Zakład Badań Prasoznawczych w Warszawie.

Zakład Badań Prasoznawczych w

Warszawie.

Biuletyn Polonistyczny 2/4, 53-56

c u j ą na m a t e r i a l e f o l k l o r y s t y c z n y m j u ż publikowanym / D z i a ł L i t e r a t u r y Ludowej IBL/*

B aza , j a k ą s t a n o w i z a w a r t o ś ć archiwum S e k c j i F o l k l o r u

/ 6 0 * 0 0 0 p i e ś n i n a g r a n y c h i 30*000 z a p i s a n y c h o d r ę c z n i e / wraz ze s p r z ę t e m t e c h n i c z n y m f j e s t dobrym w a r s z t a t e m p r a c y d l a ba­ dań t e k s t o w y c h . Dotąd n i e rozbudowano j e d n a k n a l e ż y c i e t e j s t r o n y badań* Nad o r g a n i z a c j ą zarówno ba da ń te re n o w y c h j a k opracowywaniem archiwum z a c i ą ż y ł o bowiem n i e zaangażowanie do­ s t a t e c z n e j l i c z b y t e k s t o l o g ó w - f o l k l o r y s t ó w . D z i a ł bad ań t e k ­ stowych b y ł n a j p i e r w obsadzony p r z e z j e d n ą osobę / d o 1953 r . / , t e r a z za ś - p r z e z 3 osoby* V[ tym samym c z a s i e p r a c o w a ł o ' p r z e ­ c i ę t n i e ok*10 muzykologów / n i e l i c z ą c pracowników na umowach/' a we wspomnianej a k c j i z b i e r a n i a f o l k l o r u / 1 9 5 0 - 5 4 r * / poza placówką t e k s t o w ą PIS na ok*60 osób b y ł o z a l e d w i e ' dwóch f a c h o ­ wych pracowników od s t r o n y t e k s t o w e j .

P erspekty w y na p r z y s z ł o ś ć wią żą s i ę więc z k o n i e c z n o ś c i ą za­ angażowania do D z i a ł u L i t e r a t u r y Ludowej d o s t a t e c z n e j l i c z b y p o l o n i s t ó w s p e c j a l i z u j ą c y c h s i ę w f o l k l o r y s t y c e .

Skła d osobowy D z i a ł u L i t e r a t u r y Ludowej PIS : s t a r s i a s y s t e n ­ c i - Z o fi a J a w o r s k a , A u r e l i a Mioduchowska i Ja n Sadownik.

PEASOZNAWSTWO

ZAKŁA.D BAnAlf PRASOZNAWCZYCH W Y/ARSZAY/IE

Zakład Badań Pra so zna wczych RSW ’’P r a s a 1’ powołany z o s t a ł do ż y c i a w końcu 1954 r .

Obecnie Zak ład s k ł a d a s i ę z: 1 / dwu p r a c o w n i : p r a s y wsp ół­ c z e s n e j o r a z h i s t o r i i p r a s y , 2 / r e d a k c j i wydawnictw: ”Kwar- t a l n i k a P r a s o z n a w c z e g o ” , j e g o ' e d y c j i o b c o j ę z y c z n e j o r a z po­ w i e l a n e g o ’’B i u l e t y n u Naukowego” , 3 / b i b l i o t e k i Z a k ł a d u .

Kolegium ZBP, k i e r u j ą c e je go praca mi, t w o r z ą : p r o f . M i e c z y ­ sła w K a f e l / d y r e k t o r Zakładu i r e d . n a c z . " K w a r t a l n i k a ”/ , Mi­ c h a ł S z u l c z e w s k i / s e k r e t a r z naukowy ZBP/,'Roman C zyżewicz, Tadeusz B u t k i e w i c z , Zbigniew K ło s , T ad eus z K u p is, A n d r z e j Lam*

54

-Z a k ła d opracowuje p o s z c z e g ó l n e t e m a t y , d y s k u t u j e i c h p r o b l e ­ matykę na s t a ł y c h s e m i n a r i a c h i k i e r u j e f r a g m e n t a r y c z n ą lu b c a ł k o w i t ą p u b l i k a c j ą p rzygoto w anych p r a c . Zadaniem p r a c o w n i

j e s t ró w n i e ż utrzymywanie kontaktów z innymi ośr odkam i nauko­ wymi za jm ującym i s i ę b a d a n i a m i związanymi t e m a t y c z n i e z p r a s ą , zarówno w k r a j u j a k i za g r a n i c ą # S p e c j a l n e z a d a n i a s t a n ę ł y p r z e d Zakładem w związku z przygotowywaniem wydawnictw na

j u b i l e u s z 3 0 0 - l e c i a p r a s y p o l s k i e j # Zakład p o d j ą ł s i ę p r z y g o ­ t o w a n i a o k o l i c z n o ś c i o w e g o wydawnictwa pt# "Księga Pamiątkowa" o r a z b r o s z u r y p o p u l a r n o - n a u k o w e j . Zakońc zenie p r a c a u t o r s k i c h i r e d a k c y j n y c h p r z e w i d u j e s i ę na j e s i e ń 1959 r#

Kierow nikiem p raco w n i pras.y w sp ó łc z e s n e j \ 1 e s t T ad eus z K u p is, a d i u n k t Wydziału D z i e n n i k a r s k i e g o UW. V/ ramach p r a c o w n i Ruta P r a g i e r zajmuje s i ę p r z e d e w szystkim d o k u m e n ta c ją p r a s y # W r a ­ mach d z i a ł a l n o ś c i t e j p r a c o w n i prowadzą swe p r a c e ró w n i e ż p r o f # M*Kafel i M.Szulczews ki#

Tematykę p r a c podejmowanych p r z e z p ra co w n ię p r a s y w s p ó ł c z e s ­ n e j u j ą ó można w n a s t ę p u j ą c e g ru p y :

1 / p r a c e badawcze nad zawodem d z i e n n i k a r s k i m , 2 / p r a c e nad t e o r i ą p r a s y , 3 / p r a c e m e t o d o l o g i c z n e , 4 / opracow a nia m o n o g r a f i c z n e , 5 / p r a c e nad sło w n ik i em d z i e n n i k a r s k i m . Ad 1 / T .Kup is p r a c u j e nad z a g a d n i e n i a m i s y t u a c j i p r a w n e j , zawodowej i m a t e r i a l n e j ś ro d o w is k a d z i e n n i k a r s k i e g o w P o l s c e . M .S zu lc ze w s k i o p u b l i k o w a ł p r a c ę na te m a t e t y k i d z i e n n i k a r s k i e j # Ad 2 / # W tym z a k r e s i e prowadzone s ą p r a c e w t r z e c h k i e r u n k a c h : L . C i e ś l i k zajmuje s i ę t e o r e t y c z n y m i z a g a d n i e n i a m i w s p ó łc z e s n eg o r e p o r t a ż u , M .S z u lc z e w s k i p r a c u j e nad t e o r e t y c z n y m i problemami p u b l i c y s t y k i , J . K u l e s z a opracowuje problemy i l u s t r a c j i p r a s o w e j .

Ad 3 / . M#Kafel p r z y g o t o w a ł o b s z e r n e opracow anie p t# "Wstęp do p ra so z n a w stw a " o r a z p r a c ę o c h a r a k t e r z e programowym p t . "Za­ d a n i a i k i e r u n k i w b a d a n i a c h p r a s o z n a w c z y c h ” .

Ad 4/# T# Kupis p r z y g o t o w a ł p r a c ę pt# " N i e k t ó r e problemy rozwo­ j u p r a s y p o l s k i e j " , A . L e s z c z y ń s k i o p ra c o w a ł z a r y s ro zw o ju war­ s z a w s k i e j p r a s y za kła dow e j# Obecnie p r a c u j e nad problemami tzw# p r a s y powiatowej#

j ą c e do p r z y g o t o w a n i a s ło w n ik a t e r m i n o l o g i c z n e g o d z i e n n i k a r ­

stwa i p r a s y # •

Obok wymienionych kie runk ów p rac y pracow nia p r s s y w s p ó ł c z e s ­ n e j ma za z a d a n i e gromadzen ie i opracowywanie d o k u m e n t a c j i z

z a k r e s u w s p ó ł c z e s n e j p r a s y p o l s k i e j i z a g r a n i c z n e j « P r a c e t e

są,

K ierownikiem p ra c o w n i h i s t o r i i pras.y j e s t T . B u t k i e w i c z , a d i u n k t Wy dz iału D z i e n n i k a r s k i e g o UW« S t a ł y m i pra cow nik a m i s ą A. M i e r z e c k a - G a r l i c k a , o r a z J . Ł o j e k .

P ra co w nia p ro w a d zi s t u d i a m e t o d o l o g i c z n e z z a k r e s u bad ań nad h i s t o r i ą p r a s y , ze szczególnym uw z g lę d n ie n i e m p r a s y p o l ­

s k i e j « Kontynuowane s ą p r a c e badawcze w z a k r e s i e n a s t ę p u j ą c y c h tematów m o n o g r a f i c z n y c h : P r a s a p r o w i n c j o n a l n a w K r ó l e s t w i e na p r z e ł o m i e XIX i XX w i e k u / A « G a r l i c k a / , P r a s a warszawska za c z a ­ sów S t a n i s ł a w a Augusta / J . Ł o j e k / o r a z Przemiany w d z i e n n i k a r ­ s t w i e p o l s k i m w d r u g i e j poło w ie XIX wieku / T . B u t k i e w i c z / «

W o s t a t n i m c z a s i e ukończone z o s t a ł y opraco wania c z ą s t k o w e : A . G a r l i c k i e j - Poglądy na r o l ę i z a d a n i a p r a s y na p r z e ł o m i e XIX i XX wieku /w ybór m a t e r i a ł ó w źródło w ych o r a z ro zpraw a na t e n t e m a t / i T . B u t k i e w i c z a - T e o r e t y c z n a motywacja d z i a ł a l ­ n o ś c i d z i e n n i k a r s k i e j na g r u n c i e p o l s k i m w l a t a c h 6 0 - 7 0 XIX wielbi / w y b ó r m a t e r i a ł ó w źródłowych o r a z r o z p r a w a / , J . Ł o j k a - Poglą dy na r o l ę p r a s y w o k r e s i e k o n s t y t u c y j n y m K ró l e s tw a Kon­ gresowego / j . w . / #

Ponadto p racow nic y za jm u ją c y s i ę h i s t o r i ą p r a s y p r z y g o t o w a l i s z e r e g rozp raw i i n n y c h m a t e r i a ł ó w do p u b l i k a c j i w k w a r t a l ­ n i k u Prasoznawczym” i ’’B i u l e t y n i e Nąukowym” .

Zakład Badań P ra sozna wc zych p ro w a d z i stosunkowo i n t e n s y w n ą d z i a ł a l n o ś ć wydawniczą« W roku 1958 u k a z a ł y s i ę c z t e r y numery / 3 z e s z y t y / e d y c j i p o l s k i e j ’’K w a r t a l n i k a P r a s o z n a w c z e g o ” , o

ł ą c z n e j o b j ę t o ś c i ok« 55 a r k .w y d « , c z t e r y numery / 3 z e s z y t y / e d y c j i o b c o j ę z y c z n e j / w ' j ę z y k a c h : r o s y j s k i m , a n g i e l s k i m , f r a n ­ cuskim i n i e m i e c k i m / o r a z 4 numery ’’B i u l e t y n u Naukowego” . Wy­ d a n i e o b c o j ę z y c z n e p o s i a d a ' p r e n u m e r a t o r ó w w k i l k u n a s t u k r a j a c h e u r o p e j s k i c h i p o z a e u r o p e j s k i c h . ”B i u l e t y n Naukowy” p r z y n o s i ma­ t e r i a ł y o c h a r a k t e r z e dyskusy jnym*. lub źródłowym, a n i e k t ó r a

56

-z a w a r t e tam p o -z y c j e s t a n o w i ą i s t o t n ą pomoc d l a b i e ż ą c e j dydak­ t y k i d z i e n n i k a r s k i e j na U n i w e r s y t e c i e i wykorzystywane być mo­ gą j a k o m a t e r i a ł s a m o k s z t a ł c e n i o w y p r z e z d z i e n n i k a r z y #

B i b l i o t e k a ZBP p o s i a d a około 600 k s i ą ż e k o t e m a t y c e p rasoz naw ­ cze j ^głównie n ajn o w s zy ch (w tym około 450 o b c o j ę z y c z n y c h j #o r a z z n a c z n ą l i c z b ę kompletów i p o s z c z e g ó l n y c h numerów c z a s o p i s m n a ­ ukowych i zawodowych z c a ł e g o ś w i a t a . Obecnie k o m p l e t u j e s i ę t u 30 t y t u ł ó w c z a s o p i s m naukowych z 22 krajów* P r o j e k t u j e s i ę t e ż p o d j ę c i e p r a c nad zorgan izo w an ie m p r z y b i b l i o t e c e ZBP i n ­ f o r m a t o r a o wydawnictwach praso zn aw cz y ch z n a j d u j ą c y c h s i ę w p o s z c z e g ó l n y c h b i b l i o t e k a o h krajowych*

P ra co w n ic y Zakładu p u b l i k o w a l i w o s t a t n i m c z a s i e s z e r e g p r a c r ó w n i e ż w in n y c h wydawnictwach, m*in. w Związku R a d z i e c k i m , F r a n c j i , NRF, a t a k ż e w wydawnictwach o c h a r a k t e r z e międzyna­ rodowym (wydawcami t u b y ł y t a k i e i n s t y t u c j e , j a k UNESCO, Mię­ dzynarodowa O r g a n i z a c j a D z i e n n i k a r z y ) , .

KRAKOWSKI OŚRODEK BADAŃ PRASOZNAWCZYCH

Wśród c z t e r e c h s e k c j i i s t n i e j ą c e g o od dwóch l a t Ośrodka do n a j r u c h l i w s z y c h n a l e ż y S e k c j a H i s t o r i i P r a s y . W p l a n i e wydaw­ nic zy m t e j S e k c j i z n a j d u j ą s i ę pr zygoto w ane j u ż do druku n a ­

s t ę p u j ą c e p o z y c j e :

1* J a n L a n k a u : " P o c z ą t k i p r a s y w P o l s c e " / 1 5 1 3 - 1 7 2 9 / * od g a z e t u l o t n y c h ł a c i ń s k i c h i n i e m i e c k i c h do "Nowin P o l s k i c h " w Warszawie 1729 r . , ze szczególnym u w z g lę d n ien i e m "M e rk u r iu ­

sz a P o l s k i e g o " z 1661 r*

2* R e e d y c ja " M e rk u r iu s z a P o l s k i e g o " z 1661 r . , w stę p J . l a n - k a u a , kom entarz Adama P r z y b o s i a /wydawnictwo j u b i l e u s z o w e na 3 0 0 - l e c i e p r a s y p o l s k i e j / .

3* M a ria n T y r o w i c z : "Rozwój d z i e n n i k a r s t w a i c z a s o ­ p i ś m i e n n i c t w a w G a l i e j i i Krakowie do 1831 r * " #

4* Czesław L e c h i c k i : "Krakowski K r a j " na t l e p r a s y g a l i c y j s k i e j 1869 - 1874"*

Osobne m i e j s c e w pracach> Ośrodka za jm uj e "Sło w nik d z i e n n i ­ k a r z a i pu blic .y st ów p o l s k i c h 11* k t ó r e g o p rzy g o to w a n i e m k i e r u j e K o m i t e t Redakcyjny z Janem Lankauem na c z e l e * K a r t o t e k a h a s e ł