizacji oraz charakteryzuje się silną specjalizacją podmiotów w nim uczestniczących. Dostawców technologii dla

określonego segmentu uŜytkowników na całym świecie będzie zwykle tylko kilku.

W zdecydowanej większości przypadków w praktyce gospodarczej techno-logie są dostosowywane przez dostawcę do wymogów uŜytkownika. UŜytkow-nik z reguły ma do wyboru technologie co najmniej od kilku oferentów.

Po otrzymaniu odpowiedzi od wszystkich potencjalnych dostawców techno-logii naleŜy je dokładnie przeanalizować ze szczególnym zwróceniem uwagi na informacje techniczne. Jednocześnie trzeba dokonać rozpoznania, które przed-siębiorstwa uŜywają juŜ oferowanych technologii. Dzięki temu uzyskane zostaną informacje, jakie technologie stosują konkurenci. MoŜna takŜe dokonać próby zdobycia wiedzy, jak działające juŜ technologie sprawdzają się w praktyce. Oczywiście naleŜy tu pamiętać o zachowaniu właściwego dystansu do zebra-nych informacji. Zadania związane z identyfikacją dostawców technologii i zbieraniem informacji o nich i ich ofertach naleŜą do osoby, która będzie peł-niła funkcję menedŜera technologii.

W drugiej fazie następuje analiza zgromadzonych informacji o dostawcach poszukiwanych technologii, ich ofercie oraz o obecnych uŜytkownikach po-szczególnych oferowanych technologii i ich opiniach. MenedŜerowie technolo-gii powinni przygotować raport, który zostaje przedstawiony kierownictwu przedsiębiorstwa.

Następnie kierownictwo po zapoznaniu się z raportem na zebraniu z udzia-łem pracowników pełniących zadania menedŜerów technologii wybiera kilku dostawców technologii (tworząc tzw. krótką listę), z którymi będą toczone dalsze rozmowy. Będą one dotyczyły przede wszystkim szczegółów dostarcza-nej technologii. Jest to kolejna, bardzo trudna faza, w której decydującą rolę odgrywają menedŜerowie technologii zatrudnieni przez dostawcę technologii oraz przez jej uŜytkownika. W wyniku rozmów zostają wypracowane rozwią-zania.

Ze względu na ciągły rozwój technologii, wymagania sformułowane przez uŜytkownika technologii, a takŜe rozwiązania proponowane przez poszczegól-nych dostawców – za kaŜdym razem mogą zostać wypracowane nieco inne roz-wiązania. Będą się one róŜniły między innymi parametrami uŜytkowymi, wy-maganiami w stosunku do obsługującego je personelu, częstotliwości serwiso-wania, kosztami zakupu i eksploatacji. Z tego powodu naleŜy dokładnie je przeanalizować i wybrać jedno z nich. Bardzo istotne jest przygotowanie szcze-gółowej umowy, która w przyszłości pozwoli na uniknięcie nieporozumień i dodatkowych wydatków.

Następnie rozpoczyna się etap wytwarzania zamówionej technologii. Trzeba pamiętać, aby menedŜerowie technologii mieli zapewnioną moŜliwość kontroli produkcji tej technologii. W umowie naleŜy zamieścić punkty pozwalające na inspekcje w trakcie wytwarzania nowej technologii. Często zdarza się, Ŝe proces budowy technologii trwa długo, np. powyŜej jednego roku. W takich

przypad-kach często występuje moŜliwość wprowadzenia udoskonaleń do wcześniej przyjętego projektu rozwiązania technologicznego. Nadzorowanie i dobre kon-takty pomiędzy menedŜerami technologii dostawcy i uŜytkownika mogą do-prowadzić do zmian w umowie i w efekcie – do wyprodukowania lepszej technologii. Kontrola procesu wytwarzania rozwiązania technologicznego poz-woli takŜe na wychwycenie błędów dostawcy czy uniknięcie opóźnień.

Po wyprodukowaniu zamówionej technologii następuje etap instalacji tech-nologii i jej uruchomienia. Etap ten często dzielony jest na fazy uwzględniające specyfikę technologii. W przypadku skomplikowanych rozwiązań regułą jest in-stalowanie i uruchamianie pewnych odcinków. Pozwala to na szybkie odnajdy-wanie i usuodnajdy-wanie ewentualnych usterek oraz precyzyjne programoodnajdy-wanie i ka-librację urządzeń. W przypadku wystąpienia zaburzeń powodowane przez nie straty takŜe będą mniejsze. Instalacje i uruchomienie nowej technologii prze-prowadzają pracownicy dostawcy technologii lub jego autoryzowani, odpowied-nio przygotowani, przedstawiciele.

Po uruchomieniu nowej technologii następuje jej testowanie. Etap ten jest bardzo waŜny i nie moŜna go pomijać nawet w przypadku napiętych terminów. Dzięki niemu nie tylko usuwamy drobne niedociągnięcia, ale takŜe poprawiamy ustawienia urządzeń, co ma ogromny wpływ na parametry eksploatacyjne. Ich polepszenie pozwala na zwiększenie wydajności, ograniczenie kosztów oraz zwiększenie bezpieczeństwa uŜytkowania technologii. W testowaniu muszą brać udział pracownicy uŜytkownika technologii, a w szczególności menedŜerowie technologii.

Bardzo waŜnym etapem jest takŜe przeszkolenie pracowników, którzy będą obsługiwali nową technologię. Wywołane jej wdroŜeniem zmiany zawsze wy-muszają konieczność zdobywania nowych kwalifikacji – zarówno przez pra-cowników wykonawczych jak i przez kadrę zarządzającą⁶⁵. Prawidłowe prze-prowadzenie szkoleń stanowi jeden z głównych warunków osiągnięcia sukcesu dzięki wykorzystaniu nowo zakupionej technologii. Program szkoleń musi być dopasowany zarówno do zadań, które będą wykonywali pracownicy, jak i do ich wiedzy i umiejętności. Zbyt krótkie lub źle przeprowadzone szkolenia spowodu-ją liczne problemy w trakcie uŜytkowania technologii.

Po uruchomieniu produkcji lub świadczenia usług z wykorzystaniem nowo zakupionych zaawansowanych technologii dostawca technologii lub jego auto-ryzowany przedstawiciel zajmuje się jej serwisowaniem i naprawami. Wraz z postępem technologicznym developer (dostawca) technologii opracowuje co-raz to nowsze jej wersje. Nowe produkty (technologie) proponuje odpłatnie wszystkim swoim klientom (uŜytkownikom technologii). Ocena, czy warto da-nemu uŜytkownikowi ponosić dodatkowe koszty na unowocześniające

65

Z. Mikołajczyk, Zarządzanie procesem zmian w organizacjach, Wyd. Górnośląskiej WyŜ-szej Szkoły Handlowej im. Wojciecha Korfantego, Katowice 2003, s. 24.

kacje posiadanych technologii, naleŜy do menedŜerów zatrudnionych przez uŜytkownika technologii.

2.5. Specyfika i znaczenie technologii informacyjnych