Choć jeszcze kilkanaście lat temu określenie młodego pokolenia mianem
„dzieci telewizji”27 nie budziło kontrowersji, dziś, by precyzyjniej opisać tę gene-rację osób, lepiej użyć sformułowania „dzieci Internetu” albo „pokolenie Z” – dla nich bowiem Internet oraz platformy społecznościowe są naturalnymi narzę-dziami nauki, rozrywki i komunikacji, zaś nowoczesne technologie stanowią nie tyle wyłącznie narzędzie odbioru treści audialnych i audiowizualnych, co przede wszystkim sposób ich samodzielnej preparacji.
Miniaturyzacja i popularyzacja technologii powoduje, że współcześnie powszechne stało się operowanie obrazem z dźwiękiem (rzadziej samym dźwię-kiem), które zastępują pismo – w celu przekazania informacji i ogólnie pojmowanej komunikacji. Nie dziwi więc organizacja konkursów na najlepsze filmy nakręcone telefonem komórkowym czy tabletem promujące miasta i regiony, np. „Wrocław w 60 sekund”28, czy kolski konkurs „Mobile Móvie”29. Najlepsze przedsięwzięcia zgłaszane są do konkursu w ramach Ogólnopolskiego Festiwalu Filmów Krótkich OFFK-a, którego organizatorem jest Bałucki Ośrodek Kultury w Łodzi30.
Użytecznym źródłem, z którego korzysta większość uczniów, może być platforma społecznościowa Facebook. Wiele z inicjatyw regionalnych rozwija się na niej w postaci grup (otwartych, zamkniętych), których uczestnicy publikują dawne zdjęcia, dzielą się ciekawostkami historycznymi, swoją wiedzą, ogłaszają konkursy, prowadzą obywatelskie śledztwa, dokonują interesujących odkryć.
Przygotowanie nagrań dźwiękowych może również z powodzeniem zostać wykorzystane w rozwijaniu wśród uczniów wiedzy o regionie. Reali-zacja podkastu (audycji audio), czy wideokastów (nagrań audiowizualnych), a następnie ich publikacja w Internecie, wykonanie strony internetowej, zało-żenie grupy na Facebooku poświęconej tematyce lokalnej – może przysłużyć się wzrostowi zainteresowania społecznością lokalną, a przez wykorzystanie nowoczesnych technologii i przy wsparciu nauczyciela – przełożyć się na sukces ucznia w zarządzaniu swoim pierwszym projektem regionalnym.
27 Konieczka-Śliwińska D., Filmy i programy telewizyjne w szkolnej edukacji regionalnej [W:]
D. Konieczka-Śliwińska, Film jako pomoc dydaktyczna w edukacji regionalnej, Poznań, Centrum Turystyki Kulturowej Trakt, 2002, s. 23.
28 Nakręć Wrocław komórką. Wygraj 3000 zł, [online], 2016, http://www.gazetawroclawska.pl/wiadomosci-/a/nakrec-wroclaw-komorka-wygraj-3000-zl-wasze-nowe-filmy,10476586/, [dostęp: 3.01.2018].
29 Mobile Móvie – konkurs na film nakręcony telefonem lub tabletem, [online], 2016,
http://www.kulturawielkopolska.pl/wydarzenia/mobile-movie-konkurs-na-film-nakrecony-telefonem-lub-tabletem-62347.html, [dostęp: 3.01.2018].
30 Bałucki Ośrodek Kultury – kilka słów o nas, [online], 2017, http://www.bok.lodz.pl/index.php?option=com_
content&view=article&id=153:kilka-slow-o-nas&catid=159&Itemid=1254, [dostęp: 3.01.2018].
Podsumowanie
Ogrom zadań postawionych przed współczesną szkołą nie zachęca do podejmowania nowych, zwłaszcza ponadprogramowych wyzwań. Edukacja regionalna jest jednym z licznych składników wychowania młodzieży szkolnej, i – choć często zapisana w statutach szkół – realizowana jest w zróżnicowa-nym stopniu.
Dbałość o związek z miejscem młodego pokolenia nie wyni-ka jednak z sentymentalizmu czy małomiasteczkowości – jest raczej pró-bą ocalenia od zapomnienia miejsc i wydarzeń ważnych lokalnie oraz sugestywnego przekazania, że małe społeczności również mają wiele do za-oferowania, a ich historia i tradycja często są bogate i godne kultywowa-nia. Wykorzystanie w edukacji regionalnej zbiorów książkowych ma słu-żyć wyeksponowaniu różnymi środkami i metodami tych tradycji oraz uświadomienie i przekonanie przedstawicieli młodego pokolenia, że war-to je rozwijać i budować na nich war-tożsamość lokalną. Wykorzystanie z ko-lei nowoczesnych mediów i nieszablonowych rozwiązań, przy zaangażo-waniu środowiska pedagogicznego, ale przede wszystkim samorządów i lokalnych organizacji, ma szansę umożliwić odkrycie w pełni potencjału tych miejsc, zatrzymać niekorzystne zjawiska demograficzne i społeczne – dlatego też powinno zostać zapoczątkowane od najmłodszych lat w szkole oraz w bi-bliotece szkolnej i publicznej, które jako lokalne – i często jedyne, a na pewno jedyne nieodpłatne instytucje kultury – odgrywają nieocenioną rolę w kształ-towaniu właściwych postaw społecznych, kulturowych i obywatelskich.
Bibliografia
1. ANDROŠIŪNAITĖ N., SĖDAITYTĖ E., #OURREGION: Building the Identity of Alytus and Vilnius Communities in the Public Libraries, [onli-ne], 2017, http://library.ifla.org/1699/1/S03-2017-androsiunaite-en.pdf, [dostęp: 2.01.2018].
2. Bałucki Ośrodek Kultury – kilka słów o nas, [online], 2017, http://www.
bok.lodz.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=153:kil ka-slow-o-nas&catid=159&Itemid=1254, [dostęp: 3.01.2018].
3. DRESSLER V.A., Lending a hand to local historical societies: How academic libraries can reach out to local historical societies to highlight regional history, [online], 2017, http://library.ifla.org/1597/1/p-177-dressler-en_poster.jpg, [dostęp: 2.01.2018].
4. Dwa miliony „Map” Mizielińskich, [online], 2016, http://culture.pl/pl/
artykul/dwa-miliony-map-mizielinskich, [dostęp: 3.01.2018].
5. Edukacja regionalna „Poznaj Bałuty”, [online], 2016, http://www.bok.lodz.
pl/index.php?option=com_content&view=article&id=450:baluty-nasza-mala-ojczyzna-09-12-16&catid=349&Itemid=1197, [dostęp: 3.01.2018].
6. Eurobiznes po śląsku: kup sobie Nikiszowiec albo Guido. Oto gra planszowa po Śląsku [online], 2015, http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/91503-39,eurobiznes-po-slasku-kup-sobie-nikiszowiec-albo-guido-oto-gra-plan szowa-po-slasku,id,t.html, [dostęp: 4.01.2018].
7. Geocaching zawitał do Leszna i regionu, [online], http://www.rowerowe- -leszno.pl/kolarstwo/pozostale/187-geocaching-zawital-do-leszna-i-regionu, [dostęp: 3.01.2018].
8. Gra Familok, [online], 2017, https://gryfnie.com/sklep/produkty/gra-familok-217, [dostęp: 4.01.2018].
9. Gra miejska, [online], 2017, http://miastotoplansza.pl/gra-miejska, [dostęp: 3.1.2018].
10. Gra planszowa będzie promować województwo łódzkie, [online], 2015, http://
lodz.tvp.pl/20625718/gra-planszowa-bedzie-promowac-wojewodztwo-lodzkie, [dostęp: 3.01.2018].
11. KONIECZKA-ŚLIWIŃSKA D., Filmy i programy telewizyjne w szkolnej edukacji regionalnej [W:] D. KONIECZKA-ŚLIWIŃSKA, Film jako pomoc dydaktyczna w edukacji regionalnej, Poznań, Centrum Turystyki Kulturowej Trakt, 2002, s. 23-28.
12. Lista skrytek założonych przez Gminę Kłodzko w ramach projektu
„Promocja turystyczna na pograniczu polsko-czeskim”, [online], 2015, http://www.gmina.klodzko.pl/pl/turystyka/geocaching/geocaching/1938- lista-skrytek-zaoonych-przez-gmin-kodzko-w-ramach-projektu-qpromocja-turystyczna-na-pograniczu-polsko-czeskimq-.html, [dostęp: 3.1.2018].
13. Mapy, [online], 2017, http://www.wydawnictwodwiesiostry.pl/katalog/
prod-mapy.html, [dostęp: 2.01.2018].
14. Mobile Móvie – konkurs na film nakręcony telefonem lub tabletem, [online], 2016, http://www.kulturawielkopolska.pl/wydarzenia/mobile-movie-konkurs-na-film-nakrecony-telefonem-lub-tabletem-62347.html, [dostęp: 3.01.2018].
15. Nakręć Wrocław komórką. Wygraj 3000 zł, [online], 2016, http://www.
gazetawroclawska.pl/wiadomosci/a/nakrec-wroclaw-komorka-wygraj-3000-zl-wasze-nowe-filmy,10476586/, [dostęp: 3.01.2018].
16. Niemapa, [online], 2017, www.niemapa.pl, [dostęp: 3.1.2018].
17. Oferta RegioGames, [online], 2017, http://www.regiogames.pl/nasze-uslugi/oferta-2, [dostęp: 3.01.2018].
18. PATKOWSKI A., Sandomierskie: Góry Świętokrzyskie, Poznań, Wydaw-nictwo Polskie Rudolfa Wegnera, 1938.
19. PHILIP K., EFFIONG OKON E., Local History and Community Ties:
Insights into Library Co-operation and Solidarity with Nyong Essien Special Collections in University of Uyo Library, Nigeria, [online], 2017, http://
library.ifla.org/1682/1/101-philip-en.pdf, [dostęp: 2.01.2018].
20. Projekt Kaszëbë – Geocaching, [online], 2014, http://www.szczecinek.lasy.
gov.pl/aktualnosci/-/asset_publisher/1M8a/content/projekt-kaszebe-geocaching, [dostęp: 3.01.2018].
21. „Rozegraj miasto” – gra edukacyjna o konsultacjach społecznych, [online], 2013, http://www.um.warszawa.pl/aktualnosci/rozegraj-miasto-gra-edukacyjna-o-konsultacjach-spo-ecznych, [dostęp: 3.1.2018].
22. ROMAŃSKA M., Gry miejskie i gry terenowe w edukacji regionalnej – bibliograficzny wybór materiałów dostępnych w czytelni PBW Filii w Gorlicach, [online], 2013, www.gorlice.pbwnowysacz.pl/edc_user_data/
dat_files/grybibl.docx, [dostęp: 3.01.2018].
23. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2013 r.
w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych bibliotek pedagogicz-nych, Dz. U. 2013, poz. 369.
24. SAGNIMORTE P., Local history and “sporting library”: how amateur reso-urces collections can reveal local identities, [online], 2014, http://library.ifla.
org/1049/1/192-sagnimorte-fr.pdf, [dostęp: 2.01.2018].
25. SMOLEŃSKA O., Najnowsze trendy w turystyce eventowej. Gry fabularne i wydarzenia związane z fantastyką i technologią XXI wieku, „Turystyka Kulturowa”, 2009, nr 8, s. 31-39.
26. SOBOCIŃSKI M., Grywalizacja w praktyce: reguły, problemy, zalety i technologie. Analiza kursów przeprowadzonych na UKW, [online], 2014, http://repozytorium.ukw.edu.pl/bitstream/handle/item/198/M.Sobocin- ski_Grywalizacja%20w%20praktyce_PL%20v2__11%20stron.pdf?sequ-ence=1, [dostęp: 3.01.2018].
27. Statut Szkoły Podstawowej nr 137 im. prof. Aleksandra Kamińskiego w Łodzi, ul. Florecistów 3B, art. 1. 1, [online], 2017, https://sp137.files.wordpress.
com/2017/12/statut-29-xi-2017.pdf, [dostęp: 3.01.2018].
28. Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach, Dz. U. 1997 nr 85, poz. 539, art. 20.
29. WACIĘGA S., Edukacja regionalna a gry planszowe [prezentacja], 2012, https://www.slideshare.net/mik_krakow/edukacja-regionalna-a-gry--planszowe, [dostęp: 4.01.2018].
30. WADOWSKI M., „Odkryj Kielce”. Pierwsza gra planszowa o stolicy re-gionu świętokrzyskiego, [online], 2016, http://kielce.wyborcza.pl/kielce /1,47262,19987563,odkryj-kielce-pierwsza-gra-planszowa-o-stolicy-re-gionu-swietokrzyskiego.html?disableRedirects=true, [dostęp: 3.01.2018].
31. WRONA G., Polskie czasopisma naukowe w latach 1918–1939, Kraków, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2005.
Małgorzata Lewandowska-Pyż
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy