A L E K S A N D E R R Y L K E 1887— 1968
Dnia 23 stycznia 1968 r. zm arł prof. Aleksander Rylke, nestor polskich okrętowców, współinicjator ¡badań nad historią polskiej techniki morskiej.
Aleksander R ylke urodził się 22 m aja 1887 r. w Równem na W ołyniu. Uczył się początkowo w W arszawie, a studia wyższe ukończył na W ydziale Budowy Okrętów Szkoły In żynierów M arynarki W ojennej w K ronszta dzie. Pracował później w stoczniach w Sewastopolu i w Petersburgu.
P o odzyskaniu przez Polskę niepodległości w rócił do kraju, gdzie nad zorował budowę nowych okrętów dla M arynarki W ojennej oraz podjął próbę stworzenia pierw szej polskiej stoczni morskiej. W 1927 r. w yjechał na 6 lat do Francji, b y tam nadzorować budowę okrętów dla Polskiej M a rynarki W ojennej. W 1934 r. w stopniu komandora porucznika przeszedł do rezerw y i rozpoczął pracę w żegludze śródlądowej.
Lata okupacji spędził w W arszawie, gdzie uczył na W ydziale B udow y O krętów Szkoły Techniczno-Mechanicznej oraz na konspiracyjnych kom pletach budownictwa okrętow ego Politechniki Warszawskiej.
P o w yzw olen iu w ziął na siebie w 1945 r. pionierskie zadanie zorganizo wania W ydziału Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej — zadanie nie
666 Wiesław Kozyra
zw yk le trudne, ponieważ b ył to p ierw szy w naszej historii w ydział kształ cący inżynierów okrętowców. W latach 1945— 1952 był prof. R ylke dzie kanem tego wydziału, w latach zaś 1946— 1949 jednocześnie prorektorem P olitechniki Gdańskiej. M im o podeszłego wieku aktyw nie uczestniczył w życiu naukowym, czego dowodem była otrzymana w 1952 r. Nagroda Państwowa. Za zasługi zaś dla gospodarki morskiej, nauki i szkolnictwa morskiego przyznano prof. Rylkem u w 1965 r. doktorat honorowy P o li techniki Gdańskiej.
Prace naukowo-techniczne i dydaktyczne łączył prof. R ylk e z ży w ym i zainteresowaniami historią techniki morskiej, a w szczególności dziejam i okrętownictwa polskiego. D awał temu w y ra z w artykułach ogłaszanych w pierw szych latach po wyzwoleniu, a w 1956 r. zorganizował Zespół H i storii Polskiej Techniki M orskiej ówczesnego Kom itetu H istorii Nauki P A N . Zespół ten, któremu prof. R ylke przewodniczył, podjął prace nad dziejam i polskiego okrętownictwa w okresie m iędzywojennym . G dy jed nak z in icja tyw y Zespołu doszło do utworzenia Polskiego Tow arzystwa Nautologicznego, Zespół po 2 latach działalności rozwiązał się, przekazu jąc rozpoczęte prace temu towarzystwu.
W następnym roku prof. R ylke ogłosił w „B iu letyn ie Nautologicznym ” Zarys bibliograficzny rozw oju wiedzy o budownictwie okrętów, obejm u ją cy w iek i X V I I i X V III. Choć później kontakty Zakładu H istorii Nauki i Techniki P A N z prof. R ylkem osłabły, do ostatnich lat podejm ował się on opiniowania prac z zakresu historii techniki morskiej.
Zm arł w pół roku po uroczyście obchodzonej osiemdziesiątej rocznicy urodzin.
Wiesław Kozyra
W Y K A Z P R A C PRO F. A L E K S A N D R A R Y L K E G O Z Z A K R E S U H IS T O R II N A U K I I H IS T O R II T E C H N IK I 1. Co każdy Polak o morzu swym wiedzieć powinien?' W arszaw a 1926.
2. Budownictwo okrętowe Związku Radzieckiego. „Technika Morza i Wybrzeża”, n r 9— 10/1948.
3. Istotne podstawy rozwoju budownictwa okrętowego. Tamże, nr 1— 2/1948. 4. Wydział Budownictwa Okrętowego w odrodzonej Polsce. Tamie, nr 5— 6/1949. 5. Budownictwo okrętowe w Polsce. Tamże, nir 12/1950.
6. Jeszcze o dziejach budownictwa okrętowego w Polsce. Tamże, nr 5/1951. 7. Zarys bibliograficzny rozwoju wiedzy o budownictwie okrętów. „Biuletyn Nauto-
logiczny”, nry 3 i 7— 8/1959.
8. Aleksy Nikołajewicz K ryłow 1863— 1945. „Budownictwo Okrętowe”, nr 3/1964. 9. Uruchomienie Wydziału Budowy Okrętów na Politechnice Gdańskiej. Tamże,
nr 6/1965.
10. W służbie okrętu. Gdynia 1967 *.
W. A. D.
