Zielone miejsca pracyGospodarkê regionaln¹

Strukturalnym czyli wszystkie struktury (gospodarcza, spo³eczna, przestrzenna), które funkcjonuj¹ w regionie, w ich sk³ad wchodz¹ czynniki materialne i niematerialne, o¿ywione i nieo¿ywione, efekty dzia³alnoœci cz³owieka, gospodarstwa domowe, instytucje;

Czynnoœciowym – czyli gospodarowanie w skali regonu.

definiuje siê równie¿ jako ogó³ podmiotów gospodarczych funkcjonuj¹cych w regionie, dzia³aj¹cych na zasadach konkurencji, wspó³pracy oraz samorz¹dy terytorialne, które ustalaj¹ zasady funkcjonowania tej gospodarki.

to z kolei gospodarowanie na szczeblu gminy, powiatu.

A w innym ujêciu to zbiór podmiotów gospodarczych, konsumentów, organów w³adzy, które znajduj¹ siê na terenie gminy oraz powi¹zania i wspó³zale¿noœæ miêdzy nimi, które wynikaj¹ nie tylko z ich wspó³pracy, ale tak¿e z konkurencyjnoœci.

Gospodarka lokalna to:

dzia³ania na rzecz rozwoju jednostki lokalnej, czyli lokalnego, terytorialnego systemu spo³ecznego;

dzia³ania spo³eczno-gospodarcze, które wykorzystuje lokalne czynniki i ograniczenia rozwoju;

z³o¿ony proces, w którym w³adze lokalne wykorzystuj¹c zasoby w³asne, w tym tak¿e ludnoœci oraz zaanga¿owanie partnerów zewnêtrznych, stymuluj¹ rozwój gospodarczy danej jednostki terytorialnej;

dzia³anie ró¿nych instytucji lokalnych, w tym zw³aszcza samorz¹dów terytorialnych, zmierzaj¹ce do utworzenia nowych miejsc pracy z wykorzystaniem lokalnych czynników lub zasobów rozwoju .

Gospodarka lokalna jest elementem gospodarki regionu i kraju. Ma ona wszelkie cechy systemu i dlatego jest czêsto przedstawiana w ujêciu systemowym,

okreœlana jako .

= ochrona, przywrócenie lub zachowanie œrodowiska naturalnego

Bardzo wa¿nym elementem gospodarki regionalnej jest tworzenie tzw. zielonych miejsc pracy, czyli zatrudnienie w m.in. takich sektorach, jak ochrona œrodowiska, ochrona wód, rolnictwo, gospodarka leœna, agroturystyka czy w bran¿y OZE (odnawialnych Ÿróde³ energii) np. przy monta¿u i produkcji paneli s³onecznych i wiatraków.

Nowoczesne zielone miejsca pracy najczêœciej s¹ zwi¹zane z:

ochron¹ klimatu i nowymi technologiami przede wszystkim w transporcie, energetyce, budownictwie;

zdrowym, zrównowa¿onym stylem ¿ycia i now¹ kultur¹ konsumpcji np.

upcykling, zielone zamówienia, eko-marketing.

n n

Upcykling – forma , w wyniku

którego powstaj¹ produkty o wartoœci wy¿szej ni¿ przetwarzane surowce. Proces ten pozwala zmniejszyæ zarówno iloœæ odpadów, jak i iloœæ materia³ów wykorzystywanych w produkcji pierwotnej. Przyk³adem upcyklingu jest produkcja toreb z samochodowych i banerów reklamowych.

Eko marketing – to czêœæ marketingu, którego zadaniem jest promowanie dzia³añ i zachowañ proekologicznych zwi¹zanych z ochron¹ œrodowiska. Wierzymy, ¿e kupuj¹c ekologiczne produkty np. œrodki do mycia i sprz¹tania dbamy o naturalne œrodowisko, zmieniamy œwiat i zapobiegamy jego degradacji. Zadaniem eko marketingu, zwanego tak¿e marketingiem ekologicznym lub zielonym marketingiem, jest przekonanie jak najwiêkszej liczby osób do takich dzia³añ.

przetwarzania wtórnego odpadów

plandek

Zielone miejsca pracy powstaj¹ tak¿e poprzez „zazielenianie”

dotychczasowych miejsc pracy turystyka rolnictwo

zamówienia publiczne

Ekologiczne podejœcie do ¿ycia przejawia siê w wielu ró¿nych dziedzinach i bran¿ach, takich jak chocia¿by budownictwo, rolnictwo i przemys³ spo¿ywczy, moda, wzornictwo, czy turystyka.

Jedn¹ z takich dziedzin jest turystyka ekologiczna. to ruch turystyczny, który zak³ada œwiadomoœæ ekologiczn¹ turysty. Ekoturystyka jest stosunkowo m³odym kierunkiem turystyki, który jednak doœæ mocno siê rozwija, tak jak rozwija siê moda na bycie „eko". Ekoturystykê mo¿na uprawiaæ praktycznie w ka¿dym miejscu na œwiecie, tak¿e w Polsce.

Ekoturyœci to ludzie, którym zale¿y na tym, by urlop spêdziæ w piêknych okolicach, szanuj¹c naturalny ekosystem. S¹ to osoby, które doceniaj¹ piêkno przyrody i dbaj¹ o ni¹. Ekoturysta nie bêdzie wiêc krzycza³ w lesie, œmieci³, zabiera³ „pami¹tek” w postaci szyszek czy roœlin, nie bêdzie my³ naczyñ

„Ludwikiem” w strumyku i nie bêdzie robi³ zdjêæ z lamp¹ b³yskow¹ w cerkwi.

Ekoturyœci podró¿uj¹ poci¹giem (a najlepiej rowerem), obiad zjedz¹ w lokalnej gospodzie a nie w fast foodzie. Przy wyborze wina kieruj¹ siê przede wszystkim miejscem jego pochodzenia, preferuj¹c regionalne trunki lub co najwy¿ej europejskie, by nie wspieraæ nie ekologicznego d³ugodystansowego transportu lotniczego. Ekoturysta nie stroni te¿ od regionalnych muzeów i obiektów

zwi¹zanych z dziedzictwem kulturowym. Ekoturyœci wybieraj¹ na urlop takie miejsca, które s¹ piêkne pod wzglêdem przyrodniczym, w miarê naturalne i nie ska¿one. Tak wiêc ekoturystyka jest swoistym ko³em napêdowym ca³ego regionu, daje pracê nie tylko w³aœcicielowi obiektu, gdzie ekoturysta nocuje, ale wszystkim, którzy bior¹ bezpoœrednio i poœrednio w tworzeniu oferty ekoturystycznej.

Przyk³adem inwestycji w ekoturystykê w regionie œwiêtokrzyskim mo¿e byæ zaoferowanie turystom sp³ywu po rzece Kamiennej w Ba³towie. Kilka osób zrobi³o kurs flisacki i z pr¹dem rzeki przewozi turystów tratwami przy u¿yciu d³ugich kijów odpychaj¹c siê co jakiœ czas od dna. Dziêki tej inwestycji w gminie z ponad 30 proc. bezrobociem uda³o siê zaktywizowaæ spo³ecznoœæ lokaln¹, która w przeci¹gu kilku lat zbudowa³a najwiêkszy kompleks rozrywkowy w Polsce jakim jest ba³towski JuraPark.

A g r o t u r y s t y k a z w a n a i n a c z e j turystyk¹ wiejsk¹, jest równie¿ zaliczana do kategorii zielonych miejsc pracy. Turysta spêdza urlop w przystosowanym do tego celu gospodarstwie wiejskim i choæ tak jak w przypadku ekoturystyki ma kontakt ze spo³ecznoœci¹ tubylcz¹ i poznaje ¿ycie ludzie zamieszkuj¹cych dany teren, to bardziej nastawiony jest na aktywnoœci zwi¹zane z ¿yciem wiejskim ni¿ sam¹ natur¹. W gos-podarstwie agroturystycznym gospodarz zapewnia turystom ciekawe i atrakcyjne spêdzenie czasu zapoznaj¹c z rolnictwem, przetwórstwem, rêkodzie³em itp.

Sp³yw tratwami w Ba³towie, fot. T. Kosiñski

EkoSpa w gospodarstwie ekoturystycznym w Woli Kie³czyñskiej, fot. T. Kosiñski

Sektor zielonej gospodarki i podejmowane w ramach niego

oznaczaj¹ poza zwiêkszeniem konkurencyjnoœci gospodarki regionu i umacnianiem jego ekologicznej to¿samoœci – podniesienie jakoœci ¿ycia samych mieszkañców. Spo³eczeñstwo jednak, jak i same w³adze poszczególnych JST (jednostek samorz¹du terytorialnego), nie dysponuje dostateczn¹ wiedz¹ na temat polityki zrównowa¿onego rozwoju, któr¹ stara siê promowaæ Unia Europejska w ramach Pakietu Energetyczno-Klimatycznego i jego formu³y 20/20/20.

W ramach tego pakietu do 2020 r. kraje cz³onkowskie UE planuj¹ o 20 proc.

zwiêkszyæ wzrost efektywnoœci energetycznej, wytwarzaæ o 20 proc. wiêcej energii ze Ÿróde³ odnawialnych i o 20 proc. zredukowaæ emisjê gazów cieplarnianych.

Niestety nasz kraj wci¹¿ pozostaje poza europejsk¹ czo³ówk¹ w zakresie zielonych miejsc pracy. Œwiadcz¹ o tym choæby dane dotycz¹ce rynku energii odnawialnej.

= 1,14 miliona miejsc pracy (dane og³oszone w 2012 r.).

w tym:

273 000 – energia z biomasy, 268 100 – fotowoltaika, 610 000 – biopaliwa,

250 000 – energetyka s³oneczna.

Liderzy:

Niemcy 361 360 (fotowoltaika, energia z wiatru i sta³a biomasa), Francja 174 735 (biomasa sta³a i fotowoltaika),

W³ochy – 108 150 (fotowoltaika i energia wiatru),

Hiszpania 98 300 (energia wiatru, biopaliwa i energia s³oneczna), Szwecja 54 780 (biomasa sta³a).

– 28 450 miejsc pracy, w tym:

9600 – biopaliwa,

7500 – energia z biomasy sta³ej, 7000 – energia z wiatru.

W Polsce pojawiaj¹ siê ju¿ pierwsze przyk³ady ekologizacji zak³adów pracy, ale nie s¹ one niestety efektem aktywnej, zintegrowanej polityki regionalnej. S¹ to jednostkowe przyk³ady zmagañ przedsiêbiorców ze z³¹ polityk¹ lub ca³kowitym jej brakiem. Rozwój sektora zielonej gospodarki utrudnia znikoma wspó³praca podmiotów publicznych z partnerami spo³ecznymi i biznesowymi, czyli jedynymi, których staæ na nowoczesne proekologiczne i innowacyjne rozwi¹zania.

zielone miejsca

Warto wymieniæ kilka ciekawych przyk³adów kieleckich firm inwestuj¹cych w ekoinnowacje:

– œwiadczy us³ugi z zakresu ochrony œrodowiska oraz ochrony przeciwpowodziowej, organizator dorocznego Kongresu Ekoinnowacje w Targach Kielce. Firm¹ kieruje Danuta Papaj, która prowadzi tak¿e biuro rachunkowe.

– oferuje kompleksowe rozwi¹zanie problemów zwi¹zanych z jakoœci¹ powietrza, w celu zapewnienia klientom mo¿liwoœci przebywania w pomieszczeniach wolnych od zanieczyszczeñ.

Urz¹dzenia ActivTek otrzyma³y "Zielon¹ Kartê Produktu".

– wykorzystuje innowacyjn¹ technologiê czyszczenia suchym lodem m.in. elewacji budynków, instalacji elektrycznych, chodników, czy pomieszczeñ i sprzêtu medycznego. Ta metoda efektywnie zabija wirusy i bakterie. Szefow¹ firmy jest Monika Majcher, która kieruje jednoczeœnie Domem Doradztwa Biznesowego MM realizuj¹cego projekty unijne, w tym tak¿e z zakresu OZE jak np. „Wierzba Œwiêtokrzyska".

– buduje drewniane domki grillowe, sauny, ruskie banie i ca³e wioski Spa dla odbiorców indywidualnych, jak te¿ oœrodków hotelowych i rekreacyjnych w Polsce i ca³ej Europie.

Przytoczone firmy, jak te¿ wiele innych, stwarzaj¹ setki nowych, zielonych miejsc pracy w regionie. Mo¿na stwierdziæ, ¿e sektor zielonej gospodarki powoli siê rozwija, mimo wielu barier prawno-administracyjnych i staje siê jednym z wa¿niejszych generatorów zatrudnienia.

Niezwykle istotna z punktu widzenie gospodarki regionalnej, jest – jako miejsca pochodzenia, kojarzona z pewnym rodzajem produktów, czystym œrodowiskiem naturalnym, tradycyjnym przetwórstwem itp., która przek³ada siê na marketingowe korzyœci wszystkich producentów z danego terytorium. Przyk³adem mog¹ byæ polski chleb i kie³basa, owcze sery z Podhala czy mazurki wielkanocne.

nEnen

nActivtek

nEolis

nA2 Domki

6. 3. Marka regionalna

wielosektorowa, wspólna budowa marki kraju i regionu

Bardzo wa¿na jest tak¿e np.

jab³ka sandomierskie, œliwka szyd³owska, truskawka bieliñska, oscypki podhalañskie, wina sandomierskie, pierogi œl¹skie, pierniki toruñskie, koguty kazimierskie.

Buduj¹c markê regionaln¹ mo¿na budowaæ markê rodzinn¹, markê regionalnego producenta oraz marki indywidualne produktów. Gdy np. zbudujemy dobr¹ markê sandomierskich win to skorzysta na tym ca³y region, nie tylko winiarze, ale tak¿e bran¿a turystyczna, hotelowa, gastronomiczna czy agroturystyka.

budowa marki bran¿y czy rodzaju produktów Dbaj¹c o renomê regionu budujemy markê swoich produktów.

Aktywna kobieta Sylwia Paciura, która wraz z mê¿em od kilku lat zajmuje siê winiarstwem, za³o¿y³a podsandomiersk¹ Winnicê Nad Jarem. Jest to obecnie dobrze znana regionalna marka rodzinna, a jedn¹ z jej marek produktowych jest m.in. Wino Regelt.

Budowanie marki na przyk³adzie marki wina z Sandomierza powinno wygl¹daæ wed³ug poni¿szego schematu:

Winnica Nad Jarem, Fot. T. Kosiñski

Wpisuj¹c siê w silny nurt Unii Europejskiej do promowania i ochrony dziedzictwa kulturowego, w tym kulinarnego poszczególnych regionów 66 charakterystycznych dla regionu œwiêtokrzyskiego produktów i potraw zosta³o

ju¿ wpisanych na . S¹ to produkty, których

jakoœæ lub wyj¹tkowe cechy i w³aœciwoœci wynikaj¹ ze stosowania tradycyjnych metod produkcji oraz s¹ œciœle powi¹zane z danym regionem. Ponadto produkty z województwa Œwiêtokrzyskiego posiadaj¹ unijne znaki systemu ochrony

wyrobów regionalnych: (znak Chroniona Nazwa

Pochodzenia), (znak Chronione Oznaczenie Geograficzne) oraz (znak Chroniona Nazwa Pochodzenia).

Rolê poœrednika na jednym z etapów dystrybucji produktów regionalnych mog¹ przyj¹æ tak¿e . W rejestrze rolniczych grup producenckich województwa œwiêtokrzyskiego figuruje 28 grup producentów rolnych, w tym 16 grup producenckich owoców i warzyw. Ciekawym przyk³adem jest grupa za³o¿ona w 2011 roku. Tworzy j¹ 8 producentów z rejonu Sandomierszczyzny, którzy specjalizuj¹ siê zw³aszcza w produkcji jab³ek, ale grupa ma w swojej ofercie równie¿ wiœnie, morele, œliwki oraz warzywa – cebulê, kapustê, marchew, pomidory oraz ziemniaki.

Inn¹ regionaln¹ inicjatyw¹ integracyjn¹ jest

. To czêœæ Europejskiej Sieci Regionalnego Dziedzictwa Kulinarnego (ESRDK), które prowadzi dzia³ania maj¹ce na celu rozwój turystyki kulinarnej poprzez wspieranie lokalnej produkcji ¿ywnoœci naturalnej, bezpiecznej i smacznej. W ten sposób chroni równie¿ ma³e przedsiêbiorstwa zwi¹zane z sektorem ¿ywnoœci, czyli np. gospodarstwa rolne i rybackie, sklepy farmerskie, gospodarstwa agroturystyczne, zajazdy i restauracje serwuj¹ce dania regionalne przed upadkiem.

Przedsiêbiorstwa nale¿¹ce do Sieci w poszczególnych regionach cz³onkowskich, poprzez swoje dzia³ania w zakresie ¿ywnoœci wysokiej jakoœci

„odwdziêczaj¹” siê regionom, promuj¹c ich kulinarne tradycje. Konsumenci zaœ dziêki Sieci zyskuj¹ gwarancjê jakoœci i pochodzenia produktu. Korzyœci wynikaj¹ce z cz³onkostwa to: wykorzystanie charakterystycznego logo, publikacja informacji o przedsiêbiorstwie na stronie internetowej Europejskiej Sieci Regionalnego Dziedzictwa Kulinarnego i Urzêdu Marsza³kowskiego Województwa Œwiêtokrzyskiego, udzia³ w wyjazdach studyjnych, szkoleniach oraz targach organizowanych i wspó³finansowanych przez Urz¹d.

Nie sposób tutaj nie wspomnieæ o dzia³alnoœci Lokalnych Grup Dzia³ania,

tworz¹cych m.in. szlaki tematyczne jak ,

, oœrodków doradztwa rolniczego prowadz¹cych dzia³ania edukacyjne wœród rolników, organizowanych konkursach kulinarnych

jak – czy ,

projektach szkoleniowych np. „Ekologiczny sposób na ¿ycie” czy „Œwiêtokrzyska KuŸnia Smaków”.

Sandomierski Szlak Jab³kowy Sandomierski Szlak Winiarski

Nasze Kulinarne Dziedzictwo Smaki Regionów Ciastko Kieleckie

W województwie œwiêtokrzyskim w przeci¹gu tylko ostatnich kilku miesiêcy odbywa³y siê dziesi¹tki imprez i wydarzeñ promuj¹cych produkty regionalne, zdrowe, tradycyjne i ekologiczne, jak jarmarki, konkursy kulinarne, targi i konferencje. Z wielu tego typu inicjatyw warto przytoczyæ chocia¿by Ekobazar, który w Kielcach wystartowa³ we wrzeœniu 2013 r. i odbywa siê obecnie co dwa tygodnie. Pomys³odawc¹ i organizatork¹ ca³ego przedsiêwziêcia jest Beata Bardzyñska, managerka Smart Center, gdzie odbywa siê ta znana ju¿ w Kielcach impreza targowa przyci¹gaj¹ca coraz wiêcej regionalnych producentów zdrowej, ekologicznej ¿ywnoœci.

Przy „dobrym klimacie” do rozwoju bran¿y nale¿y jednak pamiêtaæ o ograniczeniach formalno-prawnych i wielu barierach administracyjnych, które utrudniaj¹ codzienne ¿ycie drobnym wytwórcom. Wiele przepisów prawnych wymaga zmiany, a zatem zabiegów lobbingowych urealniaj¹cych ich funkcjonowanie i umo¿liwiaj¹cych rozwój sektora. Pozostaje ¿ywiæ nadziejê, ¿e wzorem innych krajów europejskich, produkty regionalne, tradycyjne i ekologiczne, nadal bêd¹ zdobywaæ w Polsce coraz wiêksze uznanie konsumentów.

Ekobazar w Kielcach, fot. T. Kosiñski