Strategia Rozwoju Gminy Łęczna na lata 2016-2025 uwzględnia aspekty ochrony środowiska oraz ideę zrównoważonego rozwoju. Przyjęte w niej rozwiązania mają na celu zapobieganie negatywnym przyrodniczo oddziaływaniom na środowisko, a także zapobiegają powstawaniu konfliktów i zagrożeń. Realizacja Strategii będzie cechowała się zdecydowaną przewagą oddziaływań pozytywnych nad negatywnymi. Potencjalne oddziaływania negatywne dotyczą etapu realizacji przedsięwzięć i są skutecznie kompensowane. W Strategii podjęto szereg działań nawiązując do konstytucyjnej zasady zrównoważonego rozwoju zawartych w celu pośrednim „Ochrona środowiska”, a także umieszczonych w celu pośrednim „Podniesienie spójności przestrzennej i ochrona dziedzictwa kulturowego gminy Łęczna jako czynnik rozwoju i integracji społecznej”.
Strategia jest dokumentem, który będzie służył gminie jako narzędzie realizacji polityki ekologicznej państwa na jej terenie. Postawione cele wpisują się w cele polityki ekologicznej państwa, województwa lubelskiego i gminy Łęczna. Ponadto, cele zharmonizowane są z wymaganiami Unii Europejskiej, która wspiera poprawę stanu środowiska w krajach członkowskich poprzez współfinansowanie projektów mających za zadanie poprawę jakości środowiska. Jednym z głównych celów Strategii jest wprowadzenie gospodarki niskoemisyjnej poprzez: termomodernizacje obiektów użyteczności publicznej, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii przy modernizacji systemów grzewczych obiektów użyteczności publicznej, zwiększenie efektywności energetycznej w obiektach użyteczności publicznej i budynkach mieszkalnych oraz rozwój instalacji solarnych i fotowoltaicznych.
Prognoza Oddziaływania na Środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Łęczna na lata 2016-2025
61 Strategia Rozwoju Gminy Łęczna, nawiązując do konstytucyjnej zasady zrównoważonego rozwoju, zakłada realizację następujących celów głównych:
1. Ochronę dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody na terenie gminy.
2. Zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii.
3. Dalszą poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego.
4. Doskonalenie systemu zarządzania ochroną środowiska.
Dokument uwzględnia stan środowiska a także potrzeby jego poprawy przez następujące działania:
wspieranie rozwoju rolnictwa ekologicznego, agroturystyki,
wspieranie rozwoju systemu wykorzystania energii odnawialnej,
rozbudowę systemów wodno-kanalizacyjnych,
wykorzystanie alternatywnych (niskoemisyjnych) źródeł energii grzewczej,
aktywne wspieranie selektywnej zbiórki, segregacji odpadów komunalnych przydatnych do wykorzystania,
włączanie społeczności lokalnej do rozwiązywania problemów związanych z ochroną środowiska i wdrażaniem zasad zrównoważonego rozwoju na terenie gminy.
W przypadku realizacji inwestycji na obszarach chronionych gminy Łęczna wymogiem obligatoryjnym jest zapewnienie zgodności z planami ochrony obowiązującymi na terenie rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych oraz planami zadań ochronnych na obszarach Natura 2000. Na obszarach chronionych, które nie posiadają planów ochrony planowanie powinno być poprzedzone rzetelnym rozpoznaniem uwarunkowań środowiskowych, prowadzącym do identyfikacji istotnych problemów i obszarów konfliktowych, a decyzja o lokalizacji wynikać z wielokryterialnej oceny wariantów przedsięwzięcia. Jeśli uniknięcie konfliktów nie jest możliwe, realizacja projektów powinna być uwarunkowana zastosowaniem środków łagodzących negatywne oddziaływania bądź wykonaniem kompensacji środowiskowej.
Działania gminy Łęczna nastawione na promocję i rozwój turystyki będą wpływać, w sposób pośredni, na wzrost zainwestowania na obszarach chronionych lub w ich bezpośrednim otoczeniu oraz na wzrost natężenia ruchu turystycznego, co w przypadku braku zrównoważonego użytkowania tych obszarów, może skutkować pogorszeniem stanu i funkcjonowania ekosystemów i gatunków oraz degradacją walorów krajobrazowych. Dlatego konieczne jest zapewnienie harmonizacji planów rozwoju turystyki z niezbędnymi, z przyrodniczego punktu widzenia, ograniczeniami, w szczególności wynikającymi z planów ochrony parków narodowych, rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych czy też planów zadań ochronnych obszarów Natura 2000. Rozwój turystyki powinien odbywać się z uwzględnieniem uwarunkowań wynikających z potrzeb ochrony siedlisk i gatunków, ochrony krajobrazu oraz zachowania w niezmienionym stanie obszarów i obiektów najcenniejszych przyrodniczo, w tym chłonności środowiska i optymalizacji wielkości ruchu turystycznego.
Świadomość potrzeby zrównoważonego rozwoju turystyki powinna być kluczowym założeniem i jako takie, wyznaczać podstawowy wymiar skali podejmowanych działań. Aby zmniejszyć obciążenie najcenniejszych obszarów chronionych, konieczne jest tworzenie konkurencyjnych produktów turystycznych na terenach o mniejszej wartości przyrodniczej i mniej uczęszczanych.
Prognoza Oddziaływania na Środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Łęczna na lata 2016-2025
62 W przypadku mikroinstalacji w postaci kolektorów słonecznych, pomp ciepła, kotłów na biomasę, z przeznaczeniem na indywidualne potrzeby np. mieszkańców, nie podlegają dodatkowym rygorom prawnym innym od tych, które dotyczą realizacji samego obiektu budowlanego. Większe ograniczenia będą mieć natomiast obiekty i instalacje stanowiące odrębne inwestycje budowlane niezwiązane trwale z innymi obiektami i zajmujące znaczne powierzchnie terenu. Takimi inwestycjami będą z pewnością elektrownie słoneczne odprowadzające energię elektryczną do sieci elektroenergetycznej, w takich przypadkach lokalizacja oraz zakres należy szczegółowo przeanalizować w stosunku do form ochrony przyrody.
Koniecznym jest stosowanie wszystkich możliwych środków związanych z ochroną zwierząt podczas prowadzenia prac remontowych i termomodernizacyjnych obiektów (np. zabezpieczanie lub przenoszenie gniazd, pozostawianie otwartych otworów stropodachowych, stosowanie kompensacji przyrodniczej zgodnie z zaleceniami RDOŚ).
Zaleca się, aby na terenach wrażliwych środowiskowo, czyli na obszarach zidentyfikowanych chronionych siedlisk przyrodniczych, w pobliżu ujęć wód do celów komunalnych, na terenach ekosystemów zależnych od wód oraz na terenach zagrożonych powodzią stosować przydomowe oczyszczalne ścieków ze złożami biologicznymi lub komorami osadu czynnego.
Zasięg oddziaływania inwestycji planowanych związanych z budową przydomowych oczyszczalni ścieków będzie ograniczony i nie wykroczy poza granice działek, na których będą realizowane inwestycje. Efektem realizacji oczyszczalni będzie poprawa stanu środowiska (wód podziemnych i powierzchniowych, gleb oraz powietrza). Ze względu na niską przepustowość oczyszczalni, ich budowa nie wpłynie na zmianę stosunków wodnych, przekształcenia powierzchni ziemi ograniczą się do niewielkich prac ziemnych niezbędnych do wbudowania w grunt urządzeń, rzeźba terenu nie ulegnie zmianie.
W ramach działań objętych Strategią zaleca się lokalizację przydomowych oczyszczalni ścieków jedynie na obszarach o rozproszonej zabudowie siedliskowej, dla których nie istnieje techniczne oraz ekonomiczne uzasadnienie przyłączenia poszczególnych podmiotów do sieci kanalizacyjnej przy jednoczesnym spełnieniu następujących warunków:
minimalizacja zajętości terenu pod przydomowe oczyszczalnie ścieków
niedopuszczenie do zmian stosunków wodnych, zakaz ingerencji w koryta cieków powierzchniowych.
W projekcie Strategii zawarto kilka działań, które mogą negatywnie wpływać na środowisko, ale nie będą to oddziaływania znaczące. Do zadań tych należą: budowa komercyjnych instalacji fotowoltaicznych oraz instalacja do selektywnego przetwarzania bioodpadów.
W celu wyeliminowania lub ograniczenia sytuacji konfliktowych oraz ograniczenia potencjalnych niekorzystnych oddziaływań na środowisko należy planować i projektować inwestycje zgodnie z wymogami ładu przestrzennego i zrównoważonego rozwoju oraz odpowiednimi wymaganiami ustawowymi. Szczególną uwagę należy zwrócić na sposób realizacji zadań, które nie wymagają uzyskania specjalnych decyzji administracyjnych.
Projekt Strategii jest zgodny z dokumentami strategicznymi na poziomie wojewódzkim i wpisuje się w realizację koncepcji zrównoważonego rozwoju. Realizacja Strategii nie będzie generowała transgranicznych oddziaływań na środowisko.
Zadanie polegające na realizacji instalacji selektywnego przekształcania odpadów komunalnych powinno być wpisane do Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami.
Prognoza Oddziaływania na Środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Łęczna na lata 2016-2025
63 8. STRESZCZENIE
Prognoza oddziaływania na środowisko Strategii Rozwoju Gminy Łęczna na lata 2016-2025 została sporządzona zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi, a mianowicie ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2013 poz. 1235 ze zm.).
Zakres opracowania niniejszego dokumentu został sporządzony zgodnie z wytycznymi zawartymi w ww. ustawie oraz uzgodnieniami dokonanymi z właściwymi organami (Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinie i Lubelski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Lublinie).
Celem wykonania Prognozy była analiza i ocena ewentualnych skutków środowiskowych związanych z wdrażaniem projektu Strategii oraz określenie jego wpływu na poszczególne komponenty środowiska, a także stwierdzenie, czy w należyty sposób został uwzględniony w ocenianym dokumencie interes środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz zdrowie i życie ludzi.
Cele i kierunki działań wyznaczone w Strategii wpisują się w cele w zakresie ochrony środowiska, ustalone na poziomie międzynarodowym, krajowym i lokalnym.
W Prognozie omówiono potencjalne zmiany stanu środowiska oraz skutki gospodarcze i społeczne w przypadku braku realizacji celów zawartych w projekcie Strategii. W dalszym etapie dokonano analizy przewidywanych oddziaływań na środowisko związanych z realizacją zadań rozwojowych. Omówiono wpływ tych zadań na następujące elementy środowiska: różnorodność biologiczną, ludność, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, klimat, krajobraz, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne oraz obszary chronione. Przeprowadzona analiza wykazała, że przewidywane w ramach projektu działania oddziaływać będą pozytywnie bądź neutralnie na analizowane aspekty. Tylko w pojedynczych przypadkach na etapie realizacji dostrzega się możliwość wystąpienia negatywnych skutków środowiskowych. Realizacja projektu w głównej mierze wpłynie pozytywnie na:
lokalny krajobraz – ze względu na poprawę wizerunku miejscowości;
klimat i powietrze – ze względu na działania ograniczające emisję pyłów i zanieczyszczeń do atmosfery;
mieszkańców i turystów – ze względu na realizacje działań z sektora społecznego;
dobra materialne – ze względu na zagospodarowanie terenów i estetyzację przestrzeni.
Należy jednak pamiętać, że realizacja wielu zadań Strategii wiąże się z pracami remontowo-budowlanymi i ziemnymi, które mogą być uciążliwe dla środowiska naturalnego i ludzi. Negatywne oddziaływania, związane głównie z emisją gazów i pyłów do atmosfery oraz emisją hałasu, będą miały charakter krótkotrwały, chwilowy i nie wpłyną w znaczący sposób na pogorszenie się stanu środowiska. W pojedynczych przypadkach zmiany w środowisku będą trwałe, np. nastąpi zanik bioróżnorodności w miejscach budowy nowych obiektów budowlanych. Oddziaływania te mogą być znacznie ograniczone, w zależności od poprawności wykonania projektu, trzymania się harmonogramu robót i przestrzegania podstawowych zasad dotyczących bezpieczeństwa i jakości robót budowlanych.
Mając na uwadze potrzebę minimalizacji negatywnych oddziaływań niektórych przedsięwzięć i wynikających z nich projektów inwestycyjnych, przedstawiono najważniejsze propozycje zapobiegania, łagodzenia i kompensacji negatywnego wpływu na środowisko, który może być wywołany ich realizacją. Należą do nich głównie zadania przyczyniające się do ograniczenia skutków inwestycji na etapie jego realizacji.
Prognoza Oddziaływania na Środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Łęczna na lata 2016-2025
64 Z uwagi na położenie geograficzne gminy Łęczna oraz charakter zadań przewidzianych do realizacji w ramach Strategii, nie przewiduje się wystąpienia oddziaływań transgranicznych.
W Prognozie przestawiono przewidywalną metodę analizy skutków realizacji projektu Strategii, którą będzie monitoring wdrażania Strategii. Będzie się on odbywał poprzez analizę wskaźników produktów, rezultatów i oddziaływania. Za zarządzanie Strategią Rozwoju oraz za nadzorowaniem wdrażania poszczególnych zadań będzie bezpośrednio odpowiadał Urząd Miejski w Łęcznej.
Podsumowując można stwierdzić, iż Strategia Rozwoju Gminy Łęczna na lata 2016-2025 zarówno w kontekście oddziaływań bezpośrednich, jak i pośrednich – nie wpłynie negatywnie na środowisko.
Prognoza Oddziaływania na Środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Łęczna na lata 2016-2025
65 BIBLIOGRAFIA
1. Prognoza Oddziaływania na Środowisko Projektu Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 z perspektywą do 2030 r., Lublin czerwiec 2013,
2. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego 2017; Lublin, lipiec 2012 r.,
3. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska Województwa Lubelskiego na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019; Lublin, czerwiec
2012 r.
4. Minister Środowiska, 2008: Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016,
5. Biuro Planowania Przestrzennego w Lublinie, 2002: Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego, Lublin.
6. GUS, Bank Danych Regionalnych (www.stat.gov.pl).
7. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ) w Lublinie. Raporty o stanie środowiska województwa lubelskiego 2014.
8. Zarząd Województwa Lubelskiego, 2013: Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020, Lublin, czerwiec 2013,
9. Zarząd Województwa Lubelskiego, 2012: Program Ochrony Środowiska Województwa Lubelskiego na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019. Lublin.
10. Zarząd Województwa Lubelskiego, 2012: Plan Gospodarki Odpadami Województwa Lubelskiego 2017. Lublin.
SPIS TABEL
Tabela 1. Zestawienie proponowanych wskaźników monitoringu realizacji Strategii
Tabela 2. Teoretyczny potencjał hydroenergetyczny rzek przepływających przez gminę Łęczna Tabela 3. Korzystający z instalacji w % ogółu ludności w gminie Łęczna
Tabela 4. Sieć wodociągowa na terenie gminy Łęczna
Tabela 5. Wstępna identyfikacja potencjalnego oddziaływania na środowisko planowanych działań w ramach Strategii
Tabela 6. Macierz identyfikacji potencjalnych oddziaływań projektu Strategii Rozwoju Gminy Łęczna na lata 2016-2025 na środowisko
SPIS RYSUNKÓW
Rysunek 1. Położenie gminy Łęczna na tle powiatu.
Rysunek 2. Zanieczyszczenia powietrza w województwie lubelskim