Zespoły prądotwórcze

4.12.1. Rodzaje zespołów prądotwórczych

554. Co to jest zespół prądotwórczy?

Zespół pr¹dotwórczy jest to samodzielne źródło pr¹du składa-j¹ce siê z pr¹dnicy synchronicznej i z napêdzaskłada-j¹cego silnika spalino-wego ustawionych na wspólnej ramie. W zależność, od przeznaczenia zespoły pr¹dotwórcze dzielimy na:

• stacjonarne - stanowi¹ce rezerwowe źródło zasilania,

• przewoźne.

555. Do czego służą zespoły prądotwórcze stacjonarne?

Zespoły pr¹dotwórcze stacjonarne stanowi¹ rezerwowe źródło zasilania w przypadku zaniku napiêcia z sieci energetyki zawodowej (rys. 4.67).

jttyś.4.67Zespół pr¹dotwórczy stacjonarny. [90]

Rys. 4.68. Tablica kontrolno-pomiarowa zespołu pr¹dotwórczego. [90]

556. Do czego służą zespoły prądotwórcze przewoźne?

Zespoły pr¹dotwórcze przewoźne służ¹ do zasilania odbiorni-ków elektrycznych w miejscach oddalonych od sieci elektroenerge-tycznej np. na budowach, w wozach technicznych, wozach rentgenow-skich, na wiertnicach itp.

557. Jakie są zasady montażu zespołów prądotwórczych stacjonarnych?

Zespoły stacjonarne montowane s¹ na fundamentach w pomiesz-czeniach zamkniêtych. Instaluje siê je miêdzy innymi w szpitalach, centra-lach telekomunikacyjnych, stacjach uzdatniania wody, ciepłowniach, zakła-dach produkcyjnych wymagaj¹cych ci¹głości zasilania itp.

Zespoły stacjonarne wyposażone s¹ zwykle w samoczynne urz¹dzenia rozruchowe uruchamiaj¹ce zespół w chwili zaniku napiêcia w sieci podstawowego zasilania z energetyki zawodowej i zatrzymuj¹-ce zespół po powtórnym pojawieniu siê napiêcia.

4.12.2. Eksploatacja zespołów prądotwórczych

4.12.2.1. Uruchomienie zespołu prądotwórczego i programy pracy 558. Kiedy może nastąpić przyjęcie zespołu prądotwórczego do eksploatacji?

Przyjêcie zespołu pr¹dotwórczego do eksploatacji może nast¹-pić po przeprowadzeniu z wynikiem pozytywnym prób i pomiarów.

308

.leżeli zespół przewidziany jest do rezerwowego zasilania urz¹dzeń zasilanych ze wspólnej sieci energetyki zawodowej w przyjêciu do eksploatacji powinien uczestniczyć jej przedstawiciel.

Zespół pr¹dotwórczy o napiêciu znamionowym 0,4 kV lub wyższym przed przyjêciem do eksploatacji powinien być poddany ruchowi próbnemu na warunkach określonych w dokumentacji fa-brycznej .

559. Dla jakich zespołów prądotwórczych powinien być opracowany program pracy i co powinien zawierać?

Program pracy powinien być opracowany dla zespołu pr¹do-twórczego o mocy znamionowej 32 kVA lub wiêkszej i powinien zawierać:

• układ poł¹czeń sieci dla ruchu w warunkach normalnych i przy zakłóceniach,

• sposób przył¹czenia do wspólnej sieci, synchronizacjê z sieci¹ i inne warunki zasilania określonych odbiorników,

• charakterystykê zasilanych odbiorników i wymagane przez nie wartości napiêć oraz zakres czêstotliwości,

• moc przewidywan¹ do dostarczania z zespołu pr¹dotwórczego,

• warunki uruchamiania i przewidywany czas pracy,

• wielkość zapasu paliwa i oleju,

• wymagania w zakresie oszczêdności paliw i energii.

Program pracy zespołu pr¹dotwórczego należy opracowywać nie rzadziej niż raz na trzy lata.

560. W jaki sposób powinno być udokumentowane prowadzenie ruchu zespołu prądo-twórczego?

Prowadzenie ruchu zespołu pr¹dotwórczego powinno być strowane w dzienniku operacyjnym. Szczegółowy zakres i formy reje-stracji określa instrukcja eksploatacyjna.

561. Co należy sprawdzić przed uruchomieniem zespołu prądotwórczego przez obsługę?

Przed uruchomieniem zespołu pr¹dotwórczego przez obsługê należy sprawdzić, czy uruchomienie tego zespołu nie stworzy zagroże-nia bezpieczeństwa obsługi, otoczezagroże-nia i urz¹dzezagroże-nia.

309

562. Co należy sprawdzić przed uruchomieniem na nowym stanowisku pracy ruchomego zespołu prądotwórczego?

Przed uruchomieniem na nowym stanowisku pracy ruchomego zespołu pr¹dotwórczego należy sprawdzić:

• prawidłowość ustawienia zespołu pr¹dotwórczego,

• prawidłowość poł¹czenia sieci elektroenergetycznej,

• stan ochrony przeciwporażeniowej i zabezpieczenia prze-ciwpożarowego,

• dostosowanie mocy i napiêcia znamionowego zespołu pr¹-dotwórczego do mocy i napiêcia zasilanych odbiorników,

• zgodność obrotów silnika z kierunkiem odpowiadaj¹cym kierunkowi napêdzanej pr¹dnicy,

• zgodność warunków pracy z dokumentacj¹ fabryczn¹.

563. Jakiej mocy silniki zwarte można podłączać do zespołu prądotwórczego o napięciu do 1 kV?

Jeżeli dokumentacja techniczna nie stanowi inaczej moc silnika elektrycznego, zwartego zasilanego bezpośrednio z zespołu pr¹do-twórczego o napiêciu znamionowym do 1 kV, nie może być wyższa niż:

• 70% mocy znamionowej zespołu pr¹dotwórczego, jeżeli moc tego zespołu nie przekracza 60 kW (maksimum 42 kW),

• 50% mocy znamionowej zespołu pr¹dotwórczego, jeżeli moc tego zespołu jest wyższa niż 60 kW (np. dla 100 kW moc silnika może wynosić 50 kW).

Moc silnika zasilanego z zespołu pr¹dotwórczego poprzez przeł¹cznik gwiazda trójk¹t, nie może być wyższa od mocy zespołu pr¹dotwórczego wyrażonej w kilowatach.

564. Jakie oznaczenia powinny być umieszczone na zespole prądotwórczym?

Na zespole pr¹dotwórczym powinny być umieszczone i utrzyma-ne w stanie czytelnym nastêpuj¹ce oznaczenia:

• strzałki na obudowach silnika i pr¹dnicy wskazuj¹ce wy-magane kierunki ich wirowania,

• symbole zacisków ochronnych i wyprowadzeń końców uzwojeń pr¹dnicy,

• dane na tabliczkach znamionowych.

565. W jaki sposób powinno odbywać się uruchomianie, praca i zatrzymywanie zespołu prądotwórczego?

Uruchomianie, praca i zatrzymywanie zespołu pr¹dotwórczego powinny odbywać siê zgodnie z dokumentacj¹ fabryczn¹.

4.12.2.2. Obsługa zespołów prądotwórczych

566. Jakie czynności należy wykonać przed każdym uruchomieniem zespołu prądo-twórczego?

Przed każdym uruchomieniem zespołu pr¹dotwórczego należy go oczyścić, a nastêpnie:

• dokonać oglêdzin czêści zewnêtrznych, usun¹ć nieszczel-ności i poluzowania,

• sprawdzić stan paliwa,

• sprawdzić szczelność przewodów paliwowych silnika,

• sprawdzić i uzupełnić stan płynu chłodz¹cego,

• sprawdzić stan uziemień,

• sprawdzić stan zabezpieczeń,

• sprawdzić czy wył¹cznik główny znajduje siê w położeniu wył¹czonym,

• sprawdzić stan otworów wentylacyjnych,

• sprawdzić stan szczotek i pierścieni ślizgowych.

567. W jaki sposób uruchamiamy zespół i włączamy obciążenie?

Zespół pr¹dotwórczy uruchamiamy po przygotowaniu go do pracy w nastêpuj¹cy sposób:

• sprawdzamy swobodny przepływ paliwa,

• uruchamiamy silnik w sposób podany w instrukcji eksplo-atacji,

• rozgrzewamy silnik tak, aby uzyskać odpowiedni¹ tempe-raturê płynu chłodz¹cego i oleju,

• sprawdzamy ciśnienie oleju,

• sprawdzamy wzbudzanie pr¹dnicy wg wskazań woltomierza,

• ustawiamy regulatorem ż¹dane napiêcie,

• wył¹cznik ustawiamy w położeniu pracy,

• doregulowujemy regulatorem rêcznym napiêcie, a czêsto-tliwość regulacj¹ dopływu paliwa tak, żeby przy znamio-nowym obci¹żeniu czêstotliwość wynosiła 50±l Hz.

568. Co należy do obowiązków obsługi w czasie pracy?

W czasie pracy osoba obsługuj¹ca zespół pr¹dotwórczy powinna:

• obserwować wskazania przyrz¹dów pom iarowo-kontrolnych,

• nie dopuszczać do przeci¹żenia pr¹dnicy,

• kontrolować ciśnienie oleju i jego temperaturê,

• kontrolować wskaźniki temperatury płynu chłodz¹cego,

• sprawdzić czy wskaźnik ładowania akumulatorów wska-zuje „ładowanie",

• sprawdzić stan szczotek i pierścieni ślizgowych pr¹dnicy,

• uzupełniać paliwo i zwracać uwagê na szczelność układu paliwowego,

• kontrolować grzanie siê łożysk pr¹dnicy, by nie dopuścić do przegrzania,

• kontrolować pracê silnika i pr¹dnicy.

569. W jaki sposób powinno odbywać się zatrzymywanie zespołu?

Zatrzymywanie zespołu powinno odbywać siê w nastêpuj¹cej kolejności:

1) wył¹czyć obci¹żenie wył¹cznikiem głównym przestawiaj¹c go w położenie „0" (w razie potrzeby odł¹czyć poszczególne odbiory), 2) po zdjêciu obci¹żenia zatrzymać silnik, wył¹czyć dopływ paliwa

i sprawdzić łatwość obracania wału korbowego.

570. Kiedy zespół prądotwórczy należy zatrzymać niezwłocznie podczas pracy?

Zespół pr¹dotwórczy należy zatrzymać niezwłocznie podczas stwierdzenia:

• zagrożenia życia ludzkiego,

• uszkodzenia zespołu pr¹dotwórczego,

• zakłóceń w pracy silnika spalinowego (spadku ciśnienia oleju, wzrost temperatury płynu chłodz¹cego, wyst¹pienia nieprawidłowych stuków i szumów),

312

• groźby uszkodzenia silnika lub pr¹dnicy,

• uszkodzenia urz¹dzeń pomocniczych.

571. Kto może obsługiwać i prowadzić eksploatację zespołów prądotwórczych?

Zespoły pr¹dotwórcze mog¹ obsługiwać osoby posiadaj¹ce do-datkowe kwalifikacje w zakresie eksploatacji zespołów pr¹dotwórczych.

Do obowi¹zków osób prowadz¹cych eksploatacjê zespołów pr¹dotwórczych należy:

• określenie mocy podł¹czonych odbiorników,

• przygotowanie zespołu do pracy,

• prowadzenie oglêdzin i przegl¹dów,

• prowadzenie dziennika operacyjnego,

• rejestrowanie liczby godzin pracy i ewentualnych zakłóceń w pracy,

• prowadzenie drobnych napraw w zakresie ustalonym in-strukcj¹,

• przestrzeganie postanowień instrukcji eksploatacyjnej.

572. Jakie środki ostrożności należy zachować przy obsłudze zespołu prądotwórczego?

Podczas obsługi elektrycznej czêści zespołu należy zachować nastêpuj¹ce środki ostrożności:

• wszystkie metalowe czêści zespołu powinny być ze sob¹ elektrycznie poł¹czone, a rama zespołu uziemiona,

• nie wolno eksploatować zespołu nieuziemionego, z wyj¹t-kiem zespołu z izolowanym zerem, wyposażonym w urz¹-dzenia do stałej kontroli izolacji,

• czêści metalowe zespołu pr¹dotwórczego i odbiorników nie bêd¹ce w normalnych warunkach pod napiêciem po-winny być ze sob¹ poł¹czone dodatkowym przewodem (poł¹czenie wyrównawcze),

• urz¹dzenia odbiorcze powinny mieć własn¹ ochronê od porażeń zgodn¹ z obowi¹zuj¹cymi przepisami zależn¹ od zastosowanego układu sieciowego,

• nie wolno wykonywać podczas pracy zespołu żadnych na-praw czêści elektrycznych, a także nie zezwala siê na pracê

zespołu z otwart¹ tablic¹ rozdzielcz¹ lub skrzynk¹ miesz-cz¹c¹ układ stabilizacji napiêcia,

• nie należy dopuszczać do pracy zespołu ze zdjêt¹ osłon¹ tarczy łożyska pr¹dnicy,

• w czasie pracy zespołu nie wolno wymieniać wkładek to-pikowych,

• przed wł¹czeniem obwodów odbieraj¹cych energiê elek-tryczn¹ z zespołu należy sprawdzić, czy wył¹cznik główny jest zał¹czony,

• obwody odbiorcze powinny być możliwie najkrótsze przy możliwie najmniejszej liczbie styków i poł¹czeń.

4.12.2.3. Oględziny, konserwacja i remonty zespołów prądotwór-czych

573. W jaki sposób powinno być zapewnione utrzymanie zespołu prądotwórczego w należy-tym stanie technicznym?

Utrzymanie zespołu pr¹dotwórczego w należytym stanie tech-nicznym powinno być zapewnione przez poddawanie go oglêdzinom, konserwacjom i remontowi.

574. Jakie czynności konserwacyjne powinny być przeprowadzane przy zespole prądotwór-czym stanowiącym rezerwowe źródło zasilania?

Zespół pr¹dotwórczy stanowi¹cy rezerwowe źródło zasilania, wył¹czony z ruchu, powinien być co najmniej raz w miesi¹cu smaro-wany, uruchamiany i kontrolowany w zakresie:

• stanu technicznego akumulatora rozruchowego lub instala-cji rozruchowej,

• stanu paliwa, oleju i płynu chłodz¹cego,

• działania pomp dostarczaj¹cych paliwo,

• stanu czystości filtrów paliwa, oleju i powietrza,

• poł¹czeń elektrycznych i stanu ochrony przeciwporaże-niowej,

• odł¹czenia odbiorników od wspólnej sieci za pomoc¹ wy-ł¹cznika głównego,

• wartości rezystancji izolacji uzwojeń pr¹dnicy,

• prawidłowego działania w szczególności ponadnapiêciowe-go samoczynneponadnapiêciowe-go wył¹czania wył¹czników oraz blokad.

575. Co powinny obejmować oględziny zespołu prądotwórczego?

Oglêdziny zespołu pr¹dotwórczego powinny być przeprowa-dzane w czasie pracy zespołu co najmniej raz w tygodniu i powinny obejmować:

• sprawdzenie stanu zespołu i jego pomieszczeń,

• sprawdzenie układu zasilania w paliwo, smarowania i chłodzenia,

• sprawdzenie układu rozruchu,

• sprawdzenie poprawności działania wentylacji i urz¹dzeń odprowadzania spalin,

• sprawdzenie wskaźników kontrolno-pomiarowych,

• sprawdzenie stanu ochrony przeciwporażeniowej,

• sprawdzenie stanu zabezpieczeń przeciwpożarowych,

• sprawdzenie wyposażenia w sprzêt ochronny,

• osłuchanie i sprawdzenie zespołu pr¹dotwórczego pod wzglêdem płynności pracy.

576. Co powinny obejmować przeglądy zespołu prądotwórczego?

Przegl¹dy zespołu pr¹dotwórczego powinny być przeprowa-dzane nie rzadziej niż raz na 6 miesiêcy podczas postoju i powinny obejmować:

• oglêdziny,

• wymianê oleju i smarowania całego zespołu,

• oczyszczenie styków elektrycznych,

• pomiary rezystancji izolacji obwodów zespołu,

• pomiary skuteczności ochrony przeciwporażeniowej,

• sprawdzenie:

akumulatora lub instalacji rozruchowej i zapłonowej, układów paliwa, smarowania, chłodzenia i rozrz¹du, stanu technicznego pr¹dnicy i silnika,

przyrz¹dów pomiarowych, sygnalizacyjnych i zabez-pieczeń,

stanu technicznego tablicy rozdzielczej, układu regulacji zespołu,

stanu oświetlenia w miejscu pracy zespołu,

• czynności konserwacyjne,

• wymianê zużytych czêści.

577. W jakich terminach przeprowadza się remonty zespołów prądotwórczych?

Terminy i zakresy przeprowadzania remontów zespołu pr¹-dotwórczego określa kierownik zakładu (pracodawca) na podstawie wyników stanu technicznego zespołu.

Ocena stanu technicznego zespołu pr¹dotwórczego powinna być dokonywana nie rzadziej niż raz w roku.

W dokumencie ksiazka SEP (Stron 151-156)